Στην Χάγη δεν πας χωρίς αποσκευές.

Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.
Δημοσιεύθηκε στην Εστία, 27 Δεκεμβρίου 2019.

Πολλοί ψελλίζουν τη λέξη Χάγη με σοβαρότητα. Δεν είμαι σίγουρος όμως ότι είναι τόσο εύκολο ή ότι όλες οι παράμετροι λαμβάνονται υπόψιν.

Κατ’ αρχάς, για να πας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης πρέπει οι δύο χώρες να υπογράψουν ένα συνυποσχετικό, στο οποίο αφ’ ενός θα αποδέχονται την δικαιοδοσία του δικαστηρίου, αφ’ ετέρου θα συμφωνούν στα θέματα προς διερεύνηση.

Επισήμως, η μοναδική ελληνοτουρκικά διαφορά για την Ελλάδα είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, παρόλο που ο Σημίτης το 1999 αναγνώρισε «συνοριακές διαφορές», χωρίς περαιτέρω διευκρίνηση. Η οριοθέτηση πάντως δεν είναι συνοριακή, ούτε της υφαλοκρηπίδας, ούτε της ΑΟΖ που ίσως προκύψει στο μεταξύ όταν προχωρήσουμε σε ανακήρυξη.

Η Τουρκία όμως θέτει επισταμένα διάφορα παρεμφερή ζητήματα, πχ (1) ότι τα νησιά δεν δικαιούνται ούτε υφαλοκρηπίδας, (2) ούτε ΑΟΖ, ενώ (3) έχει θέσει αιτία πολέμου (casus belli) την επέκταση των χωρικών υδάτων της χώρας από τα 6 στα 12 μίλια.

Η Τουρκία επίσης (4) θέτει ζήτημα αποστρατωτικοποίησης των νησιών του ανατολικού Αιγαίου από την Ελλάδα, καθώς και (5) ότι δεν αναγνωρίζει τον ορισμό των 10 ναυτικών μιλίων του εθνικού εναέριου χώρου ([όπως ορίστηκε] από τη δεκαετία του 1930).

Κανένα πέντε δεν αποτελεί «συνοριακή διαφορά». Τέτοια διαφορά θα μπορούσε να είναι (6) το γκριζάρισμα του Αιγαίου (βλέπε: Ίμια), δηλαδή η τουρκική αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε μία σειρά βρανοχησίδων.

Γεγονότα είχαμε πρόσφατα στις βραχονησίδες Ανθρωποφάγος (Μικρός και Μεγάλος) και άλλες. Λέω σε μία σειρά, διότι το 2016 ανακοίνωσαν αμφισβήτηση 25 νησιών και 127 βραχονησίδων. Ορισμένα νησιά υπό αμφισβήτηση είναι κατοικημένα και αυτό αποτελεί ίσως διαφορετικής φύσης αίτημα από τις νησίδες.

Τι θα γίνει αν Τουρκία θέσει αυτά τα 5+1 (περί κυριαρχίας) θέματα στο συνυποσχετικό; Το σκέφτηκαν, όσοι κλείνουν εισιτήριο για τη Χάγη; Πέραν αυτών, με βάση την πρόσφατη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης, αμφισβητείται μέχρι και η κυριαρχία και τα δικαιώματα της Κρήτης! Θα δεχθούμε δικαιοδοσία του δικαστηρίου για όλα αυτά τα θέματα; Η Τουρκία θα αποδεχθεί να μην τεθεί κάποια από τις αιτιάσεις της; Εκεί ελπίζουμε;

Μία επιπλέον πολυπλοκότητα είναι ότι εάν η προσφυγή στο δικαστήριο γίνει με χωρικά ύδατα στα 6 μίλια και όχι στα 12, τότε αυτόματα παραιτούμαστε δια παντός από το νόμιμο δικαίωμα που οι παράκτιες χώρες εφαρμόζουν.

Ο κ. Θ. Καρυώτης, όπως και άλλοι, ισχυρίζεται ότι η Τουρκία ακόμη και θετική απόφαση να λάβει στο δικαστήριο, δεν πρόκειται να την ακολουθήσει, διότι ο μαξιμαλισμός της δεν υπόκειται σε περιορισμούς. Η επιθετικότητά της αποτελεί λόγο ύπαρξής της (raison d’etre) και δεν αμβλύνεται με δικαστικές αποφάσεις.

Εξάλλου, δεν είναι οξύμωρο να λέει κανείς «η Τουρκία δεν δέχεται το διεθνές δίκαιο, το διεθνές δίκαιο άλλωστε δεν έχει μηχανισμό επιβολής, άρα πάμε στο δικαστήριο να το λύσουμε». Ότι ισχύει και πριν το δικαστήριο, θα ισχύει και μετά. Δηλαδή ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι το όργανο που αναλαμβάνει να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο, όταν κάποιο κράτος το αγνοεί επιδεικτικά. Εκεί, οι αποφάσεις είναι εν πολλοίς πολιτικές.

Αν επιτεχυθεί συμφωνητικό με την Τουρκία ως προς την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ, αφού έχουμε επεκτείνει τα χωρικά ύδατα, θα έχει κάποιο νόημα. Πρόκειται περί αυτού όμως ή για περιδίνηση στον παραλογισμό αιτημάτων της Τουρκίας, τα οποία ακόμα και η αποδοχή τους ως αιτήματα συνιστά υποχώρηση;

Αντίβαρο – http://www.antibaro.gr/article/25553

Η συνέχεια του άρθρου εδώ

ΑΟΖ και Δίκαιο της Θάλασσας.