Ο Μητροπολίτης Λεμεσσού Αθανάσιος και η επίσκεψη του Πάπα στην Κύπρο – Ορθοδοξία και Ρωμαιοκαθολικισμός

Ενημέρωση κειμένου: 10 Ιουνίου 2010.

Περιεχόμενα
– Εισαγωγή.
– Ένα Ορθόδοξο σχόλιο από το γερμανικό διαδίκτυο.
– Η παρουσίαση της Ορθοδοξίας στους μη Ορθοδόξους.
– Η Ορθοδοξία για τους Ορθοδόξους.
– Συμπεράσματα.

Εισαγωγή.
Τον Μάΐο του 2010, με αφορμή την επικείμενη επίσκεψη του Πάπα Βενέδικτου 16ου στην Κύπρο, ο Μητροπολίτης Λεμεσσού Αθανάσιος έδωσε μια συνέντευξη:
Λεμεσού Αθανάσιος «Η επίσκεψη Πάπα σκανδαλίζει τους πιστούς». Συνέντευξη του Σεβ. Μητροπολίτου Λεμεσού Αθανασίου στην Αντιγόνη Σολομωνίδου Δρουσιώτου και την εφημερίδα “Φιλελεύθερος”. (Απόσπασμα συνέντευξης από την εφημερίδα “Φιλελεύθερος” 23/5/2010).
Πηγή στο διαδίκτυο:
http://www.romfea.gr/component/content/article/13/5013-%CE%9B%CE%B5%CE%BC%CE%B5%CF%83%CE%BF%CF%8D-%CE%91%CE%B8%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%82-c2ab%CE%97-%CE%B5%CF%80%CE%AF%CF%83%CE%BA%CE%B5%CF%88%CE%B7-%CE%A0%CE%AC%CF%80%CE%B1-%CF%83%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B6%CE%B5%CE%B9-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%8D%CF%82c2bb

Κατ’ αρχήν χρειάζεται να αναφερθεί, ότι όλα όσα αναφέρει ο Σεβασμιότατος είναι, από Ορθοδόξου απόψεως, πλήρως αποδεκτά και σεβαστά. Εκφράζουν με πιστότητα το γράμμα και το πνεύμα των Αγίων Πατέρων και των σύγχρονων Γερόντων.

Ένα σημαντικό πρόβλημα που μπορεί να προκύψει, είναι ότι αν διαβάσει κάποιος, ο οποίος δεν είναι Ορθόδοξος π.χ. Ρωμαιοκαθολικός αυτή την πολύ αξιόλογη συνέντευξη, δεν θα μπορέσει να αντιληφθεί τη μοναδικότητα της αλήθειας που παρουσιάζεται. Αντιθέτως, επειδή έχει άγνοια του Ορθόδοξου τρόπου σκέψης, είναι πολύ πιθανό να την εκλάβει ως προσβλητική. Για το λόγο αυτό, αν και η συνέντευξη μεταφράστηκε στα αγγλικά, κατόπιν επικοινωνίας με Πατέρες του Αγίου Όρους και άλλους αδελφούς, κρίθηκε σκόπιμη, προς αποφυγή παρεξηγήσεων από μέρους των Ρωμαιοκαθολικών, η μη μετάφραση της συνέντευξης σε άλλες γλώσσες, π.χ. στα γερμανικά. Παρ’ όλα αυτά, ρωμαιοκαθολικοί, οι οποίοι γνωρίζουν ελληνικά, μετέδωσαν την είδηση σε ξενόφωνες πηγές, χαρακτηρίζοντας τη συνέντευξη ως “υβριστική”. Οι Ρωμαιοκαθολικοί, παρουσιάζοντας μεμονομένες λέξεις του Σεβασμιοτάτου Αθανασίου, αποκομμένες από το όλο νόημα των λόγων του, σε συνδιασμό με τον διαφορετικό τρόπο κατανόησης, που υπάρχει μεταξύ Ρωμαιοκαθολικών και Ορθοδόξων, συνέτειναν στη δημιουργία αρνητικού κλίματος σε βάρος του Μητροπολίτου (παρενθετικά αναφέρεται ότι, λόγω των προαναφερθέντων, η εκ των υστέρων μετάφραση της συνεντεύξεως στα γερμανικά – βλέπε:
http://www.impantokratoros.gr/Athanasios_Limassol-Besuch_Papstes.de.aspx
– κρίνεται ιδιαιτέρως χρήσιμη).

Ακολούθησαν επιθετικές έως υβριστικές δηλώσεις ρωμαιοκαθολικών, κατά του Μητροπολίτη Αθανασίου, σε ξένες ιστοσελίδες. Μια απάντηση σε αυτές, από μέρους του συγγραφέως είναι και το σχόλιο που ακολουθεί (Ένα Ορθόδοξο σχόλιο από το γερμανικό διαδίκτυο). Με αφορμή το ζήτημα που προέκυψε, συνεγράφησαν τα δύο επόμενα μέρη του παρόντος κειμένου: Η παρουσίαση της Ορθοδοξίας στους μη Ορθοδόξους και Η Ορθοδοξία για τους Ορθοδόξους. Σε αυτά συζητείται η διαφορά, η οποία υπάρχει ανάμεσα στον τρόπο παρουσίασης της Ορθοδοξίας σε ορισμένες ομάδες ανθρώπων (π.χ. Ορθοδόξους, Ρωμαιοκαθολικούς, Προτεστάντες). Τα βασικά σημεία του παρόντος κειμένου έχουν άμεση εφαρμογή για τον τρόπο προβολής της Ορθοδοξίας και σε άλλους θρησκευτικούς ή εθνικούς πληθυσμούς (π.χ. σε μουσουλμάνους, Τούρκους, κ.τ.λ.). Ο συγγραφέας του παρόντος κειμένου, ζώντας επί δύο περίπου δεκαετίες σε μια μη Ορθόδοξη χώρα (στη Γερμανία), έχει άμεση εμπειρία του θέματος. Ένας βασικός σκοπός του παρόντος πονήματος, είναι και η προβολή ορισμένων χρήσιμων και σχετικών με το θέμα πηγών (βιβλίων, ιστοσελίδων).

Ένα Ορθόδοξο σχόλιο από το γερμανικό διαδίκτυο
(Μητροπολίτης Λεμεσσού (Κύπρος) Αθανάσιος, Πάπας Βενέδικτος 16ος, Κύπρος).

Το κείμενο που ακολουθεί, μεταφράστηκε από τα γερμανικά. Αποτελεί ένα σύντομο σχόλιο – απάντηση:

α) σε μια γερμανική δημοσίευση (Κύπρος: Ορθόδοξοι Επίσκοποι βρίζουν τον Πάπα ως “αιρετικό”, 26 Μαΐου 2010, ώρα 11.55 (Zypern: Orthodoxe Bischöfe beschimpfen Benedikt als ‘Häretiker’ (26. Mai 2010, 11:55). Πηγή: http://www.kath.net/detail.php?id=26835), η οποία αναρτήθηκε στη ρωμαιοκαθολική ιστοσελίδα kath.net, ως απάντηση στην προαναφερθείσα συνέντευξη του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Αθανασίου. Τον κατηγορεί για τη στάση που κράτησε στο θέμα της επισκέψης του Πάπα στην Κύπρο, και

β) στα επικριτικά και προσβλητικά, εναντίον του Μητροπολίτη Αθανασίου, σχόλια, τα οποία έκαναν οι ρωμαιοκαθολικοί αναγνώστες του ανωτέρω άρθρου.

Το σχόλιο που παρατίθεται, αναδημοσιεύθηκε, στα γερμανικά, και σε ορισμένες Ορθόδοξες ιστοσελίδες και ιστολόγια, της Ελλάδος και του εξωτερικού. Ο τίτλος είναι: Μητροπολίτης Λεμεσσού (Κύπρος) Αθανάσιος, Πάπας Βενέδικτος 16ος, Κύπρος. Ταγαράκης Χρήστος (Metropolit von Lemassol (Zypern) Athanasios, Papst Benedikt XVI, Zypern. Tagarakis Christos). Μερικές από τις Ορθόδοξες πηγές, οι οποίες το αναδημοσίευσαν στο διαδίκτυο, είναι οι εξής:

http://edition-hagia-sophia.blogspot.com/2010/06/metropolit-von-lemassol-zypern.html

http://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=3690&Itemid=158

http://www.impantokratoros.gr/metropolit-lemassol.de.aspx

Το πλήρες κείμενο, σε ελεύθερη απόδοση (περικλείεται σε εισαγωγικά):

“Τίτλος: Η πρωτότυπη συνέντευξη του Μητροπολίτη Αθανασίου.

Η πρωτότυπη συνέντευξη του Μητροπολίτη Αθανασίου είναι αναρτημένη στις εξής ιστοσελίδες:

στα αγγλικά:
The Pope’s visit (to Cyprus) becomes a scandal for the faithful
http://vatopaidi.wordpress.com/2010/05/24/the-pope%E2%80%99s-visit-to-cyprus-becomes-a-scandal-for-the-faithful/

στα γερμανικά:

Metropolit Athanasios von Limassol – der Besuch des Papstes
http://www.impantokratoros.gr/Athanasios_Limassol-Besuch_Papstes.de.aspx

 στα ελληνικά:

Η επίσκεψη Πάπα σκανδαλίζει τους πιστούς
http://vatopaidi.wordpress.com/2010/05/23/%CE%B7-%CE%B5%CF%80%CE%AF%CF%83%CE%BA%CE%B5%CF%88%CE%B7-%CF%80%CE%AC%CF%80%CE%B1-%CF%83%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B6%CE%B5%CE%B9-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84/

Όταν διαβάζει κάποιος τη συνέντευξη του Μητροπολίτη Αθανασίου, είναι πολύ σημαντικό, το να κατανοήσει τα λόγια του στην πραγματική τους διάσταση. Η συνέντευξη δεν αποσκοπεί σε καμμία περίπτωση στην προσβολή των Ρωμαιοκαθολικών (αυτό δεν αποτέλεσε σε καμμία περίπτωση τον σκοπό του Μητροπολίτη), αλλά η παρουσίαση της Ορθοδόξου θέσεως επί του θέματος, σε ένα Ορθόδοξο αναγνωστικό κοινό. Επειδή ένας μη Ορθόδοξος κατανοεί ορισμένες βασικές έννοιες (π.χ. Εκκλησία, αίρεση, αποστολική διαδοχή κ.τ.λ.) με διαφορετικό τρόπο από ότι ένας Ορθόδοξος, προέκυψαν παρεξηγήσεις και συγκρούσεις.

Για να κατανοήσει κάποιος τον τρόπο σκέψεως των Ορθοδόξων, χρειάζεται να εμβαθύνει, χωρίς καμμία προκατάληψη, στην Ορθόδοξη Πίστη και στην Ορθόδοξη πνευματικότητα. Η καλύτερη πηγή, από Ορθοδόξου απόψεως, στα γερμανικά, που αναφέρεται στο ευρύτερο αυτό θέμα (Ορθοδοξία, Ρωμαιοκαθολικισμός), είναι το βιβλίο του Μητροπολίτη Σεραφείμ Λάντε (Seraphim Lade) “Η Ανατολική Εκκλησία” (Die Ostikirche). Όποιος ενδιαφέρεται, μπορεί να το προμηθευτεί από την Ιερά Μονή του Αγίου Ιώβ του Ποτσάεφ, στο Μόναχο. Διεύθυνση: Kloster des Hl. Hiob von Pocaev, Hofbauernstr. 26, 81247 München, Tel.: 089-8348959, Fax: 089-886777, E-mail: hiobmon@rocor.de). Άν και το βιβλίο αυτό κυκλοφόρησε το 1950, είναι ένα κλασσικό έργο, το οποίο θα παραμένει πάντοτε επίκαιρο. Ο κάθε καλοπροαίρετος αναγνώστης, ανεξάρτητα από την ομολογία στην οποία ανήκει (Ορθόδοξος, Ρωμαιοκαθολικός, Προτεστάντης), μπορεί να βρεί σε αυτό το βιβλίο μια αντικειμενική πληροφόρηση, χωρίς να έχει την παραμικρή αίσθηση ότι προσβάλεται ή ότι ο συγγραφέας του επιτίθεται.

Είναι υπό επεξεργασία (από τον συγγραφέα του παρόντος κειμένου) ένα εκτεταμένο πόνημα, το οποίο αναφέρεται στις διαφορές μεταξύ Ορθοδοξίας και Ρωμαιοκαθολικισμού. Κατά τη συγγραφή του λαμβάνεται ιδιαιτέρως υπ’ όψιν ο διαφορετικός τρόπος σκέψης, ο οποίος υπάρχει μεταξύ Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών.

Με την ευχή και την ελπίδα να αποκατασταθεί σύντομα η δυσάρεστη κατάσταση που δημιουργήθηκε, και να αποτελέσει ένα έναυσμα για μια καλύτερη αλληλογνωριμία και αλληλοκατανόηση μεταξύ των Ορθοδόξων και των Ρωμαιοκαθολικών, η οποία θα διακρίνεται από αμοιβαίο σεβασμό, εντιμότητα και αγάπη προς το συνάνθρωπο,

Ταγαράκης Χρήστος”

Η παρουσίαση της Ορθοδοξίας στους μη Ορθοδόξους.

Λόγω της προωθούμενης παγκοσμιοποίησης, αυξάνεται συνεχώς, ακόμη και στον ελληνικό χώρο, η συναναστροφή και η επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων που έχουν διαφορετικές θρησκευτικές αντιλήψεις. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, το θέμα της παρουσίασης της Ορθοδοξίας στους μη Ορθοδόξους είναι ιδιαιτέρως επίκαιρο αλλά και λεπτό. Αυτό οφείλεται πρώτα απ’ όλα στο γεγονός ότι ο νους του ανθρώπου, ο οποίος βρίσκεται τυπικά ή ουσιαστικά έξω από την Ορθοδοξία, λειτουργεί με πολύ διαφορετικό τρόπο από τον νου κάποιου, ο οποίος κάνει συνειδητή Ορθόδοξη πνευματική ζωή. Η αντίληψη, η επεξεργασία και η απόδοση των πληροφοριών, που γίνεται στο νου του εκτός Ορθοδοξίας ανθρώπου είναι ριζικά διαφορετική από την αντίστοιχη ενός συνειδητού Ορθοδόξου. (Στο παρόν κείμενο η λέξη νους εννοείται, όπως αυτός ορίζεται από την Ορθόδοξη Ιερή Παράδοση και αποδίδεται με πιστότητα στο βιβλίο του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Ιερόθεου “Ορθόδοξη ψυχοθεραπεία” – Εκδ. Ι.Μ. Γενεθλίου της Θεοτόκου, έχουν γίνει πολλές εκδόσεις και μεταφράσεις σε διάφορες γλώσσες – αλλά και στα υπόλοιπα έργα του ιδίου συγγραφέα).

Εκτός των βασικών εννοιών, οι οποίες αναφέρθηκαν στο ανωτέρω σχόλιο, υπάρχουν και αρκετές άλλες, που γίνονται αντιληπτές και βιώνονται με πολύ διαφορετικό τρόπο στον εκτός Ορθοδοξίας κόσμο: Ορθοδοξία, Άγιο Πνεύμα, Σώμα Χριστού, Θεία Κοινωνία, ιερωσύνη, άσκηση, αμαρτία, θάνατος, κ.τ.λ.

Κύρια αιτία αυτής της διαφοράς είναι η διαφορετική από τους Ορθοδόξους πίστη (δόγμα), την οποία έχουν π.χ. οι Ρωμαιοκαθολικοί και οι Προτεστάντες. Άλλη αιτία είναι το γεγονός ότι αυτοί δεν αποτελούν μέρος της Μιας Αγίας Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, όπως αυτή ορίζεται στην Ορθοδοξία. Χρειάζεται να τονιστεί ότι η αναφορά των ίδιων λέξεων, με διαφορετική όμως αντίληψη του περιεχομένου τους, στις διάφορες ομολογίες και κυρίως, χωρίς να υπάρχει επίγνωση αυτής της διαφοράς, αποτελεί έναν από τους κύριους παράγοντες:
α) πρόκλησης συγχύσεως στους πιστούς,
β) επικράτησης ενός επιφανειακού οικουμενισμού, και
γ) ανάπτυξης και συντήρησης, από το αντίθετο άκρο, ενός ακραίου ζηλωτισμού.
Τα τρία αυτά φαινόμενα παρουσιάζονται όχι μόνο στην Ορθοδοξία, αλλά και στον Ρωμαιοκαθολικισμό και στον Προτεσταντισμό.

