του Χάρη Φεραίου*
Α’
Μοιάζει λοιπόν μάταιο! 57 χρόνια αφότου (από «νενικήκαμεν» και εντεύθεν) οδηγήθηκε ο (ποτέ αγέρωχος περιφρονητής μιας αυτοκρατορίας) λαός σε παρακμιακό λήθαργο, μάταιο φαίνεται να ζητά κανείς από την αυτουργό του εκπεσμού εκείνου, πολιτική-μας διανόηση, να θέσει σε αμφισβήτηση την τροφό «πεποίθησή-της»: Το «αλάθητο» της τα πάντα κατευθύνουσας αυθεντίας! Κι ας τέτοια μόνο «αμφισβήτηση» είναι, ό,τι ακριβώς απαιτείται σήμερα, ώστε να απαλλαγεί ο τόπος από τις συνέπειες του εθνικού αμαρτήματος, εκείνου που συντελέστηκε (Αύγουστο μήνα) το 1964! Εξάγοντάς-τον δηλ., από την περιπλάνηση στην (που τον οδήγησαν) Γεδρωσία έρημο, της οποίας η κινούμενη άμμος μοιραία προορίζεται να τον καταπιεί…
Γνωρίζει βέβαια ο γράφων την ερμηνεία του εν λόγω «μάταιου»: Το «αμάρτημα», καθολικό άλλωστε,1* εκείνου του Αυγούστου, ίδια ερινύα πια, (ως ο επίκαιρός-μας «κόφτης») εμποδίζει αυτή τη διανόηση, να ερευνήσει οτιδήποτε αφορά την «πανσθενούς μωρίας» (κατά έκφραση Χρήστου Γιανναρά) εκείνη εποχή, (και βεβαίως ενοχή) αφού κάτι τέτοιο μοιραία και θα συντρίψει όλη την κλίμακα αξιών, που από το ’60 και εντεύθεν την εξέθρεψε, ως εντόπια πολιτική ηγέτιδα τάξη. Ιδού και απτή απόδειξη:
Αυτό τον μήνα συμπληρώθηκαν τρία χρόνια αφότου ένας Κύπριος, μη ιστορικός, μη πολιτικός επιστήμονας, ανήκων στον (καλλιτεχνικό) χώρο της λογοτεχνίας, ο Άντης Ροδίτης, «τολμήσας» εξέδωσε βιβλίο τιτλοφορούμενο, «Κουράγιο Πηνελόπη» (Εκδόσεις «Αρμός», Αθήνα 2013), αναφερόμενο στα πολιτικά γεγονότα του ’64, όσα οδήγησαν στο εθνικό όνειδος εκείνου του Αυγούστου, και την συνακόλουθη, ένθεν κακείθεν του Αιγαίου, εθνική οδύνη που κατατρύχει έκτοτε Κύπρο και Ελλάδα! Βιβλίο, ειρήσθω, ανατρεπτικό ολόκληρου του πολιτικού «αφηγήματος» που, ως τοτεμική «πεποίθηση», τροφοδοτεί χρόνια τώρα την πολιτική-μας διανόηση. Δυο παραδείγματα ενδεικτικά αναφέρω μόνο:
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1ο. Η μυθολογία περί «αγγλοαμερικανικής» (τότε) συμπαιγνίας, καταρρίπτεται στο βιβλίο πανηγυρικά. Πραγματικότητα αντίθετα αποδεικνύεται, πως η Αγγλία και παγίδευσε πρώτα, και κατ’ εξακολούθηση υπονόμευε μετά την αμερικανική πολιτική στην Κύπρο! Οι λόγοι δε, και προφανείς, και (εντυπωσιακά μάλιστα) ταπεινωτικοί (για την ημέτερη ευφυΐα προφανώς) φανερώνονται επίσης.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2ο. Την αμερικανική πολιτική στην Κύπρο τότε δεν την επέβαλλαν είτε φιλελληνικά είτε φιλοτουρκικά, (είτε καν σκέτα, ούτως ή άλλως άγνωστα σ’ εκείνη, και σε κάθε ανάλογη χώρα) «αισθήματα», παρά «αμυντικά-της» συμφέροντα μονάχα. Και βέβαια, όπως λέει και ο Σαίξπηρ, «δεν ήταν ανάγκη να έρθει άνθρωπος από τον Άδη να μας το πει αυτό»! Είναι όμως κάτι, που εγκλωβισμένη στην ενοχή του ’64, η πολιτική-μας διανόηση, αδυνατεί να αντικρίσει «κατά πρόσωπο». Και το φρικτότερο, για τον τόπο φυσικά, είναι ότι δεν αντιλαμβάνεται, πως και σήμερα πανομοιότυπα με τότε «αμυντικά» συμφέροντα την ταλανίζουν. Η δε παθολογική-της τάχα «τουρκοφιλία», είναι απλώς το μόνιμο «καταφύγιο» μιας πολιτικά τετραπληγικής ημέτερης πολιτικής διανόησης. Πώς αλήθεια να το εννοήσουν, ιδεολογικά νάνοι όντες, ότι σ’ αυτή την (στα άδυτα του υποσυνείδητου) «απωθημένη» αλήθεια, είναι που ενυπάρχει (και σήμερα!) μοναδικός τρόπος σωτηρίας-μας! Κύπρου και Ελλάδας…
Τέτοια ανατρεπτικά (και άλλα βεβαίως) κομίζουν το στοιχεία όσα καταγράφονται στο βιβλίο του Άντη Ροδίτη. Φυσικό λοιπόν ήταν η επιχώρια πολιτική διανόηση να τον κηρύξει «εμπαθή Αντι-Μακαριακό», το δε βιβλίο-του να καταδικάσει στον δια συνωμοσίας της σιωπής θάνατο! Πλην όμως εκείνο το μέγα που ο Ροδίτης κομίζει, λέει ο γράφων, δεν είναι η προσωπική-του ερμηνεία των γεγονότων, που στο κάτω-κάτω όποιος θέλει την αποδέχεται. Είναι εκείνα τα 182 αναντίρρητα, «σιδεροκέφαλα», διπλωματικά έγγραφα, όλα (πλην δύο αγγλικών) προερχόμενα κυρίως από αρχειοθετημένες, επιστολές, εκθέσεις, αναφορές κλπ, διπλωματών του αμερικανικού Στέιτ Ντιπάρτμεντ, (της περιόδου εκείνης, Ιανουαρίου Αυγούστου) τα πλείστα χαρακτηριζόμενα ως «άκρως απόρρητα».2*
Λέει λοιπόν ο γράφων, που επίσης δεν είναι ιστορικός ή πολιτικός επιστήμονας, (προέρχεται από «καλλιτεχνικό» χώρο και αυτός – της Αρχιτεκτονικής), προς τους, φίλους άλλωστε, ιστορικούς και πολιτικούς-μας επιστήμονες: «Ξεχάστε τον ‘αμαρτωλό’ Ροδίτη! Μη όμως αγνοείτε όσα καυτά έγγραφα (αυτός, ανθ’ υμών!), έφερε σήμερα στο φως. Διότι αύριο θα βρεθείτε οδυνηρά έκθετοι. Στην αλήθεια που βοά, βεβαίως…»
Ερμηνεία φυσικά του τελευταίου «χρησμοδοτήματος», ο γράφων θα δώσει, αμέσως πιο κάτω. Όπου η «πρόκληση» προς τους «προκαλούμενους» θα είναι πια επί συγκεκριμένων εκ των 182, και ιδίως «προκλητικών», εγγράφων!
