Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.
Όχι, δεν μας καλύπτει η θέση της ΝΔ στις Πρέσπες. Ούτε ως αντιπολίτευση, ούτε ως κυβέρνηση. Το ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η ΝΔ δεν ψήφισαν στη Βουλή την Συμφωνία είναι δευτερεύον για τον εξής λόγο:
Όπως λέμε ότι η πολιτική γίνεται επί ολόκληρη την τετραετία και όχι μόνο άπαξ, δηλαδή την ημέρα των εκλογών, έτσι και η θέση ενός κόμματος διαγράφεται καθ’ όλη τη διάρκεια του ζητήματος (και ακόμα από πολύ πριν ανακύψει) και όχι μόνο κατά την ψηφοφορία. (Δείτε το «τέταρτο ολίσθημα» πιο κάτω για περαιτέρω εξήγηση αυτού του σημείου).
Ολισθήματα της ΝΔ:
Πρώτο ολίσθημα. Αλλαγή θέσης του Καραμανλή από τις προγραμματικές δηλώσεις του 2007. Δεν του το ζήτησε κανείς, δεν τον πίεσε κανείς, δεν το ζήτησε κανείς. Μιλάμε για ένα χρόνο πριν το Βουκουρέστι. Δώρο από το πουθενά.
Δεύτερο ολίσθημα. Επιβεβαίωση της αλλαγής θέσης στο Βουκουρέστι το 2008. Το ότι δεν εξοργίστηκε ο κόσμος από την αλλαγή στάσης, οφείλεται στο ότι η αλλαγή αυτή συνοδεύτηκε από «βέτο» στα Σκόπια. Βέβαια, βέτο δεν ασκήθηκε, διπλωματία ασκήθηκε. Και ορθά. Δεν ήταν ούτε καν το αντάλλαγμα (της αποδοχής της διπλωματίας μας να γίνει η αλλαγή θέσης), διότι όπως είπα πιο πάνω, η αλλαγή είχε ήδη δημοσιοποιηθεί από το 2007 απρόκλητα!
Τρίτο ολίσθημα. Το ότι ο κόσμος δεν εξοργίστηκε, εκλήφθηκε από σύμπασα την πολιτική ηγεσία ως αδιαφορία, ως μετατόπιση της κοινής γνώμης, που θα έλυνε το εμπόδιο να βρεθεί λύση. Τα γεγονότα έδειξαν ότι αυτό το συμπέρασμα ήταν λάθος, διότι το 2018 ο κόσμος έβγαλε τα άντερά του να διαμαρτύρεται. Το ότι πέρασε η λύση από τη Βουλή είναι άλλο θέμα. Τρίτο ολίσθημα λοιπόν της ΝΔ ότι δεν επισήμανε τη διαφορά μεταξύ του να μην διαμαρτύρεται ο κόσμος το 2008 (επειδή «χόρτασε» με το βέτο) και του ότι αδιαφορεί ο κόσμος για το όνομα «Μακεδονία». Ασφαλώς, αυτό δεν ήταν δυνατόν να το επισημάνει ούτε η Καραμανλική πτέρυγα (η οποία έφερε η ίδια την αλλαγή στάσης), ούτε η Μητσοτακική πτέρυγα (η οποία από το 1992 είχε ουσιαστικά αυτή τη θέση, αλλά μόνο αργά και σταδιακά την ψέλλιζε δημοσίως, μέχρι να ολοκληρωθεί). Θα μπορούσε να το επισημάνει η «Σαμαρική πτέρυγα». Ούτε αυτή το έκανε. Βέβαια, η Σαμαρική πτέρυγα ήταν ανύπαρκτη το 2008! Ο Σαμαράς μετά από 13 χρόνια απουσίας από την κεντρική πολιτική σκηνή, έγινε υπουργός πολιτισμού πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 2009 για 8 μήνες. Τότε, και αργά ήταν για να επισημανθεί, αλλά και παντελώς αδύναμος ήταν μέσα στο κόμμα. Αυτή η αδυναμία του βέβαια τον έκανε πρόεδρο της ΝΔ 3 μήνες μετά, το Νοέμβριο του 2009, ως αουτσάϊντερ. Τουλάχιστον επί Σαμαρά (2012-14) το θέμα των Σκοπίων ήταν παγωμένο.
