Άρρυθμος Χορευτής vs Αστραφτερός Λογιστής

Γράφει ο Δημήτρης Ζιαμπάρας.

Όταν κρίνεις δύο αντίπαλους πολιτικούς όπως τον Αλέξη με τον Κυριάκο, πρέπει να είσαι όπως ο Μυρτίας του Καβάφη στην ελληνιστική Αλεξάνδρεια, «εν μέρει εθνικός, κ’ εν μέρει χριστιανίζων».

Ο Αλέξης είναι ηγέτης: κρατάει σούζα το κόμμα του· με πολιτικούς ελιγμούς απαλλάσσεται από τους διαφωνούντες· αψηφά τους παλαβούς του κόμματός του και τους ψηφοφόρους του· διαχειρίζεται τα σύμβολα. Τα ηνία είναι στα χέρια του. Δεν τον καθοδηγεί η κοινή γνώμη· ξέρει ότι δεν είναι φάρος, αλλά περιπλανώμενα φώτα. Μεγαλύτερη αρετή το θάρρος του (δεν υπάρχει θράσος στην πολιτική): να βγάζει lifestyle φωτογραφίες χωρίς επιτελείο PR να τον συμβουλεύει τι του πάει και τι όχι· να εκφωνεί παιδαριώδεις λόγους στον ΟΗΕ περί «neoliberalism» λες και μιλάει σε τοπική εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ· να μιλάει με ξένους ηγέτες στα Αγγλικά — χωρίς καλή γνώση της γλώσσας και χωρίς καν μεταφραστή· να μην λογαριάζει προεκλογικές υποσχέσεις· να διοργανώνει δημοψηφίσματα παρωδίες· να κινείται στα διεθνή καπιταλιστικά φόρα με μόνο θεωρητικό εφόδιο τα φυλλάδια της ΚΝΕ για τον καπιταλισμό κτλ.

Κάτω από το πέπλο της αντισυστημικότητας συνυπάρχουν παιδαριώδη ελαφρότητα, επιπολαιότητα, αμάθεια και άγνοια κινδύνου — όμως δεν κωλώνει πουθενά. Δεν υπάρχει πιο ακομπλεξάριστος —ίνα μη είπω αναίσθητος— άνθρωπος από αυτόν. Ένας άρρυθμος χορευτής! Εκ πρώτης όψεως είναι θετικό· γιατί στην πολιτική, ό,τι αρχίζει με φόβο, συνήθως καταλήγει σε αποτυχία. Σε αφήνει άφωνο επίσης η σεμνότητά του: για ένα νέο άνθρωπο που σε ελάχιστα χρόνια από το τίποτα απέκτησε τα πάντα. Πήρε ένα κόμμα από το 4%, το έκανε κυβέρνηση και δεν την ψώνισε. Εντυπωσιακό! Αυτός ο άνθρωπος την καρδιά του την έχει στο κεφάλι του. Είναι η επιτομή του Έλληνα.

Ο αντίποδας του θάρρους και της σεμνότητας του Αλέξη είναι η σοκαριστική έλλειψη ανθρωπομετρικής ικανότητας που επιδεικνύει· το μεγαλύτερο μειονέκτημά του. Οι πρώτες επιλογές του: Βαρουφάκης, Κωνσταντοπούλου και Παυλόπουλος· θα μείνουν στην ιστορία ως ο ορισμός της αστοχίας ανθρώπινου υλικού. Δεν διαθέτει επίσης κάποιους ανθρώπους στοιχειώδους σοβαρότητας να τον υποστηρίξουν — οι περισσότεροι είναι επιπέδου καρτούν της πολιτικής. Η βλακεία στην πολιτική δεν είναι μειονέκτημα. Να θυμίσουμε ότι πίσω από τον Ανδρέα Παπανδρέου και τις μνημειώδεις ομιλίες του υπήρχε ο Σκανδαλίδης (και όχι μόνο)· αυτός έγραφε τα γνωστά «το ΠΑΣΟΚ δεν κληρονομείται» κτλ. Οι πολιτικοί σήμερα δεν γράφουν μόνοι τους τις ομιλίες τους, ενώ υπάρχουν σοβαρές υπόνοιες ότι κάποιοι δεν τις καταλαβαίνουν κιόλας. Η μεγάλη ικανότητα του Αλέξη, που τον έχει σώσει μέχρι τώρα, είναι ότι μαθαίνει γρήγορα· ξεπέρασε τις πιο χοντρές ιδεοληψίες του μέσα σε μήνες και μας έσωσε από το να γίνουμε Βενεζουέλα. Αλλά δεν φτάνει από μόνος του —σε καμιά περίπτωση— θα καταρρεύσει. Κρίμα για την Ελλάδα που οι αστοί πολιτικοί που έχουν τις ικανότητες, έχουν καρδιά καρδερίνας.