Β’
Την Απρίλιο του 2014, ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του βιβλίου του Ροδίτη, που αναφέραμε στο προηγούμενο ομότιτλο άρθρο, δημοσιευόταν στην «Καθημερινή» των Αθηνών, άρθρο του Καθηγητή Θάνου Βερέμη, που αποτελεί και μοναδική ως τώρα σοβαρή κριτική θεώρηση του βιβλίου. Εκεί υπάρχει και μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πρόκληση του Καθηγητή, μάλιστα ως «στάδιον δόξης λαμπρόν», προς νέους ιστορικούς-μελετητές, η οποία, λέει ο γράφων, είναι και ορθή αλλά και λανθασμένη ταυτόχρονα: Αφού ο κ. Βερέμης εξηγεί ότι από τα έγγραφα που αποκαλύπτει ο Ροδίτης, γίνεται πια «φανερό ότι την εποχή εκείνη οι Αμερικανοί έβλεπαν με ευνοϊκό μάτι την ένωση, διότι έτσι θα γλίτωναν (και) από τους Σοβιετικούς», εκφράζει την άποψη ότι από την αμερικανική αυτή ευνοϊκή, για ένωση, στάση, «απουσιάζει η οριστική απόφαση από τον υπουργό Εξωτερικών Ντιν Ρασκ». Εξηγεί δε ότι αυτό μπορεί να φανεί από πρόσθετη έρευνα, και αυτό θεωρεί ως «στάδιο δόξας» για νέους ιστορικούς.
Λάθος όμως θεωρεί ότι «απουσιάζει απόφαση του Ρασκ», διότι το κρίσιμο τηλεγράφημα “D.S.,C.F.,POL27 CYP,479 secret” (αρχείο Ροδίτη, Αρ.176) που στις 23 Αυγούστου δίνει οριστικές οδηγίες για μονομερή ανακήρυξη της ένωσης, είναι υπογραμμένο από τον ίδιο τον Ρασκ! Και όμως η σύσταση Βερέμη, για περαιτέρω έρευνα εγγράφων, είναι ορθότατη. Όχι όμως εκείνων μέχρι τις 23 Αυγούστου, αλλά των εγγράφων μετά την ημερομηνία εκείνη: Μέχρι και το Νοέμβριο του 1967, όπου έγινε και η ληξιαρχική πράξη ενταφιασμού της ένωσης, με την εκδίωξη της παγιδευμένης μεραρχίας!3* (Θα εκπλαγεί ο αναγνώστης από το τι θα ακούσει τότε: Ενδεχομένως τα έγγραφα Ροδίτη να φαίνονται πια παιδική χαρά…)
Αυτά για το «στάδιον δόξης» Βερέμη προς νέους ιστορικούς. Τώρα όμως έχει ο γράφων να προτείνει άλλο «στάδιον δόξης», όμως για την πολιτική-μας διανόηση, όπως υποσχέθηκε στο προηγούμενο άρθρο. Και το «στάδιο» αυτό είναι να την «προκαλέσει», να δώσει εκείνη τη δική-της ερμηνεία, διαφορετική φαντάζομαι απ’ εκείνη του ‘αμαρτωλού’ Ροδίτη, σε συγκεκριμένα «προκλητικά» έγγραφα, εξ όσων εκείνος απεκάλυψε. Και ας μη τρομάξει. Δεν θα είναι «δύσκολα» έγγραφα, του Ρασκ ή του Μπολ, ή ακόμα και του Άτσεσον. Έγγραφα απλών Αμερικανών πρέσβεων θα είναι. Και ούτε καν του Λαμπουΐς, πρέσβη στην Αθήνα, (που ίσως κατηγορηθεί «φιλέλληνας»). Είναι ένα έγγραφο του πρέσβη στη Λευκωσία Τέιλορ Μπέλτσερ, (μόνου που στους ανωτέρους του αναφερόταν με αβρότητα για τον Μακάριο!) και ένα του πρέσβη στην Άγκυρα, Ρέιμοτ Χέαρ.
ΕΓΓΡΑΦΟ–ΠΡΩΤΟ: Στις 7 Απριλίου ο Μπέλτσερ έστελνε στον Ρασκ την, που του ζήτησε, αναφορά-του για τον τρόπο λύσης του Κυπριακού που αυτός θεωρούσε συμφερότερο για τις ΗΠΑ. Η (ποικιλοτρόπως καταπελτική, για την πολιτική-μας διανόηση βεβαίως) έκθεσή-του, (πέντε μήνες πριν το ανωτέρω έγγραφο Ρασκ) οριστικά και αμετάκλητα, προτείνει (Παρ. 3): «Η Κύπρος να δεθεί με την Ελλάδα με ένωση, ή με άλλο νομικό καθεστώς ‘σύνδεσης’, όπως το Πουέρτο-Ρίκο με τις ΗΠΑ»! (LBJL,NSF,Vol.6,FRUS –Ροδίτης, Έγγρ.49)
ΕΓΓΡΑΦΟ-ΔΕΥΤΕΡΟ: Στις 22 Αυγούστου (παραμονή της «καταστροφής») ο Χέαρ έστελνε στον Μπολ δική-του αναφορά των διαβουλεύσεών-του με τον Ινονού. (LBJL,NSF,Vol.13,FRUS,-Ροδίτης, Έγγρ.170) Δυο φράσεις εκείνης της αναφοράς είναι συγκλονιστικές. Πρώτη φράση: Εξηγώντας-του ο Ινονού, ότι όσο κι αν, και εκ των πραγμάτων, πιέζεται να αποδεχτεί την αμερικανική απόφαση, του είναι αδύνατο να συμφωνήσει κιόλας. Γι’ αυτό, απελπισμένα, προτείνει στον Χέαρ, «καλύτερα να γίνει η Ένωση χωρίς συμφωνία»! Τουλάχιστο έτσι, δεν θα τον πούνε στην Τουρκία και προδότη! (Ο μύθος δηλοί ότι και οι Τούρκοι οσμίζονταν πραξικοπηματική από τη μεραρχία ένωση… Μόνοι φωστήρες εμείς, αλλού καλπάζαμε!) Δεύτερη (μέγας κόλαφος) φράση: Αναφέρει τέλος ο Χέαρ, τι του πέταξε φεύγοντας ο Ινονού. Το παραθέτω αυτούσιο: «Ότι και να συμβαίνει τώρα», είπε ο Ινονού, «φαίνεται πέφτει φως στην ελπίδα ‘ομοσπονδίας’! Όταν έκπληκτος τον ρώτησα εγώ από πού του γεννήθηκε τέτοια ιδέα, η (ανακλαστική) αντίδρασή-του ήταν ότι ‘δεν επρόκειτο για αποτέλεσμα συνομιλιών-του με τους Ρώσους’, πράγμα όμως που εγώ δεν είχα καθόλου υπονοήσει»… (Φράση που πανηγυρικά πιστοποιεί, την «ατελεύτητη ευφυΐα-μας», αμάσητα να χάβομε όσα, περί «Σοβιετικής βοήθειας» κλπ, μας σέρβιρε ακαταπαύστως το ΑΚΕΛ…)
Και ιδού «προκλητικός» δίλημμα προς την πολιτική-μας διανόηση: Είτε κάποιος πλαστογράφησε αυτά τα δυο έγγραφα, (όπως εννοείται και άλλα 180, του αρχείου Ροδίτη) είτε οι δυο αυτοί διπλωμάτες, ήσσονος μάλιστα ρόλου στο δράμα των συνομιλιών Άτσεσον στην Γενεύη, Μπέλτσερ και Χέαρ, πονηρά σκεφτόμενοι τα έγραψαν, γνωρίζοντας πως κάποιος «Ροδίτης», μετά από 50 χρόνια, θα τα ανακαλύψει, και θα παγιδευθεί! Δίλημμα τάχα; «Πρόκληση» όμως σίγουρα…
Γ’
Τι όμως ο προηγηθείς μύθος δηλοί; Είναι, λέει ο γράφων, η τουλάχιστο θα έπρεπε πια να είναι μάλλον προφανές, ότι το καλοκαίρι του 1964, δεν μας έδωσαν οι Αμερικανοί απλώς μιαν ευκαιρία, να πραγματοποιήσομε δηλ. την ένωση, κι εμείς τη χάσαμε. Αλλά εκείνο που όφειλε να γνωρίζει ήδη η πολιτική-μας διανόηση. Και αυτό είναι το εξής:
Μετά την μικρασιατική καταστροφή, την απώλεια δηλ. της Ιωνίας, (το έτος 1922), το μόνο έδαφος που παρέμενε πια για την Ελλάδα στην Ανατολή, ήτανε εκείνο της Κύπρου. Όπως όφειλε επίσης και να γνωρίζει η πολιτική-μας διανόηση, πως το έτος 1964 είναι η δεύτερη ημερομηνία εθνικής καταστροφής, εκείνη δηλ. όπου «δυνητικά» χάθηκε για την Ελλάδα και το έδαφος αυτό. Το δε σημαντικότερο δεν είναι ότι, δυνητικά έστω, έχασε έδαφος εννέα χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων η Ελλάδα. Αλά χάνοντας εκείνο το έδαφος, επειδή ακριβώς είναι έδαφος στην Ανατολή, αδυνατεί πια να κατέχει και «προνομιακή γεωπολιτική θέση», όπως την είχε άλλωστε σε όλη την ιστορική-της πορεία, γεγονός που (διδάσκει η ιστορία) της έδινε και την πανανθρώπινη πολιτισμική, και όχι μόνο, κυριαρχία…
Και δεν την έχει βεβαίως, διότι στερείται ό,τι στην ιστορία-της πάντα είχε ως στρατηγικό πλεονέκτημα: Να ερείδεται επί δύο σκελών. Το ένα σκέλος, στη δυτική ακτή του Αιγαίου, και το άλλο στην ανατολική. Με απλά λόγια, να διαθέτει έδαφος (και) στην Ανατολή! Έδαφος, που οσάκις στερήθηκε ο ελληνισμός, μοιραία οδηγήθηκε και σε παρακμή. Γεγονός που επίσης διδάσκει η ως άνω ιστορία.
Και οφείλει ακόμα να αναγνωρίσει η ευφυής πολιτική-μας διανόηση, το στοιχειώδες: Ότι μιλώντας κανείς για το εφάμαρτο ’64 σήμερα, μετά από 52 χρόνια, δεν το κάνει διότι καίγεται να πλήξει τη μνήμη του Μακαρίου ή του Ανδρέα Παπανδρέου, συνεργών γενομένων σ’ εκείνη την εθνική ματαίωση. (Τι λόγος!) Γίνεται ο λόγος για εκείνο το «δυνητικά» της προηγούμενης παραγράφου: Δηλ. ότι δυνητικά μόνο είναι που χάθηκε για την Ελλάδα το ’64 η Κύπρος. Οριστικά θα χαθεί μόνο, όταν η Τουρκία ολοκληρώσει την, εξελισσόμενη άλλωστε ανεμπόδιστα, «ανάκτησή-της»! Όχι φυσικά με πόλεμο πια, παρά με τον συνεχιζόμενο «άγριο» εποικισμό-της…
Συνεπώς, ο λόγος γίνεται για το ύστατο καθήκον που έχει πια κάθε Έλληνας, και ιδίως κάθε Έλληνας ηγέτης. Που δεν είναι άλλο, από το να αναστρέψει ό,τι ΤΟ ’64 προκάλεσε την καταστροφή: Να στραφεί δηλ. η Αμερικανική πολιτική ξανά, σε ό,τι ήταν στρατηγική-της, μέχρι που την αναστρέψαμε, ανέμυαλοι εμείς, τον Αύγουστο του 1964!4* Εκείνην δηλ. που, με εργώδη διπλωματία πέτυχε ο Γεώργιος Παπανδρέου, αλλά, ομοθυμαδόν, ανέτρεψαν ο «υπεύθυνος» της Λευκωσίας και ο (κατά τον μακαριστό Πάνο Κόκκα) «ανευθυνοϋπεύθυνος» των Αθηνών… Και φθίνει έκτοτε ως κράτος μεν η Ελλάδα, (φυσικό άλλωστε αφού έχασε έκτοτε τη «συμμαχική» αξιοπιστία-της) καταλύεται μαζί όμως σταδιακά ως ελληνισμός και η Κύπρος.
Και λέει ακόμα ο γράφων, ότι συγκυρία γι’ αυτή την αναστροφή υφίσταται, έντονη μάλιστα, σήμερα. Όσο δηλ. την Τουρκία, που η δική-μας εκείνη ανεμυαλιά την κατέστησε αποκλειστική στην Ανατολή σύμμαχο (και ήδη πονοκέφαλο) της Αμερικής, την κυβερνά ο κύριος Ερτογάν… Μια όμως απαραίτητη προϋπόθεση, γι’ αυτή την αναστροφή, υπάρχει μόνο. Και είναι η εξής: Εγκαταλείποντας ιδεοληψίες μακρόχρονης ενοχής, η ένθεν κακείθεν του Αιγαίου πολιτική ηγεσία, εν συντριβή, να εγκύψει αναζητώντας την αλήθεια, για τα προηγηθέντα εκείνου του Αυγούστου του ’64 πολιτικά γεγονότα. Και εκείνη η (ανατριχιαστική) αλήθεια και μόνο, είναι που θα της υποδείξει και τον τρόπο αναστροφής της καταστροφής εκείνης. Ώστε να σωθούν Ελλάδα (εφόσον θα πατά το ένα-της σκέλος στη δυτική ακτή του Αιγαίου) μαζί και Κύπρος (όπου θα πατά το άλλο σκέλος της Ελλάδας!).
Χ ά ρ η ς Φ ε ρ α ί ο ς «Φ» 21, 28/5/16
________________________________________________________________________________________________________________
1*. Καθολικό ως ενέργημα βεβαίως, και όχι του Μακαρίου μόνο: Όλοι ήσαν «εκεί», παρόντες και πλειοδοτούντες, Κληρίδης, Παπαδόπουλος, Λυσσαρίδης, Εζεκίας και λοιποί, εν χορώ…
2*. Προέρχονται, κυρίως από τα Foreign Relations of the United States (με ένδειξη FRUS), την Lyndon B. Johnson Library (με ένδειξη LBJL) όλα (αριθμημένα 1-182) μεταφρασμένα από τον συγγραφέα, 31 δε απ’ αυτά, που ο ίδιος θεωρεί σημαντικότερα, καταχωρημένα (στην αγγλική) σε φωτοαντίγραφο. Δυο μόνο είναι αγγλικά (με ένδειξη DEFE) και ανήκουν στο αρχείο της Φανούλας Αργυρού.
3*. Απαραίτητη διόρθωση. Η αποσταλείσα στην Κύπρο το 1964 Ελληνική Μεραρχία, ήταν «ενισχυμένη» και όχι τεθωρακισμένη, όπως εσφαλμένα ονομάστηκε στο προηγούμενο άρθρο που δημοσιεύτηκε στο «Αντίβαρο» (Το «εθνικό» επίτευγμα του ‘64). Ερμηνεία εκείνου του σφάλματος δε είναι η εξής: Ο γράφων υπήρξε (εθελοντικό) μέλος εκείνης της αποστολής, ως έφεδρος Ανθυπολοχαγός Πυροβολικού. Στους κατώτερους αξιωματικούς λοιπόν ελέχθη τότε ότι η Μεραρχία είχε δύναμη πυρός Σώματος στρατού, ενισχυμένη και σε άρματα. Εξ’ αυτού λοιπόν και το (εσφαλμένο) «τεθωρακισμένη».
4*. Και όχι φυσικά για να ασκήσομε, όπως συνήθως λέγεται, την «πολιτική του καλού παιδιού», ώστε οι Αμερικανοί να μας, ως καλά παιδιά, …ανταμείψουν! Ουδείς «Αμερικανός» ενδιαφέρθηκε ποτέ να «ανταμείψει» οποιαδήποτε «καλά παιδιά». Οι εκάστοτε «Αμερικανοί» άλλωστε (και αυτό έπρεπε να είναι στοιχειώδης γνώση), «αμείβουν» μόνο τον εαυτό-του, ευνοώντας βεβαίως όποιον θεωρούν ότι εξυπηρετεί τα δικά-τους στρατηγικά συμφέροντα. Και εκδοχή άλλη δεν υπάρχει…
8 comments
Σκέφτομαι καμιά φορά, όταν διαβάζω τα άρθρα του Χάρη Φεραίου για τη ματαιωθείσα Ένωση το 1964, ότι πράγματι ο κόσμος δεν είναι ακριβώς αφημένος στην “τύχη” του από τον Δημιουργό κι ότι όντως η Πρόνοια βάζει εκεί που χρειάζεται το χεράκι της. Πράγμα, που από την άλλη με κάνει να νιώθω κάπως άβολα, κάπως “υποχείριο”, κάπως “όργανο” ή απλό “μέσο” κι όχι απόλυτα ελεύθερο άνθρωπο, που ελεύθερα διέθεσε τον εαυτό του κι εκείνο που μπορεί καλύτερα να κάνει στη διάθεση της τέχνης και της ιστορίας. Αλήθεια, τι θα γινόταν αν δεν “μου ερχόταν η ιδέα” να ερευνήσω το θέμα της χαμένης Ένωσης του 1964; Θα μέναμε με τη διαστρεβλωμενη εικόνα που μας κληροδότησε η επιστήμη της Ιστορίας, όπου οι θεράποντές της ιστορικοί δεν κάνουν άλλο τα τελευταία 50 χρόνια από το να αντιγράφουν ο ένας τον άλλο, αρχής γενομένης από τους πρώτους συγγράψαντες της συγχυσμένης και κατευθυνόμενης εκείνης εποχής από ένα σωρό κίνητρα εκτός εκείνου της αναζήτησης της αληθειας;
Είναι από τη μια στοιχείο παρηγοριάς για μένα ότι ο πραγματικά σπουδαίος μας ποιητής Κώστας Μόντης στο πιο οργανωμένο έργο του, το “Δεύτερο Γράμμα στη Μητέρα”, του 1972, ασχολήθηκε κυρίως με αυτό το θέμα, την παραπλάνηση του Κυπριακού λαού, τη διαστρέβλωση των στόχων και της ιστορίας του, τις διαψεύσεις των οραμάτων του και τις απαίσιες επιπτώσεις στον ψυχικό του κόσμο, που επέφεραν και τη νεότερη αποσυντονισμένη ψυχική του κατάσταση. Από την άλλη, γράφοντας ο Μόντης μέσα σε εκείνο το αποπνιχτικό κλίμα, εκείνης της ξεστρατισμένης εποχής, που είχε το απύθμενο θράσος να αυτοπαρουσιάζεται και ως “ηρωική”, νιώθοντας τα χνώτα της εξουσίας ν’ απειλούν όχι απλώς τη δική του επιβίωση αλλά της οικογένειάς του, δεν είχε επιλογή παρά να εμπιστευθεί την αλήθεια στο νόμιμο για την τέχνη του τρόπο των γρίφων. Γρίφων, όμως, που έτσι και ο αναγνώστης τους κατέχει το κλειδί, παύουν να είναι “γρίφοι”. Παραθέτω απόσπασμα από ένα τέτοιο κλειδί, που ανοίγει τον γρίφο, από το βιβλίο “Τα Γράμματα στη Μητέρα του Κώστα Μόντη”, Αρμός 2015:
“Η 1η Μαρτίου 1959 είναι η μέρα επιστροφής του ηγέτη του απελευθερωτικού αγώνα των Κυπρίων από την εξορία των Σεϋχελλών, η οποία διήρκησε από τον Μάρτιο του 1956 μέχρι τον Απρίλη του 1957 και συνεχίστηκε ύστερα στην Αθήνα, μέχρι τη «λύση» τού Κυπριακού που συμφωνήθηκε στη Ζυρίχη και υπογράφτηκε στο Λονδίνο τον Φεβρουάριο του 1959. Λίγες ημερομηνίες στις ιστορίες των λαών έχουν τη βαρύτητα που έχει η 1η Μαρτίου 1959 για την Κύπρο. Πρόκειται για τη μέρα που ο αρχέγονος ελληνικός και ρωμέικος λαός τής Κύπρου, υπόδουλος για τα 800 περίπου τελευταία χρόνια, παραπληροφορήθηκε από τα πιο επίσημα χείλη ότι είχε «νικήσει», ενώ στην πραγματικότητα είχε ηττηθεί κατά κράτος από τις συνδυασμένες δυνάμεις της Βρετανίας και της Τουρκίας. Ο ένοπλος, απελευθερωτικός του αγώνας αποσκοπούσε στην Ένωση με την Ελλάδα. Το αποτέλεσμα ήταν μια νόθα «ανεξαρτησία» με διατήρηση της στρατιωτικής παρουσίας της Βρετανίας στην Κύπρο και την απόκτηση πρόσβασης και δικαιωμάτων επέμβασης από την Τουρκία. Με το «Νενικήκαμεν», που εκφώνησε ο Αρχιεπίσκοπος και αμέσως μετά Πρόεδρος Μακάριος από τα μπαλκόνια της Αρχιεπισκοπής στη Λευκωσία προς ένα μέγα πλήθος Κυπρίων, τον μισό περίπου, τότε, πληθυσμό του νησιού, την 1η Μαρτίου 1959 (ή ήδη από την «απόδραση» από τις Σεϋχέλλες στις 14 Απριλίου 1957 – δες ενότητα «σ» πιο κάτω), μέχρι σήμερα, το ψέμα κυριάρχησε στο πολιτικό και από εκεί μεταδόθηκε και στο πολιτισμικό και ευρύτερο κοινωνικό πεδίο της ζωής της σύγχρονης Κύπρου.
Η ενότητα «ξ» του Δευτέρου Γράμματος στη Μητέρα μπορεί, ίσως, να ερμηνευθεί ολόκληρη σαν μια παράφραση εκείνου του «Νενικήκαμεν» του 1959 και των επιπτώσεών του:
Κάτι συμβαίνει, μητέρα,
κάτι σοβαρό συμβαίνει, μητέρα.
Γιατί μας είπαν «Να τώρα ταξιδεύετε»
και δεν ταξιδεύαμε.
Γιατί μας είπαν «Να τώρα είσαστε αυτό, είσαστε εκείνο»
και δεν ήμαστε ούτε αυτό ούτ’ εκείνο.
Με βάση το όλο μήνυμα της ενότητας «ξ», αυτό το μικρό «κάτι» με το οποίο αρχίζει ο Μόντης, υποδηλώνει, με τον γνωστό του τρόπο, το άπαν που συμβαίνει ή που έχει συμβεί στην πατρίδα, όπως και το επίθετο «σοβαρό» σημαίνει ό,τι πιο σοβαρό, αν όχι και το τέλος, τον ίδιο τον θάνατο των ανθρώπων του τόπου. Δεν πρόκειται απλώς για ένα έναυσμα υποψιών ή αμφιβολιών, μια ξαφνική κι αναίτια αδυναμία διαχωρισμού του σημαντικού από το ασήμαντο, αλλά για ένα πλήρες αναποδογύρισμα, μια κατάσταση ολικής εξαπάτησης, όπου εκείνα που μας είπαν ότι θα συμβούν δεν αντιστοιχούν με εκείνα που συνέβησαν, κατά τον ψευδή ισχυρισμό των νέων εξουσιαστών του τόπου, με αποτέλεσμα να κυριαρχήσει μέσα μας μια απόλυτη αβεβαιότητα και να επεκταθεί προς τα έξω ως δυσπιστία για όλα εκείνα που μας περιβάλλουν, που ορίζουν τις δεδομένες λεπτομέρειες της ζωής μας, από τις απλούστερες έννοιες ως τις καθολικότερες. Ήταν σαν να κλονίζονταν συθέμελα αδιάσειστα εδραιωμένες έννοιες, όπως είναι ο καταμερισμός του χρόνου σε μήνες, η διαδοχή των αριθμών, το νόημα των λέξεων, η ίδια η Ιστορία, όσα φάνταζαν γρανιτένια και αμετακίνητα, βρέθηκαν όλα ξαφνικά στο έλεος μιας άμεσης απειλής μετατροπής τους σε έννοιες κενές, μηδενικού περιεχομένου.
Και μας γεννήθηκαν πια υποψίες
κι εξετάσαμε το ημερολόγιο
και δεν ήταν Ιανουάριος
και δεν ήταν Φεβρουάριος
εξετάσαμε κι η αρίθμηση δεν ήταν αρίθμηση
κι η Ιστορία δεν ήταν Ιστορία
και τ’ αγάλματα άλλους παριστούσαν
και τα επιρρήματα ήταν λανθασμένα
κι οι λέξεις ήταν παρερμηνευμένες
κι ούτε εννοούσαν αυτό που εννοούσαν..
Σε επίσημες τελετές, λόγου χάρη, στα εγκαίνια αγαλμάτων των πεσόντων υπέρ της ελευθερίας ηρώων, κυκλοφορούσε επιτόπου το ερώτημα αν θά ’πρεπε να γραφόταν η αλήθεια ή το ψέμα στα βάθρα τους, αλλά και το ερώτημα ποιο ήταν το ψέμα και ποια η αλήθεια. Κάποιοι, ήταν φανερό, νόμιζαν πως η εξουσία τους μπορούσε να καθορίζει με διατάγματα την «αλήθεια». Έτσι, το πρώτο που έγινε αμέσως αντιληπτό και συζητιόταν στα φανερά και στα κρυφά στην αρχή και μετά περισσότερο στα κρυφά, ήταν ο κατακλυσμός της δημόσιας ζωής από τη νοθεία των λέξεων. Η νέα κρατική νομιμότητα αμφισβητούσε ευθέως τη μέση αλλά επαναστατική νοημοσύνη, που αποτύγχανε να εννοήσει πώς μέσα στους στόχους της ήταν και η γέννηση ενός ιδίου κράτους. Εκείνο που εισχώρησε αμέσως στη σκέψη των πολιτών ήταν ότι επρόκειτο για ένα νόθο παιδί, που παραδινόταν σε γονείς που δεν είχαν κανένα λόγο να το αναγνωρίσουν για δικό τους. Αναμένονταν, όμως, από αυτούς να το αγαπήσουν «κανονικά», να δεχτούν την ύπαρξή του σ’ αντικατάσταση ενός κλεμμένου δικού τους, και να το μεγαλώσουν τρέφοντάς το με ψέματα.
Ύστερα εξετάσαμε γενικότερα
κι είδαμε πως δεν αγαπούσαμε
όταν μας υπέβαλλαν πως ούτω πώς αγαπούσαμε
όταν μας υπέβαλλαν πως ούτω πώς αγαπούσαμε δήθεν «κανονικά»
και «κατά το δυνατόν»
κι «εντός των ανθρωπίνων πλαισίων».
Η επόμενη «κίνηση» εναντίον όσων θεωρούσαν τους εαυτούς τους εξαπατημένους, προκειμένου ν’ αποδεχτούν την νέα «πραγματικότητα», ήταν να απειληθούν ότι δεν διέλαθε της προσοχής των φυλάκων ότι υποδύονταν ανικανότητα αντίληψης τού τι είναι και τι δεν είναι «δυνατόν», να προειδοποιηθούν ότι κινδύνευαν να βρεθούν εκτός των αποδεκτών προτύπων τού «ανθρώπινου» και της ανθρωπιάς ακόμα, αφού αρνούνταν ν’ αγαπήσουν ένα παιδί, που ήρθε στην ώρα του ως αποτέλεσμα της αγάπης τους, ασχέτως αν δεν ήταν παιδί δικό τους.
(Τι πρόφαση, παρεμπιπτόντως, αυτά τα «ανθρώπινα πλαίσια», μητέρα,
τι εφεύρεση, μητέρα, αυτά τα «ανθρώπινα πλαίσια»,
τι πονηρός όρος,
τι πονηρή αίρεση,
τι δειλή αίρεση.
Η πρόφαση, η εφεύρεση, η πονηρία, η δειλία και η αίρεση ήταν αναπόφευκτο στη συνέχεια να μεταφερθούν στο «παιδί» ως τα κατ’ εξοχήν χαρακτηριστικά του και το «παιδί» έπρεπε εκβιαστικά ν’ αγαπηθεί. Η πρόφαση, η εφεύρεση, η πονηρία, η δειλία και η αίρεση ήταν οι πραγματικοί του γονείς και δεν μπορούσαν παρά να είναι αυτά τα κληρονομημένα του χαρακτηριστικά. Μ’ αυτά τώρα μιλούσε κι αυτά που έλεγε άφηναν με ανοικτό το στόμα τους εξαναγκασμένους να του είναι «γονείς», αφού οι ίδιοι πόρρω απείχαν από το να τα είχαν ποτέ φανταστεί ως τα χαρακτηριστικά ενός δικού τους παιδιού.”
