Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.
Δημοσιεύθηκε στην Εστία, 11 Ιουλίου 2017.
«Το να είσαι πολιτικός ηγέτης το 2017 και να ζεις ως Χριστιανός με πίστη στις διδαχές του Ευαγγελίου μου στάθηκε αδύνατο». Αυτό δήλωσε τον περασμένο μήνα ο Τιμ Φάρρον, ο πρόεδρος των Φιλελεύθερων Δημοκρατών της Μεγάλης Βρεταννίας παραιτούμενος από τη θέση του. «Έπρεπε να διαλέξω μεταξύ του Χριστιανισμού και του να ηγούμαι του κόμματος», διευκρίνησε. Αν ο τρόπος που αποχώρησε αφορούσε σε κάποιο άλλο ζήτημα αντί των θρησκευτικών του πεποιθήσεων, είναι βέβαιο ότι θα αποτελούσε κεντρικό σημείο αναφοράς στην δημόσια σφαίρα, παγκοσμίως. Ας διασαφηνιστεί ότι ο όρος «φιλελεύθερος» εφεξής σημαίνει τον φιλελεύθερο στα κοινωνικά, όχι τον φιλελεύθερο στα οικονομικά. Δηλαδή, ο όρος χρησιμοποιείται με την έννοια που έχει στη Δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ, αλλά όχι στην Ελλάδα.
Ο Τιμ Φάρρον είναι 47 ετών και βουλευτής αδιαλείπτως από το 2005. Έγινε αρχηγός των Φιλελεύθερων Δημοκρατών το 2015, μετά τη συντριβή τους. Το κόμμα του ανήκει στην προοδευτική κεντροαριστερά. Το ζήτημα που τον υποχρέωσε σε παραίτηση ήταν τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Η οργανωτικότητα των Βρεταννών ποσοτικοποιεί τις θέσεις κάθε πολιτικού σε ευαίσθητα δημόσια ζητήματα βάσει της ψήφου σε συγκεκριμένα νομοσχέδια. Έτσι, στο ζήτημα των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων ο Τιμ Φάρρον έχει ένα πολύ υψηλό ποσοστό συμφωνίας 90.4%. Ψήφισε υπέρ σε 4 από τις 5 σχετικές ψηφοφορίες (για τον γάμο των ομοφυλοφίλων την περίοδο 2013-15), ενώ απείχε σε μία από αυτές, και ψήφισε υπέρ στη μοναδική λιγότερο σημαντική σχετική ψηφοφορία.
Παρόλ’ αυτά, κατηγορήθηκε από έναν ακτιβιστή μέλος του κόμματος (και πρώην εργαζόμενο στη βιομηχανία πορνό), ότι δεν είναι αρκετά πειστικός στο θέμα. Η καταγγελία έγινε γνωστή μετά την παραίτηση του Φάρρον και σχετιζόταν εν μέρει με ραδιοφωνική του συνέντευξη. Εκεί ρωτήθηκε αν πράγματι πιστεύει ότι η ομοφυλοφιλία είναι αμαρτία και έγκλημα. Η απάντηση που έδωσε ήταν ότι «είμαι φιλελεύθερος μέχρι το μεδούλι» και ότι «έχει απαντήσει σ’ αυτό το θέμα προ πολλού». Προσέθεσε ότι είναι παθιασμένος με τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων και ότι σημασία έχουν οι πράξεις και όχι τα λόγια. Η αναφορά ίσως έγινε διότι το 2015 είχε δηλώσει ότι «το να κατανοηθεί ο Χριστιανισμός σημαίνει να κατανοηθεί ότι όλοι είμαστε αμαρτωλοί».