Από την άλλη μεριά, ο Κυριάκος επέδειξε θάρρος όταν αρνήθηκε ως απλός βουλευτής της ΝΔ —ο μόνος, αν είναι δυνατόν!— να ψηφίσει για ρυθμιστή του πολιτεύματος τον πολιτικά ανεπρόκοπο Προκόπη Παυλόπουλο. Επίσης ως υπουργός τόλμησε να θέσει το θέμα της αξιολόγησης στο δημόσιο, αλλά χωρίς αποτελέσματα. Μέχρι τώρα δεν έχει επιδείξει το απαιτούμενο θάρρος να αναμετρηθεί με την Λαϊκή Δεξιά στο κόμμα του, ούτε καν σε στοιχειώδη αυτοκριτική όπως στην αδειοδότηση των τηλεδιαύλων και την υπόθεση Γεωργίου. Επίσης η ανθρωπομετρική ικανότητά του μέχρι τώρα δεν έχει δείξει θετικά στοιχεία — με εξαίρεση την επιλογή του μαχητικού και ευφυούς Αδώνιδος που αποτελεί τον συνδετικό του κρίκο με το Ρεπουμπλικανικό στοιχείο της Δεξιάς. Περισσότερο ο Σύριζα και λιγότερο η ΝΔ πάσχουν και οι δύο από μεγάλη αστοχία ανθρώπινου υλικού. Αν και πρέπει να παραδεχθούμε γενικότερα πως η πολιτική πανίδα της χώρας είναι ελλειμματική σε σημείο που κάποιες φορές να αναρωτιόμαστε αν μας κυβερνούν κάποιοι έξυπνοι που μας δουλεύουν ή κάποιοι ηλίθιοι που μιλάνε σοβαρά. Τις τελευταίες δεκαετίες η Ελλαδική πολιτική σκηνή τροφοδοτείται —όπως τα δάση— από την ίδια της την αποσύνθεση.

Και ο Κυριάκος είναι σεμνός — δεν έχει ίχνος έπαρσης, αν και πορφυρογέννητος μεγαλοαστός με εξαιρετικές σπουδές. Είναι καθαρά προσωπικό του επίτευγμα ότι κατάφερε να ηγηθεί της Ελλαδικής Δεξιάς που είναι κατά βάση Λαϊκή και Ρεπουμπλικανική, ενώ η Φιλελεύθερη Δεξιά που ανήκει, μάλλον, μειοψηφεί. Αν και γόνος πολιτικής δυναστείας, κατάφερε να αναγνωρισθεί η πολιτική και κοινωνική του αυθυπαρξία από τους απλούς δεξιούς ψηφοφόρους. Σοβαρό επίτευγμα! Μεγάλη εθνική προσφορά ότι μας γλίτωσε από έναν ανεκδιήγητο «λεβεντόμαγκα» που η Λαϊκή Δεξιά φιλοδοξούσε να τον κάνει πρωθυπουργό. Επίσης έχει κάποια χρόνια εργασθεί (και στο εξωτερικό — σημαντικό!), σοφή επιλογή του μεγάλου πολιτικού πάτερα του που του κληροδότησε και λίγο από το φλέγμα του· ναι, ο Κυριάκος είναι Cool. Αντίθετα ο Αλέξης έχει αναλώσει τα χρόνια του στα φοιτητικά αμφιθέατρα και στην κομματική μικροπολιτική. Η πολιτική είναι η πρώτη των τεχνών και η τελευταία των επαγγελμάτων.