(η συνέχεια στο επόμενο μήνυμα)
“Το ίδιο το «Νενικήκαμεν» συνοδεύτηκε επί τόπου, την 1η Μαρτίου 1959, από τα συγκεκριμένα οράματα του απρόσμενου, ουρανοκατέβατου, «ιερού» παιδιού, που κι αληθινά να ήταν (ή έστω επιβεβλημένα στο ίδιο από το ίδιο κι αποδεκτά από το ίδιο ως αληθινά), μόνο ανακόλουθοι, μωροί και αμνήμονες ή τερατωδώς υπεράνθρωποι, πέρα των «ανθρωπίνων πλαισίων», θα μπορούσαν, μετά από ένα στιγμιαίο σοκ, να τα υιοθετήσουν σε αντικατάσταση εκείνου που συνιστούσε την ταυτότητά τους, για την υπεράσπιση τής οποίας δέχτηκαν με υπερηφάνεια την απώλεια της ζωής αληθινών παιδιών τους και εξ αίματος αδελφών τους. Είπε, ανάμεσα σ’ άλλα:
«Γύρω στα πελάγη μας επεκτείνονται αι αvήσυχoι επιδιώξεις τριών ηπείρων και οι αντιθέσεις δύο κόσμων. Μέσα εις το ταραχώδες τούτο περιβάλλον καλoύμεθα vα διαδραματίσωμεv τον ρόλov του συvαρμoστoύ και συμφιλιωτoύ. Καλoύμεθα να μεταβάλωμεv την vήσov μας εις την χρυσήv γέφυραv, η οποία να εvώvη και όχι vα χωρίζη τας αvτιμαχoμέvας δυνάμεις. Καλoύμεθα να μεταβάλωμεv την vήσov μας εις μεγάληv αρτηρίαv, η οποία να συvδέη υλικώς και πvευματικώς τον Βoρράv με τον Νότov, τηv Δύσιv και τηv Αvατoλήv…
…το νησί δεν είναι πια νησί
που μας μπέρδεψαν τα σύνορα,
που μας μπέρδεψαν τα περιρρέοντα πελάγη,
που μας μπέρδεψαν τα περιρρέοντα ενδιαφέροντα
και μας λεν «κι αυτά», «κι αυτά»… (ενότητα «δ»)
»…o ρόλος της Δημοκρατίας μας θα είναι τεράστιος και η αποστολή της σπουδαία και ιερά…
κι είμαστε σ’ ένα μικρό νησί, μητέρα,
δε μπορούν να μας τα φορτώνουν όλ’ αυτά…
δεν υπάρχει απλωσιά ν’ απλώσουν όλ’ αυτά
να τα δούμε με κάποια άνεση χώρου,
να τα δούμε με κάποια πίστωση χώρου,
να κατανεμηθούν,
ν’ αποκεντρωθούν,
ν’ αραιώσουν.
»…την ελευθερίαv μας θα χρησμoπoιήσωμεv κατά τον καλύτερov δυvατόv τρόπov… ως μέσov συσφίγξεως των διεθνών δεσμών και ως όργαvov προαγωγής της διεθνούς αλληλεγγύης και συνεργασίας…
»…ας καταβάλωμεv πάσαv πρoσπάθειαv ώστε vα φαvώμεv αντάξιοι της υψηλής αποστολής που η Θεία πρόνοια επεφύλαξεv εις ημάς.
Μητέρα, μας απευθύνουν καθημερινώς οι πάντες,
μας απευθύνουν καθημερινώς τα πάντα
ένα σωρό διεκπεραιώσεις,
ένα σωρό «δια τα καθ’ ημάς»,
δεν μπορούμε ν’ αντέξουμε ένα ολόκληρο κόσμο, μητέρα,
δεν προφταίνουμε,
δεν αντεπεξερχόμαστε…
»…κλείσατε αυτό το όραμα εις την ψυχήv σας, και εστέ βέβαιοι, ότι το κράτος, το oπoίov με την αγάπηv και την θυσίαv σας θεμελιoύται σήμερov θα απoβή πραγματικόv κράτος ευημερίας και προόδου, ηθικής και δικαιοσύνης, κράτος του Θεού» .
Και τι θα γίνει τώρα,
θα σχίσουμε τα παλιά μας τετράδια
πού ’ταν γεμάτα χρωματιστή «Ένωση»,
θα σχίσουμε τα παλιά μας σχολικά τετράδια
πού ’ταν γεμάτα «Ένωση» διακοσμημένη με γιασεμιά και
λεμονανθούς και μαργαρίτες,
θα σχίσουμε τα παλιά αναγνωστικά των παιδιών μας
με τις Ελληνικές σημαίες,
θα πετάξουμε τ’ αγαπημένο αναμνηστικό σκουφί του Γυμνασίου
με την «Ένωση» στο γείσο,
θα πετάξουμε τον χάρακά τους
και τη τσάντα και τη μπάλα και το ποδήλατο
πού ’γραφαν «Ένωση»;
Αλήθεια, πέστε μου, τι θα γίνη τώρα ;
Εκτός από το «νικητήριο» άγγελμα του «μεγάλου ηγέτη» με τα πολύχρωμα οράματα, ο άλλος ήχος που πλατάγιζε ξεψυχώντας πάνω από το πλήθος στην πλατεία της Αρχιεπισκοπής, την 1η Μαρτίου 1959, ήταν εκείνος των πιασμένων στα ξόβεργα του σατανά πουλιών της Ένωσης. Τα πολύχρωμα οράματα άθλων και πρωταγωνιστικών επιτευγμάτων στο παγκόσμιο πολιτικό προσκήνιο, φανέρωναν και την ασύγγνωστη παραγνώριση της αντιπαράθεσης του κόσμου όπως είναι με εκείνον που οραματίζεται η θεοσέβεια των κληρονομημένων και με τόσες δοκιμασίες διατηρημένων αλώβητων παραδόσεων του λαού. Όλα όσα εξάγγελλε ο «μεγάλος ηγέτης» δεν αποτελούσαν παρά μια εφεύρεση και μια αίρεση και προβάλλονταν με την πονηρία και την πρόφαση ότι ήταν τα «εντός των ανθρωπίνων πλαισίων». Αυτά εννοεί ο Μόντης, όταν συνεχίζοντας την προς τη Μητέρα αναφορά του, λέει:
Τα πέταξα απ’ τους πίνακες που τα εισήγαγαν,
τα πέταξα απ’ τις φωτογραφίες
τα πέταξα πρώτα-πρώτα απ’ τη δική σου
κι ένιωθα σα ν’ άνοιγα κλουβιά πουλιών
που δεν πίστευαν
και κυτούσαν περίεργα
και δίσταζαν
και φοβόντουσαν – έτσι όπως στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως –
να πλησιάσουν την έξοδο
και φοβόντουσαν μήπως δεν ήταν έξοδος η έξοδος…
Η απόρριψη του εφευρεμένου ιδιωτικού οράματος, της αίρεσης, από τον Μόντη, τον διορισμένο από την Πρόνοια εκπρόσωπο, ως ποιητή, όλου του λαού, αντιστοιχεί με το άνοιγμα των κλουβιών για την απελευθέρωση των πουλιών. Αυτά, όμως, εθισμένα στη σκλαβιά της ανάθεσης της τύχης τους στην ηγεσία τους – «είδαμε, εν συνόψει, πως έπαψε νά ’ν’ δική μας ευθύνη η ζωή», όπως θα γράψει λίγους στίχους πιο κάτω – πώς θα μπορούσαν τώρα να εμπιστευτούν την ίδια την ελευθερία τους, τη στιγμή που το μόνο «έξω» στο οποίο θα μπορούσαν να πετάξουν ήταν η μεγάλη πατρίδα από την οποία είχαν αποκλειστεί, μ’ ένα νόθο παιδί στην αγκαλιά, που παραμιλούσε τα δικά του και μεγαλώνοντας αστραπιαία έλαβε μέγεθος γίγαντα κι άρχισε να πράττει τα δικά του, σε βάρος των «γονιών» του, που δεν μπορούσαν να το αγαπήσουν, παρά μόνο αν δήλωναν οι ίδιοι παιδιά του «τέρατός» τους, που τους απειλούσε ευθέως μ’ ένα σωρό επιπτώσεις αν δεν το αναγνώριζαν;” κ.λπ.