Μια πολύ χρήσιμη πηγή, προς την επίγνωση αυτής της διαφορετικότητας, ιδιαιτέρως κατάλληλη για τους μη Ορθοδόξους, είναι το προαναφερθέν βιβλίο “Η Ανατολική Εκκλησία”. Προβάλει τη γνήσια Ορθοδοξία, και παρουσιάζει αντικειμενικά τις διαφορές μεταξύ Ορθοδοξίας και Ρωμαιοκαθολικισμού. Ο συγγραφέας του, όντας ο ίδιος προσύλητος στην Ορθοδοξία (και έχοντας Γερμανική εθνικότητα), πέτυχε να δώσει ένα κείμενο, το οποίο ανταποκρίνεται στον διαφορετικό τρόπο αντίληψης και σκέψης, που υπάρχει στον εκτός Ορθοδοξίας χώρο. “Η Ανατολική Εκκλησία” θα μπορούσε ίσως να χαρακτηριστεί ως κανόνας (πρότυπο, υπόδειγμα) βιβλίου εισαγωγής στην Ορθοδοξία. Χάρις σε αυτόν τον τρόπο γραφής, πολλοί γερμανόφωνοι αναγνώστες μεταστράφηκαν στην Ορθοδοξία. Για τους λόγους αυτούς, θα είναι πολύ χρήσιμο, να μεταφραστεί αυτό το βιβλίο στα ελληνικά, στα αγγλικά και σε άλλες γλώσσες.

Προτείνεται σε όσους αναγνώστες, δεν είναι σε θέση, λόγω γλώσσας, να διαβάσουν το βιβλίο του Μητροπολίτη Σεραφείμ, να μελετήσουν δύο άλλες πολύ αξιόλογες πηγές, οι οποίες παρουσιάζουν απλά και καθαρά την Ορθόδοξη πίστη:

– Κατήχηση και βάπτιση ενηλίκων, Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ιεροθέου, Εκδ. Αποστολικής Διακονίας, έκδ. Β’, Αθήνα 1998. Πηγή στο διαδίκτυο:
http://www.pelagia.org.gr/index.php?page=shop.product_details&flypage=flypage.default&product_id=59&category_id=4&manufacturer_id=0&option=com_virtuemart&Itemid=29.
(Στα αγγλικά: Entering the Orthodox Church, Metropolitan of Nafpaktos Hierotheos, Birth of Theotokos (Pelagia) Monastery, Levadia, Greece 2004. Source:
http://www.pelagia.org.gr/index.php?page=shop.product_details&flypage=flypage.default&product_id=61&category_id=4&manufacturer_id=0&option=com_virtuemart&Itemid=29).

– Η Ορθόδοξη Εκκλησία, π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος, Εκδ. Διάλογος, έκδ. Γ’, Αθήνα 1994. Πηγή στο διαδίκτυο: http://www.ppu.gr/greek/book_gr1.htm. (Στα αγγλικά: The Orthodox Church, Rev. Antonios Alevisopoulos, Dialogue Publications, Athens, Greece, 1994. Source: http://www.ppu.gr).

Εκτός των προαναφερθέντων πηγών, υπάρχουν πολύ λίγα Ορθόδοξα κείμενα, τα οποία μπορεί να βοηθήσουν κάποιον, ο οποίος είναι πιστός Ρωμαιοκαθολικός ή Προτεστάντης να βρεί την Ορθοδοξία. Σε αυτούς τους ανθρώπους χρειάζεται να δοθεί η αλήθεια για την Ορθοδοξία με ένα διαφορετικό τρόπο και κυρίως, με ήπιο τόνο. Χρειάζεται σε ένα αρχικό στάδιο, να αποφεύγονται εκφράσεις, οι οποίες εκλαμβάνονται από τους μη Ορθοδόξους, σύμφωνα με το δικό τους τρόπο σκέψης, ως προσβλητικές. Στο σημείο αυτό είναι απαραίτητη η διάκριση, η οποία όμως χρειάζεται να συνυπάρχει με την αλήθεια. Πρωτοπόροι σε αυτό τον τομέα (παρουσίαση της Ορθοδοξίας σε μη Ορθοδόξους), στάθηκαν, μεταξύ άλλων, ο Γέροντας Σωφρόνιος (Σαχάρωφ) και ο Μητροπολίτης Αντώνιος του Σουρόζ (Anthony Bloom). Το συγγραφικό τους έργο, μαζί με το προαναφερθέν βιβλίο “Η Ανατολική Εκκλησία” μπορούν να αποτελέσουν πρότυπα, για τον τρόπο προσεγγίσεως των μη Ορθοδόξων.

