Μήνυμα αγωνιστικότητας από την Κάλυμνο

Άρωμα Αιγαίου και δροσιά διακοπών θα έχει, λόγω της εποχής, η σημερινή μας επικοινωνία, αγαπητοί αναγνώστες. Η ευλογία του Αγίου Σάββα του Νέου και η πρόσκληση κάποιων καλών φίλων με έφερε για προσκύνημα και ξεκούραση στην Κάλυμνο, το νησί των σφουγγαράδων. Φθάνοντας στο φιλόξενο αυτό νησί των Δωδεκανήσων ανακαλύπτεις πολλά πράγματα που προκαλούν εντύπωση. Επί παραδείγματι έμαθα ότι η Κάλυμνος δεν είναι μόνο το νησί των σφουγγαράδων, αλλά και των πολυτέκνων. Λένε ότι έχει τη μεγαλύτερη αναλογία πολυτέκνων οικογενειών σε όλη την Ελλάδα, ίσως και σε όλη την Ευρώπη. Έμαθα επίσης ότι τα Δωδεκάνησα θα μπορούσαν κάλλιστα να ονομάζονται Εικοσιπεντάνησα, διότι όταν μιλούμε για Δώδεκα μετρούμε μόνο τα μεγάλα. Υπάρχουν αρκετά όμορφα νησάκια κατοικημένα, έστω και από λίγους κατοίκους, που υψώνουν καθημερινά την ελληνική σημαία στην ακριτική αυτή περιοχή. Δύο τέτοια νησιά, κατοικημένα όχι βραχονησίδες, είναι και η Ψέριμος και η Τέλενδος, που ανήκουν στον Δήμο και στο νησιωτικό σύμπλεγμα της Καλύμνου.

Η ελληνορθόδοξη συνείδηση, η θρησκευτική ευλάβεια, ο αγνός πατριωτισμός των κατοίκων και η συγκρατημένη αισιοδοξία, παρά την τουρκική προκλητικότητα και την οικονομική κρίση, είναι τα χαρακτηριστικά των συγχρόνων Καλυμνίων που εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη. Διευκρινίζω ότι είμαι γέννημα θρέμμα Θεσσαλονικεύς με Δυτικομακεδονικές ρίζες, άρα δεν έχω τοπικιστικά κίνητρα όταν επαινώ την Κάλυμνο. Η πρώτη αυτή επίσκεψη μού έδωσε το μήνυμα ότι όσο πιο κοντά στα σύνορα ζουν οι Έλληνες, τόσο πιο αγωνιστικοί και αγέρωχοι είναι, ειδικά μάλιστα όταν ζουν δίπολα στα Ίμια και βλέπου ή ακούν καθημερινά τις τουρκικές παραβιάσεις και παραβάσεις. Η μνήμη των Ιμίων, των δύο βραχονησίδων, τις οποίες μετέτρεψε σε γκρίζες ζώνες η διακυβέρνηση Κ. Σημίτη, είναι πολύ έντονη στην Κάλυμνο. Σε μία πλατεία παραλιακή υπάρχουν οι προτομές των τριών ηρώων αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού, οι οποίοι έπεσαν με το ελικόπτερο κατά περίεργο τρόπο την βροχερή εκείνη νύχτα. Ο Καραθανάσης, ο Βλαχάκος και ο Γιαλοψός ζουν ακόμη μέσα στην καρδιά των Καλυμνίων και δεν θα ξεχασθούν ποτέ. Ο γλύπτης μάλιστα κατά τρόπο συγκινητικό παριστάνει ένα γέρο-ναυτικό και ένα νεαρό αγόρι να υποκλίνονται μπροστά στις προτομές των τριών αξιωματικών. Όσο για τα αίτια του θανάτου τους ελάχιστοι Καλύμνιοι δέχονται την εκδοχή της ζάλης-βέρτιγκο ή της οποιασδήποτε βλάβης. Όσοι είδαν το κέλυφος του ελικοπτέρου να φυλάσσεται στο λιμάνι της Καλύμνου τις ημέρες εκείνες μιλούν για ένα μέταλλο γαζωμένο από σφαίρες!

