Το θέμα της ΑΟΖ δεν είναι διπολικό

Άντε πάλι με την ΑΟΖ, που όπως είπε και ο κ. Δρούτσας…έχει γίνει της μόδας!!!
Τί μας λέει και προτείνει ο κ. Ν. Λυγερός για την “μόδα”;;;;
Στο πρώτο άρθρο του προτείνει: Να μην διαπραγματευτούμε με την Τουρκία, επειδή το θέμα της ΑΟΖ δεν είναι «διπολικό». Γράφει λοιπόν ότι «…η Τουρκία μπορεί να ανήκει στον τελευταίο γύρο των γενικών διαπραγματεύσεων μετά από την Αλβανία, την Ιταλία, τη Λιβύη, την Αίγυπτο και την Κύπρο». Σωστά τα λέει. Αλλά ας υποθέσουμε ότι συζητήσαμε με Αίγυπτο και με Κύπρο και συμφωνήσαμε στην οριοθέτηση. (και ανά δύο και στο τριεθνές ας πούμε ότι τα βρήκαμε). Στην συνέχεια δημοσιεύονται οι συμφωνίες μας αυτές, όπως οφείλεται να γίνει, από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ στα Law of the Sea Bulletins/UN- DOALOS, ώστε να πληροφορηθούν όλα τα Κράτη της διεθνούς κοινότητος τις υπόψη συμφωνίες ώστε να ξέρουν πλέον όταν πλοία τους διαπλέουν τις περιοχές των συμφωνημένων ΑΟΖ ότι δεν βρίσκονται πια σε Ανοικτή Θάλασσα κλπ, κλπ. Καλώς;;;Καλώς!!!
Ρωτώ όμως τώρα τον κ. Ν. Λυγερό, και φυσικά είναι ρητορικό το ερώτημα επειδή εκείνος όταν συνήθως γράφει άρθρα δεν ασχολείται με τους άλλους (δηλαδή εμάς τους “νομικίζοντες”, όπως μας αποκαλεί), που σχολιάζουμε τις απόψεις του: κ. Λυγερέ, με δεδομένη την ανωτέρω υποθετική κατάσταση, νομιμοποιείται η Τουρκία εφόσον κρίνει ότι θίγονται έννομα συμφέροντά της, να απαιτήσει- ειρηνικά- μέσω του ΟΗΕ, να παρεμβληθεί στις υπόψη συμφωνίες και να τις ακυρώσει;;;; (Και ας μην συνεχίσω και με άλλα υποθετικά, που μπορεί να σημαίνει το εάν η Τουρκία να προχωρήσει και με δυναμικά μέσα στην ακύρωση των οριοθετήσεων, πράγμα μάλιστα οι “νομικίζοντες” διεθνολόγοι το δέχονται και η διεθνής κοινότητα το ανέχεται).
Αυτά τα λίγα για το πρώτο άρθρο, για να μην μπούμε σε περισσότερα. Και πάμε τώρα στο δεύτερο άρθρο.
Τι μας λέει με λίγα λόγια εδώ ο κ. Ν. Λυγερός, ότι, επειδή νοτίως του νησιωτικού συμπλέγματος του Καστελόριζου δεν υπάρχει τουρκικό νησί, τότε η Τουρκία δεν έχει έννομα συμφέροντα και μπορούμε εμείς με την Κύπρο να οριοθετήσουμε την ΑΟΖ μεταξύ μας. Καλώς;;; Καλώς!!!
Εάν όμως όπως είπαμε και παραπάνω, η Τουρκία νομίζει ότι, επειδή έχει εκτεταμένες ακτές πρίν και μετά το Καστελόριζο, ότι έχει και έννομα συμφέροντα, επικαλούμενη σε αυτήν την περίπτωση την άποψη (και αυτήν την άποψη-καλώς ή κακώς- έχει), ότι το Καστελόριζο δεν δικαιούται να έχει πλήρη επήρεια στην οριοθέτηση της ΑΟΖ, τότε μπορεί να παρέμβει ομοίως και να ακυρώσει ή να συμμετάσχει στην οριοθέτηση;;;;
(αυτά βέβαια δεν τα γράφει πουθενά ο καθηγητής κ. Καρυώτης τον οποίο επικαλείται ο κ. Λυγερός, τον οποίο μάλιστα οσάκις τον έχω προσκαλέσει, δεν μου απαντά στον νομικό αυτόν προβληματισμό).
Τέλος γράφει επίσης ο κ. Ν. Λυγερός στο δεύτερο άρθρο του ότι: «… Λόγω της έλλειψης μαθηματικών γνώσεων υπάρχουν επιφυλάξεις εκ μέρους ατόμων με νομικίστικες προσεγγίσεις, τα οποία εγκλωβίζονται μόνα τους σε ένα λανθασμένο σκεπτικό ή χειρότερα ακόμα προσπαθούν να δικαιολογήσουν την αδράνεια».
Εγώ λοιπόν που είμαι ένα από αυτά τα «άτομα» που έχω τις ανωτέρω νομικές (και όχι νομικίστικες όπως μου τις υποβιβάζει), επιφυλάξεις, αν ήξερα μαθηματικά, δηλαδή περί των διαγραμμάτων Voronoi και τριγωνοποίησης Delaunay, ή για τη θεωρία του Nash και όχι μόνο την προσέγγιση των von Neumann και Morgenstern, τότε, όπως μου λέει ο κ. Λυγερός, θα έβγαινα από τον εγκλωβισμό μου και την αδράνεια και θα μπορούσα να οριοθετήσω την ΑΟΖ χωρίς να μπορεί η Τουρκία να παρέμβει;;;;
Έλεος πια! Η ΑΟΖ κ. Λυγερέ, είναι, είτε σας αρέσει είτε όχι, νομικό ζήτημα, αφού αναγνωρίζεται στα Κράτη να ασκούν μέσα σε αυτή την θαλάσσια ζώνη, κυριαρχικά δικαιώματα και η οριοθέτησή της ομοίως παρακολουθεί νομικούς κανόνες. Και κ. Λυγερέ, είτε σας αρέσει είτε όχι, οι μαθηματικοί και οι γεωμέτρες έρχονται όταν ολοκληρωθεί η συμφωνία, να χαράξουν στο τέλος με ακρίβεια την οριοθετική γραμμή.
Παύλος Γ. Φωτίου

Σε σχέση με το Α’ ‘αρθρο ακριβώς το αντίθετο κάνουν οι ΓΑΠ και Δρούτσας. Μετατρέπουν το Θέμα τής ΑΟΖ σε ‘διπολικό’ όπως απεύχεται ο κ. Λυγερός.
Τώρα που ακριβώς ‘μπαρουτοκαπνίσθηκαν’ σε τέτοια νομικά και εθνικά θέματα οι ΓΑΠ και Δρούτσας και ως εκ τούτου απέφυγαν να χρησιμοποιήσουν έμπειρους διαπραγματευτές επί τών θεμάτων αυτών όπως τούς κκ. Καρυώτη και Μαρκεζίνη, ότι και να πώ θα σας γελάσω. Τα CV τους δεν αμας διαφωτίζουν σχετικά.

Σε σχέση με το σχόλιο τού κ. Φωτίου, ουσιαστικά μας λέει ότι το μόνο που υπάρχει είναι το δίκαιο τού Ισχυροτέρου που ακυρώνει είτε με όπλα είτε με ειρηνική παρέμβαση τα πάντα, οπότε περιττεύει η χρησιμότητα πάσης φύσεως Δικαίων άρα και τών νομικών και απλά να προ-ετοιμαζόμαστε ώστε ο πόλεμος να γίνει με δικούς μας όρους. Προ-αμύνεσθαι πάντα. Λογικά πάντα
Φιλικά
Γιώργος Κακαρελίδης
μαθηματικός

Καταρχάς ευχαριστώ τους κ. Γιώργο Κακαρελίδη και κ. Κώστα για την προσοχή που έδωσαν στον σχολιασμό μου.
Ευτυχώς που το Αντίβαρο όπως πάντοτε μας προσφέρει το βήμα ανταλλαγής απόψεων με σοβαρότητα και αξιοπρέπεια.
Να διευκρινίσω προς τον κ. Κώστα ότι δεν νομίζω και εγώ και ούτε θεωρώ ότι ο κ. Λυγερός αναφέρεται προσωπικά σε εμένα (και γιατί άλλωστε). Αλλά όπως έγραψα κιόλας δεν θεωρώ πως το ζήτημα της ΑΟΖ μπορεί να υποβιβασθεί σε «νομικισμούς», αλλά αποτελεί κατ’ εξοχήν «νομικό» του διεθνούς δικαίου θαλάσσης θέμα. Όπως και όλα τα εθνικά ζητήματα διμερών διαφορών που εγείρονται από την Τουρκία, είναι ζητήματα που έχουν σχέση με το διεθνές δίκαιο.
Στην ενδιαφέρουσα παρατήρηση του κ. Κώστα: «Περιμένουμε δηλαδή, να θέσετε τις νομικές σας γνώσεις στην υπηρεσία επίλυσης του προβλήματος: πώς το Καστελλόριζο, νησί απέναντι από εκτεταμένες ακτές, θα αποκτήσει τη μέγιστη δυνατή ΑΟΖ».
Κύριε Κώστα, για πολλά χρόνια οι απόψεις των νομικών διεθνολόγων έχουν κατατεθεί και δείχνουν ότι δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα. Θα θυμίσω μόνο κάποιο δημοσίευμα των κ.κ. Ν. Κωνσταντακόπουλου και Σ. Λυγερού, που είχαν σχολιάσει εσωτερικό έγγραφο του Υπουργείου Εξωτερικών, και δυστυχώς συνέβαλαν και εκείνοι να «καεί» το θέμα!!! Εδώ λοιπόν που φτάσαμε, θα υποβάλλω ξανά κάποιες σκέψεις και απόψεις που έχω καταθέσει σε ανάλογα σχόλια, και εδώ στο Αντίβαρο, πάνω σε αναρτήσεις περί της ΑΟΖ. Οι νομικές μας γνώσεις λοιπόν και η εμπειρία σε ανάλογες περιπτώσεις κρατών που δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν σε οριοθετήσεις ΑΟΖ, μας δείχνουν δύο – ειρηνικούς- δρόμους. Ο ένας είναι ο νομικός. Παραπομπή σε διεθνές δικαιοδοτικό όργανο, με όλα τα συμπαρομαρτούντα. Δυστυχώς το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου είναι απομονωμένο. Μερίδιο σε οριοθέτηση μπορούν να πάρουν μόνο η Ρόδος, η Κάρπαθος, μέρος της Κάσσου και ο Ψύλλος. Επειδή το δίκαιο θαλάσσης θέλει απονομή ευθυδικίας κατά τις οριοθετήσεις θαλασσίων ζωνών και τα διεθνή δικαστήρια έως σήμερα δεν έχουν δείξει να αποδίδουν πλήρη επήρεια σε τέτοια νησιά, αμφιβάλω ότι το δικαστήριο θα μας αποδώσει όσα προσδοκούμε (έχω γράψει σχόλια πολλές φορές πάνω σε αυτό το ζήτημα, γι’ αυτό και δεν συμφωνούσα με την επίμονη εμμονή να αυτοεγκλωβιζόμαστε σε υπερβολές και να εκβιάζουμε καταστάσεις). Ο δεύτερος δρόμος που έχει πλάγια σχέση με όσα προανέφερα, αλλά είναι εκτός νομικού πλαισίου, είναι αυτός που έχει διδάξει ο Θουκυδίδης και επαναλαμβάνει περίπου ο κ. Γιώργος Κακαρελίδης. Δηλαδή η ΙΣΧΥΣ. Με όλα τα προαπαιτούμενα. Και φρονίμως σκεπτόμενοι, η “ισχύς” μας δεν μας επιτρέπει τουλάχιστον στις παρούσες συνθήκες να εκβιάζουμε εμείς την επίλυση. Καλλίτερη λύση είναι η αναμονή. Ποιος ξέρει;;; Στον χώρο των διεθνών ανακατατάξεων που γίνονται στην ευρύτερη περιοχή μας, μήπως πολιτικά και γεωστρατηγικά μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε ισχυρότερα ερείσματα, οπότε η υπόθεση της εκμεταλλεύσεως της ΑΟΖ να μας φέρει πιο κοντά σε οικονομικο-πολιτικο-διπλωματικά ισχυρούς εταίρους που να θέλουν να συνεργαστούν μαζί μας και να μπορέσουμε έτσι να πετύχουμε τα περισσότερα.
