Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης. (αντιγραφή από ανάρτηση στο facebook)
Το είδα σε έναν τοίχο και απάντησα ως εξής. Επειδή βγήκε μεγάλο, το μεταφέρω και εδώ.
Πρώτα πρώτα με τα χρόνια χάνεται λίγο λίγο η γνώση. Δεν είναι δύσκολο όμως να το σκεφτούμε. Ως εξής:
Αν πιστεύουμε ότι μία ωραία πρωία κάποιος αποφάσισε ότι “από αύριο θα γιορτάζουμε την έναρξη του πολέμου”, θα πρέπει να ρωτήσουμε αυτόν πρώτα και μετά όσους το αποδέχθηκαν στην εποχή του. Αν δεν ζει, να βρούμε πώς σκέφτηκε.
Αν το έκαναν πολλοί μαζί, τότε να ψάξουμε πιο βαθιά λιγάκι. Σε όσα μας ενώνουν. Σ’ αυτό που λέμε πολιτισμό μας, κουλτούρα μας, ανεξάρτητα από το πόσο μετέχει κανείς.
Το δεύτερο συνέβη. Έναν χρόνο μετά, την 28η Οκτωβρίου 1941, επί Κατοχής όπου μάλιστα οι Γερμανοί είχαν αναθέσει την τάξη στους Ιταλούς, καθηγητές όπως ο Τσάτσος αρνήθηκαν να διδάξουν (για να τιμήσουν την ημέρα – και απολύθηκαν), ο αρχιεπίσκοπος καλούσε τον κόσμο να πάει στο μνημείο αγνώστου στρατιώτη, το οποίο τα προηγούμενα χρόνια δεν ήταν αυτό που το θεωρούμε σήμερα, διάφοροι άνθρωποι πήγαιναν αυθόρμητα και άφηναν λουλούδια, από στόμα σε στόμα. Έγιναν και κάποια πρώτα χαμηλής έντασης επεισόδια με τους Ιταλούς αστυνομικούς και ο κόσμος ήθελε να δείξει την αντίθεσή του. Έτσι σιγά σιγά καθιερώθηκε.
Πολλοί μιλάνε εξ ονόματος του λαού. Αρέσει στα αυτιά όλων. Αυτοί όμως που μιλάνε δυσαρεστούνται κάπως όταν πράγματι συμβαίνει κάτι “από τα κάτω”, όταν κάτι ξεκινάει πραγματικά ακαπέλωτο. Επειδή αυτοί που μιλούν έτσι, ουσιαστικά ζητούν να είναι οι ίδιοι οι καθοδηγητές. Όταν δεν υπάρχουν καθοδηγητές (ή όταν είναι άλλοι – άσχετο αυτό με το θέμα) δεν τους αρέσει.
Άρα λοιπόν είχε μια χροιά αντίστασης, μνήμης και έγινε από τους συγχρόνους της εποχής.
Πάμε τώρα λίγο πιο βαθιά. Αρκούν αυτοί οι λόγοι; Ακόμα και αν αρκούν, τι είδους αίτια έχουν; Πώς και έδρασαν ταυτόχρονα σε τόσους ανθρώπους; Πώς έγινε αποδεκτό τόσο γρήγορα; Δεν υπήρχε καν Facebook!
Επειδή στον πόλεμο δεν “μπήκαμε”. Δηλαδή δεν μπήκαμε μόνοι μας. Μας έβαλαν οι συνθήκες. Μας υποχρέωσαν. Μας έβαλαν το μαχαίρι στον λαιμό. Ή θα παραδοθείτε ή θα πολεμήσετε. Αφού απωθήσαμε τους Ιταλούς και απελευθερώσαμε μία ακόμη φορά περιοχές της Βορείου Ηπείρου, αντισταθήκαμε για 210 συνολικά ημέρες σε Ιταλούς και Γερμανούς. Χρυσό μετάλλιο. Αργυρό οι Γάλλοι με περίπου 45. Καθαρή διαφορά. Αυτά ήταν γνωστά σε όλους. Επί δύο χρόνια τουλάχιστον, από τον Σεπτέμβριο του 1939 μέχρι τον Οκτώβριο του 1941 κάθε μέρα όλοι διάβαζαν τα νέα του πολέμου.
Είχε λοιπόν και χαρακτήρα ηρωισμού η έναρξη του πολέμου. Δεν γιορτάζουμε τον θάνατο που προκαλείται από τον πόλεμο. Γιορτάζουμε την νίκη του να μάχεσαι. Τη νίκη να ορθώνεις ανάστημα και να λες, τι να λες; ΟΧΙ. Να μην λες το όχι από απόσταση. Αλλά να το βιώνεις. Με κόστος. Αλλιώς έχει λιγότερη αξία.
Υπάρχει και ένα τρίτο επίπεδο. Θα το αντιστρέψω το ερώτημα. Ίσως ανεπιτυχώς. Τον θάνατο και την συντριβή που προκαλεί ο πόλεμος την ‘γιορτάζει” κανείς στην λήξη του πολέμου, αν το σκεφτούμε λίγο καλύτερα! Τι είναι η λήξη; Η επικράτηση του ενός πάνω στον άλλον. Σε διέλυσα πρώτος πριν με διαλύσεις εσύ. Σε αφάνισα. Δηλαδή εντάξει, να γιορτάσει την λήξη ο νικητής. Ο χαμένος τι θα γιορτάσει στη λήξη; Τη συντριβή του;
Ο θάνατος στον δικό μας πολιτισμό είναι γιορτή όταν είναι αναστάσιμος. Γι’ αυτό γιορτάζουμε την γιορτή μας. Το όνομα του Αγίου, που την ημέρα που τον γιορτάζουμε είναι συνήθως η ημέρα που μαρτύρησε, που πέθανε, που μπήκε στην αιώνια ζωή. Ο θάνατος του πολέμου είναι φοβερός. Δεν είναι αναστάσιμος, εκτός αν είναι ηρωικός.
Να. Γι’ αυτούς τους λόγους γιορτάζουμε την 28η Οκτωβρίου την έναρξη του πολέμου και όχι τη λήξη του.