Ένα πολύ βασικό βοήθημα, για τον τρόπο αντιμετώπισης τον μη Ορθοδόξων, προσφέρει ο Γέροντας Σωφρόνιος (Σαχάρωφ). Αναφέρει σε ένα από τα βιβλία του, ότι προκειμένου να κατανοήσει κάποιος μια κατάσταση, είτε χρειάζεται να έχει ο ίδιος την άμεση εμπειρία της, είτε, αν δεν έχει την άμεση εμπειρία της καταστάσεως, να μπορεί να την αντιληφθεί με τη φώτιση του Θεού – την επίδραση της Θείας Χάριτος.

Όσον αφορά το θέμα μας, ο ίδιος είχε και τα δύο: α) τη μακρόχρονη εμπειρία συναναστροφής με μη Ορθοδόξους και πνευματικής καθοδήγησης προσυλήτων, και β) την πλούσια Θεία Χάρη, της οποίας ήταν φορέας. Χαρακτηριστικό για το πρώτο σημείο είναι το βιβλίο του: Αγώνας Θεογνωσίας. Η αλληλογραφία του Γέροντος Σωφρονίου με τον Δ. Μπαλφούρ. Εκδ. Ιεράς Σταυροπηγιακής και Πατριαρχικής Μονής Τιμίου Προδρόμου, έκδ. Α’, Έσσεξ Αγγλίας, 2004). Στο βιβλίο αυτό φαίνεται καθαρά ο διαφορετικός τρόπος σκέψης του προσυλήτου στην Ορθοδοξία Δ. Μπαλφούρ, αλλά και η τεράστια υπομονή και διάκριση που έχουν ο Άγιος Σιλουανός και ο Γέροντας Σωφρόνιος, κατά την επικοινωνία μαζί του. Δεν είναι όμως αποδεκτό, αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης (βλέπε π.χ. Αγώνας Θεογνωσίας), να παρερμηνευθεί, να εφαρμοσθεί αδιάκριτα ή κάτι ακόμη χειρότερο, να αποτελέσει άλλοθι για ορισμένους οικουμενιστικούς κύκλους, οι οποίοι λειτουργούν με τρόπο ξένο προς:
– το πνεύμα του Γέροντα Σωφρονίου,
– των Αγίων Πατέρων, και
– της Ιερής Παραδόσεως,
προβάλλοντας στον εκτός Ορθοδοξίας χώρο μια ουσιαστικά ανορθόδοξη Ορθοδοξία. Χρειάζεται να συνειπάρχουν ταυτοχρόνως: η πιστότητα στην αλήθεια, ο ήπιος τόνος και η διάκριση. Η προσέγγιση των μη Ορθοδόξων μπορεί να είναι διαφορετική κατά περίπτωση.

Ένα άλλο βασικό σημείο, το οποίο έχει άμεση σχέση με τα αναφερθέντα είναι το πνευματικό κενό, που νιώθουν αρκετοί από τους ανθρώπους, οι οποίοι βρίσκονται στον εκτός Ορθοδοξίας χώρο. Όσοι δεν καλύπτονται πνευματικά από αυτό που τους προσφέρει π.χ. ο Ρωμαιοκαθολικισμός ή ο Προτεσταντισμός, είτε απομακρύνονται από την ομολογία τους και κατευθύνονται σε ανατολικού τύπου πνευματικότητες (ινδουισμός, βουδισμός, κ.τ.λ.), είτε παραμένουν στην ομολογία τους, εισαγάγοντας – αναμιγνύοντας στοιχεία των ανατολικών αυτών θρησκειών (π.χ. γιόγκα). Έτσι οδηγούνται στον συνκρητισμό. Ενδεικτικό αυτής της καταστάσεως είναι το, αδιανόητο για την Ορθοδοξία και τον Ορθόδοξο μοναχισμό γεγονός, ότι σε ορισμένα ρωμαιοκαθολικά μοναστήρια οι μοναχοί κάνουν γιόγκα και συγγράφουν σχετικά βιβλία.

Οι προαναφερθέντες Πατέρες (Σωφρόνιος, Αντώνιος, Σεραφείμ Λάντε) έδωσαν την μοναδική απάντηση στην προσπάθεια του ανθρώπου να καλύψει αυτό το πνευματικό κενό. Αυτό το πέτυχαν προβάλλοντας την πλούσια Ορθόδοξη πνευματικότητα (νοερή προσευχή, συμμετοχή στη Λειτουργική ζωή της Εκκλησίας, παρουσίαση των βίων των αγίων). Αυτή η πνευματικότητα είναι καρπός:
α) της Πίστης (δόγματος), η οποία μένει απαράλλακτη για 2.000 χρόνια και
β) της συμμετοχής στη Μια Αγία Καθολική και Αποστολική Εκκλησία, όπως αυτή ορίζεται στην Ορθοδοξία.

Επιπλέον, στις ημέρες μας μπορούν να προβληθούν, και στον εκτός Ορθοδοξίας κόσμο, ως ζωντανή μαρτυρία μιας δισχιλιετούς παράδοσης και πνευματικότητας, η ζωή και ο λόγος των σύγχρονων Γερόντων (π.χ. Ιωσήφ Ησυχαστής, Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης, Παΐσιος Αγιορείτης, Εφραίμ Κατουνακιώτης, Ιωσήφ Βατοπαιδινός και πολλοί άλλοι).

Η Ορθοδοξία για τους Ορθοδόξους

Έχει συγγραφεί ένας μεγάλος αριθμός έργων, τα οποία αναφέρονται στις διαφορές μεταξύ Ορθοδοξίας και Ρωμαιοκαθολικισμού. Αν εξαιρεθούν αυτά, τα οποία χαρακτηρίζονται από:

– έναν επιφανειακό οικουμενισμό, οδηγώντας με αυτό τον τρόπο στη σύγχυση και στην πλάνη ή από

– έναν τυφλό ζηλωτισμό, ο οποίος προκαλεί μόνο συγκρούσεις και έχθρα μεταξύ των πιστών των διαφόρων ομολογιών,

μένει ένας μεγάλος όγκος βιβλιογραφίας, η οποία δείνει με πιστότητα την Ορθόδοξη θέση στο εν λόγω θέμα. Οι πληροφορίες που υπάρχουν στις πηγές που ακολουθούν απευθύνονται κατά κύριο λόγο σε Ορθοδόξους. Ενδεικτικά αναφέρονται τα κείμενα:

– του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεου (εκδίδονται κυρίως από την Ι.Μ. Γενεθλίου της Θεοτόκου, Λειβαδειά. Πηγή στο διαδίκτυο: http://www.pelagia.org. Αποσπάσματα δημοσιεύονται στο περιοδικό Εκκλησιαστική Παρέμβαση, πηγή στο διαδίκτυο: http://www.parembasis.gr),

– του Γέροντα Γεωργίου (Καψάνη), ηγουμένου της Ι.Μ. Οσίου Γρηγορίου, Αγίου Όρους (εκδίδονται από την Ι.Μ. Οσίου Γρηγορίου),

– του Γέροντα Ιωαννίκιου Κοτσώνη (εκδίδονται από το Ι. Ησυχαστήριο Αγ. Γρηγορίου Παλαμά, Κουφάλια – Θεσσαλονίκη),

– του αείμνηστου και πρωτοπόρου στον αντιαιρετικό αγώνα, Πατρός Αντωνίου Αλεβιζόπουλου (εκδίδονται από την Π.Ε.Γ., Αθήνα, πηγή στο διαδίκτυο: http://www.ppu.gr).

Πολλά από τα κείμενα των προαναφρθέντων υπάρχουν στο διαδύκτιο. Ενδεικτικά αναφέρονται οι εξής επιπλέον πηγές τους:

– Ακτίνες, http://aktines.blogspot.com
– Αντίβαρο, http://www.antibaro.gr
– Αντιαιρετικό Εγκόλπιο, http://www.egolpion.com
– Ο.Ο.Δ.Ε., http://www.oodegr.com
– Ευγένιος Βούλγαρης, http://pmeletios.com
– Ζωηφόρος, http://www.zoiforos.gr
– Η Άλλη Όψις, http://www.alopsis.gr
– Ι.Μ. Παντοκράτορος (Μελισσοχώρι Θεσσαλονίκης), http://www.impantokratoros.gr
– Κύριος Ιησούς Χρηστός, http://hristospanagia.blogspot.com
– Φίλοι της Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου (Απόψεις για τη Μονή Βατοπαιδίου), http://vatopaidi.wordpress.com.

Κλείνοντας την σύντομη παρουσίαση του θέματος (Ορθοδοξία – ετεροδοξία), χρειάζεται να γίνει αναφορά σε μια πρόσφατη σημαντική έκδοση. Παρουσιάζει τις διαφορές ανάμεσα στον Ορθόδοξο και στον ετερόδοξο τρόπο αντίληψης της πραγματικότητας, καθώς επίσης και τις βαθύτερες αιτίες αυτών των διαφορών. Επιπλέον, θέτει την υγιή βάση, πάνω στην οποία μπορεί να οικοδομηθεί ο διάλογος με τους μη Ορθοδόξους:
– Παλαιά καί Νέα Ρώμη. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου, Εκδ. Ιεράς Μονής Γενεθλίου, Πελαγία, έκδ. Α’, Λειβαδιά 2009. Πηγή στο διαδίκτυο:
http://www.pelagia.org.gr/index.php?page=shop.product_details&category_id=1&flypage=shop.flypage&product_id=95&option=com_virtuemart&Itemid=29&lang=gr.

Άμεση σχέση με το όλο θέμα, έχουν ο οικουμενισμός και ο ζηλωτισμός. Αναφέρθηκαν σε αρκετά σημεία του παρόντος κειμένου. Ένα αξιόλογο βιβλίο, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως οδοδείκτης για τους Ορθοδόξους, είναι και το εξής:
– Τα δύο άκρα. Οικουμενισμός και ζηλωτισμός. Επιφάνιου Ι. Θεοδωρόπουλου, Αρχιμανδρίτου, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου Κεχαριτωμένης Θεοτόκου Τροιζήνος, έκδ. Β’, Αθήνα 1997.

Συμπεράσματα

Συμπερασματικά, χρειάζεται να αναφερθεί ότι:

1) Τονίζεται η πλήρης αποδοχή των θέσεων του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Λεμεσσού Αθανασίου, οι οποίες αποδίδουν με πιστότητα τη διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, όπως αυτή διατηρείται δια μέσω των αιώνων. Ο Σεβασμιότατος είναι αξιέπαινος, για την Ομολογία Πίστεως, την οποία κατέθεσε απευθυνόμενος σε Ορθοδόξους.

2) Όταν κάποιος θέλει να παρουσιάσει την Ορθοδοξία σε ανθρώπους, οι οποίοι δεν είναι Ορθόδοξοι, π.χ. σε Ρωμαιοκαθολικούς ή Προτεστάντες, χρειάζεται να τους μιλήσει με ένα ιδιαίτερο, διαφορετικό κατά περίπτωση τρόπο. Χρειάζεται να γίνεται αυτή η διάκριση, προκειμένου:
α) να αποφεύγεται η παραπλάνηση των πιστών προς τα άκρα (επιφανειακός οικουμενισμός – ζηλωτισμός), και
β) να μην δημιουργείται αδίκως, σε όσους βρίσκονται εκτός Ορθοδοξίας εχθρική διάθεση κατά της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

3) Τα γραπτά του Γέροντα Σωφρόνιου, του Μητροπολίτη Αντωνίου του Σουρόζ, και του Μητροπολίτη Σεραφείμ Λάντε, μπορούν να αποτελέσουν πρότυπα προς αυτή την κατεύθυνση. Πέραν των προαναφερθέντων κειμένων, ευχής έργο είναι η συγγραφή και άλλων έργων, τα οποία θα δώσουν με πιστότητα την Ορθοδοξία στον εκτός Ορθοδοξίας κόσμο. Υπάρχει μεγάλος αριθμός αξιόλογων συγγραφέων (έχουν ήδη αναφερθεί ορισμένοι στην παρούσα δημοσίευση), ιερωμένων και λαϊκών, οι οποίοι μπορούν να προσφέρουν πολύτιμο έργο σε αυτό το πεδίο.