Το αποτέλεσμα ήταν μία εβδομάδα μετά τις εκλογές να παραιτηθεί, αν και αύξησε τους βουλευτές του κόμματός του, ανέβασε οριακά το ποσοστό, και βεβαίως το κυρίως ζήτημα των εκλογών ήταν διαφορετικό: η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το γιατί ένιωσε ένας άνθρωπος αυτήν την εσωτερική σύγκρουση, ενώ δημοσίως είχε υϊοθετήσει με σθένος στο ακέραιο τις φιλελεύθερες θέσεις όχι επί του συγκεκριμένου θέματος, αλλά και επί όλης της φιλελεύθερης ατζέντας, το γνωρίζει μόνον ο ίδιος.
Στον αντίποδα βρίσκεται ο Φρανσουά Φιγιόν, πιστός Ρωμαιοκαθολικός μεν, αλλά πολιτικά συντηρητικός στα κοινωνικά και φιλελεύθερος στα οικονομικά, αντίθετα με τον Φάρρον, ο οποίος όπως είδαμε είναι φιλελεύθερος στα κοινωνικά και αριστερός στα οικονομικά. Το εύρος αυτό καταρρίπτει τα στερεότυπα συσχέτισης πολιτικών και θρησκευτικών πεποιθήσεων, αφού όλοι οι συνδυασμοί είναι πιθανοί. Το ερώτημα όμως παραμένει κατά πόσο η ιδιότητα ενός πιστού Χριστιανού είναι συμβατή με την ιδιότητα του πολιτικού ηγέτη, Τα παραδείγματα δίνονται ως τροφή για σκέψη.
4 comments
Έχω ακούσει από πολιτικό ο οποίος αντλεί ψήφους από θρησκευόμενους ψηφοφόρους, αλλά και από αυτούς που είναι “ευαίσθητοι” για τα εθνικά μας θέματα, να διακηρύττει ότι οδηγός του στην πολιτική είναι ο Θουκυδίδης και στην ζωή το Ευαγγέλιο.
Προσωπικά βρίσκω ασύμβατη την περιγραφή της ανθρώπινης συμπεριφοράς από τον Θουκυδίδη με τη διδαχή του Ευαγγελίου.
Αναρωτιέμαι λοιπόν πως το σκέφτεται αυτό ο Ανδρέας Σταλίδης που ήδη έχει προβληματιστεί σε κάποιο βαθμό με το θέμα στο άρθρο του, αλλά και άλλοι αναγνώστες.
Σε έναν ιδεατό κόσμο δεν θα απείχαν…Στην πραγματικότητα και, βάσει όσων ζούμε είνια ασύμβατα.
Μια που με ρωτάτε να πω την γνώμη μου.
Ο Θουκυδίδης περιγράφει αυτό που αιώνες μετά ονομάστηκε Real Politik. Η διάκριση που πρέπει να γίνει είναι ότι στη μία πλευρά έχουμε σχέσεις ανθρώπων και στην άλλη σχέσεις πολιτικών οντοτήτων (κρατών). Δεν μπορείς να εφαρμόσεις την ηθική των ανθρώπων στις σχέσεις των κρατών. Ένα παράδειγμα. Αν ένας Χριστιανός συναντήσει στο διάβα του έναν φτωχό, η ηθική του θα του υποδείξει να τον βοηθήσει όπως μπορεί, φαγητό, στέγη, φροντίδα κλπ. Από το περίσσευμα ή το υστέρημα. Αν ο ίδιος Χριστιανός είναι αρχηγός ενός κράτους και με αυτόν τον ρόλο συναντήσει έναν άλλο αρχηγό φτωχότερου κράτους, πώς θα εφαρμόσει την ίδια ηθική; Το προσωπικό του περίσσευμα ή υστέρημα μπορεί να το δώσει. Των πολιτών του όμως, μπορεί; Δεν έγινε δικό του επειδή το διαχειρίζεται προσωρινά.