Ως εδώ τα ολισθήματα αφορούν στην προετοιμασία. Πάμε τώρα στην ανακίνηση του ζητήματος από τα τέλη του 2017 και κυρίως αρχές του 2018.
Τέταρτο ολίσθημα. Η αρχική της θέση το 2017 και 2018 όταν έγινε γνωστό ότι «πάμε για λύση» ήταν περίπου ο άξονας: «εμείς συμφωνούμε με τη σύνθετη ονομασία, erga omnes και επίσης συμφωνούμε να μην κινήσουμε ούτε ένα δαχτυλάκι μας για να σας εμποδίσουμε». Αυτό ήταν φανερό. Μόλις μία ημέρα πριν το πρώτο συλλαλητήριο Θεσσαλονίκης, όταν είχε διαφανεί η τεράστια επιτυχία του και η μαζική οργή του κόσμου, επέτρεψε «όσα στελέχη ήθελαν» να παρευρεθούν.
Τους επόμενους 12 μήνες το τέταρτο ολίσθημα της ΝΔ ήταν ότι ενώ στα λόγια έλεγε απλώς «δεν θα διχάσω τους Έλληνες για να ενώσω τους Σκοπιανούς» και ότι «είναι μία κακή συμφωνία», στην πράξη δεν έκανε απολύτως, μα απολύτως τίποτα για όλα αυτά. Δεν εξέθεσε ούτε ένα επιχείρημα, δεν έκανε καμία ενημέρωση στελεχών ή λαού, δεν συμμετείχε καθόλου στον δημόσιο διάλογο, δεν εξήγησε ποτέ την στάση της, παρά μόνο μας είπε την στάση της. Τα συλλαλητήρια, τα επιχειρήματα, τα άρθρα, οι επιστολές, οι ομιλίες, η μελέτη των ιστορικών πηγών, γενικά όλη η δόμηση της ουσιαστικής αντιπολίτευσης στην κυβέρνηση για αυτό που έκανε, έγινε από ιδιώτες, από τον λαό, από ανεξάρτητες συλλογικότητες και συλλόγους. Από τα κάτω. Η ΝΔ στην χειρότερη περίπτωση δυσανασχετούσε όταν γινόταν τέτοια συζήτηση, και στην καλύτερη περίπτωση χειροκροτούσε απαθώς και ίσως κρυφίως. Μην και τυχόν την δούνε οι διεθνείς της φίλοι και σύμμαχοι και δυσανασχετήσουν κι αυτοί. Μοναδική εξαίρεση σε όλα αυτά, η ομιλία Σαμαρά την ημέρα της κύρωσης της Συμφωνίας των Πρεσπών στη Βουλή, η οποία ήταν πράγματι εξαιρετική. Αλλά την τελευταία ημέρα. Αν γινόταν την πρώτη ημέρα, ένα χρόνο νωρίτερα, πολλά πράγματα θα ήταν διαφορετικά.
Πέμπτο ολίσθημα. Η χρήση προσώπων με περίεργες ή ύποπτες θέσεις στο ζήτημα αυτό. Ορίστε η πρόχειρη λίστα μου. Ο Γιώργος Μαυρωτάς του Ποταμιού που ψήφισε ΝΑΙ μπήκε στο κυβερνητικό σχήμα. Ο Γρηγόρης Ψαριανός που ψήφισε Παρών έγινε υποψήφιος βουλευτής. Η Καλυψώ Γούλα, δεξί χέρι του Μπουτάρη και ένθερμη υποστηρήκτρια της Συμφωνίας έγινε υποψήφια ευρωβουλευτής. Ο πρώην πρέσβης Αλέξανδρος Μαλλιάς έγραψε βιβλίο με τίτλο «Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία» τον Σεπτέμβριο του 2018, πριν δηλαδή κυρωθεί από Ελλάδα και Σκόπια, πριν καν γίνει το δημοψήφισμα στα Σκόπια. Υϊοθέτησε το νέο όνομα πολύ πριν της ώρας του. Ο αντιπρόεδρος Κωστής Χατζηδάκης και ο υπεύθυνος εξωτερικών σχέσεων Γιώργος Κουμουτσάκος, παρουσίασαν το εν λόγω βιβλίο δημοσίως, τον Οκτώβριο του 2018 και τον Ιανουάριο του 2019 (15 ημέρες ΠΡΙΝ την κύρωση στη Βουλή). Άνθρωποι με δεδηλωμένη θέση υπέρ του συμβιβασμού έναντι των Σκοπίων, κυρίως της επιρροής της Ντόρας Μπακογιάννη, τοποθετήθηκαν σε διάφορες θέσεις, όπως ο έχων το χρίσμα υποψηφίου Θεσσαλονίκης Νίκος Ταχιάος, ο τοποθετημένος στο κυβερνητικό σχήμα Θόδωρος Σκυλακάκης και άλλοι. Επίσης, οι με αργό αλλά σταθερό ρυθμό δηλώσεις διαφόρων στελεχών της ΝΔ που μετακυλούν υπέρ της Συμφωνίας, όπως ο Καβαλιώτης υπουργός εθνικής αμύνης Νίκος Παναγιωτόπουλος. Ταυτόχρονα, έγιναν δηλώσεις – κωλοτούμπες όπως του Κώστα Καραμανλή του τρίτου(!), ότι «δεν βάλαμε και τη στολή του μακεδονομάχου», ενώ ο ίδιος είχε εμφανιστεί στα συλλαλητήρια. Τέλος, η επιλογή του Νίκου Δένδια ως υπουργός εξωτερικών, ο οποίος ήταν γνωστός για τις συμβιβαστικές του θέσεις στο ζήτημα αυτό σε ανύποπτο χρόνο.
Έκτο ολίσθημα. Ως κυβέρνηση, δεν κάνει ούτε στοιχειώδη επιτήρηση της Συμφωνίας, αυτό δηλαδή που υποσχέθηκε. Φωτογραφίες δημιουργίας νέων συμβόλων που περιέχουν τον Ήλιο της Βεργίνας τον Ιούλιο του 2019 περνάνε στο ντούκου. Δεν διαμαρτυρήθηκε η ελληνική κυβέρνηση ούτε καν για το ότι τα Σκόπια έστειλαν βουλευτές στα Κατεχόμενα να «γιορτάσουν» την τουρκική εισβολή και κατοχή της Κύπρου! Το έκαναν για πρώτη φορά στην Ιστορία! Πρόκειται για ντε φάκτο αναγνώριση του ψευδοκράτους. Με ποια πτήση βρέθηκε στα Κατεχόμενα η αντιπροσωπεία βουλευτών άραγε; Δεν έχει καν ζητήσει ακόμη το κείμενο που θα αντικαταστήσει το Προοίμιο και τα άλλα άρθρα του Συντάγματος των Σκοπίων, όπως υποσχέθηκαν τον Ιανουάριο. Γιατί καθυστερούν; Γιατί αυτό δεν τους ένοιαζε κατά την κύρωση στη Βουλή και γιατί δεν το θέτουν σήμερα που είναι στην κυβέρνηση.
