του Μελέτη Η. Μελετόπουλου* Η θεαματική προέλαση των ανδρών του Χαλιφάτου το τελευταίο διήμερο, η κατάληψη δεκάδων πόλεων, στρατιωτικών βάσεων και επαρχιών, η εκδίωξη χιλιάδων Χριστιανών υπό την απειλή βίαιου εξισλαμισμού ή εκτέλεσης, η δίωξη και όλων των άλλων θρησκευτικών μειονοτήτων (Χαλδαίων, Ζωροαστών, Γεζίντι κ.ά.) κορυφώνεται. Οι Κούρδοι υποχωρούν, ο ιρακινός στρατός του Μαλικί αδρανεί έντρομος, η Δύση καθεύδει. Η Γαλλία ζήτησε έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας, οι πετρελαϊκοί κολοσσοί Chevronκαι ExonMobil εκκένωσαν το προσωπικό τους από το ιρακινό Κουρδιστάν, φοβούμενες προέλαση των τζιχαντιστών, που πράγματι εγγίζουν την κουρδική πρωτεύουσα Ερμπίλ. Κανείς δεν φαίνεται να μπορεί να σταματήσει την πορεία των φανατικών προς την Βαγδάτη, ιστορική έδρα του μεσαιωνικού Χαλιφάτου των Αββασιδών.
Τυχόν κατάληψη της Βαγδάτης θα προσδώσει στον ηγέτη του ISISκαι αυτοανακηρυχθέντα χαλίφη Μπαγκνταντί τεράστιο συμβολικό κεφάλαιο, που θα του επιτρέψει να λειτουργήσει ως πόλος συσπείρωσης του Ισλάμ σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο μέχρι σήμερα παράγων που εμπόδισε την ενοποίηση του Ισλάμ σε συμπαγή αντιδυτική δύναμη ήταν η πολυδιάσπαση σε σουννίτες και σχιίτες και ο κατακερματισμός των σουννιτών σε ισχυρά αντίπαλα κράτη και μοναρχίες.
Τώρα ο σουννιτικός φονταμενταλισμός αποκτά εκτεταμένη εδαφική βάση στην Μεσοποταμία, όπου συρρέουν εθελοντές από όλον τον κόσμο (οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν μείνει κατάπληκτες από την ενθουσιώδη μετάβαση στην Συρία και στο Ιράκ μουσουλμάνων με ευρωπαϊκά διαβατήρια γιά να πολεμήσουν εναντίον των «απίστων»).
Η διάσταση σουννιτών-σχιιτών θα λυθεί με την κατίσχυση των σουννιτών, αφού οι Σχιίτες είναι μικρό ποσοστό του παγκόσμιου Ισλάμ (συνολικά γύρω στο 10-15% των Μουσουλμάνων) και διασπασμένοι σε διάφορους κλάδους: Ιμαμίτες (που ζουν κυρίως στο Ιράν, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και στο Λίβανο), Ισμαηλίτες (που ζουν στην Συρία, στο Αφγανιστάν, στο Πακιστάν και στην Ινδία και πρόκειται γιά ελάχιστους αριθμούς) και Ζαϊντίτες (οι οποίοι ζουν κυρίως στην βόρεια Υεμένη και αποτελούν το 40-45 τοις εκατό του πληθυσμού της).
Πολιτικά οι Σχιίτες ελέγχουν το Ιράν και τα υπολείμματα του Ιράκ (το καθεστώς Μαλικί είναι σχιιτικό). Στο μεν Ιράκ οι μέρες του Μαλικί είναι μετρημένες. Το δε Ιράν των Αγιατολλάχ, το μόνο ουσιαστικά σχιιτικό καθεστώς, σιωπά, αντιλαμβανόμενο ότι αν έρθει σε αντιπαράθεση με τους σουννίτες θα πρέπει να συμμαχήσει με τις ΗΠΑ και άρα το Ισραήλ. Και αυτή είναι μία αντίφαση που δεν μπορεί να υπερβεί. Επομένως το Ιράν προς το παρόν σιωπά και αδρανεί, αφήνοντας το πεδίο ελεύθερο στην ηγεμονία των σουννιτών του χαλιφάτου.
Όσο γιά την Δύση, κάποια στιγμή θα αντιδράσει στην σφαγή των Χριστιανών της Εγγύς και της Μέσης Ανατολής, και στην διαμόρφωση χαλιφάτου με κύριο σκοπό τον ιερό πόλεμο κατά του δυτικού πολιτισμού. ΗΠΑ και Ρωσσία θα είναι, παρά τις σημερινές αναταράξεις, σύμμαχοι σε ενδεχόμενη σύγκρουση πολιτισμών στην φλεγόμενη (και πετρελαιοφόρα) ζώνη που αρχίζει από την Λιβύη, διατρέχει την Εγγύς και την Μέση Ανατολή και φτάνει μέχρι το Πακιστάν. Η γηραιά Ευρώπη θα ακολουθήσει, έχοντας όμως να αντιμετωπίσει το τεράστιο θέμα των μουσουλμανικών κοινοτήτων μέσα στις πόλεις της.(Το μέγα ερώτημα που πρέπει να απασχολήσει την ελληνική εξωτερική πολιτική είναι η στάση της Τουρκίας σε αυτό το σκηνικό.)
Είθε να υπάρξει καταλλαγή, αλλά στην ανάλυση δεν χωρούν “είθε”. Το χαλιφάτο είναι φανερό ότι θα πολεμήσει μέχρις εσχάτων. Η Δύση πρέπει να είναι προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει ακραίες καταστάσεις.
*Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης.