ΑΟΖ και Δίκαιο της Θάλασσας.

Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.

Δημοσιεύθηκε στην Εστία, 7 Ιανουαρίου 2020.

Ο όρος «Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη» πρωτοεμφανίστηκε στο Δίκαιο της Θάλασσας (ΔτΘ) του 1982 στην Τζαμάϊκα. Το 1994 κυρώθηκε από 60 χώρες και τέθηκε σε εφαρμογή. Σήμερα το έχουν υπογράψει 168 χώρες. Σύμφωνα με τους διεθνολόγους αποτελεί κωδικοποίηση του διεθνούς δικαίου. Μόνο 15 παράκτιες χώρες δεν το έχουν υπογράψει ακόμα, μεταξύ αυτών η Τουρκία, το Ισραήλ, η Βενεζουέλα και η Συρία είναι οι πιο γνωστές.

Η ΑΟΖ μπορεί να φτάσει στα 200 ναυτικά μίλια συμπεριλαμβανομένων και των χωρικών υδάτων. Στα χωρικά ύδατα (ή αιγιαλίτιδα ζώνη) ένα κράτος έχει πλήρη κυριαρχία και ορίζονται στα 12 ναυτικά μίλια σύμφωνα με το ΔτΘ. Μία σύνοψη περί χωρικών υδάτων: 142 χώρες χρησιμοποιούν 12 ναυτικά μίλια, 7 χώρες από 13 ως 200. Από κει και πέρα έχουμε την Ελλάδα στα 6, την Τουρκία στα 6 στο Αιγαίο αλλά 12 στη Μαύρη Θάλασσα και στην ανατολική μεσόγειο. Και τέλος έχουμε την Ιορδανία και τα νησιά Παλάου με 3 μόνο ναυτικά μίλια, ως πολύ ειδικές περιπτώσεις. Η Τουρκία έχει παραλόγως θέσει αιτία πολέμου επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 μίλια.

Στο σημείο αυτό, να αντικρουστεί η θέση ότι οι μεγάλες δυνάμεις δεν επιθυμούν επέκταση στα 12 μίλια, διότι θα γίνει το Αιγαίο κλειστή θάλασσα. Πρώτον, τα στενά της Τουρκίας βρίσκονται πλήρως εντός των τουρκικών χωρικών υδάτων και από τα δύο κράτη είναι γνωστό ποιος είναι ο ταραξίας και ο ασταθής. Δεύτερον και κυριότερον, ισχύει η απαράβατη αρχή της αβλαβούς διέλευσης. Όταν ενημερώνεις για την πορεία και δεν κάνεις ελιγμούς, περνάς ανενόχλητος.

Η έννοια της υφαλοκρηπίδας είναι γεωλογική και αφορά στην έκταση του υπεδάφους κάτω από τον πάτο της θάλασσας. Κατ’ ουσίαν, έχει υποκατασταθεί σε πολιτικό επίπεδο από την ΑΟΖ. Η ΑΟΖ ξεκινά από το τέλος των χωρικών υδάτων και εκτείνεται είτε ως τα 200 μίλια, είτε μέχρι να συναντηθεί η ΑΟΖ άλλου κράτους, οπότε εκκρεμεί διευθέτηση.

Οι διευθετήσεις γίνονται διμερώς. ΑΟΖ μπορείς να ανακυρήξεις μονομερώς, αλλά αξία έχει μόνο αν οριοθετήσεις σε συμφωνία με τους γείτονές σου, ώστε να γίνουν αμοιβαία σεβαστές. Η οριοθέτηση γίνεται συνήθως με την μέθοδο της μέσης γραμμής. Μετράται η απόσταση ενός σημείου με δεδομένες συντεταγμένες από τις κοντυνότερες ακτές των δύο γειτονικών κρατών, και υπάγεται στην ΑΟΖ του κράτους που απέχει λιγότερο. Έτσι, υπολογίζονται τα θαλάσσια σύνορα.

Με την μέθοδο της μέσης γραμμής οριοθέτησαν οι πανίσχυρες ΗΠΑ την ΑΟΖ τους με την Κούβα. Η Τουρκία, σε πλήρη άρνηση κάθε λογικής και κάθε έννοιας δικαίου, υποστηρίζει ότι τα νησιά δεν δικαιούνται ούτε υφαλοκρηπίδα, ούτε ΑΟΖ. Μάλιστα, στην πρόσφατη συμφωνία με την Λιβύη, βύθισαν εξ ολοκλήρου το σύμπλεγμα των νησιών του Καστελορίζου.

Από το φοβικό σύνδρομο της Ελλάδος είναι απαλλαγμένη η Κύπρος. Ανακύρηξε ΑΟΖ το 2004 ο Τάσσος Παπαδόπουλος. Έκανε οριοθέτηση το 2003 με την Αίγυπτο, το 2007 με τον Λίβανο και το 2010 με το Ισραήλ, ενώ από το 2011 και μετά βρέθηκαν αρκετά κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην περιοχή.

Η Ελλάδα την περίοδο 2001-04 πίεσε την Κύπρο να μην ανακυρήξει ΑΟΖ εκεί όπου δικαιούτο, αλλά 8 μίλια ανατολικότερα, ώστε να μείνει μετέωρη η επήρρεια του Καστελορίζου. Το Καστελόριζο είναι κρίσιμο, διότι εφόσον υπάρχει συνορεύει θαλασσίως η Ελλάδα με την Κύπρο, ενώ εάν δεν υπήρχε θα συνόρευε η Τουρκία με την Αίγυπτο.

Κατόπιν, η Ελλάδα έδειξε κάποιες αναλαμπές. Το 2011 αναθέρμανε τις σχέσεις της με το Ισραήλ εκμεταλλευόμενη την ψυχρότητα με την Τουρκία, και την περίοδο 2013–14 έχτισε την τριμερή συνεργασία με Κύπρο και Αίγυπτο, εκμεταλλευόμενη την ανατροπή των «Αδελφών Μουσουλμάνων» από τον στρατηγό Σίσι.

Με αυτές τις βάσεις έγιναν ήδη 8 συναντήσεις για την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο, οι τρεις γύροι προσδιορισμού των 30 θαλασσίων οικοπέδων της ελληνικής ΑΟΖ (Αύγουστο και Νοέμβριο του 2014), για τα οποία υπάρχει ήδη ενδιαφέρον αμερικανικών και γαλλικών εταιρειών, καθώς και των Ελληνικών Πετρελαίων. Και τέλος, η πρόσφατη υπογραφή του EastMed με Κύπρο και Ισραήλ.

Πηγή – http://www.antibaro.gr/article/25638

Αυτό το άρθρο αποτελεί συνέχεια του κάτωθι άρθρου

Στην Χάγη δεν πας χωρίς αποσκευές.

Παράρτημα

Έκταση χωρικών υδάτων σε ναυτικά μίλια

200: Μπενίν, Ελ Σαλβαδόρ, Περού, Σομαλία
30: Τόγκο
13: Ιταλία, Τυνησία
12: 142 χώρες
6 και 12: Τουρκία (12 στη Μαύρη Θάλασσα και στην Αν. Μεσόγειο, 6 στο Αιγαίο)
6: Ελλάδα
3: νησιά Παλάου (όμως με 200 μίλια ΑΟΖ, άρα αδιάφορα τα χωρικά ύδατα)
3: Ιορδανία (με ελάχιστη ακτογραμμή μόνο 26 χιλιομέτρων. Βλέπουμε και στον χάρτη την περίπτωσή της. Το μπλε βέλος δείχνει την κατεύθυνση προς τη λωρίδα θάλασσας από την οποία βρέχεται. Και περισσότερα να είχε, δεν θα έκανε καμία αλλαγή, διότι πάρα πολύ κοντά βρίσκεται το Ισραήλ στα δυτικά, η Αίγυπτος απέναντι από τη θάλασσα και η Σαουδική Αραβία στα νότια.)

Συνεπώς, είμαστε σχεδόν η μοναδική χώρα με λιγότερα από 12 μίλια.
Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας ορίζει σαφώς ως χωρικά ύδατα τα 12 μίλια. Η Σύμβασή έχει υπογραφτεί από 168 χώρες από το σύνολο των 183 παράκτιων. Βρίσκεται σε πλήρη ισχύ από το 1994 και σήμερα θεωρείται πηγή Διεθνούς Δικαίου ως Εθιμικό Δίκαιο. Όταν δηλαδή μία πρακτική ακολουθείται από όλα τα κράτη, τότε αυτό καθίσταται μέρος του Διεθνούς Δικαίου.

Η Τουρκία μας το αμφισβητεί και μάλιστα ως αιτία πολέμου (casus belli). Αυτό είναι εξωφρενικό και παράλογο. Αντιβαίνει το άρθρο 2(4) του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ (σαν να λέμε, το «Σύνταγμα» του ΟΗΕ). Σ’ αυτό αναφέρεται ρητά ότι κανένα κράτος μέλος δεν μπορεί να χρησιμοποιεί βία ή απειλή χρήσης βίας. Το casus belli αποτελεί απειλή χρήσης βίας.

Τέλος, επειδή στην Ελλάδα ακούμε πλέον όχι απλώς περισσότερο, αλλά σχεδόν αποκλειστικά τα τουρκικά επιχειρήματα, θα απορρίψουμε ότι σε περίπτωση επέκτασης στα 12 μίλια, το Αιγαίο θα γίνει «ελληνική λίμνη» ή «κλειστή θάλασσα».

Ισχύει η αρχή της αβλαβούς διέλευσης. Όποιο πλοίο επιθυμεί μπορεί να περάσει από τα χωρικά ύδατα ενός άλλου κράτους, με δύο προϋποθέσεις: 1ον να ενημερώσει το κράτος αυτό για την πορεία που θα ακολουθήσει και 2ον να μην κάνει ελιγμούς, δηλαδή να μην παραβεί την πορεία.

Ακολούθως βλέπουμε δύο συγκριτικούς χάρτες από παρουσίαση του Άγγελου Συρίγου, όπου παρουσιάζει το «πώς κλείνουν τα θαλάσσια περάσματα». Δίπλα, παραθέτω την κατάσταση της ναυσιπλοΐας στην περιοχή, όπου βλέπουμε ότι τα πλοία αυτή τη στιγμή (η εικόνα είναι από τη Δευτέρα 27 Ιανουαρίου 2020, στις 7μμ ώρα Ελλάδος) όλα σχεδόν περνάνε από τα 6 μίλια από τις ακτές και ΟΧΙ από την έκταση μεταξύ των 6 και 12 μιλίων. Δηλαδή δεν περνάει σχεδόν κανένας από την περιοχή που θα κλειδώσει ως ελληνικά χωρικά ύδατα, αν τα επεκτείνουμε. Περνάνε ήδη από τα νυν χωρικά ύδατα, όπως θα συνεχίσουν να περνάνε και μετά από μία επέκταση. Η δεύτερη εικόνα προέρχεται από το σάιτ https://www.marinetraffic.com/, όπου ανά πάσα στιγμή μπορεί κανείς να δει τη ναυσιπλοΐα παντού στον κόσμο.

Δεν υπάρχει κανένας λόγος να εκφοβίζουμε τους Έλληνες και να υϊοθετούμε άκριτα και αβίαστα τα τουρκικά επιχειρήματα.