Βεβαιως εχω αγορασει και διαβασει το “Κουραγιο Πηνελοπη” και το συστηνω σε ολους, σε οποιο ιστολογιο βρεθω στο Διαδικτυο. Γιατι ανεμενα τη συνωμοσια σιωπης σε βαρος του βιβλιου. Βεβαιως ο τορπιλισμος της Ενωσης απο τον “Εθναρχη” ηταν γνωστος, αλλα αυτη τη φορα τεκμηριωθηκε με τοσο ατρανταχτα στοιχεια απο τα αμερικανικα διπλωματικα αρχεια, που θα πεισουν καθε αντικειμενικο αναγνωστη. Ειχα διασκεδασει πολυ τοτε με το θεαμα διαφορων μακαριακων καθηγηταδων που με κραυγες και απεριγραπτες σοφιστειες προσπαθουσαν να αντικρουσουν τον κ. Ροδιτη.
Εχω επισημανει μερικες αδυναμιες του βιβλιου. Η κυριοτερη: Το βιβλιο σταματα αποτομα στο Σεπτεμβριο του 1964 , ομως η Ενωση παρεμεινε απολυτως εφικτη μεχρι το χειμωνα του 1966-1967. Μεχρι τοτε οι Αμερικανοι μας υποστηριζαν, και οι Τουρκοι προσπαθουσαν να παρουν οτι ανταλλαγματα μπορουσαν, αντιλαμβανομενοι οτι μαλλον θα επιναν το πικρο ποτηρι της Ενωσης; Γιατι αλλαζουν ολα ξαφνικα και καταληγουμε στην Κοφινου; Γιατι οι Αμερικανοι μας εγκαταλειπουν και οι Τουρκοι υψωνουν παλι θρασεια κεφαλη και πανε για πολεμο; Μηπως οι Αμερικανοι απλως βαρεθηκαν την Αθηνα και την ανικανοτητα της να επιβληθει στον Κοκκινο Παπα; Ή
Μηπως ο Καστρο της Μεσογειου σκαρωσε το 1967 μια πολυ πιο αθλια ραδιουργια απο αυτη του 1964, χειριζομενος πονηρα το τριγωνο Μοσχα-Αγκυρα-Ουασιγκτον σε ενα σατανικο παιχνιδι ποκερ, με σκοπο να ξεφορτωθει τη Μεραρχια, την Αθηνα, τους Ενωτικους, και τα σχεδια για την Ενωση;
Επισης, η μακαριακη προδοσια ειναι πλεον τεκμηριωμενη, αλλα αυτο δε σημαινει οτι μπορει να χρησιμοποιειται για να κερδισει πολιτικους ποντους ο Προεδρος (ενας ειναι ο Προεδρος!) και πολυ περισσοτερο για να τον δικαιολογησουμε αν φερει νεο σχεδιο Α(υ)ναν, και αρχισει παλι τις υπερβασεις με τους κομμουνιστες για να το επιβαλλει.
Παντως βλεπω ενθαρρυντικα σημαδια.Εσχατως αρνηθηκε να ξαμαπαει στα Σουσα για προσκυνημα. Μαλλιστα εμαθα προσφατως οτι το φθινοπωρο του 2014 παρουσιασε στους Τουρκους εναν χαρτη για το εδαφικο, που αν επιμεινει μεχρι τελους σε αυτον χωρις καμμια απολυτως υποχωρηση, και αν τον βελτιωσει και λιγο ακομα, τοτε εγω θα του πλεξω ενα εγκωμιο καλυτερο απο αυτο που επλεξε ο ιδιος στον Μακαριο κατα μνημοσυνο στη Μονη Κυκκου το 2013! Λετε να να παριστανει τον α(υ)νανιστή χωρις πραγματι να ειναι; Δυσκολο, αλλα ας περιμενουμε να δουμε τι θα μας φερει, και ας τον κρινουμε απο το αποτελεσμα.
Για την υπόθεση “Κοφίνου” που σήμανε την αποχώρηση της Μεραρχίας θα απαντήσει, φαντάζομαι, ο κ. Φεραίος, με προσωπική μάλιστα μαρτυρία για το πώς φορτώθηκε στον Διγενή η ευθύνη.
Από δικής μου πλευράς θέλω να πω (ξανά) ότι ο Μακάριος εκμεταλλευόταν την ευθύνη της Αθήνας απέναντι σε όλο τον ελληνισμό για να την εκβιάζει και να την εκθέτει στα μάτια Ελλήνων και ξένων ως “ανίκανη”, “πουλημένη”, ακόμα και “προδοτική”, πράγμα που ενθουσίαζε το εδώ κομμουνιστικό κόμμα (ΑΚΕΛ), το οποίο στόχευε στην “ανεξαρτησία”, δηλαδή την απόμόνωση της Κύπρου ώστε ευκολότερα να την πασάρει στο σοβιετικό παραπέτασμα.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο άνθρωπος που έπεισε τους Αμερικανούς ότι το συμφερον τους βρισκόταν στην Ένωση, είχε να αντιμετωπίσει αρχικά τέσσερα εχθρικά μέτωπα: Τους Αμερικανούς, τους Τούρκους, τους Άγγλους και τον Μακάριο, την “ουρά” που ήθελε να κουνά τον σκύλο, δηλαδή την Κύπρο του Μακαρίου που ήθελε να “χειρίζεται” την Αθήνα, κατά την έκφρασή του σε ένα αμερικανικό έγγραφο. Με τους τρεις εξωτερικούς εχθρούς τα είχε καταφέρει και με μια κίνηση της Μεραρχίας θα μπορούσε να εξουδετερώσει και τον Μακάριο. Δεν το τόλμησε επειδή ο κυπριακός λαός ήταν πεπεισμένος από τον Μακάριο και το ΑΚΕΛ ότι η Ελλάς δεν είναι Ένωση αλλά διχοτόμηση που θα επέβαλλε. Γι’ αυτή του την ατολμία ή γι’ αυτό το βάρος της ευθύνης του, που δεν θα υπήρχε αν ο Μακάριος ήταν ειλικρινής ενωτικός συνεργάτης, δεν απετόλμησε την στρατιωτική κίνηση. Και γι’ αυτό επιστήμονάς τις καθηγητής τόλμησε να χαρακτηρίσει τον Παπανδρέου και… “πραξικοπηματία”, επειδή απλώς σκεφτόταν αυτή την επιλογή! Οι άλλοι Κύπριοι επιστήμονες, ιστορικοί και άλλοι, της Κύπρου και της Ελλάδας, από τα 2010 και μετά ούτε που τολμούν να ξεμυτίσουν να διαψεύσουν τα έγγραφα ή τα επιχειρήματα! Βολεύονται στην παραχαραγμένη ιστορία και δεν τους απαπσχολεί η σταδιακή διάψευσή της. Μέχρι ν’ αποκαλυφθεί πλήρως η αλήθεια, τόσο μέσω της Ιστορίας όσο και μέσω της λογοτεχνίας οι ίδιοι θα έχουν αποχωρήσει από τα εγκόσμια. Τόση είναι η πίστη τους στον διαχρονικό Ελληνισμό.