Η κατακλείδα ενός πρόσφατου άρθρου μου (Εστία, 17.4.2019) ήταν η εξής
Τα αναρίθμητα ψεύδη περί «ιστορικού» δικαιώματος χρήσης ή κτήσης του όρου «Μακεδόνας» και «Μακεδονία» από Σλάβους, κατάφεραν να επιπλεύσουν στην δημόσια σφαίρα ακριβώς λόγω της απονεύρωσης των Ελλήνων τα προηγούμενα χρόνια, αλλά και της γενικευμένης απροθυμίας όλων των πολιτικών δυνάμεων να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο αυτό του εθνομηδενισμού. Η αποκατάσταση των ενοχοποιημένων εννοιών δεν είναι εύκολη υπόθεση, ειδικά όταν οι πολιτικές δυνάμεις χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: στις κατεξοχήν εθνομηδενιστικές, στις αδιάφορες στον εθνομηδενισμό και σε όσες λειτουργούν ως όχημα απαξίωσης της φιλοπατρίας. Και οι τρεις κατηγορίες συνεισφέρουν με τον τρόπο τους στην επιδείνωση του φαινομένου.
Σε αυτήν την απροθυμία, απονεύρωση και αδιαφορία συνετέλεσε και η ΝΔ τα τελευταία 12 χρόνια.
Για μένα, το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων είναι μία φάση του παλαιού Μακεδονικού ζητήματος, του οποίου την έναρξη σχηματικά τοποθετώ στο 1864 όταν μετακινήθηκε ο Ρώσος Νικολάι Πάβλοβιτς Ιγνάτιεφ στη θέση του πρέσβη της Ρωσίας στην Κωνσταντινούπολη (Εστία, 25 Οκτωβρίου 2018). Η Συμφωνία των Πρεσπών είναι απλώς ένα σημείο καμπής που κλείνει τη μία φάση και ανοίγει μία άλλη. (Δείτε και το ηλεκτρονικό βιβλίο μου «Μακεδονία. Αντίβαρο στην Ηττοπάθεια», Ιανουάριος 2019).
Ο ελληνικός λαός θα κάνει αντίσταση.
Ουδέποτε θα δεχθεί ούτε να ονομάσει κάποια άλλη χώρα με όνομα «Κάτι Μακεδονία», ούτε να ονομάσει άλλον λαό «μακεδονικό», ούτε αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες προερχόμενα από άλλο μέρος εκτός Ελλάδος, ως «μακεδονικά». Ακριβώς επειδή αυτός ο όρος είναι αναπόσπαστο μέρος της Ιστορίας του, της κληρονομιάς του, και μάλιστα διατηρημένος με τόνους αίματος και θυσιών.
Μέρος της αντίστασης είναι να μην δεχθεί τον όρο «βορειοελλαδίτης» και «βόρεια Ελλάδα», αλλά να τονίζει τους όρους Μακεδόνας και Μακεδονία, με την ίδια υπερηφάνεια που το κάνουν όλοι οι Έλληνες για τον δικό τους τόπο καταγωγής χωρίς ούτε σκέψη να δηλώνονται νερόβραστα ως «νοτιοελλαδίτες» ή «δυτικοελλαδίτες».
Μέρος της αντίστασης θα είναι να συνεχίσει να θυμάται και να διδάσκει την Ιστορία και τους ήρωές της σε όλη τη διάρκειά της. Χωρίς εξαιρέσεις ή τομές.
Αυτή η αντίσταση μπορεί να γίνει και χωρίς τη ΝΔ, όπως ήδη γίνεται δηλαδή. Χωρίς την υποστήριξη δηλαδή του υποτιθέμενου μεγάλου συντηρητικού κόμματος, που θεωρητικά θα είχε την εθνική συνοχή ως πρόταγμα. Άλλωστε, είναι τόσο φοβική η ΝΔ που ντρέπεται και να πει ότι είναι συντηρητικό κόμμα.
Πάντως, ούτε ακραία είναι αυτή η αντίσταση, ούτε επιθετική. Ακραίος είναι ο ακρωτηριασμός που υφιστάμεθα. Επιθετική είναι η κλοπή της Ιστορίας, όχι η περιχαράκωση. Άμυνα κάνουμε. Άμυνα κρατάμε. Συνεχίζουμε.