Κωνσταντίνος Χολέβας –Πολιτικός Επιστήμων
Ήταν το δειλινό του Σαββάτου 21 Ιουνίου. Το ημερολόγιο κατέγραφε τη μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου. Στο ανηφορικό μονοπάτι που οδηγεί στη Μαύρη Ράχη των Ψαρών μία πομπή ανέβαινε αργά και ευλαβικά. Ο Μητροπολίτης, οι ιερείς, οι στρατιώτες του φυλακίου, οι ναύτες της φρεγάτας «Νικηφόρος Φωκάς», εκπρόσωποι της Κυβερνήσεως και των τοπικών Αρχών, λίγοι προσκεκλημένοι και οι τριακόσιοι κάτοικοι του ηρωικού νησιού. Στον χώρο όπου ο Αντώνης Βρατσάνος ανατινάχθηκε μαζί με Ψαριανούς και Τούρκους τον Ιούνιο του 1824 τελέσθηκε Εσπερινός και επιμνημόσυνη δέηση. Η ολόμαυρη ράχη που ύμνησε ο Σολωμός μένει έτσι όπως την άφησαν οι Οθωμανοί καταστροφείς. Την ώρα που ο Σεβασμιώτατος Χίου, Ψαρών και Οινουσσών κ. Μάρκος μιλούσε για το Ολοκαύτωμα των Ψαρών όλοι ατενίζαμε δακρυσμένοι το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου μας και προσπαθούσαμε να αναπαραστήσουμε με τη φαντασία μας τα γεγονότα. Στο τέλος όλο το νησί σείστηκε από τη βροντώδη φωνή των στρατιωτών και ναυτών που έψαλαν μαζί με τον Μητροπολίτη τον Εθνικό Ύμνο.
Ήμουν κι εγώ εκεί. Και ευγνωμονώ τον Θεό που μού έδωσε την ευκαιρία να ομιλήσω την επομένη ημέρα, Κυριακή, μετά τη Δοξολογία για να εκφράσω με τα πενιχρά εκφραστικά μου μέσα τον θαυμασμό του Έθνους μας προς τα ηρωικά Ψαρά και τους Ψαριανούς. Όσοι βρεθήκαμε εκεί ως ταπεινοί προσκυνητές συγκινηθήκαμε, αισθανθήκαμε υπερηφάνεια, θαυμάσαμε τη δύναμη ψυχής που κρύβει αυτός ο θαλασσοφίλητος βράχος καταμεσής του Αιγαίου. Γονατίσαμε στα ερείπια του σπιτιού όπου γεννήθηκε ο Κωνσταντής Κανάρης, πυρπολητής, ναυμάχος και Πρωθυπουργός. Εντυπωσιασθήκαμε από τη δημιουργικότητα των αγοριών και κοριτσιών του σχολείου, που χόρεψαν δημοτικούς χορούς φορώντας παραδοσιακές στολές. Δώσαμε συγχαρητήρια στον Δήμαρχο Κώστα Βρατσάνο που αγωνίζεται να αναπτύξει το νησί παρά τις ελλείψεις και το αίσθημα απομόνωσης. Και υποσχεθήκαμε να αγωνισθούμε ο καθένας με τον τρόπο του ώστε η Πολιτεία να αναγνωρίσει επισήμως τα Ψαρά ως «ηρωική νήσο». Όπως καθιερώθηκε το Μεσολόγγι να ονομάζεται Ιερά Πόλις έτσι και τα Ψαρά δικαιούνται τη νομοθετημένη ονομασία «ηρωική νήσος». Άξιον και δίκαιον.
Όσοι είχαμε την ευλογία να μετάσχουμε στη μυσταγωγία του διημέρου εορτασμού και να διδαχθούμε από την αυτοθυσία και αγωνιστικότητα των Ψαριανών, παλιότερων και νεώτερων, θα ήμασταν περισσότερο ευτυχείς αν ο εορτασμός αυτός είχε προσλάβει Πανελλήνια εμβέλεια. Θα ήταν όφελος για την κοινωνία μας, την παιδεία μας και τη νεολαία μας αν η συμμετοχή των Ψαρών στους εθνικούς αγώνες γινόταν πιο γνωστή και διδασκόταν σωστά στα σύγχρονα ελληνόπουλα. Θα αποκτούσαν νόημα και ουσιαστικό περιεχόμενο οι σχολικές πενθήμερες -και όχι πενταήμερες-εκδρομές των Λυκείων μας, αν βρισκόταν τρόπος να επιδοτηθούν από το Κράτος ορισμένες επισκέψεις μαθητών από όλη την Ελλάδα στων Ψαρών την ολόμαυρη Ράχη.
Αυτός ο τόπος ο μικρός, ο μέγας έδωσε στο Έθνος μας ένα ετοιμοπόλεμο στόλο όταν ακούστηκε το σάλπισμα της Εθνεγερσίας. Έδωσε λαμπρά παλληκάρια που πίστευαν στον Θεό και στην Πατρίδα. Τον Κωνσταντή Κανάρη, τον Δημήτριο Παπανικολή, τον Κωνσταντίνο Νικόδημο (τον τιμούμε με την ονομασία οδού κοντά στο Σύνταγμα), τον Νικόλαο Αποστόλη ( το όνομά του φέρει δρόμος του Πειραιά), τον Εθνικό Ευεργέτη Ιωάννη Βαρβάκη. Ψαριανοί στήριξαν την ανοικοδόμηση της Νέας Ελλάδος όπου κι αν βρέθηκαν πρόσφυγες μετά τη σφαγή και την ερήμωση από τον τουρκικό στόλο τον Ιούνιο του 1824. Στην Μονεμβασία, στην Ερμούπολη, στην Ερέτρια- Νέα Ψαρά, στην Αίγινα, παντού έδειξαν την αγάπη τους στην Πατρίδα, τη σεμνότητά τους, την εργατικότητά τους.
Ο δαυλός του Αντώνη Βρατσάνου που ανατινάχθηκε επάνω στη Μαύρη Ράχη μάς φωτίζει εσαεί και διαλύει τα σκοτάδια. Εμπνεόμενοι από το ελληνορθόδοξο φρόνημα των Ψαριανών θα αντιμετωπίσουμε με θάρρος τη σύγχρονη κρίση!
Κ.Χ. 23.6.2014