Η αγωνιστικότητα των Καλυμνίων δοκιμάσθηκε ιδιαιτέρως κατά την περίοδο της Ιταλοκρατίας στα Δωδεκάνησα (1912-1943). Συγκεκριμένα το 1935 το φασιστικό καθεστώς της Ιταλίας- πιθανότατα σε συνεννόηση με το Βατικανό- αποπειράθηκε να ξεριζώσει την Ορθόδοξη Πίστη και την ελληνική γλώσσα από την ψυχή των Καλυμνίων. Έκλεισαν τα ελληνικά σχολεία, έγινε υποχρεωτική η παρακολούθηση των ιταλικών μαθημάτων, μεθοδεύθηκε η αποκοπή των κληρικών από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και αφίχθηκαν στο νησί Παπικοί ιεραπόστολοι για προσηλυτισμό. Στις 7 Απριλίου 1935 οι Καλύμνιοι αντέδρασαν δυναμικά βροντοφωνάζοντας ότι θέλουν να παραμείνουν Έλληνες Ορθόδοξοι. Επικεφαλής του αγώνος ήσαν οι γυναίκες, οι οποίες έχουν χαλυβδωθεί ψυχικά, καθώς επί 5 μήνες ανατρέφουν μόνες τα παιδιά τους περιμένοντας τους άνδρες να φέρουν τα σφουγγάρια από τα παράλια της Βορείου Αφρικής. Στην πρώτη γραμμή ήταν η Ηγουμένη της Αγίας Αικατερίνης με πολλές μοναχές από τα μοναστήρια του νησιού. Η ημέρα εκείνη έμεινε γνωστή ως «ο Πετροπόλεμος» διότι οι Καλύμνιες, μικρές και μεγάλες, άρχισαν να πετροβολούν τους σιδερόφρακτους Ιταλούς στρατιώτες. Οι Καραμπινιέροι δεν τόλμησαν να πυροβολήσουν γυναίκες, αλλά ξέσπασαν στον Μανόλη Καζώνη, που πετροβολούσε τον στρατώνα τους από κοντινή απόσταση. Στο σημείο του ηρωικού θανάτου του υπάρχει σήμερα μία αναθηματική πλάκα. Πόσοι άραγε από τους σύγχρονους νέους μας γνωρίζουν το όνομα αυτού του παλληκαριού; Και πόσες από τις νεαρές κοπέλλες της εποχής μας γνωρίζουν για την αντίσταση των γυναικών της Καλύμνου υπέρ Ορθοδοξίας, Ελληνισμού και Ελευθερίας; Δυστυχώς τα πρότυπα που καλλιεργούνται από τα σχολικά βιβλία είναι διαφορετικά. Π.χ. το σημερινό βιβλίο Αρχαίων Ελληνικών της Β΄ Γυμνασίου προβάλλει ως πρότυπο τις εταίρες της Αρχαίας Αθήνας!

Στους περισσότερους εξώστες σπιτιών της Καλύμνου κυματίζει η ελληνική σημαία συνήθως μαζί με τη βυζαντινή. Στην αίθουσα της Δημοτικής Φιλαρμονικής, μιάς από τις καλύτερες στην Ελλάδα, είδα την ελληνική μαζί με την Κυπριακή σημαία και την επιγραφή «Ελλάδα-Κύπρος ένας λαός»! Οι Δωδεκανήσιοι αισθάνονται πολύ κοντά με τους Έλληνες της Κύπρου, άλλωστε και η Κυπριακή διάλεκτος ομοιάζει με τη Δωδεκανησιακή. Στην παραλία της Πόθειας, που είναι η πρωτεύουσα σήμερα, βλέπει ο επισκέπτης τις προτομές των μεγάλων ευεργετών και δωρητών καθώς και αναμνηστικές στήλες εθνικών αγώνων. Μού έκανε εντύπωση η προτομή του κληρικού Νικηφόρου Ζερβού, ο οποίος το 1900 ίδρυσε το πρώτο πλήρες ελληνικό σχολείο στα τουρκοκρατούμενα Δωδεκάνησα. Το κτήριο του σχολείου σώζεται με την επιγραφή «Νικηφόρειος Ελληνική Σχολή». Οι κάτοικοι της Καλύμνου δεν έχουν επηρεασθεί –ευτυχώς- από τα μεταμοντέρνα κηρύγματα ψευδοπροοδευτισμού και συνεχίζουν να τιμούν τους σπουδαίους προγόνους τους, λαϊκούς και κληρικούς.

Η Κάλυμνος δεν έχει μεθυσμένους ξένους τουρίστες. Βασίζεται στην επίσκεψη των Αποδήμων Καλυμνίων της Αυστραλίας και των ΗΠΑ και στους πολυάριθμους προσκυνητές του Αγίου Σάββα, θαυματουργού Αγίου του 20ού αιώνος. Είθε η χάρη Του να ενισχύει το φρόνημα των κατοίκων και ημών των επισκεπτών.

Κ.Χ. 7.8.2011

Κωνσταντίνος Χολέβας –Πολιτικός Επιστήμων