Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.
Δημοσιεύθηκε στην Εστία, 7 Σεπτεμβρίου 2017.
Συγγνώμη κ. πρωθυπουργέ, αλλά ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν όντως ψεύτης. Το ομολόγησε ο ίδιος σε άρθρο του σε διεθνές οικονομικό περιοδικό το 1987. Ίσως εκτός από την εστίαση στη ρητορική του δεινότητα, θα έπρεπε να σας δείξουν και το εν λόγω άρθρο με τίτλο «Αν ο Καπιταλισμός δεν μπορεί, μπορεί ο Σοσιαλισμός;» (New Perspectives Quarterly, Fall 1987) με ζουμερό περιεχόμενο.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου ασκεί σφοδρή κριτική στον μαρξισμό λέγοντας ότι ο κεντρικός σχεδιασμός, ο αυστηρός κομματικός έλεγχος και η γραφειοκρατία στην πραγματικότητα εμποδίζουν την τεχνολογική αλλαγή, και παραδέχεται ότι ένα «σύστημα τιμών» (ελεύθερης αγοράς) κατανέμει τα αγαθά στον καταναλωτή πιο αποτελεσματικά από οποιονδήποτε σχεδιασμό. Βρίσκει στις μεταρρυθμίσεις του Γκορμπατσώφ την αναγνώριση της άποψης ότι οι καπιταλιστικές δομές δεν μπορούν να αγνοηθούν χωρίς (κοινωνικοοικονομικό) κόστος. Υποστηρίζει ότι οι τεχνολογικές επαναστάσεις πηγαίνουν χέρι-χέρι με περιόδους κρίσεων και ότι η Ευρώπη πρέπει να φτιάξει μία ένωση όπου θα ενθαρρύνεται η υψηλή τεχνολογία.
Προχωρά ακόμη πιο δυναμικά: «Αν σήμερα κυβερνούσε την Ελλάδα ένας Κεϋνσιανός, θα οδηγούσε τη χώρα σε χρεοκοπία σε λίγα χρόνια» προσθέτοντας ότι «η Κεϋνσιανή πολιτική είναι σαν να χτυπάς το κεφάλι σου στον τοίχο». Γράφει πως όταν τονώνεις την καταναλωτική δύναμη στην Ελλάδα, δημιουργείς θέσεις εργασίας στην Ιταλία και στη Γερμανία, και ότι πρέπει να δοθεί έμφαση στην παραγωγή, και μάλιστα στην διεθνώς ανταγωνιστική παραγωγή. Λέει ότι αν η Ελλάδα θέλει ένα κράτος πρόνοιας με παροχές υγείας, παιδείας και ασφαλείς συντάξεις, πρέπει να δώσει μάχη για αναπτυσσόμενη παραγωγή, σε μία περίοδο που ο καταμερισμός της εργασίας και της παραγωγής είναι διεθνής και ο ανταγωνισμός πολύ σκληρός. Είναι μονόδρομος, καταλήγει, αυτή η νοοτροπία να υϊοθετηθεί από τη μεσαία και εργατική τάξη. Η Ελλάδα χρειάζεται εξωτερικές επενδύσεις και ένα αποτελεσματικό χρηματιστήριο, ώστε να ευνοηθούν.
Δίνει δύο παραδείγματα κριτικής από ξένους εν δυνάμει επενδυτές. Πρώτον ότι ζητούν ελαστικό πλαίσο εργασίας. Ο Ανδρέας Παπανδρέου σχολιάζει ότι παρόλο που αυτό δεν ταιριάζει στη σοσιαλιστική σκέψη θεωρητικά, παραδέχεται ότι είναι βάσιμη ανησυχία. Δεύτερον, ότι οι επανεπενδύσεις κερδών από τις επιχειρήσεις δεν θα πρέπει να φορολογούνται καθόλου. Συμφωνεί με αυτήν την άποψη, διότι «όλες οι άλλες πολιτικές απέτυχαν να φέρουν νέους επενδυτές», στις οποίες συμπεριλαμβάνει και την κρατική επιδότηση 50% των επανεπενδύσεων που απεπειράθη.
Για το ελληνικό δημόσιο λέει ότι έχει τους διπλάσιους υπαλλήλους από όσους χρειάζεται, ότι είναι προνομιούχοι και προσθέτει ότι όνειρο του κάθε Έλληνα είναι να γίνει δημόσιος υπάλληλος, αφού «πληρώνεται καλύτερα, έχει καλύτερες συντάξεις, καλύτερη ασφάλεια υγείας, και καλύτερες διακοπές». Κλείνει με το συμπέρασμα ότι αν η Ελλάδα δεν προσελκύσει ξένες επενδύσεις ώστε να χρηματοδοτηθεί η συμμετοχή της χώρας στην τεχνολογική επανάσταση, είναι καταδικασμένη να μετατραπεί σε μία τουριστική χώρα, οι νέοι της να μεταναστεύσουν και να μείνει μία χώρα γηρασμένων που θα φροντίζουν ξενοδοχεία.
Όχι, δεν ήταν προφητεία. Ήταν η αντίληψη του εγκληματία για το αποτέλεσμα του εγκλήματος. Την ίδια ώρα έκανε τα αντίστροφα: δανειζόταν εξωφρενικά εκτοξεύοντας το δημόσιο χρέος από 23% (1981) στο 78% (1989), εφήρμοζε Κεϋνσιανή πολιτική αύξησης μισθών και συντάξεων, διόγκωνε το δημόσιο κοκ.
Το σχετικό άρθρο το 1987
Article of Andreas Papandreou, published in New Perspectives Quarterly, Fall 1987.
Andreas Papandreou has been Prime Minister of Greece since October, 1981. He is also the former Chairman of the Economics Department at the University of California, Berkeley.
In the following comments, excerpted from a longer discussion held in Athens with NPQ Publisher Stanley Sheinbaum and Editor Nathan Gardels, Papandreou offers some surprising observations on the virtues of capitalism and the limits of socialism.
Capitalism’s Contradiction Is Socialism’s
As a socialist, I am very familiar with the classical Marxist view that capitalism develops social structures, such as the private ownership of production, which hold back the advance of technology and productivity and necessitate social revolution. For Marx, this was the key contradiction of capitalism and the basis of the argument that socialism was historically inevitable. But quite the opposite seems to be true. The capitalist system shows impressive dynamism and changes the perceptions long held by Marxists about the waning future of capitalism.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου γράφει
Capitalism, far more than socialism, has produced new inventions from microelectronics to superconductors that are improving productivity in leaps and bounds. Paradoxically, Marx’s prediction is more relevant to the Soviet Union and the Eastern bloc than to the capitalist West. Centralized planning, strict party control and bureaucracy have in fact held back technological change.
Now, the Eastern bloc is going through changes that approach the dimensions of a revolution. Gorbachev is undoubtedly a long-awaited reformer. He is a very impressive personality with the huge task of decentralizing the Soviet economy and introducing the market as much as possible. His reforms are a recognition that there are aspects of the capitalist structure which can be ignored only at a cost.
One of these aspects, which I am prepared to accept myself, is that the consumer side of die economy is best organized by some kind of market mechanism. A price system can clearly allocate goods more effectively to the consumer than any kind of planning.Yet, I still believe that the downsides of capitalism, such as unemployment, are best tempered by planning on the capital accumulation and investment side of the economy.
So, I would have to give a new interpretation to capitalism’s problems than Marx did. Capitalism is in a deep crisis not because it is blocked from development, but because of the self-destruction caused by its dynamism. On a global scale, capitalism has to be held responsible for the more nefarious ills of human existence. Inequality in the distribution of income is growing. Technological change is causing the worst kind of inequality – the permanent unemployment of millions of workers. Even in the rich countries, a large proportion of citizens live at the margin of society. Inequality has also grown between the advanced nations and the Third World countries.
The dangerous and unplanned exploitation by free enterprise of this self-contained ecosystem we call the planet Earth has produced pollution that is not only dangerous to human life, but to all forms of life. It is exhausting what this planet has to offer for humanity’s long-run survival.
The buildup of weapons, in particular nuclear weapons between the superpowers, is not the result of just a bad president or secretary general but part and parcel of the system. Elaborating on this point, I think Gorbachev realizes the problem from his side. His peace initiative is part and parcel of the internal reforms. He knows he cannot improve the Soviet standard of living without the reduction of spending on nuclear arms and the military in general. It is not only a question of Gorbachev being a man of peace. Believe me, Gorbachev is a man of peace. But for him, arms reductions are also a matter of dire necessity for the socialist system.
Technological revolutions go hand in hand with periods of crisis. While I don’t think the problems I’ve noted will be solved in the near future, capitalism’s perennial crises tend to resolve themselves and move on. My emphasis in the course of things is primarily on the dangers of survival. Environmentalism, peace and citizen participation in all processes of managing the crises are the values which socialists share. That is our role.In Greece, we place key emphasis on empowering our citizens through a structure of decentralized planning.
Redundant Keynes
When John Maynard Keynes developed the theory of “effective demand” in 1936, he provided the solution to the problems of unemployment and underconsumption within national boundaries. If consumer purchasing power was stimulated either by tax cuts or government priming the pump, that would get industry going again to supply the surge in consumer demand, and thus increase employment.But the new international division of labor has changed all that If we stimulate consumer purchasing power here in Greece, we create jobs in Italy and Germany. Since we are members of the European Common Market and can’t protect ourselves, our consumers buy Italian shoes of the best German cars, and cause a balance of payments problem for Greece. Today a Keynesian would run Greece into bankruptcy within a couple of years!
The United States has the same problem. For whatever reason, the product basket of American goods is not as appealing to the American consumer as the basket produced by Japan. Despite the steep devaluation of the dollar, the US trade deficit has not budged. Perception is very important. In Greece, we don’t even think of buying an American radio or tape recorder. We look elsewhere, usually to Japan.
To keep up today, a country would have to produce goods that not only have a domestic market, but an international market. Without minimal global economic coordination Keynesian stimulation is like banging your head against the waft.
Europe as a whole recognizes this problem and realizes it must pull together to form an effective competitive unit, particularly in the new high-value added technologies. But everyone delivers well-documented speeches. Then decisions cannot be taken or strategies realized because the EEC, Mrs. Thatcher in particular, is not prepared to make the necessary investments.
Despite the general agreement to have a united European market by 1992, the EEC is headed for big trouble. Europe cannot be a global economic challenger unless it decides to invest what is required. The resources at its disposal, particularly the Value-Added Tax levels, are not anywhere near sufficient to meet the goal of being a united world class competitor. If we do not have a significant transfer of resources and technology from the north to the poorer south of Europe, then we shall not
have a convergence but a divergence in the European standard of living. This contains explosive dangers for the future. We may end up just creating one great unified market for Japanese goods.Profits and Productivity
Among socialists, the notion of the welfare state has undergone some changes as we confront the realities of implementation.We Greek socialists won our first election in October 1981. A friend in the business community came to me six months later and said, “We are facing a problem. Now that you have won, our employees are not interested in maintaining internal discipline in production.”
If Greece wants a welfare state with health care, education and secure pensions, we must, at the same time, keep in mind the struggle for rising productivity. If we are to survive in this new international division of labor and production in which national competitiveness has become so fierce, we have no alternative. Unless this attitude is adopted by the working and middle classes, the consequences can be quite severe.
This does not mean we have an anti-labor attitude. But it does mean that without a very positive commitment of the labor force to improving productivity, we lose the battle.
As a mixed economy, Greece also needs more investment capital. We have experienced a “capital strike” from investors for over thirteen years. This was true even during the time of the colonels who gave investors everything they wanted. The reasons are varied; for example, Greek firms are traditionally highly debt-leveraged with equity levels of only 20%. We need to change that and we, a socialist government, are proposing the creation of a stock market.
Greece also has an overgrown public sector. Those who work in the public sector are the privileged workers of Greece. The dream of the average Greek is to be a salaried employee of the government. They have the highest salaries, pensions, medical care and good vacations.
We socialists didn’t create this situation, the dictatorship of the colonels did. When we came to power, 90% of all services, from the airlines to banking and electricity, were government owned. Now we have approximately double the personnel required to produce the necessary government services.
Our situation is just like America’s. You are stifling private enterprise because the public sector is overgrown. In Greece, our financial resources for investment are squeezed by the budget deficits of the public sector. It may take 10 or 15 years, but our difficult task as socialists is to get this sector under control and increase its productivity.
We are also paying more attention to the concerns of foreign businessmen as we try to attract foreign investment. Businessmen, of course, make many complaints against socialism. But, as a result of our experience since 1981, there are two complaints that I believe.
First, it is important for business to have the right to hire and fire workers, Businessmen say if they don’t have this right, workers are not concerned about performing and productivity goes down as a result. This complaint obviously conflicts with the socialist notion of secure employment and is a delicate matter of policy. But I also must accept that there is something to the businessmen’s concern.
Businessmen also complain that reinvested profits be tax free. I must give credence to this argument because our other policies have failed to produce new investors. We have been offering up to a 50% subsidy for foreign businessmen to establish operations in Greece. But we’ve had very few takers. A well known German financier told me bluntly, “We’re not interested in subsidies. We are interested in profits.”
The issue is profit, and it is an ‘issue of the Greek economy’s survival. Workers understand that. If Greece can’t attract the foreign investment to finance our participation ‘in the technological revolution, we are basically condemned to being a tourist country. Our young people will emigrate and we will have an old population here tending hotels.
Source – http://www.digitalnpq.org/archive/1987_fall/capitalism.html
Δημοσίευση μεταφρασμένου άρθρου από τον ίδιο τον Ανδρέα Παπανδρέου στο Βήμα – 25 Οκτωβρίου 1987
[gview file=”http://www.antibaro.gr/wp-content/uploads/2017/09/1987-10-25-BHMA-Papandreou-gia-Sosialismo.pdf”]
Κατεβάστε το από εδώ
https://drive.google.com/a/antibaro.gr/file/d/0B1tb3fXdLWsdanlLS3pOd0lxMFU
Το άρθρο του Αλέξη Τσίπρα στις 3 Σεπτεμβρίου 2017 για τον Ανδρέα Παπανδρέου «Ήταν ο Ανδρέας ψεύτης», το οποίο στάθηκε αφορμή για το παραπάνω άρθρο.
Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.
Δημοσιεύθηκε στην Εστία, 7 Σεπτεμβρίου 2017.
Συγγνώμη κ. πρωθυπουργέ, αλλά ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν όντως ψεύτης. Το ομολόγησε ο ίδιος σε άρθρο του σε διεθνές οικονομικό περιοδικό το 1987. Ίσως εκτός από την εστίαση στη ρητορική του δεινότητα, θα έπρεπε να σας δείξουν και το εν λόγω άρθρο με τίτλο «Αν ο Καπιταλισμός δεν μπορεί, μπορεί ο Σοσιαλισμός;» (New Perspectives Quarterly, Fall 1987) με ζουμερό περιεχόμενο.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου ασκεί σφοδρή κριτική στον μαρξισμό λέγοντας ότι ο κεντρικός σχεδιασμός, ο αυστηρός κομματικός έλεγχος και η γραφειοκρατία στην πραγματικότητα εμποδίζουν την τεχνολογική αλλαγή, και παραδέχεται ότι ένα «σύστημα τιμών» (ελεύθερης αγοράς) κατανέμει τα αγαθά στον καταναλωτή πιο αποτελεσματικά από οποιονδήποτε σχεδιασμό. Βρίσκει στις μεταρρυθμίσεις του Γκορμπατσώφ την αναγνώριση της άποψης ότι οι καπιταλιστικές δομές δεν μπορούν να αγνοηθούν χωρίς (κοινωνικοοικονομικό) κόστος. Υποστηρίζει ότι οι τεχνολογικές επαναστάσεις πηγαίνουν χέρι-χέρι με περιόδους κρίσεων και ότι η Ευρώπη πρέπει να φτιάξει μία ένωση όπου θα ενθαρρύνεται η υψηλή τεχνολογία.
Προχωρά ακόμη πιο δυναμικά: «Αν σήμερα κυβερνούσε την Ελλάδα ένας Κεϋνσιανός, θα οδηγούσε τη χώρα σε χρεοκοπία σε λίγα χρόνια» προσθέτοντας ότι «η Κεϋνσιανή πολιτική είναι σαν να χτυπάς το κεφάλι σου στον τοίχο». Γράφει πως όταν τονώνεις την καταναλωτική δύναμη στην Ελλάδα, δημιουργείς θέσεις εργασίας στην Ιταλία και στη Γερμανία, και ότι πρέπει να δοθεί έμφαση στην παραγωγή, και μάλιστα στην διεθνώς ανταγωνιστική παραγωγή. Λέει ότι αν η Ελλάδα θέλει ένα κράτος πρόνοιας με παροχές υγείας, παιδείας και ασφαλείς συντάξεις, πρέπει να δώσει μάχη για αναπτυσσόμενη παραγωγή, σε μία περίοδο που ο καταμερισμός της εργασίας και της παραγωγής είναι διεθνής και ο ανταγωνισμός πολύ σκληρός. Είναι μονόδρομος, καταλήγει, αυτή η νοοτροπία να υϊοθετηθεί από τη μεσαία και εργατική τάξη. Η Ελλάδα χρειάζεται εξωτερικές επενδύσεις και ένα αποτελεσματικό χρηματιστήριο, ώστε να ευνοηθούν.
Δίνει δύο παραδείγματα κριτικής από ξένους εν δυνάμει επενδυτές. Πρώτον ότι ζητούν ελαστικό πλαίσο εργασίας. Ο Ανδρέας Παπανδρέου σχολιάζει ότι παρόλο που αυτό δεν ταιριάζει στη σοσιαλιστική σκέψη θεωρητικά, παραδέχεται ότι είναι βάσιμη ανησυχία. Δεύτερον, ότι οι επανεπενδύσεις κερδών από τις επιχειρήσεις δεν θα πρέπει να φορολογούνται καθόλου. Συμφωνεί με αυτήν την άποψη, διότι «όλες οι άλλες πολιτικές απέτυχαν να φέρουν νέους επενδυτές», στις οποίες συμπεριλαμβάνει και την κρατική επιδότηση 50% των επανεπενδύσεων που απεπειράθη.
Για το ελληνικό δημόσιο λέει ότι έχει τους διπλάσιους υπαλλήλους από όσους χρειάζεται, ότι είναι προνομιούχοι και προσθέτει ότι όνειρο του κάθε Έλληνα είναι να γίνει δημόσιος υπάλληλος, αφού «πληρώνεται καλύτερα, έχει καλύτερες συντάξεις, καλύτερη ασφάλεια υγείας, και καλύτερες διακοπές». Κλείνει με το συμπέρασμα ότι αν η Ελλάδα δεν προσελκύσει ξένες επενδύσεις ώστε να χρηματοδοτηθεί η συμμετοχή της χώρας στην τεχνολογική επανάσταση, είναι καταδικασμένη να μετατραπεί σε μία τουριστική χώρα, οι νέοι της να μεταναστεύσουν και να μείνει μία χώρα γηρασμένων που θα φροντίζουν ξενοδοχεία.
Όχι, δεν ήταν προφητεία. Ήταν η αντίληψη του εγκληματία για το αποτέλεσμα του εγκλήματος. Την ίδια ώρα έκανε τα αντίστροφα: δανειζόταν εξωφρενικά εκτοξεύοντας το δημόσιο χρέος από 23% (1981) στο 78% (1989), εφήρμοζε Κεϋνσιανή πολιτική αύξησης μισθών και συντάξεων, διόγκωνε το δημόσιο κοκ.
Το σχετικό άρθρο το 1987
Article of Andreas Papandreou, published in New Perspectives Quarterly, Fall 1987.
Andreas Papandreou has been Prime Minister of Greece since October, 1981. He is also the former Chairman of the Economics Department at the University of California, Berkeley.
In the following comments, excerpted from a longer discussion held in Athens with NPQ Publisher Stanley Sheinbaum and Editor Nathan Gardels, Papandreou offers some surprising observations on the virtues of capitalism and the limits of socialism.
Capitalism’s Contradiction Is Socialism’s
As a socialist, I am very familiar with the classical Marxist view that capitalism develops social structures, such as the private ownership of production, which hold back the advance of technology and productivity and necessitate social revolution. For Marx, this was the key contradiction of capitalism and the basis of the argument that socialism was historically inevitable. But quite the opposite seems to be true. The capitalist system shows impressive dynamism and changes the perceptions long held by Marxists about the waning future of capitalism.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου γράφει
Capitalism, far more than socialism, has produced new inventions from microelectronics to superconductors that are improving productivity in leaps and bounds. Paradoxically, Marx’s prediction is more relevant to the Soviet Union and the Eastern bloc than to the capitalist West. Centralized planning, strict party control and bureaucracy have in fact held back technological change.
Now, the Eastern bloc is going through changes that approach the dimensions of a revolution. Gorbachev is undoubtedly a long-awaited reformer. He is a very impressive personality with the huge task of decentralizing the Soviet economy and introducing the market as much as possible. His reforms are a recognition that there are aspects of the capitalist structure which can be ignored only at a cost.
One of these aspects, which I am prepared to accept myself, is that the consumer side of die economy is best organized by some kind of market mechanism. A price system can clearly allocate goods more effectively to the consumer than any kind of planning.Yet, I still believe that the downsides of capitalism, such as unemployment, are best tempered by planning on the capital accumulation and investment side of the economy.
So, I would have to give a new interpretation to capitalism’s problems than Marx did. Capitalism is in a deep crisis not because it is blocked from development, but because of the self-destruction caused by its dynamism. On a global scale, capitalism has to be held responsible for the more nefarious ills of human existence. Inequality in the distribution of income is growing. Technological change is causing the worst kind of inequality – the permanent unemployment of millions of workers. Even in the rich countries, a large proportion of citizens live at the margin of society. Inequality has also grown between the advanced nations and the Third World countries.
The dangerous and unplanned exploitation by free enterprise of this self-contained ecosystem we call the planet Earth has produced pollution that is not only dangerous to human life, but to all forms of life. It is exhausting what this planet has to offer for humanity’s long-run survival.
The buildup of weapons, in particular nuclear weapons between the superpowers, is not the result of just a bad president or secretary general but part and parcel of the system. Elaborating on this point, I think Gorbachev realizes the problem from his side. His peace initiative is part and parcel of the internal reforms. He knows he cannot improve the Soviet standard of living without the reduction of spending on nuclear arms and the military in general. It is not only a question of Gorbachev being a man of peace. Believe me, Gorbachev is a man of peace. But for him, arms reductions are also a matter of dire necessity for the socialist system.
Technological revolutions go hand in hand with periods of crisis. While I don’t think the problems I’ve noted will be solved in the near future, capitalism’s perennial crises tend to resolve themselves and move on. My emphasis in the course of things is primarily on the dangers of survival. Environmentalism, peace and citizen participation in all processes of managing the crises are the values which socialists share. That is our role.In Greece, we place key emphasis on empowering our citizens through a structure of decentralized planning.
Redundant Keynes
When John Maynard Keynes developed the theory of “effective demand” in 1936, he provided the solution to the problems of unemployment and underconsumption within national boundaries. If consumer purchasing power was stimulated either by tax cuts or government priming the pump, that would get industry going again to supply the surge in consumer demand, and thus increase employment.But the new international division of labor has changed all that If we stimulate consumer purchasing power here in Greece, we create jobs in Italy and Germany. Since we are members of the European Common Market and can’t protect ourselves, our consumers buy Italian shoes of the best German cars, and cause a balance of payments problem for Greece. Today a Keynesian would run Greece into bankruptcy within a couple of years!
The United States has the same problem. For whatever reason, the product basket of American goods is not as appealing to the American consumer as the basket produced by Japan. Despite the steep devaluation of the dollar, the US trade deficit has not budged. Perception is very important. In Greece, we don’t even think of buying an American radio or tape recorder. We look elsewhere, usually to Japan.
To keep up today, a country would have to produce goods that not only have a domestic market, but an international market. Without minimal global economic coordination Keynesian stimulation is like banging your head against the waft.
Europe as a whole recognizes this problem and realizes it must pull together to form an effective competitive unit, particularly in the new high-value added technologies. But everyone delivers well-documented speeches. Then decisions cannot be taken or strategies realized because the EEC, Mrs. Thatcher in particular, is not prepared to make the necessary investments.
Despite the general agreement to have a united European market by 1992, the EEC is headed for big trouble. Europe cannot be a global economic challenger unless it decides to invest what is required. The resources at its disposal, particularly the Value-Added Tax levels, are not anywhere near sufficient to meet the goal of being a united world class competitor. If we do not have a significant transfer of resources and technology from the north to the poorer south of Europe, then we shall not
have a convergence but a divergence in the European standard of living. This contains explosive dangers for the future. We may end up just creating one great unified market for Japanese goods.Profits and Productivity
Among socialists, the notion of the welfare state has undergone some changes as we confront the realities of implementation.We Greek socialists won our first election in October 1981. A friend in the business community came to me six months later and said, “We are facing a problem. Now that you have won, our employees are not interested in maintaining internal discipline in production.”
If Greece wants a welfare state with health care, education and secure pensions, we must, at the same time, keep in mind the struggle for rising productivity. If we are to survive in this new international division of labor and production in which national competitiveness has become so fierce, we have no alternative. Unless this attitude is adopted by the working and middle classes, the consequences can be quite severe.
This does not mean we have an anti-labor attitude. But it does mean that without a very positive commitment of the labor force to improving productivity, we lose the battle.
As a mixed economy, Greece also needs more investment capital. We have experienced a “capital strike” from investors for over thirteen years. This was true even during the time of the colonels who gave investors everything they wanted. The reasons are varied; for example, Greek firms are traditionally highly debt-leveraged with equity levels of only 20%. We need to change that and we, a socialist government, are proposing the creation of a stock market.
Greece also has an overgrown public sector. Those who work in the public sector are the privileged workers of Greece. The dream of the average Greek is to be a salaried employee of the government. They have the highest salaries, pensions, medical care and good vacations.
We socialists didn’t create this situation, the dictatorship of the colonels did. When we came to power, 90% of all services, from the airlines to banking and electricity, were government owned. Now we have approximately double the personnel required to produce the necessary government services.
Our situation is just like America’s. You are stifling private enterprise because the public sector is overgrown. In Greece, our financial resources for investment are squeezed by the budget deficits of the public sector. It may take 10 or 15 years, but our difficult task as socialists is to get this sector under control and increase its productivity.
We are also paying more attention to the concerns of foreign businessmen as we try to attract foreign investment. Businessmen, of course, make many complaints against socialism. But, as a result of our experience since 1981, there are two complaints that I believe.
First, it is important for business to have the right to hire and fire workers, Businessmen say if they don’t have this right, workers are not concerned about performing and productivity goes down as a result. This complaint obviously conflicts with the socialist notion of secure employment and is a delicate matter of policy. But I also must accept that there is something to the businessmen’s concern.
Businessmen also complain that reinvested profits be tax free. I must give credence to this argument because our other policies have failed to produce new investors. We have been offering up to a 50% subsidy for foreign businessmen to establish operations in Greece. But we’ve had very few takers. A well known German financier told me bluntly, “We’re not interested in subsidies. We are interested in profits.”
The issue is profit, and it is an ‘issue of the Greek economy’s survival. Workers understand that. If Greece can’t attract the foreign investment to finance our participation ‘in the technological revolution, we are basically condemned to being a tourist country. Our young people will emigrate and we will have an old population here tending hotels.
Source – http://www.digitalnpq.org/archive/1987_fall/capitalism.html
Δημοσίευση μεταφρασμένου άρθρου από τον ίδιο τον Ανδρέα Παπανδρέου στο Βήμα – 25 Οκτωβρίου 1987
[gview file=”http://www.antibaro.gr/wp-content/uploads/2017/09/1987-10-25-BHMA-Papandreou-gia-Sosialismo.pdf”]
Κατεβάστε το από εδώ
https://drive.google.com/a/antibaro.gr/file/d/0B1tb3fXdLWsdanlLS3pOd0lxMFU
Το άρθρο του Αλέξη Τσίπρα στις 3 Σεπτεμβρίου 2017 για τον Ανδρέα Παπανδρέου «Ήταν ο Ανδρέας ψεύτης», το οποίο στάθηκε αφορμή για το παραπάνω άρθρο.
18 comments
Να συμπληρωσω οτι το χρεος επι Αντρεα δεν αυξηθηκε στο 80 % του ΑΕΠ, αλλα πολυ περισσοτερο: Διοτι την επιμαχη περιοδο διαφοροι φορεις του ευρυτερου Δημοσιου τομεα (πχ ΟΤΑ, ΔΕΚΟ) ελαβαν τεραστια δανεια με εγγυηση του Δημοσιου. Τα δανεια δεν πληρωθηκαν, οι εγγυησεις κατεπεσαν στις αρχες της δεκαετιας του ’90 και η Κυβερνηση Μητσοτακη φορτωθηκε τα χρεη χωρις να φταιει, με αποτελεσμα το Δημοσιο Χρεος να αυξηθει στο 110 % του ΑΕΠ το 1993.
Φυσικα οι θρασυτατοι ΠΑΣΟΚοι λεγανε οτι ο Μητσοτακης αυξησε το Χρεος…..
Ο Αντρεας ηταν ο Μεγας Παραμυθας, ο πιο αμοραλιστης πολιτικος της νεοτερης Ελληνικης Ιστοριας.
Αλλα γιατι ελεγε τετοια ψεμματα, και γιατι αυτος ο διακρκριμενος καθηγητης Οικονομικων εφαρμοζε μια οικονομικη πολιτικη που ηξερε οτι ηταν καταστροφικη;
Απαντηση: Διοτι ηθελε απεγνωσμενα να αναρριχηθει και να παραμείνει στην εξουσια.
Και γιατι το ηθελε αυτο;
Διοτι ηξερε οτι Εξουσια = Μ……νί + Λεφτα. Δυο πραγματα που ειχε απεγνωσμενα αναγκη…….
Δυναστεία Παπανδρέου – συνώνυμο της καταστροφής. Οι Ατρείδες κατέστρεψαν τη φάρα τους, αυτοί την χώρα.
Γεώργιος Παπανδρέου: “παπατζής” ή “ηθοποιός”, κολαούζος του Τσώρτσιλ κι αρχιτέκτονας του εμφυλίου που ερήμωσε τον τόπο.
Ανδρέας Γ. Παπανδρέου: το μήλο κάτω απ’ τη μηλιά, επί το καλλιτεχνικότερον∙ απατεώνας ταχυδακτυλουργός, κατάλληλος για τυχοδιώκτη γυναικά χαρτοκλέφτη, που ανήλθε στην εξουσία ελέω “μη προνομιούχων” για να οδηγήσει τους πάντες και τα πάντα στη γενική εξαχρείωση.
Γεώργιος Α. Παπανδρέου: ο πιό ατάλαντος και ηλίθιος από τους 3, ο Άβερελ της παρέας, που έβαλε από το Καστελόριζο το τελευταίο αγκωνάρι στην δια βίου οικονομική εξάρτηση της χώρας.
«In the following comments, EXCERPTED from a longer discussion held in Athens with NPQ Publisher Stanley Sheinbaum and Editor Nathan Gardels, Papandreou offers some surprising observations on the virtues of capitalism and the limits of socialism».
Όπως φαίνεται ξεκάθαρα από την ανωτέρω εισαγωγική παράγραφο στην παρουσίαση των NPQ Publisher Stanley Sheinbaum and Editor Nathan Gardels, το δημοσίευμά τους, δεν πρόκειται για άρθρο του Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά για αποσπάσματα που επέλεξαν οι δυο επικεφαλείς του περιοδικού μετά από συζήτηση που είχαν με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ελπίζουμε να γίνεται αντιληπτή η διαφορά μεταξύ άρθρου που συγγράφει ο οποιοσδήποτε και αποσπασμάτων από συζήτησή του που επιλέγουν άλλοι ως ενδιαφέροντα σημεία για δημοσίευση. Θεωρητικά είναι δυνατόν η επιλογή τους να έχει γίνει για λόγους που εξυπηρετούν αποκλειστικά δικές τους θέσεις. Σε μια τέτοια περίπτωση τίποτε δεν εξασφαλίζει ότι το δημοσίευμα καλύπτει πλήρως και με ακρίβεια το περιεχόμενο, την ουσία και τα μηνύματα του τρίτου συμμετέχοντος στην συζήτηση – στην συγκεκριμένη περίπτωση του Ανδρέα Παπανδρέου.
Νομίζω ότι υπάρχει διαφορά από το να γράψει κανείς «Ο τάδε είναι ψεύτης», από το «ο τάδε είπε ψέματα» ή «… έλεγε ψέματα»
Μια προσεκτική ανάγνωση του δημοσιεύματος θα δείξει ότι δεν υπάρχει αδιάκοπη ροή στο κείμενο αλλά πρόκειται για επικόλληση αποσπασμάτων, οπότε θεωρητικά τουλάχιστον είναι δυνατόν η επιλογή των συγγραφέων να μην καλύπτει πλήρως και με ακρίβεια τις θέσεις του Παπανδρέου για διάφορα οικονομικά θέματα συμπεριλαμβανομένης της σύγκρισης καπιταλισμού και σοσιαλισμού.
Στο άρθρο του, ο κ. Σταλίδης, συγκρίνει τις «θέσεις του κ.Παπανδρέου» για την οικονομία όπως αναφέρονται στο δημοσίευμα με τις πολιτικές επιλογές του ως πρωθυπουργού της Ελλάδας σε μια συγκεκριμένη περίοδο και ανακαλύπτει σημαντικές διαφορές.
Θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα στην συγκεκριμένη χρονική περίοδο δεν θα ωφελούνταν από τις γενικότερες οικονομικές συνταγές που παραθέτουν οι δυο συγγραφείς ως θέσεις του Α. Παπανδρέου. Τουλάχιστον θεωρητικά.
Υπάρχει όμως και ένα άλλο θέμα:
Βασική υπόθεση μιας από τις πιο σημαντικές θεωρίες πολιτικής ανάλυσης είναι ότι πρωταρχικός στόχος κάθε πολιτικού είναι να εκλεγεί και στην συνέχεια, αφού τα καταφέρει, να επανεκλέγεται. Γενικά οι θεωρίες αυτές βασίζονται σε υποθέσεις ότι οι δρώντες (πολιτικοί και πολίτες) συμπεριφέρονται λογικά και όχι ηθικά (κανονιστικά – normatively στα αγγλικά.) Οπότε ένας πολιτικός στην πράξη μπορεί να εφαρμόσει πολιτικές που δεν ανταποκρίνονται στις θεωρητικές ή γνωστικές του αντιλήψεις γιατί αυτό τον συμφέρει ώστε να διατηρηθεί στην εξουσία.
Τέλος, και πέραν της ουσίας των προαναφερθέντων, θα ήθελα να ρωτήσω τον συγγραφέα του άρθρου ή οποιονδήποτε να μας υποδείξει κάποιον πολιτικό, των τελευταίων 100 χρόνων, που δεν έχει πει ψέματα.
ΥΓ. Ποτέ μου δεν έχω υποστηρίξει πολιτικά, ή ψηφίσει τον Ανδρέα Παπανδρέου ή το ΠΑΣΟΚ. Τα ανωτέρω μόνο χάριν της λογικής και της σοβαρότητας.
Αυτά.
Η μοιραία οικογένεια για την Ελλάδα.
Ο παππούς έφερε τη Χούντα.
Ο γιός εφερε το Χρέος.
Και ο εγγονός έφερε το Χάος.
Δεν πειράζει λογικέ και σοβαρέ (τρομάρα σου), έχεις υποστηρίξει και ψηφίσει τον Κώστα Καραμανλή. Το ίδιο είναι.
Και επίσης σίγουρα έχεις υποστηρίξει και το ορφανό των συμμοριτών που παριστάνει σήμερα τον πρωθυπουργό, τουλάχιστον πριν γλείψει εκεί που έφτυνε, όπως έκαναν και οι (προδότες) κομμουνιστές πρόγονοί του. Αυτό κι αν είναι το ίδιο.
Α, βεβαίως να μην ξεχάσω να πω πως είναι εξαιρετικό το άρθρο του κ.Σταλίδη και συνεισφέρει στην αποδόμηση του μύθου που περιβάλλει αυτόν τον ολετήρα της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας αλλά και του σπουδαίου ονόματος του πατρός του, του μεγάλου Γεωργίου Παπανδρέου, αυτού του πραγματικά κεντρώου πολιτικού, του συνεχιστή της Βενιζελικής παράδοσης, που διέσωσε την Αστική Δημοκρατία από τους ξενοκίνητους εγκληματίες εθνοπροδότες κομμουνιστές, τους σφαγείς του ελληνικού λαού, που στράφηκαν με τα όπλα εναντίον του Έθνους με σκοπό την προσάρτηση της χώρας μας στην τροφό τους ΕΣΣΔ, και καθυστέρησε έτσι αυτό που, δυστυχώς, συνέβη με τον γιο του. Την πολιτισμική και οικονομική παρακμή που κατά κανόνα ακολουθεί την κυριαρχία της Άκρας Αριστεράς σε μια χώρα, όπως δυστυχώς συνέβη μεταπολιτευτικά με το ξέπλυμα και την νομιμοποίηση των απογόνων των συμμοριτών.
Ευχαριστώ για τις ερωτήσεις κ. Θεμελή. Απαντώ.
Περί της έμμεσης αμφισβήτησης ότι το περιεχόμενο του κειμένου εκφράζει πραγματικά τα όσα είπε και πίστευε ο Ανδρέας Παπανδρέου.
Ναι, το κείμενο βασίστηκε σε συζήτηση δύο εκδοτών του εν λόγω διεθνούς ακαδημαϊκού περιοδικού με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Το περιοδικό είναι ακαδημαϊκό, διεθνούς κύρους με περιορισμένο και ειδικευμένο κοινό, εκπαιδευμένο, συνήθως, στον ίδιο επιστημονικό χώρο, εκδίδεται 4 φορές τον χρόνο και υπόχρεο όλων των σχετικών ακαδημαικών διαδικασιών δημοσίευσης, όπου ο υπ’ αριθμόν ένα (και ίσως μοναδικός) άξονας είναι η μακροπρόθεσμη αξιοπιστία του εντύπου. Δεν είναι καθημερινή εφημερίδα με εκατοντάδες χιλιάδες αναγνώστες όλων των μορφωτικών στρωμάτων, δεκτικών σε πολιτική χειραγώγηση, όπου η αναξιοπιστία (σε ένα μέρος της κοινωνίας) ίσως θεωρείται και προσόν, διότι αυτομάτως αυτό θα σήμαινε επιτυχία διείσδυσης μέσω πόλωσης σε ένα άλλο μέρος της κοινωνίας. Αν αυτό δεν μπορεί να διαχωριστεί, τότε υπάρχει κοινός τόπος. Επίσης, το κείμενο περιέχει 29 φορές τη λέξη «we», δηλαδή «εμείς». Έτσι, όπως είναι αναμενόμενο σε τέτοιες περιπτώσεις, το τελικό κείμενο δεν μπορεί παρά να εστάλη στον ίδιο για έγκριση. Σαφώς τώρα, όποιος δεν θέλει να τα
Περί του «ψεύτης» και «ψεύδεται», του «πείτε μου έναν πολιτικό που δεν είπε ψέμματα» κλπ.
Εδώ προχωράμε στην καρδιά του ζητήματος. Το άρθρο μου, όπως φαίνεται από τις πρώτες λέξεις, απευθύνεται στον νυν πρωθυπουργό και στο δικό του άρθρο «Ήταν ο Ανδρέας ψεύτης;». Άρα τα παράπονα για το θέμα στον κ. Τσίπρα. Δεύτερον, και σημαντικότερον, ας κάνουμε μία άλλη διάκριση εδώ. Τη διάκριση των «συνήθων πολιτικών ψευδών» όπου ένας πολιτικός υπόσχεται (για «πολιτικούς λόγους»!) πράγματα που γνωρίζει ότι δεν μπορεί να υλοποιήσει, με την επίγνωση ότι η πολιτική που ακολουθεί ένας πολιτικός βλάπτει. Το άρθρο αυτό δεν επιχειρεί να αξιολογήσει τον Ανδρέα Παπανδρέου με την πρώτη κατηγορία ψευδών, ότι δηλαδή ήταν «πιο ψεύτης» ή ότι «έλεγε μεγαλύτερα ψέμματα» (από τα «συνήθη πολιτικά ψεύδη») από άλλους πολιτικούς. Αυτό είναι αδιάφορη συζήτηση για μένα. Επιχειρεί όμως να αξιολογήσει τον Ανδρέα Παπανδρέου, ως έναν πολιτικό ο οποίος ακολουθούσε μία συγκεκριμένη πολιτική, η οποία γνώριζε ήταν έβλαπτε τον τόπο. Το εν λόγω άρθρο του 1987 αντικατοπτρίζει τις πραγματικές του σκέψεις, όσο κι αν δεν μας αρέσει να τις διαβάζουμε. Οι πραγματικές του σκέψεις ήταν υπέρ της ελεύθερης αγοράς, κατά του κεντρικού σχεδιασμού, κατά της δημόσιας ενίσχυσης της κατανάλωσης, υπέρ της ένωσης της Ευρώπης με άξονα την ενθάρρυνση της τεχνολογίας, κατά του αντιπαραγωγικού διογκωμένου δημοσίου τομέα.
Περί της τότε χρονικής στιγμής, δηλαδή ότι ίσως δεν ωφελούνταν η χώρα από μία άλλη πολιτική.
Μα πώς είναι δυνατόν να εκφράζεται αυτή η αντίρρηση, όταν επί Ανδρέα Παπανδρέου έγιναν τα ακριβώς αντίθετα με τα παραπάνω. Τριπλασίασε το δημόσιο χρέος (ως ποσοστό του ΑΕΠ), έδωσε τεράστια ώθηση στην κατανάλωση (ξένων προϊόντων, και όπως λέει ο ίδιος στο εν λόγω άρθρο η αύξηση κατανάλωσης στην Ελλάδα δημιουργεί θέσεις εργασίας στη Γερμανία και στην Ιταλία), υπερδιόγκωσε το δημόσιο, έκανε τους δημοσίους υπαλλήλους προνομιούχους κλπ. Άλλο πράγμα να υπόσχεσαι ότι θα κάνεις το έργο Α και τελικά να μην το κάνεις, και άλλο να κάνεις τα ανάποδα. Περί τη χρονικής στιγμής, να συμπεριλάβω εδώ και το σχόλιο περί Γκορμπατσώφ. Λέει ότι συμφωνεί με τις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις του Γκορμπατσώφ υπέρ μίας εκδοχής μεγαλύτερης ελευθερίας της αγοράς. Αργή και σταδιακή μεν, όμως εκ των πργμάτων. Τότε γινόταν αυτά. Όχι μόνο δεν ακολούθησε αυτήν την πολιτική την ίδια περίοδο, αλλά εκείνα τα χρόνια εξαντλούσε τα δημόσια ταμεία για να ενισχύσει την κατανάλωση στην Ελλάδα, η οποία, λέει ο ίδιος, δημιουργούσε θέσεις εργασίας σε άλλες χώρες.
Περί του στόχου να επανεκλέγεται.
Αυτό αφορά, εν μέρει, στα παραπάνω περί «συνήθων πολιτικών ψευδών», τα οποία ναι, είναι γενικό φαινόμενο. Ενώ η επίγνωση του μεγέθους του κακού που προξενείς, δεν είναι το ίδιο γενικό φαινόμενο. Η διαφορά είναι ότι ορισμένοι πολιτικοί προσπαθούν να κάνουν και κάτι για το καλό της χώρας. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήδη προβλέπει στο εν λόγω κείμενο τι θα απογίνει αν συνεχίσει την πολιτική του: χώρα γηρασμένοι, χωρίς νέους και με όσους μένουν απλώς να φροντίζουν ξενοδοχεία. Πολλοί φροντίζουν να επανεκλέγονται χωρίς να διπλασιάζουν το δημόσιο και μετά να λένε στους ξένους ότι το δημόσιο είναι διπλάσιο και αντιπαραγωγικό. Μα ο ίδιος το έκανε έτσι!
Τά άρθρο στο NPQ αναδημοσιεύθηκε και στα Ελληνικά με ελάχιστες αλλαγές στην εφημερίδα Βήμα της Αθήνας στίς 25 Οκτωβρίου 1987, όπου, φυσικά δεν το έδωσαν να δημοσιευθεί οι αμερικάνοι εκδότες του NPQ …
«Μπορεί ο σοσιαλισμός;»
Άρθρο του Ανδρέα Παπανδρέου
που δημοσιεύθηκε στο «Βήμα της Κυριακής» στις 25 Οκτωβρίου 1987
1. Ως Σοσιαλιστής είμαι πολύ οικείος με την κλασική μαρξιστική άποψη ότι ο καπιταλισμός αναπτύσσει κοινωνικές δομές, όπως η ατομική ιδιοκτησία της παραγωγής, οι οποίες εμποδίζουν την πρόοδο της τεχνολογίας και της παραγωγικότητας και καθιστούν αναγκαία την κοινωνική επανάσταση. Για τον Μαρξ αυτή ήταν η αντίφαση-κλειδί του καπιταλισμού και η βάση για το επιχείρημα ότι ο σοσιαλισμός ήταν ιστορικά αναπόφευκτος. Αλλά ακριβώς το αντίθετο φαίνεται να είναι αλήθεια. Το καπιταλιστικό σύστημα δείχνει εντυπωσιακό δυναμισμό και αλλάζει τις αντιλήψεις που για καιρό είχαν υιοθετήσει οι μαρξιστές για τη μελλοντική παρακμή του καπιταλισμού.
Ο καπιταλισμός, πολύ περισσότερο από τον σοσιαλισμό, παρήγαγε νέες ανακαλύψεις, από τα μικροηλεκτρονικά ως τους υπεραγωγούς, που βελτιώνουν αλματωδώς την παραγωγικότητα. Κατά παράδοξο τρόπο, η πρόβλεψη του Μαρξ έχει μεγαλύτερη σχέση με τη Σοβιετική Ένωση και τον Ανατολικό Συνασπισμό παρά με την καπιταλιστική Δύση. Ο συγκεντρωτικός προγραμματισμός, ο αυστηρός έλεγχος και η γραφειοκρατία υπήρξαν στην πραγματικότητα τα εμπόδια στην τεχνολογική αλλαγή.
Τώρα γίνονται αλλαγές στον Ανατολικό Συνασπισμό που πλησιάζουν τις διαστάσεις μιας επανάστασης. Ο Γκορμπατσόφ είναι αναμφισβήτητα ένας από μακρού αναμενόμενος μεταρρυθμιστής. Είναι μια πολύ εντυπωσιακή προσωπικότητα, με την τεράστια αποστολή να αποκεντρώσει τη σοβιετική οικονομία και να εισαγάγει την οικονομία της αγοράς όσο είναι δυνατόν περισσότερο. Οι μεταρρυθμίσεις του αποτελούν την αναγνώριση ότι υπάρχουν όψεις της καπιταλιστικής δομής που μπορούν να αγνοηθούν μόνο με κόστος.
Μία από αυτές τις όψεις που είμαι έτοιμος να αποδεχθώ ο ίδιος είναι ότι η καταναλωτική πλευρά της οικονομίας είναι καλύτερα οργανωμένη από ορισμένου είδους μηχανισμούς της αγοράς. Το σύστημα των τιμών μπορεί να παράσχει σαφώς πιο αποτελεσματικά τα αγαθά στον καταναλωτή από οποιονδήποτε προγραμματισμό. Αλλά πιστεύω ακόμη ότι οι κακές πλευρές του καπιταλισμού, όπως η ανεργία, αντιμετωπίζονται καλύτερα με τον προγραμματισμό της συσσώρευσης του κεφαλαίου και της επενδυτικής πλευράς της οικονομίας.
2. Μετά από αυτές τις αναφορές θα πρέπει να δώσω μια νέα ερμηνεία – διαφορετική από εκείνη του Μαρξ – για τα προβλήματα του καπιταλισμού. Ο καπιταλισμός βρίσκεται σε βαθιά κρίση, όχι επειδή έχει εμποδισθεί από την ανάπτυξη, αλλά λόγω αυτοκαταστροφής που έχει προκληθεί από τον δυναμισμό του. Σε παγκόσμια κλίμακα, ο καπιταλισμός θα πρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνος για τα χειρότερα δεινά που υπέστη η ανθρώπινη ύπαρξη. Η ανισότητα στη διανομή του εισοδήματος αυξάνεται. Το χάσμα ανάμεσα στη συσσώρευση, στον πλούτο και στην ισχύ σε μια μικρή μειοψηφία και στη φτώχεια μιας συντριπτικής πλειοψηφίας θα γίνεται ολοένα και πιο εκρηκτικό. Οι τεχνολογικές αλλαγές δημιουργούν το χειρότερο είδος ανισότητας: τη μόνιμη ανεργία εκατομμυρίων εργατών. Ακόμη και στις πλούσιες χώρες ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας. Η ανισότητα αυξήθηκε επίσης μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών και των χωρών του Τρίτου Κόσμου.
Η επικίνδυνη και απρογραμμάτιστη εκμετάλλευση από την ελεύθερη επιχειρηματική δραστηριότητα αυτού του αυτοδύναμου οικοσυστήματος που αποκαλούμε πλανήτη Γη έχει παραγάγει ρύπανση και επωάζει οικολογικές καταστροφές με τεράστιο ίσως και ανεπανόρθωτο κόστος όχι μόνο για την ανθρώπινη ζωή αλλά και για όλες τις μορφές ζωής. Εξαντλεί τις δυνατότητες και τις ισορροπίες των οικοσυστημάτων. Εξαντλεί όλα όσα αυτός ο πλανήτης έχει να προσφέρει για τη μακροχρόνια επιβίωση της ανθρωπότητας.
Η συσσώρευση όπλων, ιδιαίτερα πυρηνικών όπλων, μεταξύ των υπερδυνάμεων δεν είναι το αποτέλεσμα ενός κακού προέδρου ή γενικού γραμματέα αλλά αναπόσπαστο μέρος του συστήματος. Προχωρώντας στο θέμα αυτό νομίζω ότι ο Γκορμπατσόφ κατανοεί το πρόβλημα από την πλευρά του.
Η πρωτοβουλία του για την ειρήνη είναι αναπόσπαστο μέρος των διεθνών μεταρρυθμίσεων. Γνωρίζει ότι δεν μπορεί να βελτιώσει το σοβιετικό επίπεδο διαβίωσης χωρίς τη μείωση των δαπανών για τα πυρηνικά όπλα και γενικότερα για τις ένοπλες δυνάμεις. Δεν είναι το θέμα αν ο Γκορμπατσόφ είναι ένας άνθρωπος της ειρήνης. Πιστέψτε με, είναι ένας άνθρωπος της ειρήνης. Αλλά γι’ αυτόν η μείωση των εξοπλισμών είναι επίσης θέμα αδήριτης ανάγκης για το σοσιαλιστικό σύστημα.
3. Οι τεχνολογικές επαναστάσεις συμβαδίζουν με τις περιόδους κρίσης. Ενώ δεν πιστεύω ότι τα προβλήματα που σημείωσα θα επιλυθούν στο εγγύς μέλλον, οι αέναες κρίσεις του καπιταλισμού τείνουν να επιλύονται από μόνες τους και να προχωρούν. Η έμφαση που δίνω στην πορεία των προβλημάτων είναι κυρίως στους κινδύνους για την επιβίωση. Η οικολογία, η περιβαλλοντολογία, η ειρήνη και η συμμετοχή του πολίτη στη διαχείριση των κρίσεων αποτελούν τις αξίες που συμμερίζονται οι Σοσιαλιστές. Αυτός είναι ο ρόλος μας. Στην Ελλάδα δίνουμε την κύρια έμφαση στην ανάπτυξη, στην απασχόληση, στο κοινωνικό κράτος και στην ενδυνάμωση των πολιτών μέσω ενός αποκεντρωμένου προγραμματισμού.
Όταν ο Τζον Μέιναρντ Κέινς ανέπτυξε τη θεωρία της «αποτελεσματικής ζήτησης» το 1936, παρέσχε τη λύση για τα προβλήματα της ανεργίας και της υποκατανάλωσης μέσα στα εθνικά σύνορα. Αν η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών τονωνόταν είτε από φορολογικές περικοπές είτε από κυβερνητικές ενισχύσεις, τότε θα λειτουργούσε και πάλι η βιομηχανία για να καλύψει την ογκούμενη καταναλωτική ζήτηση και να αυξηθεί έτσι η απασχόληση.
Αλλά ο νέος διεθνής καταμερισμός της εργασίας τα άλλαξε όλα αυτά. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα. Αν τονώσουμε την καταναλωτική αγοραστική δύναμη εδώ στην Ελλάδα, δημιουργούμε θέσεις εργασίας στην Ιταλία και στη Γερμανία. Εφόσον είμαστε μέλη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και δεν μπορούμε να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας, οι καταναλωτές μας αγοράζουν ιταλικά παπούτσια ή τα καλύτερα γερμανικά αυτοκίνητα και δημιουργούν πρόβλημα στο ελληνικό ισοζύγιο πληρωμών.
Σήμερα ένας οπαδός του Κέινς θα είχε οδηγήσει την Ελλάδα στην πτώχευση μέσα σε δύο χρόνια!
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν το ίδιο πρόβλημα. Για οποιαδήποτε αιτία τα αμερικανικά προϊόντα δεν είναι τόσο ελκυστικά στον αμερικανό καταναλωτή όσο τα ιαπωνικά. Παρά την κάθετη υποτίμηση του δολαρίου, το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ δεν βελτιώθηκε. Η αίσθηση είναι πολύ σημαντική. Στην Ελλάδα ούτε καν σκεφτόμαστε να αγοράσουμε ένα αμερικανικό ραδιόφωνο ή μαγνητόφωνο. Ψάχνουμε αλλού, συνήθως στην Ιαπωνία.
Για να διατηρηθεί σήμερα μια χώρα θα πρέπει να παράγει προϊόντα που δεν περιορίζονται μόνο για την εσωτερική αγορά αλλά για τη διεθνή αγορά. Σε οικονομίες ανοιχτές δίχως σύνορα, χωρίς έναν ελάχιστο παγκόσμιο οικονομικό συντονισμό, η τόνωση του Κέινς είναι σαν να χτυπάς το κεφάλι σου στον τοίχο.
«Μπορεί ο σοσιαλισμός;»
Άρθρο του Ανδρέα Παπανδρέου
που δημοσιεύθηκε στο «Βήμα της Κυριακής» στις 25 Οκτωβρίου 1987
1. Ως Σοσιαλιστής είμαι πολύ οικείος με την κλασική μαρξιστική άποψη ότι ο καπιταλισμός αναπτύσσει κοινωνικές δομές, όπως η ατομική ιδιοκτησία της παραγωγής, οι οποίες εμποδίζουν την πρόοδο της τεχνολογίας και της παραγωγικότητας και καθιστούν αναγκαία την κοινωνική επανάσταση. Για τον Μαρξ αυτή ήταν η αντίφαση-κλειδί του καπιταλισμού και η βάση για το επιχείρημα ότι ο σοσιαλισμός ήταν ιστορικά αναπόφευκτος. Αλλά ακριβώς το αντίθετο φαίνεται να είναι αλήθεια. Το καπιταλιστικό σύστημα δείχνει εντυπωσιακό δυναμισμό και αλλάζει τις αντιλήψεις που για καιρό είχαν υιοθετήσει οι μαρξιστές για τη μελλοντική παρακμή του καπιταλισμού.
Ο καπιταλισμός, πολύ περισσότερο από τον σοσιαλισμό, παρήγαγε νέες ανακαλύψεις, από τα μικροηλεκτρονικά ως τους υπεραγωγούς, που βελτιώνουν αλματωδώς την παραγωγικότητα. Κατά παράδοξο τρόπο, η πρόβλεψη του Μαρξ έχει μεγαλύτερη σχέση με τη Σοβιετική Ένωση και τον Ανατολικό Συνασπισμό παρά με την καπιταλιστική Δύση. Ο συγκεντρωτικός προγραμματισμός, ο αυστηρός έλεγχος και η γραφειοκρατία υπήρξαν στην πραγματικότητα τα εμπόδια στην τεχνολογική αλλαγή.
Τώρα γίνονται αλλαγές στον Ανατολικό Συνασπισμό που πλησιάζουν τις διαστάσεις μιας επανάστασης. Ο Γκορμπατσόφ είναι αναμφισβήτητα ένας από μακρού αναμενόμενος μεταρρυθμιστής. Είναι μια πολύ εντυπωσιακή προσωπικότητα, με την τεράστια αποστολή να αποκεντρώσει τη σοβιετική οικονομία και να εισαγάγει την οικονομία της αγοράς όσο είναι δυνατόν περισσότερο. Οι μεταρρυθμίσεις του αποτελούν την αναγνώριση ότι υπάρχουν όψεις της καπιταλιστικής δομής που μπορούν να αγνοηθούν μόνο με κόστος.
Μία από αυτές τις όψεις που είμαι έτοιμος να αποδεχθώ ο ίδιος είναι ότι η καταναλωτική πλευρά της οικονομίας είναι καλύτερα οργανωμένη από ορισμένου είδους μηχανισμούς της αγοράς. Το σύστημα των τιμών μπορεί να παράσχει σαφώς πιο αποτελεσματικά τα αγαθά στον καταναλωτή από οποιονδήποτε προγραμματισμό. Αλλά πιστεύω ακόμη ότι οι κακές πλευρές του καπιταλισμού, όπως η ανεργία, αντιμετωπίζονται καλύτερα με τον προγραμματισμό της συσσώρευσης του κεφαλαίου και της επενδυτικής πλευράς της οικονομίας.
2. Μετά από αυτές τις αναφορές θα πρέπει να δώσω μια νέα ερμηνεία – διαφορετική από εκείνη του Μαρξ – για τα προβλήματα του καπιταλισμού. Ο καπιταλισμός βρίσκεται σε βαθιά κρίση, όχι επειδή έχει εμποδισθεί από την ανάπτυξη, αλλά λόγω αυτοκαταστροφής που έχει προκληθεί από τον δυναμισμό του. Σε παγκόσμια κλίμακα, ο καπιταλισμός θα πρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνος για τα χειρότερα δεινά που υπέστη η ανθρώπινη ύπαρξη. Η ανισότητα στη διανομή του εισοδήματος αυξάνεται. Το χάσμα ανάμεσα στη συσσώρευση, στον πλούτο και στην ισχύ σε μια μικρή μειοψηφία και στη φτώχεια μιας συντριπτικής πλειοψηφίας θα γίνεται ολοένα και πιο εκρηκτικό. Οι τεχνολογικές αλλαγές δημιουργούν το χειρότερο είδος ανισότητας: τη μόνιμη ανεργία εκατομμυρίων εργατών. Ακόμη και στις πλούσιες χώρες ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας. Η ανισότητα αυξήθηκε επίσης μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών και των χωρών του Τρίτου Κόσμου.
Η επικίνδυνη και απρογραμμάτιστη εκμετάλλευση από την ελεύθερη επιχειρηματική δραστηριότητα αυτού του αυτοδύναμου οικοσυστήματος που αποκαλούμε πλανήτη Γη έχει παραγάγει ρύπανση και επωάζει οικολογικές καταστροφές με τεράστιο ίσως και ανεπανόρθωτο κόστος όχι μόνο για την ανθρώπινη ζωή αλλά και για όλες τις μορφές ζωής. Εξαντλεί τις δυνατότητες και τις ισορροπίες των οικοσυστημάτων. Εξαντλεί όλα όσα αυτός ο πλανήτης έχει να προσφέρει για τη μακροχρόνια επιβίωση της ανθρωπότητας.
Η συσσώρευση όπλων, ιδιαίτερα πυρηνικών όπλων, μεταξύ των υπερδυνάμεων δεν είναι το αποτέλεσμα ενός κακού προέδρου ή γενικού γραμματέα αλλά αναπόσπαστο μέρος του συστήματος. Προχωρώντας στο θέμα αυτό νομίζω ότι ο Γκορμπατσόφ κατανοεί το πρόβλημα από την πλευρά του.
Η πρωτοβουλία του για την ειρήνη είναι αναπόσπαστο μέρος των διεθνών μεταρρυθμίσεων. Γνωρίζει ότι δεν μπορεί να βελτιώσει το σοβιετικό επίπεδο διαβίωσης χωρίς τη μείωση των δαπανών για τα πυρηνικά όπλα και γενικότερα για τις ένοπλες δυνάμεις. Δεν είναι το θέμα αν ο Γκορμπατσόφ είναι ένας άνθρωπος της ειρήνης. Πιστέψτε με, είναι ένας άνθρωπος της ειρήνης. Αλλά γι’ αυτόν η μείωση των εξοπλισμών είναι επίσης θέμα αδήριτης ανάγκης για το σοσιαλιστικό σύστημα.
3. Οι τεχνολογικές επαναστάσεις συμβαδίζουν με τις περιόδους κρίσης. Ενώ δεν πιστεύω ότι τα προβλήματα που σημείωσα θα επιλυθούν στο εγγύς μέλλον, οι αέναες κρίσεις του καπιταλισμού τείνουν να επιλύονται από μόνες τους και να προχωρούν. Η έμφαση που δίνω στην πορεία των προβλημάτων είναι κυρίως στους κινδύνους για την επιβίωση. Η οικολογία, η περιβαλλοντολογία, η ειρήνη και η συμμετοχή του πολίτη στη διαχείριση των κρίσεων αποτελούν τις αξίες που συμμερίζονται οι Σοσιαλιστές. Αυτός είναι ο ρόλος μας. Στην Ελλάδα δίνουμε την κύρια έμφαση στην ανάπτυξη, στην απασχόληση, στο κοινωνικό κράτος και στην ενδυνάμωση των πολιτών μέσω ενός αποκεντρωμένου προγραμματισμού.
Όταν ο Τζον Μέιναρντ Κέινς ανέπτυξε τη θεωρία της «αποτελεσματικής ζήτησης» το 1936, παρέσχε τη λύση για τα προβλήματα της ανεργίας και της υποκατανάλωσης μέσα στα εθνικά σύνορα. Αν η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών τονωνόταν είτε από φορολογικές περικοπές είτε από κυβερνητικές ενισχύσεις, τότε θα λειτουργούσε και πάλι η βιομηχανία για να καλύψει την ογκούμενη καταναλωτική ζήτηση και να αυξηθεί έτσι η απασχόληση.
Αλλά ο νέος διεθνής καταμερισμός της εργασίας τα άλλαξε όλα αυτά. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα. Αν τονώσουμε την καταναλωτική αγοραστική δύναμη εδώ στην Ελλάδα, δημιουργούμε θέσεις εργασίας στην Ιταλία και στη Γερμανία. Εφόσον είμαστε μέλη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και δεν μπορούμε να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας, οι καταναλωτές μας αγοράζουν ιταλικά παπούτσια ή τα καλύτερα γερμανικά αυτοκίνητα και δημιουργούν πρόβλημα στο ελληνικό ισοζύγιο πληρωμών.
Σήμερα ένας οπαδός του Κέινς θα είχε οδηγήσει την Ελλάδα στην πτώχευση μέσα σε δύο χρόνια!
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν το ίδιο πρόβλημα. Για οποιαδήποτε αιτία τα αμερικανικά προϊόντα δεν είναι τόσο ελκυστικά στον αμερικανό καταναλωτή όσο τα ιαπωνικά. Παρά την κάθετη υποτίμηση του δολαρίου, το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ δεν βελτιώθηκε. Η αίσθηση είναι πολύ σημαντική. Στην Ελλάδα ούτε καν σκεφτόμαστε να αγοράσουμε ένα αμερικανικό ραδιόφωνο ή μαγνητόφωνο. Ψάχνουμε αλλού, συνήθως στην Ιαπωνία.
Για να διατηρηθεί σήμερα μια χώρα θα πρέπει να παράγει προϊόντα που δεν περιορίζονται μόνο για την εσωτερική αγορά αλλά για τη διεθνή αγορά. Σε οικονομίες ανοιχτές δίχως σύνορα, χωρίς έναν ελάχιστο παγκόσμιο οικονομικό συντονισμό, η τόνωση του Κέινς είναι σαν να χτυπάς το κεφάλι σου στον τοίχο.
Αν είχαμε και μία φωτογραφία της δημοσίευσης του Βήματος, θα ήταν ακόμα καλύτερα. Είναι διαθέσιμη;
Ευχαριστώ.
Ανδρέας.
4. Η Ευρώπη στο σύνολό της αναγνωρίζει το πρόβλημα αυτό και αντιλαμβάνεται ότι μόνο με τη συνεργασία μπορεί να καταστεί μια αποτελεσματική ανταγωνιστική μονάδα, κυρίως στις νέες τεχνολογίες προστιθέμενης υψηλής αξίας. Αλλά ο καθένας εκφωνεί καλά προετοιμασμένους λόγους. Οι αποφάσεις όμως δεν μπορούν να ληφθούν ούτε οι στρατηγικές να πραγματοποιηθούν επειδή η ΕΟΚ (και η κυρία Θάτσερ ειδικότερα) δεν είναι έτοιμη να κάνει τις απαραίτητες επενδύσεις.
Παρά τη γενική συμφωνία να υπάρξει μια ενωμένη ευρωπαϊκή αγορά το 1992, η ΕΟΚ θα αντιμετωπίσει μεγάλα προβλήματα. Η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι ένας παγκόσμιος οικονομικός διεκδικητής, εκτός αν αποφασίσει να επενδύσει αυτό που χρειάζεται. Οι πόροι που βρίσκονται στη διάθεσή της – κυρίως τα επίπεδα του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας – δεν είναι πουθενά επαρκείς για να ανταποκριθούν στον στόχο ενός ενωμένου ανταγωνιστή διεθνούς επιπέδου. Αν δεν έχουμε μια σημαντική μεταφορά πόρων και τεχνολογίας από τον Βορρά στον πτωχότερο Νότο της Ευρώπης, τότε δεν θα έχουμε σύγκλιση αλλά απόκλιση του ευρωπαϊκού επιπέδου διαβιώσεως. Τούτο εμπεριέχει εκρηκτικούς κινδύνους για το μέλλον. Μπορεί να καταλήξουμε απλώς στο να δημιουργήσουμε μια μεγάλη ενωμένη αγορά για τα ιαπωνικά προϊόντα.
Μεταξύ των Σοσιαλιστών η έννοια του κράτους προνοίας υπέστη ορισμένες αλλαγές καθώς αντιμετωπίζουμε τις πραγματικότητες της εφαρμογής κοινοτικών επιλογών.
5. Εμείς οι Έλληνες Σοσιαλιστές κερδίσαμε τις πρώτες μας εκλογές το 1981. Ενας φίλος μου επιχειρηματίας ήλθε έξι μήνες αργότερα και μου είπε: «Αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα. Τώρα που κερδίσατε, οι εργαζόμενοι δεν ενδιαφέρονται να διατηρήσουν μια εσωτερική πειθαρχία στην παραγωγή».
Αν η Ελλάδα θέλει ένα κράτος προνοίας, ένα κοινωνικό κράτος με υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση, πολιτισμό και ασφαλείς συντάξεις, πρέπει ταυτόχρονα να έχουμε υπόψη μας τη μάχη για την αύξηση της παραγωγικότητας. Αν πρέπει να επιζήσουμε σ’ αυτόν τον νέο διεθνή καταμερισμό της εργασίας και της παραγωγής, όπου η εθνική ανταγωνιστικότητα έχει γίνει τόσο σκληρή, δεν έχουμε άλλη επιλογή. Αν αυτή η στάση δεν υιοθετηθεί από την εργατική και τη μεσαία τάξη, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι πολύ σοβαρές, συνολικά για τη χώρα αλλά και για αυτές τις κοινωνικές δυνάμεις.
Αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε μια αντεργατική στάση. Αλλά σημαίνει ότι χωρίς μια πολύ θετική δέσμευση των εργαζομένων για βελτίωση της παραγωγικότητας χάνουμε τη μάχη.
Ως μεικτή οικονομία με συνδυασμό και σύνθεση ανάμεσα στον δημόσιο, στον ιδιωτικό και στον κοινωνικό τομέα, η Ελλάδα έχει επίσης ανάγκη από περισσότερα κεφάλαια για επενδύσεις. Παρά τις θετικές ενδείξεις των τελευταίων καιρών, έχουμε υποστεί «απεργία κεφαλαίων» από τους επενδυτές εδώ και 13 χρόνια. Αυτό αληθεύει και για την περίοδο των συνταγματαρχών, οι οποίοι έδωσαν στους επενδυτές καθετί που επιθυμούσαν. Οι λόγοι είναι διάφοροι. Για παράδειγμα, οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι παραδοσιακά εξαρτημένες από δανειακά κεφάλαια με σχέση ίδιων κεφαλαίων προς δανειακά κεφάλαια 1 προς 5. Αυτό χρειάζεται να το αλλάξουμε. Και εμείς, μια σοσιαλιστική κυβέρνηση, προτείνουμε για να ξεπεραστεί αυτό το πρόβλημα τη δημιουργία χρηματαγοράς.
Η Ελλάδα έχει επίσης έναν υπερτροφικό δημόσιο τομέα. Αυτοί που εργάζονται στον δημόσιο τομέα είναι οι προνομιούχοι εργαζόμενοι στην Ελλάδα. Το όνειρο που καλλιεργήθηκε στον μέσο Έλληνα είναι να γίνει μισθωτός υπάλληλος του κράτους. Και αυτό διότι έχουν τους υψηλότερους μισθούς, συντάξεις, υγειονομική περίθαλψη και καλές διακοπές.
Τη διόγκωση του δημόσιου τομέα δεν τη δημιουργήσαμε εμείς οι Σοσιαλιστές, τη δημιούργησαν οι συνταγματάρχες και μετά. Όταν ήλθαμε στην εξουσία, το 90% όλων των υπηρεσιών, από τις αεροπορικές γραμμές ως τις τράπεζες, τις τηλεπικοινωνίες και την ενέργεια, ήταν κρατικές. Τώρα έχουμε περίπου το διπλάσιο προσωπικό που απαιτείται για να παράγουμε τις απαιτούμενες κρατικές υπηρεσίες.
Η θέση μας είναι παρόμοια με τη θέση της Αμερικής. Καταπνίγεις την ιδιωτική επιχείρηση επειδή ο δημόσιος τομέας είναι υπερτροφικός. Στην Ελλάδα οι οικονομικοί πόροι για επενδύσεις συνθλίβονται από τα ελλείμματα του δημόσιου τομέα. Μπορεί να μας πάρει 10 ή 15 χρόνια, αλλά η δύσκολη αποστολή μας ως Σοσιαλιστών είναι να θέσουμε τον τομέα αυτόν υπό έλεγχο και να αυξήσουμε την παραγωγικότητά του.
Επιδεικνύουμε επίσης μεγαλύτερη προσοχή στις ανάγκες των ξένων επιχειρηματιών καθώς προσπαθούμε να προσελκύσουμε ξένες επενδύσεις. Οι επιχειρηματίες μπορεί να έχουν παράπονα. Σύμφωνα με την εμπειρία μας από το 1981, υπάρχουν δύο ζητήματα τα οποία νομίζω ότι πρέπει να εξετάσουμε σοβαρά.
Πρώτον, οι επιχειρηματίες λένε πως είναι σημαντικό για τις επιχειρήσεις να προσλαμβάνουν και να απολύουν εργάτες. Ισχυρίζονται ότι, αν δεν έχουν αυτό το δικαίωμα, οι εργάτες δεν ενδιαφέρονται για την απόδοσή τους και ως αποτέλεσμα πέφτει η παραγωγικότητα. Αυτό το ζήτημα προφανώς έρχεται σε αντίθεση με τη σοσιαλιστική έννοια της ασφαλούς απασχολήσεως και είναι ένα ευαίσθητο θέμα πολιτικής. Αλλά όμως πρέπει να παραδεχθώ ότι η ανησυχία των επιχειρηματιών έχει κάποια βάση.
Οι επιχειρηματίες επίσης παραπονούνται επειδή δεν είναι αφορολόγητα τα επανεπενδυόμενα κέρδη. Πρέπει να αποδεχθώ το επιχείρημα αυτό επειδή οι άλλες πολιτικές απέτυχαν να προσελκύσουν νέους επενδυτές. Έχουμε προσφέρει επιδοτήσεις 50% για τους ξένους επιχειρηματίες προκειμένου να εγκαταστήσουν τις επιχειρήσεις τους στην Ελλάδα. Ένας γνωστός γερμανός κεφαλαιούχος μου είπε ευθέως: «Δεν μας ενδιαφέρουν οι επιδοτήσεις. Μας ενδιαφέρουν τα κέρδη».
Το θέμα είναι το κέρδος και είναι ένα θέμα επιβιώσεως για την ελληνική οικονομία. Οι εργάτες το αντιλαμβάνονται αυτό. Αν η Ελλάδα δεν μπορεί να προσελκύσει τις ξένες επενδύσεις για να χρηματοδοτήσει τη συμμετοχή στην τεχνολογική επανάσταση, αν δεν προχωρήσουμε στην παραγωγική ανασυγκρότηση όλων των τομέων και δεν αξιοποιήσουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματά μας, τότε είμαστε καταδικασμένοι να παραμείνουμε μια τουριστική χώρα. Οι νέοι μας θα μεταναστεύσουν και θα έχουμε έναν πληθυσμό γερόντων που θα φροντίζει τα ξενοδοχεία.
Για όλα αυτά τα κρίσιμα ζητήματα πιστεύω ότι είναι η σοσιαλιστική κυβέρνηση που μπορεί να δώσει διέξοδο στο έθνος μέσα από τη σωστή λειτουργία του εθνικού προγραμματισμού και της υγιούς μεικτής οικονομίας. Μόνο με τον τρόπο αυτόν θα οδηγήσουμε την απελευθέρωση, τον εκσυγχρονισμό, την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Λοιπόν, πονηρούληδες, δεν με πιστεύετε και θέλετε και τεκμήρια ! Καλά κάνετε, διότι κι εγώ δεν θα πίστευα έναν ψεύτη σαν και λόγου μου. Αλλά, τότε, τους εθνομπαίχτες και τους θεομπαίχτες τί τους πιστεύετε και, μάλιστα, τους αναδημοσιεύετε αβέρτα ;
Τα τεκμήριά σας αγγλικά και ελληνικά.
Προσέξτε και τη διαφήμιση για το αυτοκίνητο Polski στο κάτω μέρος του πρωτοσέλιδου του «Βήματος» την Κυριακή 25 Οκτώβρη 1987. Σε λίγες μέρες συμπληρώνονται τριάντα χρόνια … Αυτού του Καμμένου το γιο τον έχετε υπουργό και τον στηρίξατε έμμεσα στο «Αντίβαρο» το 2015 ως «ελληνορθόδοξο», τρομάρα σας, κι ακόμα δεν λέτε να τον μουντζώσετε. Γι’ αυτό σας λέω, άλλη φορά να προσέχετε περισσότερο.
Να ξεκαθαρίσω για τον τυχαίο αναγνώστη ότι ο σχολιαστής που εμφανίστηκε σ’ αυτό το νήμα με το ονοματεπώνυμο «Ανδρέας Γ. Παπανδρέου» είναι ο γνωστός θαμώνας του Αντίβαρου Γ.Ι. Γεωργάνας. Ευχαριστούμε για το άρθρο του Βήματος το 1987, όπως και για το αρχικό άρθρο.
Θα πω ότι το Αντίβαρο δεν στήριξε ούτε άμεσα, ούτε έμμεσα κανέναν ποτέ των ποτών. Και αν θέλετε επί προσωπικού, είχα και διατηρώ πολύ κακή γνώμη για τον εν λόγω πολιτικό, πολύ νωρίτερα από το 2015.
Θα το πω και δημόσια: ο τρόπος που το 2012 διαχειρίστηκε την γκάφα του γραφείου του να επισυνάψει μία επιπλέον σελίδα με το πραγματικό αίτημά του ώστε να συμμετάσχει σε κυβέρνηση συνεργασίας (δηλαδή, να γίνει ο ίδιος υπουργός εθνικής αμύνης), κατηγορώντας ευθέως τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια για πολιτικά παιχνίδια σπίλωσης του ονόματός του, και απειλώντας με μηνύσεις, δεν αφήνει την παραμικρή αμφιβολία για τον χαρακτήρα του και την αξιοπιστία του.
Ανδρέας.
Μπά; ο Γ.Ι.Γ. εγκατέλειψε τα πνεύματα και τις περισπωμένες και επανέρχεται μετά την καλοκαιρινή του άδεια, ως νεκραναστηθείς Α.Γ.Π.; Διόλου παράξενο. Εγώ πάντα μου τόλεγα ότι ο χρόνος και η ιστορία δεν εξελίσσονται γραμμικά αλλά έχουν πισωγυρίσματα κι ότι ένας κόμης Δράκουλας δεν πεθαίνει ποτέ, μόνο κατατροπώνεται τοπικά σε ένα μέρος – αυτό έλαχε να είναι αλίμονο, η προσφιλής μας πατρίδα – για να συνεχίσει τις δουλειές του παραπέρα!
Τη διόγκωση του δημόσιου τομέα δεν τη δημιουργήσαμε εμείς οι Σοσιαλιστές, τη δημιούργησαν οι συνταγματάρχες και μετά. Όταν ήλθαμε στην εξουσία, το 90% όλων των υπηρεσιών, από τις αεροπορικές γραμμές ως τις τράπεζες, τις τηλεπικοινωνίες και την ενέργεια, ήταν κρατικές. Τώρα έχουμε περίπου το διπλάσιο προσωπικό που απαιτείται για να παράγουμε τις απαιτούμενες κρατικές υπηρεσίες.
———————————————–
Ακομα και στα ακαδημαικα περιοδικα ελεγε ψεμματα ο μασκαρας. Το 1981 υπηρχαν 350.000 δημοσιοι υπαλληλοι, το 1989 ειχαν παει στους 800.000.
Οντως ο γερο-Καραμανλης κρατικοποιησε πληθος επιχειρησεων το 1974-1981 στην προσπαθεια του να ανακοψει τη ραγδαια ανοδο του ΠΑΣΟΚ, υιοθετωντας μερικες απο τις θεσεις του. Και αυτο ηταν μεγαλο λαθος. Ομως ο Καραμανλης δεν τις φορτωσε με προσθετους υπαλληλους, και δεν τις εκανε ζημιογονες. Ο Αντρεας το εκανε……………
Το 1975 ενας νεος ατρομητος ανδρας, που διακρινοταν για τον ιδεαλισμο του, ειχε προειδοποιησει τους Ελληνες για το ποιος πραγματικα ηταν ο ανερχομενος τοτε αστερας της πολιτικης.
Ειχε προειδοποιησει οτι ο Ανδρεας Παπανδρεου ηταν ενας ανευθυνος και αδιστακτος καιροσκοπος, οτι η πολιτικες του θεσεις ηταν ενα νεφελωμα, και προ παντος οτι ηταν ενας πολιτικος απατεωνας, που αλλαζε θεσεις αναλογα με το ακροατηριο στο οποιο απευθυνοταν, οπως ενας χαμαιλεων που αλλαζε χρωμα δερματος αναλογα με το περιβαλλον στο οποιο βρισκοταν.
Αυτος ο νεος ανδρας λεγοταν Αλεξανδρος Παναγουλης………..
http://www.stontoixo.com/2015/10/blog-post_91.html