του Μελέτη Η. Μελετόπουλου*
Η εξωτερική και αμυντική πολιτική κατά την Μεταπολίτευση υπήρξαν ένα αποτυχημένο μείγμα ακατάλληλης ηγεσίας, φοβικών συνδρόμων, ερασιτεχνισμών και αυτοσχεδιασμών και πλήρους απουσίας στόχων και σχεδιασμού. Σε περίπτωση ελληνοτουρκικής έντασης, η άμεση «λύση» ήταν η προσφυγή στην παρέμβαση των ΗΠΑ, τις οποίες ταυτόχρονα όλο το πολιτικό σύστημα λοιδωρούσε. Αυτά όλα συσχετίζονται με το κλίμα ιδεοληπτικής απέχθειας προς την έννοια του Έθνους και του Πατριωτισμού, που καλλιέργησαν συστηματικά ορισμένοι κύκλοι. Παραμένουν ανεξερεύνητα τα κίνητρα (ψυχοπαθολογικά ή άλλα) και οι βαθύτερες σκοπιμότητές τους.
Πράγματι, οι Ένοπλες Δυνάμεις υπέστησαν, κατά την περίοδο της Μεταπολίτευσης, εκτός από την διαβρωτική εισβολή του κομματισμού και της διαφθοράς του πολιτικού συστήματος, και μία ισχυρή δόση απαξίωσης, κυρίως από πρόσωπα και κόμματα που αισθάνονταν ότι είχαν να «λύσουν διαφορές» μαζί τους από την περίοδο της Δικτατορίας ή που θεωρούσαν την Εθνική Άμυνα «εθνικισμό» και «σωβινισμό» (π.χ. Σημίτης αλλά και ολόκληρη η «ανανεωτική αριστερά» και η «προοδευτική διανόηση»). Υπ’ αυτές τις συνθήκες, είναι αξιοθαύμαστο που οι Ένοπλες Δυνάμεις κατώρθωσαν να διατηρήσουν την μαχητικότητά τους και το ηθικό τους σε υψηλά επίπεδα και να αναδεικνύουν ακόμη κι σήμερα, εν μέσω γενικής παρακμής, αξιόλογους στρατιωτικούς ηγέτες.
Σήμερα, όλα αυτά φαίνονται γραφικά και ξεπερασμένα από την ίδια την πραγματικότητα. Αν ένας αμερόληπτος γεωπολιτικός αναλυτής κοιτάξει τον χάρτη και εξετάσει τα δεδομένα, αν η Ελληνική κυβέρνηση πληρώσει κάποιον π.χ. Σουηδό ή Ιάπωνα ειδικό να την συμβουλεύσει γιά την πορεία της, αυτός θα καταλήξει εύκολα στα εξής ρεαλιστικά συμπεράσματα:
1. Η Ελλάδα είναι εσωτερικά αποδυναμωμένη λόγω ύφεσης, ανεργίας και κατάρρευσης του βιοτικού επιπέδου.
2. Στην χώρα ζει ένας τεράστιος αριθμός λαθρομεταναστών, που εγκυμονεί κινδύνους για την κοινωνική συνοχή και την δημόσια ασφάλεια.
3. Το κράτος διοικείται από ένα επικινδύνως ανεπαρκές πολιτικό σύστημα.
4. Η ανακάλυψη τεραστίων ενεργειακών αποθεμάτων εντός της ελληνικής ΑΟΖ εγκυμονεί εντάσεις ή και βίαιες συγκρούσεις γιά την κατανομή τους.
5. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος γιά την γεωστρατηγική σταθερότητα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο είναι χωρίς αμφιβολία η αναθεωρητική και περιφερειακά φιλόδοξη πολιτική της Τουρκίας. Η εσωτερική αποσταθεροποίηση της Τουρκίας προσαυξάνει τον κίνδυνο εξαγωγής της κρίσης.
6. Δεν πρέπει όμως να υποτιμάται η περίπτωση εκδήλωσης συγκρουσιακών τάσεων από τα δύο άλλα, απροκάλυπτα αναθεωρητικά εις βάρος της Ελλάδος κράτη, την Αλβανία και τα Σκόπια. Το μικρό τους μέγεθος είναι αντιστρόφως ανάλογο προς την επιθετικότητα και τις αναθεωρητικές τους βλέψεις. Διαθέτουν άλλωστε ένοπλες δυνάμεις όχι κατά πολύ μικρότερες από τις ελληνικές. Επιπλέον, στην ελληνοαλβανική και στην ελληνοσκοπιανή μεθόριο καταργήθηκαν από τις τελευταίες ελληνικές κυβερνήσεις οι υπάρχοντες εκεί στρατιωτικοί σχηματισμοί.
7. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να συνδυασθούν μεταξύ τους και να συντονισθούν οι τρεις προαναφερθέντες αναθεωρητισμοί εις βάρος της Ελλάδος.
Συμπέρασμα του επαγγελματία, ρεαλιστή Σουηδού ή Ιάπωνα γεωστρατηγικού αναλυτή: ετοιμάστε μία αμυντική δομή κατάλληλη να αντιμετωπίσει επίθεση ή έστω μεθοριακή ένταση ταυτόχρονα από βορρά και από ανατολή. Η οικονομική σας κατάσταση, θα έλεγε ο Σουηδός ή Ιάπωνας, δεν είναι δικό μου ζήτημα. Όπως δεν με ενδιαφέρουν οι ιδεολογικές σας αγκυλώσεις, οι φιλειρηνικές σας ευαισθησίες, οι «φιλίες των λαών» κλπ. Με πληρώσατε να σας πω την αλήθεια. Η αλήθεια λοιπόν είναι: υπάρχει όχι βεβαιότητα αλλά ισχυρή πιθανότητα να αντιμετωπίσετε συνδυασμένη επιθετικότητα από τρεις πλευρές. Ετοιμάστε λοιπόν ένα αμυντικό δόγμα στα πρότυπα αυτού που στην διεθνή γεωστρατηγική επιστήμη λέγεται «Δόγμα Τριών Πολέμων». Και, εξίσου σημαντικό, αναπροσαρμόστε την εξωτερική σας πολιτική και τις συμμαχίες σας προς αυτήν την κατεύθυνση.
Δημοσιεύθηκε στην πρωινή εφημερίδα “Kontra News” την Τετάρτη 12.2.2014.
*Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης.