του Μελέτη Η. Μελετόπουλου*
Ο Μπένζαμιν Ντισραέλι, σπουδαίος Βρεταννός πολιτικός και συγγραφέας, είπε κάποτε ότι όποια χώρα καταλάμβαναν οι Οθωμανοί περιέπιπτε αυτομάτως σε οικονομική και πολιτιστική παρακμή, διότι η οθωμανική διακυβέρνηση συνίστατο κυρίως στην λεηλασία των πόρων των κατακτημένων περιοχών.
Πράγματι, σύμφωνα με τις επιστημονικές έρευνες και των σύγχρονων Τούρκων ιστορικών (που είναι σοβαροί και δεν λένε ανοησίες σαν μερικούς δικούς μας….), η οθωμανική δομή εξουσίας αγνοούσε πλήρως την παραγωγική διάσταση και επικεντρωνόταν στην βίαιη περισυλλογή και της τελευταίας ικμάδας πλούτου των υποδούλων λαών.
Η φορολογία αποτελούσε έτσι τον κεντρικό άξονα της συνολικής λειτουργίας του οθωμανικού κράτους. Η βασική αποστολή των κρατικών αξιωματούχων ήταν η φορολόγηση των επαρχιών, η ανυπαρξία δε λειτουργικού φορολογικού συστήματος είχε υποχρεώσει την οθωμανική διοίκηση να εκμισθώνει τους φόρους σε φοροεισπράκτορες, που διορίζονταν κυβερνήτες με σκοπό να αποδώσουν τον απαιτούμενο φόρο στον Σουλτάνο και να κρατήσουν και ένα επιπλέον ποσόν γιά προσωπικό τους πλουτισμό.
Αντιλαμβάνεται κανείς ότι, υπ’ αυτές τις συνθήκες, δεν υπήρχε απολύτως κανένα περιθώριο και καμμία διάθεση γιά οποιαδήποτε παραγωγική επένδυση.Το αποτέλεσμα ήταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία να απουσιάσει πλήρως από την οικονομική ανάπτυξη που εμφανίσθηκε στην Ευρώπη κατά την Αναγέννηση και την Βιομηχανική Επανάσταση, να περιθωριοποιθεί γεωπολιτικά και τελικώς να καταστεί οικονομική αποικία των βιομηχανικά ανεπτυγμένων δυτικών δυνάμεων.
Αλλά και σύμφωνα με την σύγχρονη οικονομική θεωρία, η γενικευμένη σε όλες τις κοινωνικές ομάδες υψηλή φορολογία μειώνει την καταναλωτική δαπάνη, άρα οδηγεί τις επιχειρήσεις σε μαρασμό και δημιουργεί κύμα ανεργίας. Αυτά, δηλαδή, που είδαμε στην Ελλάδα την τελευταία τετραετία. Όχι μόνον οι νεοφιλελεύθεροι παραδοσιακά τάσσονται κατά της υψηλής φορολόγησης, αλλά και η σύγχρονη σοσιαλδημοκρατική αντίληψη την απορρίπτει, ως γενεσιουργό ύφεσης. Ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα, με ευνοϊκή μεταχείριση των ασθενεστέρων ομάδων και των νέων επιχειρηματιών, και ταυτόχρονα υψηλή φορολογία στα εισαγόμενα προϊόντα πολυτελείας, θα οδηγούσε γρήγορα στην ανάκαμψη και στην ανάπτυξη. Δηλαδή το ακριβώς αντίθετο από αυτό που επέβαλαν οι μνημονιακές κυβερνήσεις
Με αυτήν την πρωτοφανή φοροεπιδρομή, φυσικά, καμμία ανάπτυξη δεν θα έρθει. Αλλά καμμία ανάπτυξη δεν θα έρθει και εάν δεν γίνουν και βαθειές μεταρρυθμίσεις. Η δεύτερη προϋπόθεση της καταστροφής εκπληρώνεται και αυτή από τις φιλομνημονιακές κυβερνήσεις.Έστω, λοιπόν, ότι οι φόροι επιβλήθηκαν από τους δανειστές μας γιά να πληρώνονται τα τοκοχρεωλύσια του τεράστιου χρέους (που δεν θα ξεπληρωθεί ποτέ σε ευρώ). Από το 2010 μέχρι σήμερα, τι μεταρρυθμίσεις έχουν γίνει; Άλλαξε τίποτα στο δημόσιο; Μειώθηκε η σαδιστική γραφειοκρατία; Απλοποιήθηκαν οι διαδικασίες ίδρυσης νέων επιχειρήσεων; Εγκαθιδρύθηκε κάποιο σύστημα αποτελεσματικής καταπολέμησης της διαφθοράς; Πόσοι δημόσιοι οργανισμοί-πρυτανεία σίτισης κομματικών στελεχών καταργήθηκαν; Πόσες ΔΕΚΟ μετοχοποιήθηκαν και πωλήθηκαν στο χρηματιστήριο; Τι κίνητρα δόθηκαν σε νέους επιχειρηματίες;
Καταργήθηκαν ή μετατράπηκαν σε παραγωγικές σχολές τα 25 πανεπιστήμια (η Ελβετία έχει πέντε), που παράγουν μαζικά κατά χιλιάδες φιλολόγους, ψυχολόγους, κοινωνιολόγους, οικονομολόγους, νομικούς, ανθρωπολόγους, δηλαδή υποψήφιους ανέργους (που όμως θα νομίζουν ότι πρέπει να εργασθούν ως φιλόλογοι, ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι κλπ.), σε μία χώρα που έχει ανάγκη από βιοκαλλιεργητές, τεχνικούς, βιοτέχνες, τουριστικούς πράκτορες και υπομηχανικούς που θα στήσουν μία διεθνώς ανταγωνιστική βιομηχανία;
Εξαγγέλθηκε κάποια διακομματική συμφωνία δεκαετούς παύσης διορισμών στο δημόσιο πλην παιδείας και υγείας; κατοχυρώθηκε συνταγματικά μία σταθερή ποσοστιαία σχέση μεταξύ συνολικου πληθυσμού και αριθμού δημοσίων υπαλλήλων;
Και επειδή, τελικά, όλα ανάγονται στο ερώτημα «ποιός κυβερνά αυτόν τον τόπο», τι έγινε σε επίπεδο μεθόδων διακυβέρνησης; Άλλαξε η ποιότητα των προσώπων που διοικούν τα υπουργεία και τους δημόσιους οργανισμούς; Καταργήθηκαν τα απαράδεκτα προνόμια και η τριτοκοσμική ασυλία των πολιτικών προσώπων; Μειώθηκε ο αριθμός των βουλευτών; Εγκαθιδρύθηκαν κάποιοι μηχανισμοί ελέγχου της πολιτικής διαφθοράς, που σύμφωνα με τον νομπελίστα Samuelson αποτελεί το κυριώτερο εμπόδιο στην οικονομική ανάπτυξη; Καταργήθηκε η διαπλοκή και το πελατειακό σύστημα; Απέκτησε η οικονομία μας κάποιους κανόνες που να θυμιζουν έστω κάτι από ελεύθερη οικονομία;
Κατά τα άλλα, όσοι αρθρογραφούν εναντίον της κυβερνητικής λογικής είναι λαϊκιστές και δημαγωγοί, ενώ η συγκυβέρνηση των κυρίων Σαμαρά, Βενιζέλου, Στουρνάρα κλπ. είναι οι «εκσυγχρονιστές» και οι «ευρωπαϊστές»….
Δημοσιεύθηκε στην πρωινή εφημερίδα “Kontra News” την Πέμπτη 30.1.2014.
*Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης.