Έχει διαπιστωθεί ότι οι πληθυσμοί στις βιομηχανικές χώρες της Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής και της Βορειοανατολικής Ασίας βρίσκονται σε μια διαδικασία συνεχούς και αμετάκλητης γήρανσης. Αντιθέτως, οι πληθυσμοί των αναπτυσσόμενων χωρών της Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής, της Μέσης Ανατολής και της Νοτιοανατολικής Ασίας διαθέτουν και θα συνεχίσουν να διαθέτουν νεανικό πληθυσμό. Αρκεί να σημειωθεί ότι στις χώρες αυτές με τον νεανικό πληθυσμό, ζει το 90% των παιδιών κάτω των 15 ετών του παγκόσμιου πληθυσμού. Ή για να το πούμε αλλιώς: οι χώρες με τον νεανικό πληθυσμό θα συνεισφέρουν τα επόμενα χρόνια κοντά στο 80% της παγκόσμιας αύξησης πληθυσμού.
Η προσφορά εργασίας στις χώρες με τον νεανικό πληθυσμό είναι περιορισμένη και θα περιορισθεί ακόμη περισσότερο στο άμεσο μέλλον. Οι άνεργοι νέοι των χωρών αυτών θα έλκονται όλο και περισσότερο από τις βιομηχανικές χώρες, στις οποίες η έλλειψη εργατικών χεριών θα είναι, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, όλο και πιο έντονη.
Ιδιαίτερα έντονα θα είναι τα δημογραφικά αυτά φαινόμενα στις μουσουλμανικές χώρες, όπου η δημογραφική κατάσταση φαίνεται να είναι δραματική. Αρκεί να αναφέρουμε ότι το 1950 το Μπανγκλαντές, η Αίγυπτος, η Ινδονησία, η Νιγηρία, το Πακιστάν και η Τουρκία άθροιζαν ένα συνολικό πληθυσμό γύρω στα 240 εκατομμύρια. Το 2009 οι ίδιες χώρες έφθασαν να κατοικούνται από όχι λιγότερους από 900 εκατομμύρια άτομα. Πρόκειται για πληθυσμιακή έκρηξη που θα συνεχισθεί.
Την πληθυσμιακή έκρηξη συνοδεύει από κοντά η ανεξέλεγκτη επέκταση των πόλεων που αναπτύσσονται ραγδαία και με πρωτοφανείς ρυθμούς. Ήδη το έτος 2010 υπήρξε το πρώτο στην ιστορία κατά το οποίο οι κατοικούντες σε πόλεις ανά τον κόσμο ήταν περισσότεροι από αυτούς που κατοικούν σε χωριά. Έτσι, ενώ το 1950 μόνο το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού κατοικούσε σε πόλεις, σήμερα το ποσοστό αυτό είναι 50% και μετά από 30 χρόνια θα πλησιάζει το 70%. Οι αχανείς πόλεις που αριθμούν πάνω από 10 εκατομμύρια κατοίκους δεν μετρώνται πια στα δάκτυλα του ενός χεριού. Οι πόλεις με πληθυσμό άνω του εκατομμυρίου πολλαπλασιάζονται, μόνο η Κίνα έχει σήμερα πάνω από 120 τέτοιες πόλεις.
Η κατάσταση αυτή απαιτεί ριζικά μέτρα, όπως κρατική προσπάθεια για περιορισμό της γονιμότητας του πληθυσμού, αγροτικές μεταρρυθμίσεις και τεράστια αύξηση του διεθνούς εμπορίου, ώστε να επιτευχθεί η διάδοση τεχνολογιών και να αυξηθούν τα έσοδα των προβληματικών πληθυσμών. Η μετανάστευση αποτελεί βέβαια αποτελεσματική εκτόνωση των πληθυσμιακών πιέσεων. Ωστόσο, η ισορροπία και η σταθερότητα των χωρών υποδοχής απαιτεί οργανωμένη μετακίνηση των πληθυσμών, κάτι που δύσκολα επιτυγχάνεται σε συνθήκες έλλειψης ισορροπίας. Μια μορφή μετανάστευσης είναι και η μετακίνηση γεροντικού αντιστρόφως προς τις χώρες με νεανικό πληθυσμό. Η πρακτική αυτή απαιτεί σημαντικές επενδύσεις, οι αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να εξασφαλίσουν συνθήκες κατοικίας και περίθαλψης με τη βοήθεια των αναπτυγμένων χωρών.
Στα χρόνια που έρχονται οι γηράσκοντες πληθυσμοί των βιομηχανικών χωρών θα μπορούν να αποδώσουν στις οικονομίες τους όλο και λιγότερους εργαζόμενους και καταναλωτές, ενώ το μεγαλύτερο τμήμα της οικονομικής ανάπτυξης θα καταναλώνεται για την περίθαλψη του μη παραγωγικού γηράσκοντος πληθυσμού. Η μετακίνηση εργαζομένων προς τις βιομηχανικές χώρες θα είναι αναπόφευκτη και αναγκαία. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι δυνατόν μια τέτοια μετακίνηση να γίνει οργανωμένα και συστηματικά. Το πιθανότερο είναι ότι οι βιομηχανικές χώρες θα βρεθούν πολύ σύντομα σε μια κατάσταση πολιορκίας από τεράστιες μάζες απελπισμένων. Η κατάσταση αυτή έχει ήδη αρχίσει να γίνεται πραγματικότητα που μάλιστα έχουμε την ατυχία να τη βιώνουμε στη χώρα μας. Ποιοί είναι οι αποδεκτοί τρόποι για να αντιμετωπίσουμε πρακτικά αυτό το πρόβλημα;