Ξέρω ότι οι απόψεις αυτές δεν μας ικανοποιούν. Ξέρω αρκετά καλά πως έχει η νομική πλευρά του ζητήματος, και λυπάμαι που δεν μπορώ να είμαι αισιόδοξος εάν διαπραγματευόμαστε ή επιδιώξουμε επίλυση μέσω δικαστηρίου, σε αυτές τις δύσκολες για την πατρίδα μας συγκυρίες.
Κύριε Κώστα, θα ευχόμουν και εγώ να μην χρησιμοποιούσα ρήματα όπως «απαιτήσει» και θα «ακυρώσει». Δεν μου αρέσουν. Όπως θα ευχόμουν επίσης να συνέβαινε αυτό που λέτε: «…ο κύριος Λυγερός συνεισφέρει με την μαθηματική/γεωμετρική του προσέγγιση, ότι δηλαδή, θέμα μη επαφής της ΑΟΖ της Ελλάδας με αυτήν της Κύπρου, δεν τίθεται». Αλλά αυτό θα συνέβαινε μόνον εάν δεν υπήρχε απέναντι και των δύο μας η Τουρκία αλλά και η Αίγυπτος.
Φιλικά
Παύλος Γ. Φωτίου

Κύριε Κώστα, ευχαριστώ για την συμμετοχή και το ενδιαφέρον για τα γραφόμενά μου και για το σοβαρό ζήτημα της ΑΟΖ.
Σέβομαι τους προβληματισμούς και τις απόψεις σας. Βάζετε αρκετά θέματα που χρειάζονται συζήτηση.
Να διευκρινίσω, εξ’ αρχής, πως δεν έχω κανένα λόγο, και καμία αρνητική διάθεση, ούτε για τις ικανότητες αλλά και στην προκειμένη περίπτωση, ούτε για το εθνικό ενδιαφέρον με το οποίο διακατέχεται ο κ. Ν. Λυγερός στις αναλύσεις του.
Απεναντίας διαβάζω όλες του τις δημοσιεύσεις για την τοποστρατηγική προσέγγιση σε αυτά τα εθνικά ζητήματα.
Μπορεί να διαφωνώ έντονα σε κάποια σημεία, αλλά το κάνω με κριτήριο ότι τα νομικά θέματα του διεθνούς δικαίου, δεν λύνονται με θεωρητικά μαθηματικά παίγνια, όσο ανώτερα μαθηματικά και αν χρησιμοποιηθούν, όπως ξέρω επίσης πως οι στρατηγικολόγοι και οι διεθνολόγοι πολιτικοί επιστήμονες και αναλυτές μπορεί να προσφέρουν σοβαρή υπηρεσία στην εθνική υπόθεση της ΑΟΖ, αλλά δυστυχώς με βερμπαλιστικές κορώνες, με κατηγορητικό ύφος και ψόγο δεν λύνονται τα νομικά ζητήματα.
Και σας έχω τονίσει την άποψή μου πως όλα τα εγειρόμενα από την Τουρκία ζητήματα και διεκδικήσεις άπτονται του διεθνούς δικαίου.
Η άποψή μου είναι πως άλλο είναι το αντικείμενο των επιστημονικών αναλύσεων με μαθηματικά μοντέλα όπως της τοποστρατηγικής, άλλο το αντικείμενο των στρατηγικολόγων και διεθνολόγων αναλυτών που μπορεί να εκτιμούν, να προβλέπουν στο μέτρο του δυνατού, και να εισηγούνται στρατηγική πολιτικής διαχειρίσεως και διπλωματικών κινήσεων, αλλά άλλο είναι το πολύ επαχθές (αφού τελικώς από εκείνο θα κριθεί το αποτέλεσμα) νομικό έργο των διεθνολόγων (νομικών), να μελετήσουν κάθε πτυχή, να κρίνουν συγκριτικά ανάλογες περιπτώσεις, νομολογία, κλπ, κλπ, και τέλος να «εφεύρουν» και φυσικά να «υποστηρίξουν» επιχειρηματολογία ικανή να μπορέσει να διεκδικήσει αναγνώριση και αποδοχή μέσα σε ένα χώρο αντεπιχειρημάτων κλπ, κλπ.