O τροπος με τον οποιο ο Μακαριος φορτωσε την Κοφινου στο Διγενη ειναι γνωστος, τα εχει γραψει στο βιβλιο του ο Σπ. Παπαγεωργιου. Αλλα εγω δεν αναφερομουν σε αυτο, αλλα σε κατι αλλο: Τη ριζικη μεταστροφη της αμερικανικης και τουρκικης πολιτικης στο Κυπριακο αμεσως μετα το χειμωνα του 1966-1967. Ενω μεχρι τοτε οι Αμερικανοι μας υποστηριζουν, και οι Τουρκοι παζαρευουν απλως για μια αξιοπρεπη συνθηκολογηση, ξαφνικα οι Αμερικανοι μας εγκαταλειπουν και οι Τουρκοι αποθρασυνονται τελειως και ξεθαβουν το………τομαχωκ του πολεμου. Τι συνεβη;
Κανεις δεν ξερει ακριβως.
Πιθανολογειται το εξης: Οι Αμερικανοι εκβιαζαν τους Τουρκους οτι αν προκαλεσουν ενδοΝΑΤΟικο πολεμο, θα τους εγκαταλειψουν στο ελεος της ΕΣΣΔ. Ο Μακαριος λοιπον εβαλλε τους Σοβιετικους φιλους του να πουν στους Τουρκους “Μην ανησυχειτε, εμεις θα μεινουμε ουδετεροι αν πλακωθειτε με την Ελλαδα”. Ο Αμερικανικος εκβιασμος ακυρωθηκε στην πραξη, και οι Τουρκοι αποφασισαν να τραβηξουν την κατασταση στα ακρα με την Ελλαδα. Για αυτο αλλωστε αποφασισαν να χτυπησουν κατα προτιμηση στον Εβρο και οχι στην Κυπρο. Οι δε Αμερικανοι εμαθαν οτι δεν υπηρχε αμεσος κινδυνος σοβιετικης παρεμβασης και εκνευρισμενοι καθως ηταν με την αναποτελεσματικοτητα της Αθηνας αποφασισαν οτι αυτη τη φορα θα εμεναν ουδετεροι. Επιτελους, τα δυο ελληνικα κρατη τους ειχαν κουρασει πια με τα καπριτσια τους. Ας τα εβγαζαν μονα τους περα με τον Τουρκο, αλλα και μεταξυ τους. Καπως ετσι καταληξαμε στην Κοφινου την οποια ολοι ξερουμε ποιος προκαλεσε.
Αν αυτο αληθευει ο Μακαριος εφθασε στο χειλος της αβυσσου και τραβηχτηκε την τελευταια στιγμη. Περηφανευοταν μαλλιστα για την ικανοτητα του να κερδιζει διπλωματικες μαχες με αυτον τον τροπο. Ο αθλιος επαιξε στο ποκερ τη μοιρα οχι απλα της Κυπρου, αλλα ολοκληρου του ελληνικου εθνους για να ξεφορτωθει μια και καλη τους Ελλαδιτες και τη Μεραρχια τους, τους Κυπριους Ενωτικους και τους σχεδιασμους τους για Ενωση. Και τους ξεφορτωθηκε. Κερδισε την παρτιδα, πιστεψε οτι ειναι ο καλυτερος παικτης διπλωματικου ποκερ στον κοσμο. Κοινως, την ψωνισε. Και οταν το 1974 το ποκερ δεν του βγηκε, ουρλιαζε για “προδοσια”……..
Αλλα ολο αυτο πρεπει να τεκμηριωθει με εγγραφα και στοιχεια, οπως αυτα στο “Κουραγιο Πηνελοπη”. Πρεπει να μαθουμε επιτελους τι συνεβη το 1967…………
Οπως πολυ σωστα αναφερει ο κ.Ροδιτης, ο Μακαριος εκμεταλλευοταν το αισθημα της ευθυνης που ειχε η Αθηνα για ολοκλητο το Εθνος. Η Αθηνα το 1964 δεν ειχε να ανησυχει μονο για εναν ελληνοτουρκικο πολεμο οπως σημερα. Τα εκτεταμενα χερσαια βαλκανικα της συνορα βορεια απειλουνταν απο τα κομμουνιστικα κρατη στο Βορρα, και δεν διεθετε παρα ανεπαρκεις δυναμεις για να τα υπερασπισει. Ειχε αναγκη λοιπον τοτε το ΝΑΤΟ και τους Αμερικανους, και δεν ηταν απλο να τραβηξει το σκοινι στα ακρα με τους Τουρκους. Η Αθηνα ειχε ευθυνη για τους 500.000 Κυπριους, αλλα ειχε ακομα μεγαλυτερη ευθυνη για τα 2.500.000 Μακεδονες.Ο μεγας Διγενης, που ειχε πολεμησει για ολοκληρο το Εθνος στο Σαγγαριο και την Αλβανια, το καταλαβαινε αυτο. Ο Καστρο της Μεσογειου ομως δεν το καταλαβαινε…..
Οι αναλύσεις του Χάρη Φεραίου ήδη προσθέτουν κάτι πολύ ουσιώδες στο «Κουράγιο Πηνελόπη». Όπως φαίνεται, οι διπλωματικές υπηρεσίες, οι υπηρεσίες πληροφοριών και οι ένοπλες δυνάμεις της Ελλάδος και της Κύπρου δεν μπόρεσαν να διαπεράσουν ούτε στο ελάχιστο το πέπλο μυστικότητος των Αμερικανών, αλλά ούτε των Βρετανών. Ο Γεώργιος Παπανδρέου εχάραξε και εφήρμοσε την πολιτική του στηριζόμενος στο φυσικό του χάρισμα να κατανοεί τον τρόπο με τον οποίον σκέπτονταν και αισθάνονταν οι Αμερικανοί και οι Άγγλοι. Σε συντροφιά άλλων πολιτικών, όπως ο Μακάριος και ο Ανδρέας Παπανδρέου, αυτό το χάρισμα δεν σε καθιστά θαυμαστόν, αλλά μισητόν ! Από την στιγμή που έλειπαν οι ζωτικές πληροφορίες, η συζήτηση στο εσωτερικό της Ελληνικής πλευράς ήταν απλή σύγκρουση εγωισμών. Έτσι κατανοούμε καλύτερα γιατί και ο Γεώργιος Παπανδρέου εδίστασε να γίνει άνθρωπος της βίας, χωρίς να έχει κάτι συγκεκριμένο στα χέρια του. Και η αντίθεση των άλλων έπρεπε, όπως γίνεται μεταξύ πολιτικών, αλλά και μεταξύ ανδρογύνων, να είναι αναμενομένη.
Το δίδαγμα, λοιπόν, από την ερμηνεία Φεραίου δεν είναι ότι ο Μακάριος ήταν «προδότης» (μπορεί να ήταν, αλλά με άλλο κατηγορητήριο), αλλά ότι πρέπει να επιμείνουμε ως πολίτες και ψηφοφόροι στο να έχουμε δημόσιες υπηρεσίες εξωτερικών, αμύνης και πληροφοριών με επαγγελματισμό και διαρκώς αξιολογούμενες μακριά από κομματισμούς. Θα βοηθούσε να μην εκλέγουμε και εξουσιολάγνους ψωνάρες. Και να μην τους δίνουμε βήμα («Αντίβαρο» διαβάζεις 😉