Ο Αλέξης τέλειωσε το ΕΜΠ, ο Κυριάκος τέλειωσε Harvard και Stanford. Ο Αλέξης κατά βάση είναι απαίδευτος, με γλωσσικά ελλείμματα Ελληνικών και Αγγλικών. Το ιδεολογικό του οπλοστάσιο δεν τον βοηθάει να ερμηνεύσει το σύγχρονο κόσμο και η εμπειρία του από την μικροπολιτική τον εμποδίζει να οραματισθεί ένα διαφορετικό αύριο. Στον Αλέξη η θητεία του στην Ελλαδική εκπαίδευση του προσέδωσε ικανότητα ενσυναίσθησης (να μπαίνει στα παπούτσια του άλλου) και του καλλιέργησε την συναισθηματική νοημοσύνη (απαραίτητη για ψηφοθηρία και όχι μόνο) — ικανότητες που δεν δείχνει να έχει ο Κυριάκος, ίσως και λόγω υψηλής καταγωγής. Αντίθετα στον Κυριάκο η Αμερικανική εκπαίδευση έχει εμφανώς προσδώσει στοιχεία αστραφτερού λογιστή: επαγγελματισμό, στοχοπροσήλωση και οργανωτικότητα. Αυτό έχει μεγάλη σημασία, γιατί στην πολιτική μια οργανωμένη μειοψηφία είναι μια πολιτική πλειοψηφία. Ως γνωστόν, το πλήθος έχει πολλά κεφάλια, αλλά λίγο μυαλό. Ο Κυριάκος μιλάει και γράφει πολύ καλά Ελληνικά και Αγγλικά, έχει ένα διεθνές προφίλ με ένα σύγχρονο ιδεολογικό οπλοστάσιο, στοιχεία απαραίτητα για την διακυβέρνηση ενός σύγχρονου κράτους.

Σε θέματα ήθους είναι και οι δύο σαν τον καλό πατσά: μυρίζουν λίγο ακαθαρσίες, αλλά όχι πολύ. Στην πολιτική έλκονται άνθρωποι χαμηλού ήθους· κυριαρχεί η σκοπιμότητα. Η τέχνη της πολιτικής συνίσταται στο να ξέρεις πότε ακριβώς να χτυπήσεις τον αντίπαλό σου λιγάκι κάτω από τη ζώνη· είναι μια πάλη συμφερόντων μεταμφιεσμένη σε αγώνα αρχών. Μια ιπποδρομία δούρειων ίππων. Επιβιώνουν αυτοί που είναι από μάρμαρο: πολύ σκληροί και πολύ γυαλισμένοι. Οι πολιτικοί σταθερά λένε άλλα πριν τις εκλογές, άλλα όταν αναλαμβάνουν τα καθήκοντά τους, άλλα στο μέσο της θητείας τους και άλλα όταν φεύγουν. Έρχονται με λαμπρό μέλλον και φεύγουν με σκοτεινό παρελθόν. Θυμίζω ότι κανείς δεν αμφισβητήθηκε περισσότερο από τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ο ίδιος ο Κρής πολιτικός: οραματιστής, ανθρωπομέτρης, ανοιχτόμυαλος, ευπροσάρμοστος, οξύνους και επίμονος· χρειάστηκε πολλές φορές να αλλάξει πολιτική. Όπως γράφει γι’ αυτόν το 1936, ο Θεοτοκάς υπήρξε «βασιλικός ως το 1926 και κατόπιν δημοκρατικός, καθαρευουσιάνος στα 1910 και δημοτικιστής στα 1920, φιλελεύθερος πατριώτης στα 1912, ιμπεριαλιστής στα 1920, μετά τον πόλεμο θερμός ειρηνιστής και διεθνιστής, κατά καιρούς οπαδός της λαϊκής κυριαρχίας και αυταρχικός, συντηρητικός και ριζοσπάστης, δεξιός και αριστερός».

Βασικά μειονεκτήματα και των δύο ότι στερούνται πολιτικού μεγαλείου και στιβαρότητας, δεν δείχνουν μέχρι τώρα να διαθέτουν πολιτικό όραμα. Είναι αρκετά ιδεοληπτικοί: ο ένας με τον κομμουνισμό και ο άλλος με τον φιλελευθερισμό. Οι περισσότεροι πολιτικοί όμως έτσι είναι, σαν τα άλογα: δεν μπορούν να προχωρήσουν ίσια χωρίς παρωπίδες. Και οι δύο δεν διακρίνονται ούτε για την ευφυΐα τους ούτε για την ενεργητικότητά τους, αλλά για την υπομονή και την επιμονή τους. Επιβεβαιώνουν ότι η πολιτική δεν είναι δρόμος ταχύτητας αλλά αντοχής· όπου συνήθως η χελώνα νικάει το λαγό. Τέλος και οι δύο αποπνέουν περισσότερο εικόνα παιδιών —ως προς το ύφος, την γλωσσική ολοκλήρωση και το ηχόχρωμα— παρά ώριμων πολιτικών ανδρών. Δεν είναι μόνο οι πολιτικοί μας, το τίμημα των 67 ετών ειρήνης είναι πολύ υψηλό για την ποιότητα του ελλαδικού ανδρικού πληθυσμού. Οι άνδρες που δεν έχουν δει πόλεμο είναι σαν τις γυναίκες που δεν έχουν γεννήσει: ελαφρόμυαλοι.