Εδώ δεν παίζονται εικασίες, ούτε κάποιο εικονικό μαθηματικό αποτέλεσμα.
Εδώ πλέον παίζεται η λύση του ζητήματος με απονομή δικαιοσύνης και με την εφεξής αναγνώριση είτε κρατικής «κυριαρχίας» (όπως είναι οι περιπτώσεις των νησιών και των βράχων που η Τουρκία αμφισβητεί ότι ανήκουν στην Ελλάδα, ή του εύρους της Χωρικής Θάλασσας, όπου έχει θέσει το γνωστό casus belli), ή «κυριαρχικών δικαιωμάτων» (όπως είναι η εκμετάλλευση των πόρων της Υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ), ή τέλος «λειτουργικής δικαιοδοσίας» (όπως είναι οι περιοχές Έρευνας και Διασώσεως ή του FIR).
Άρα είναι ευνόητο αλλά και φρόνιμο λοιπόν να μην φιλοκαλούμε απλώς και ρητορεύουμε για εντυπωσιασμό (μπορεί να κρύβονται βέβαια και άλλες σκοπιμότητες, αλλά ας το βλέπω το κίνητρο με πιο αγνό μάτι). Τι θέλω λοιπόν να πω εδώ;;;
Έχει χυθεί πολύ μελάνι με το ζήτημα της «διακηρύξεως της ΑΟΖ». Και έχω παρακαλέσει και προκαλέσει εκείνους που το διατείνονται να μου απαντήσουν στο απλό ερώτημα: Ποιο είναι το νομικό αποτέλεσμα μιας διακηρύξεως, αφού απαιτείται η οριοθέτηση της ζώνης για να ασκηθούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της ερεύνης και της εκμεταλλεύσεως. Άρα;;;
Από την άλλη πλευρά η Υφαλοκρηπίδα χωρίς διακήρυξη και χωρίς οριοθέτηση, επιτρέπει την έρευνα. Άρα;;;
Να μην ξεχνάμε επίσης ότι και η ΑΟΖ και η Υφαλοκρηπίδα μετράνε έξω από την Χωρική Θάλασσα. Άρα να διακηρύξουμε ΑΟΖ με πόση ΧΘ;;; με 6νμ ή με 12νμ;;; Τότε ερχόμαστε μπροστά στο casus belli;;;;
Να διακηρύξουμε πως όλο το Αιγαίο και η γνωστή –που έχει δημοσιευτεί σε πολλές αναρτήσεις με χάρτη- περιοχή του Καστελόριζου, είναι η Ελληνική ΑΟΖ.
Ναι, να το κάνουμε!!!
Αλλά όλως ειρηνικά, μπορεί η Τουρκία να προσφύγει στον Γεν. Γραμματέα του ΟΗΕ και να μας «ζητηθεί» (απέφυγα το ρήμα «απαιτήσει») να καθίσουμε να διαπραγματευτούμε;;;;; Οπότε;;;; ξαναγυρίζουμε στα ίδια;;;;
Και να τελειώσω τις απόψεις μου με την συναισθηματική σας συζήτηση για το Καστελόριζο. Αλήθεια και εμένα δεν μου αρέσει που το έχουμε ξεχασμένο (ακόμη και στους χάρτες δεν εικονιζόταν λόγω αποστάσεως και…εξοικονομήσεως χαρτιού). Θα μπορούσαμε να έχουμε πάρει αρκετά μέτρα για να το υποστηρίξουμε οικονομικά, διοικητικά κλπ, αλλά δυστυχώς γεωγραφική θέση δεν θα μπορούσαμε να του αλλάξουμε. Παρά ταύτα και εκεί μακριά που είναι, είναι πραγματικά πολύτιμο σε συνάρτηση με άλλα νησιά μας. Και ΝΑΙ έχει ΑΟΖ!!!! Πόση όμως;;; όση εμείς θέλουμε;;; όση η Τουρκία του αναγνωρίζει;;; ή τέλος όση το δικαστήριο θα του αποδώσει;;;; Ποιος μπορεί να πει όμως με βεβαιότητα;;;
Μου έχετε γράψει: «…Τέλος, η πρόταση: “αμφιβάλω ότι το δικαστήριο θα μας αποδώσει όσα προσδοκούμε” σας βγάζει από τον κανόνα των νομικών. Ό,τι σχετικό με νομικά είχα συναντήσει ως τώρα, μου υπόσχονταν πάντα τα καλύτερα και τα περισσότερα». Κύριε Κώστα, στενοχωριέμαι που η παραπάνω σκέψη μου με βγάζει από την καλή σας γνώμη για τους νομικούς. Θα ήταν καλλίτερα όμως να μην σας ενημέρωνα πως καλό είναι να μην έχουμε ψευδαισθήσεις και τρέφουμε φρούδες ελπίδες;;;
Παύλος Γ. Φωτίου

Κύριε Κώστα, η γόνιμη συμμετοχή στον διάλογο, δεν αποκλείει τις διαφωνίες και άλλωστε πάνω στην διαφορετική επιχειρηματολογία οικοδομείται η ουσία και η έννοια της νομικής επιστήμης. Το ζήτημα της ΑΟΖ έχει δημιουργήσει αρκετούς προβληματισμούς και οι απόψεις που έχουν διατυπωθεί μπορεί να συνθέτουν επιχειρήματα για συζήτηση, αλλά ένα είναι το απόλυτα καθοριστικό για την ύπαρξη και την εκμετάλλευση της ζώνης. Η οριοθέτησή της!!!