Τα πιο πάνω είναι σχετικά εύκολα να τα σκεφτούμε. Αυτό που συνήθως δεν κάνουμε είναι το αντίστροφο. Ως ένα βαθμό, η τάση αποθρησκειοποίησης ή αποβολής της μεταφυσικής από την πολιτική κοινωνία, δρα καταλυτικά σ’ αυτό. Δηλαδή δεν σκεφτόμαστε ότι ούτε η Real Politik έχει νόημα να μπορεί να εφαρμοστεί στις ανθρώπινες σχέσεις. Έχω ακούσει πολλέ φορές ανθρώπους που δηλώνουν άθεοι ή άθρησκοι να λένε (σε ελεύθερη, δική μου, μετάφραση) «δεν χρειάζεται καμία κωδικοποιημένη ηθική, είτε είναι ενταγμένη σε κάποια θρησκεία, είτε όχι, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν με συμφέρει να μην είμαι αυτό που ονομάζεται «ηθικός». Αν δεν είμαι ηθικός απέναντι σε κάποιον άλλον, τότε ούτε και ο άλλος θα είναι ηθικός απέναντί μου στο μέλλον. Άρα, έχω και συμφέρον αυτοπροστασίας να είμαι ηθικός απέναντι σε όλους. Χωρίς πολλά πολλά και χωρίς τα περιτυλίγματα της όποιας θρησκείας». Αυτό είναι περίπου η εφαρμογή της ηθικής των κρατών. Διότι αν αυτός ο άνθρωπος γίνει ή νιώσει ισχυρός, θα χρησιμοποιήσει την ισχύ του για να επιβληθεί στον άλλο άνθρωπο, διότι δεν θα φοβάται μην πάθει το ίδιο στο μέλλον. Δεν θα φυλάγεται. Η –έστω και προσωρινή- ισχύς του θα θεωρηθεί προστασία, οπότε δεν εισάγεται στα συμφέροντά του η ηθική. Και έτσι, καταλήγει σταδιακά στην απανθρωπία, παρόλο που δεν είναι εμφανής όσο υπάρχει μία σχετική ισορροπία στις ανθρώπινες σχέσεις του.
Ανδρέας.
Όντως υπάρχει ένα σοβαρό ζήτημα στην προσπάθεια συζήτησης αυτού του θέματος, όπως το εντόπισε ο Ανδρέας.
Ο λόγος του Χριστού απευθύνεται στον άνθρωπο, ενώ ο Θουκυδίδης περιγράφει, ερμηνεύει και αναλύει την συμπεριφορά συλλογικών οντοτήτων: η πόλις, η συμμαχία και στην μοντέρνα εκδοχή της σχολής ρεαλισμού των διεθνών σχέσεων, τα κράτη.
Το δίλημμα όμως είναι αν ο χριστιανός απομονώνεται τελείως από την κοινωνική ευθύνη, ή συμμετέχει και μέσω της συλλογικής πολιτικής δράσης συνδράμει στον συνάνθρωπο.
Η έννοια της αμαρτίας που ίσως απασχόλησε τον Τιμ Φάρρον έχει πάρει σταδιακά ιδιαίτερη βαρύτητα και η τιμωρητική της τάση είναι προφανώς προερχόμενη από τον δυτικό Προτεσταντισμό. Η ίδια η λέξη είναι αρχαία ελληνική και σημαίνει λάθος, αστοχία, ξεστράτισμα. Όροι που δεν συνάδουν με το βάρος των τύψεων και εσωτερικών αναστολών που μας έχουν φορτωθεί από μερικές εκκλησιαστικές ερμηνείες.
Τέλος, ο ρεαλισμός ισχύος που περιγράφεται από τον Θουκυδίδη, παραδείγματος χάριν στο διάλογο Αθηναίων-Μηλίων, και δείχνει τις μαξιμαλιστικές επιδιώξεις των ισχυρών, αξίζει να αντικατασταθεί από την προσπάθεια για επικράτηση της ειρήνης και της εξασφάλισης ανθρώπινων συνθηκών στην επιβίωση των πολιτών.
Συμμετοχή λοιπόν και αγώνας για ανθρώπινες κοινωνικές συνθήκες (ελευθερία, δικαιοσύνη, υγεία, κλπ.) χωρίς τις μαξιμαλιστικές επιδιώξεις της Realpolitik. Και βέβαια όχι παραίτηση.