Και είμαι απόλυτος όταν διατείνομαι πως όσο γόνιμη συζήτηση με οποιονδήποτε και να την κάνουμε, και οποιαδήποτε επιχειρηματολογία και αν χρησιμοποιήσουμε, καταλήγει αδήριτα σε αυτό που σας έγραψα παραπάνω, περί της ανάγκης οριοθετήσεως της ζώνης, και αυτή με νομικά κριτήρια, αφού αλλιώς δεν νομιμοποιείται καμία δυνατότητα ασκήσεως των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων (ούτε της έρευνας ούτε και της εκμεταλλεύσεως), χωρίς να έχει γίνει αυτή η οριοθέτηση.
Και για την οριοθέτηση αυτήν, για εμάς καθοριστική σημασία έχουν τα νησιά και οι βράχοι και η συμμετοχή και η επήρεια τους.
Βέβαια, πάνω σε αυτό δεν γίνεται καμία συζήτηση, γιατί δεν τολμά να πει κανείς με παρρησία εκείνο που όλοι μας φοβόμαστε να ομολογήσουμε (θέλει θάρρος να είσαι ειλικρινής την εποχή που επικρατεί το ψεύδος και μας έχουν ευνουχίσει σε όμορφα λόγια και εικόνες)
(Παρεμπιπτόντως, αν μπορέσετε ρίχτε μια ματιά στο ένθετο δημοσίευμα του περιοδικού “Επίκαιρα” της 12/5/2011, όπου οι ακαδημαϊκοί κ.κ. Ι. Μάζης και Γ-Α. Σγούρος, έχουν κάνει την δική τους προσέγγιση οριοθετήσεως ΑΟΖ στο Καστελόριζο, όπου όμως “για πρώτη φορά” γράφεται στην σελίδα 6, ότι θα πρέπει επιτέλους να προχωρήσουμε σε δικαστική επίλυση και ας χάσουμε το 25% της περιοχής που νομίζουμε ότι δικαιούμεθα!!!).
Όπως έχετε λοιπόν διαπιστώσει, συζητούμε ευρέως για την ΑΟΖ, αλλά όψιμα και το χειρότερο για μένα, περιφερειακά. Ακούμε για μονομερή διακήρυξη, για δικαίωμα κυριαρχίας που απεμπολούμε, για κυριαρχικά δικαιώματα εκμεταλλεύσεως που δεν ενεργοποιούμε, για τεράστια υποθαλάσσια πλουτοπαραγωγικά κοιτάσματα, για την μαθηματική ακρίβεια της χαράξεως συνοριακής γραμμής (άλλο φρούτο υπερβολής ή άγνοιας των νομικών όρων και ορισμών και αυτό), για οριοθέτηση όπως εμείς την θέλουμε. Αλλά;;;; Η απλή διακήρυξη της ΑΟΖ δεν παράγει νομικό αποτέλεσμα. Μόνοι μας δεν μπορούμε να αποφασίσουμε και να οριοθετήσουμε. Δεν γίνεται. Ας το πει κάποιος επιτέλους. Και ας πει κάποιος ότι και εάν ακόμη οριοθετήσουμε μόνοι μας, κανένας δεν απαγορεύει στο άλλο κράτος, όποιο και εάν αυτό να παρέμβει και να μας ζητήσει να καθίσουμε να διαπραγματευτούμε, ή να μας ζητήσει να πάμε σε δικαστήριο, όταν αυτό το άλλο κράτος μπορεί να θεωρεί απλώς ότι έχει έννομα συμφέροντα στην θαλάσσια περιοχή εφόσον γειτνιάζει.
Σας έχω γράψει ήδη την άποψή μου στο ενδεχόμενο να κάνουμε διμερή οριοθετική συμφωνία με Κύπρο, ότι πάλι δεν τελειώνουμε. Δεν είναι δυστυχώς τόσο απλά τα πράγματα.
Κύριε Κώστα, δεν θα ασχοληθώ καθόλου με τα πολιτικά πρόσωπα και τις δηλώσεις τους, γιατί ουσιαστικά δεν με ενδιαφέρουν και ούτε επάγονται νομικών αποτελεσμάτων οι πολιτικές δηλώσεις. Μπορεί να αποκαλύπτουν προθέσεις και τακτική διαχειρίσεως, ή να ρίχνουν το σπόρο και να προκαλούν συζήτηση, αλλά νομικά δεν σημαίνουν τίποτα. Μόνο τα κείμενα που είναι υπογραμμένα από εξουσιοδοτημένους πολιτικούς, διπλωματικούς υπαλλήλους και δημόσιους λειτουργούς, επάγονται νομικά αποτελέσματα. Ούτε και τα κοινά ανακοινωθέντα πρωθυπουργών ή αρχηγών κρατών δεν δεσμεύουν νομικά, αλλά αποτελούν πολιτική προθέσεων, εκτός βέβαια εάν έχουν τεθεί υπογραφές.
Να μου επιτρέψετε όμως να πάρω αριθμητικά και τα δικά σας σχόλια για να καταθέσω κάποιες απόψεις μου.
1) Ναι, να οριοθετήσουμε με όλα τα κράτη. Αλλά πρέπει τα κράτη ή να καθίσουν να διαπραγματευτούν την συμφωνία οριοθετήσεως, ή να συμφωνήσουν να πάμε σε δικαστήριο. Με Αλβανία φτάσαμε σε οιονεί συμφωνία που δεν ολοκληρώθηκε αφού δεν κυρώθηκε. (Είναι περίπου γνωστή η υπόθεση). Με Αίγυπτο είχαμε ενδιαφέρουσες συνομιλίες και όταν καταλάβαμε τις προθέσεις τους, κατόπιν της τουρκικής παρασκηνιακής παρεμβάσεως, διακόψαμε τις συνομιλίες, δίνοντας τους να καταλάβουν (και να μεταφέρουν φυσικά) την κατηγορηματική μας άποψη για την πλήρη επήρεια και χωρίς εμπλοκή άλλου, του νησιωτικού συμπλέγματος του Καστελόριζου!!!
Με Λιβύη καλά τα πηγαίναμε, και μπορώ να πω πως και η Γαύδος και η Γαυδοπούλα ήταν σε καλό δρόμο, αλλά υπήρξαν οι γνωστές πολιτικές εξελίξεις.
Και με Ιταλία θελήσαμε να συμφωνήσουμε ότι, η ήδη από το 1977 οριοθέτηση της Υφαλοκρηπίδας στο Ιόνιο θα επέχει και θέση ΑΟΖ.
Δεν έχουμε ακόμη συμφωνήσει.
Με την Κύπρο (είναι άγνωστο αλλά αληθές!!!), έχουμε συζητήσει εδώ και 15 χρόνια (άλλωστε-και αυτό είναι άγνωστο επίσης- εμείς τους “φτιάξαμε” και την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο).
(Δεν έχουμε όμως προχωρήσει… για τους γνωστούς λόγους!!!)
Ξέρετε ότι το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, δηλαδή την Σύμβαση του 1982, την έχουμε κάνει νόμο του κράτους από το 1995 (Ν. 2321). Τώρα κατά πόσο και σε τι την εφαρμόζουμε αυτό είναι άλλο ζήτημα! Πόσα ακόμη πρέπει να κάνουμε είναι και αυτό άλλο ζήτημα. Πάντως τα νομικά εργαλεία για να προασπίζουμε τα εθνικά μας συμφέροντα,τα διαθέτουμε!!!
2) Η διακήρυξη της ΑΟΖ, όπως σας έγραψα δεν έχει νομικά αποτελέσματα, αλλά ούτε και θα επιβάλλει σε κανένα άλλο κράτος εάν δεν θέλει να διαπραγματευτεί την οριοθέτηση, ούτε θα το αναγκάσει να πάει σε δικαστήριο. Η απροθυμία δεν καταδικάζεται διεθνώς. Η παρανομία ναι (βέβαια επειδή εδώ μπαίνει και το θέμα της ισχύος, τα πράγματα είναι αλλιώς).
3) Δεν τα αντιμετωπίζουμε ως πακέτο, αλλά χωρίς οριοθέτηση δεν έχουμε δικαιώματα. Δεν είναι η ΑΟΖ το ίδιο με την Υφαλοκρηπίδα. Σας έγραψα σχετικά την διαφορά.
4) Το Καστελόριζο καλώς ή κακώς από το 1953 στο Εγχειρίδιο SP 53 του Διεθνούς Υδρογραφικού Οργανισμού έχει καταγραφεί με την δική μας συμφωνία, στην Ανατολική Μεσόγειο. Και δεν είναι ξεχασμένο, τουλάχιστον, από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, από όσα πολύ καλά ξέρω.
5) Η ΑΟΖ τουλάχιστον από όσα ξέρω είχε αρχίσει να εμφανίζεται ως “ζώνη αλιείας” από το 1945. Εγώ ως ΑΟΖ, την ξέρω πολλά χρόνια (και οφείλω να πω και να αναγνωρίσω ότι και ο ακαδημαϊκός κ. Β. Καρακωστάνογλου είχε ασχοληθεί μαζί της πολλά χρόνια πριν). Άρα για ορισμένους δεν είναι μόδα. Βρέθηκε όμως στο προσκήνιο του εθνικού ενδιαφέροντος πολύ όψιμα.
6) Έρευνες μπορούμε να κάνουμε σε περιοχές που θεωρούμε Υφαλοκρηπίδα μας, αλλά εκεί που η Τουρκία αμφισβητεί, δυστυχώς, αποφεύγουμε για να μην δημιουργηθούν θαλάσσια περιστατικά και έτσι διαιωνίζεται η κατάσταση.
Αυτό γίνεται και στην περιοχή του Καστελόριζου, χρόνια τώρα. Βλέπετε εδώ μπαίνει και πάλι η ισχύς.
7) Έχετε δίκιο. Από το άρθρο 57 της Συμβάσεως 1982 ορίζεται ότι τα 200νμ μετρώνται από τις γραμμές βάσεως που έχει ορισθεί η Χωρική Θάλασσα. Αυτό σημαίνει ότι τα 200νμ είναι το σύνολο ΧΘ και ΑΟΖ. Το άρθρο 55 προσδιορίζει ότι η ΑΟΖ βρίσκεται έξω από την Χωρική Θάλασσα και δεν είναι μέρος της Ανοικτής Θάλασσας. Το άρθρο 3 ορίζει το εύρος της Χωρικής Θάλασσας ότι δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 12νμ. Και η οριοθέτηση και της ΑΟΖ, αλλά και της Υφαλοκρηπίδας γίνεται είτε με συμφωνία μεταξύ των ενδιαφερομένων κρατών, είτε με παραπομπή σε δικαστήριο, σύμφωνα με τα άρθρα 74 και 83 αντίστοιχα, πάντοτε έξω από το όριο της Χωρικής Θάλασσας. Τα κράτη όταν συνάπτουν συμφωνία, ή όταν παραπέμπουν σε δικαστήριο, συζητούν χάραξη μιας και μόνης οριοθετικής γραμμής και για τις δύο ζώνες, αλλά πάντοτε με αποδοχή και του ιδίου εύρους ΧΘ.
Φιλικά
Παύλος Γ. Φωτίου

Κύριε Κώστα
Χαίρομαι που έχετε την καλή διάθεση για συζήτηση και συμμερίζομαι ό,τι μπορεί να σας απασχολεί και να σας προβληματίζει πάνω στα εθνικά ζητήματα με επίκεντρο την ΑΟΖ.
Για την υπόθεση της ΑΟΖ και αν θέλετε ρίχτε και μια ματιά στην Συνέντευξη του Άγγελου Συρίγου (επ. Καθηγητή Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο) στη Σοφία Χριστοφορίδου (Μακεδονία της Κυριακής, 8 Μαΐου 2011), που έχει αναρτηθεί εδώ στο «Αντίβαρο», για να έχετε και μια άλλη πέραν της δικής μου επισκόπηση περί του θέματος. Με τον Άγγελο συμφωνώ σχεδόν σε όλα (πλην κάποιων τεχνικών νομικών σημείων), αλλά σας προτείνω την ανάγνωση της συνεντεύξεώς του, για να υπάρχει μια ακόμη ακαδημαϊκή έποψη επί των λεπτομερειών της ΑΟΖ.
Νομίζω όμως πως πρέπει να σας γράψω και τις απόψεις μου για κάποια σημεία των παρατηρήσεων/σκέψεών σας.
Γράφετε λοιπόν:
«Επικεντρώνεστε στην οριοθέτηση ενώ εγώ στην διακήρυξη…»
«Το δικαίωμα της διακήρυξης που μας δίνει το διεθνές δίκαιο, επιτρέπει στη χώρα μας να κάνει ένα πρώτο αυτόνομο βήμα.»
Ναι έτσι είναι και συμφωνώ με τις δύο παραγράφους σας. Τί θα πει όμως διακήρυξη;;; Θα πει ότι με επίσημο έγγραφο προς τον Γεν. Γραμματέα του ΟΗΕ θα λέμε φερ’ ειπείν «Greece claims 200nm EEZ» (όπως κάνουν και άλλα κράτη, δηλαδή γενικώς και αφηρημένα, και αυτή η δήλωση διεκδικήσεως, δημοσιεύεται στα Law of the Sea Bulletins του ΟΗΕ, προς διεθνή ενημέρωση).
Καλώς και να το κάνουμε το «πρώτο βήμα». Έπειτα;;;
Έρχεται και η Τουρκία και δηλώνει ομοίως. Και λοιπόν;;;
Για να μπορέσουμε να ασκήσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, πρέπει να οριοθετηθεί η περιοχή, γιατί αλλιώς κάθε κράτος θα πήγαινε όπου νόμιζε ότι έχει δικαιώματα και θα άρχιζε εργασίες έρευνας και θα έβαζε όπου ήθελε εγκαταστάσεις εκμεταλλεύσεως;;;; Δηλαδή ασυδοσία, αναρχία, ο πιο ισχυρός θα έπαιρνε ό,τι ήθελε;;; Πάμε όμως πολύ μακριά σε άλλες εποχές.
Μου γράφετε:«…Και σαφώς, αυτόνομο βήμα σημαίνει οπωσδήποτε ισχύς, που διαθέτει η χώρα, σε όλους τους τομείς, ακόμη και στον στρατιωτικό…». Χαιρετίζω την άποψή σας. Ωστόσο, πιστεύω ότι αν και δεν σημαίνει πως η έννοια της ισχύος έχει βγει από το διεθνές γίγνεσθαι, στην δική μας περίπτωση, παρά το γεγονός πως οι ελληνικές ΕΔ, αποδεικνύουν το άρτιο των αποτελεσμάτων στις επιχειρήσεις που αναλαμβάνουν μέσα στο συμμαχικό πλαίσιο ΝΑΤΟ αλλά και σε συνδυασμένες επιχειρήσεις της ΕΕ και όποτε μετέχουν σε αποστολές του ΟΗΕ, χωρίς καθόλου να αμφισβητώ το αξιόμαχο, τις δυνατότητες και την προετοιμασία των (αφού έχω ζήσει και πολύ κοντά τους), προβληματίζομαι να δεχτώ ότι θα ήταν ωφέλιμο να διακυβεύσουμε διμερή ένοπλη αντιπαράθεση για την υποστήριξη της μονομερούς μας διακηρύξεως της ΑΟΖ. Δεν θέλω εδώ να συνεχίσω σε αυτονόητα παρεπόμενα την συζήτηση. Μόνο θα επισημάνω ότι δεν είμαστε μόνο δύο οι παίκτες και τα συμφέροντα (γεωστρατηγικά και γεωπολιτικά στην περιοχή μας) άλλων κρατών χρειάζεται να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη (και αυτό σας εγγυώμαι γίνεται επιτελικά), για να επιτευχθεί το καλλίτερο για τα εθνικά συμφέροντα, αλλά δυστυχώς έως τώρα οι συγκυρίες δεν μας έχουν ευνοήσει. Ποιος όμως ξέρει τι επιφυλάσσει το μέλλον με τις συμβαίνουσες ανακατατάξεις στην ευρύτερη περιοχή μας.
Επομένως, για να συνεχίσουμε με την ΑΟΖ, μια απλή διακήρυξη δεν θα έχει κανένα πραγματικό ή πρακτικό όφελος πλην της ικανοποιήσεως του λαϊκού αισθήματος, δηλαδή την πολιτική κοροϊδία. Αν μας αρέσει αυτή η διάσταση, τότε απορώ γιατί η τρέχουσα κυβέρνηση-αφού επί των ημερών της έχει γίνει της… «μόδας» η ΑΟΖ- δεν το έχει κάνει (όταν μάλιστα έχει δείξει ότι τα επικοινωνιακά από παράδοση τα παίζει στα δάχτυλα).
Για αρκετά σημεία των παρατηρήσεών σας, νομίζω πως έχω παραθέσει είτε αμέσως αλλά και εμμέσως τις απόψεις μου σε αυτές τις σημειώσεις και στα προγενέστερα σχόλιά μου, αλλά μένει να απαντήσω στην τελευταία παρατήρηση και στο ερώτημά σας: «Για να επιστρέψω, τελειώνοντας, στα αγαπημένα σας νομικά θέματα, φαντάζεστε τι συναρπαστικές προεκτάσεις θα είχε, τυχούσα προσφυγή της Τουρκίας κατά των Ελλάδα και Κύπρου και της οριοθέτησης των ΑΟΖ τους; Η Τουρκία, να επιχειρεί να προσβάλλει νομικά, διμερή σύμβαση μεταξύ δύο κρατών της ΕΕ, σε ένα δικαστήριο που δεν αναγνωρίζει, για μία σύμβαση που δεν έχει κυρώσει. Αν σας είχε νομικό σύμβουλο η Τουρκία, τι θα την συμβουλεύατε;»
Καταρχάς, όσον αφορά το θέμα, εάν η Τουρκία μη έχοντας κυρώσει την Σύμβαση 1982 μπορεί να προσφύγει σε δικαιοδοτικό όργανο, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι, όλες οι διατάξεις περί Υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ της Συμβάσεως 1982, είτε προϋπήρχαν, είτε έχουν μεταφερθεί στο εθιμικό δίκαιο και άρα δεν χρειάζεται η Τουρκία να έχει κυρώσει καμία σύμβαση. Στο δεύτερο σημείο, είναι αδιάφορο εάν τα κράτη που εμπλέκονται με τα ενδιαφέροντά της ανήκουν στην ΕΕ, γιατί το σημαντικό είναι αν μπορεί να προσφύγει σε δικαστήριο που δεν αναγνωρίζει. Καίτοι μπορεί για αυτό να γίνει κάποια θεωρητική συζήτηση, εδώ αντιμετωπίζουμε δύο εκδοχές. Πρώτον, να θελήσει την παρέμβασή της επί της οριοθετήσεως Ελλάδος-Κύπρου, αφού θα έχει ήδη διαμαρτυρηθεί στον ΟΗΕ, ώστε να έχει έρεισμα να επιμείνει στην αναστολή κάθε δραστηριότητας έρευνας και εκμεταλλεύσεως στις περιοχές που θεωρεί ότι έχει έννομα συμφέροντα. Οπότε, έχω την γνώμη ότι, δεδομένου πως οι γενικές αρχές και η φιλοσοφία του διεθνούς δικαίου προσδοκούν αλλά και ο ίδιος ο Καταστατικός Χάρτης του ΟΗΕ, επιβάλλει την ειρηνική επίλυση των διαφορών, η Τουρκία θα μπορεί για την συγκεκριμένη και μόνο περίπτωση να αναγνωρίσει δικαιοδοσία συμβουλευτικής ομάδος ή διαιτητικού οργάνου και όχι του κυρίου σώματος του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για να επιληφθεί της υποθέσεως και να μας αναγκάσει να προωθηθεί η διευθέτηση σε αυτό το όργανο, ή εάν δεν το θέλουμε να καθίσουμε και τα τρία κράτη να διαπραγματευτούμε. Είναι εύλογο πως η διεθνής κοινότητα ευνοεί την επίλυση των διαφορών με διαπραγματεύσεις ή δικαστική προσφυγή, και τα κράτη μετρούν τις δυνάμεις και τις δυνατότητές τους σε κάθε περίπτωση, με αναγωγή και σε διεθνή ερείσματα.
Τέλος, όπως σας έχω γράψει σε προηγούμενο σχόλιο, τα κράτη για να μπορέσουν να έχουν λόγο όταν θεωρούν πως διακυβεύονται ή θίγονται συμφέροντά τους επιτρέπεται και το διεθνές δίκαιο ανέχεται (οι θεωρητικοί μάλιστα το προτρέπουν και η πρακτική το έχει καταγράψει σε πολλές περιπτώσεις) ακόμη και την με στρατιωτική παρουσία και δυναμική να μπορέσουν να ανατρέψουν δυσμενείς για τα συμφέροντά τους καταστάσεις. Εδώ βέβαια μπαίνει πάλι το ζήτημα της ισχύος των κρατών και τα διεθνή τους ερείσματα.
Άρα, οι νομικοί σύμβουλοι αυτά τα ενδεχόμενα τα εξετάζουν ενδελεχώς μαζί με γεωπολιτικές αναλύσεις και με ανάλυση ενδεχομένων στρατιωτικο-διπλωματικών χειρισμών, ώστε να προταθεί και επιλεγεί η πλέον αποδοτική πολιτική, που όπως γίνεται αντιληπτό δεν έχει ποτέ στατικό χαρακτήρα και νόημα, αφού οι μεταβλητές είναι πολλές και ευαίσθητες.
Φιλικά
Παύλος Γ. Φωτίου