Κωνσταντίνος Χολέβας- Πολιτικός Επιστήμων
Την 1η Αυγούστου συμπληρώθηκαν ακριβώς 300 χρόνια από την εκδημία του Ηλία Μηνιάτη, Επισκόπου Κερνίτσης και Καλαβρύτων και πνευματικού αγωνιστού επί Τουρκοκρατίας. Ο φλογερός αυτός ιεροκήρυκας και εθνοκήρυκας έζησε σε δύσκολους χρόνους, όταν τα μεν Επτάνησα από όπου κατήγετο ήσαν υπόδουλα στους Ρωμαιοκαθολικούς Ενετούς, η δε υπόλοιπη Ελλάδα στέναζε υπό τον βάρβαρο Οθωμανικό ζυγό. Η πίστη του στον Χριστό και στον Ελληνισμό, η ελληνορθόδοξη παιδεία του και η ρητορική του δεινότητα τον ανέδειξαν ως έναν από τους μεγάλους δασκάλους του υποδούλου Γένους και αγωνιστή υπέρ των δικαίων της Εκκλησίας και της Πατρίδος.
Ο Ηλίας Μηνιάτης γεννήθηκε στο Ληξούρι της Κεφλληνίας το 1669. Ήταν υιός του ιερέως Φραγκίσκου Μηνιάτη και της πρεσβυτέρας του Μαρεζίας. Σε ηλικία δέκα ετών, το 1679, εισήλθε ως τρόφιμος στο Φλαγγινιανόν Φροντιστήριον των Ελλήνων της Βενετίας όπου διέπρεψε στα θεολογικά και φιλοσοφικά γράμματα. Αμέσως μετά την αποφοίτησή του η σχολική Εφορεία (επιτροπή) τον διόρισε καθηγητή των ελληνικών μαθημάτων επί τρία έτη και έτσι απέκτησε αγαθή φήμη. Παράλληλα προς τη διδασκαλία εξελίχθηκε σε άριστο ιεροκήρυκα. Οι Κεφαλλονίτες και οι Ζακυνθηνοί πληροφορήθηκαν τα διδακτικά και ρητορικά του τάλαντα και τον κάλεσαν να μορφώσει τους νέους των Επτανήσων, όπου εργάσθηκε επί ένδεκα έτη. Το 1696- 1698 κήρυξε τον Θείο Λόγο στην Ενετοκρατούμενη Κέρκυρα. Η παρουσία του στα Ιόνια νησιά τόνωσε το φρόνημα των κατοίκων, οι οποίοι είχαν να αντιμετωπίσουν την ύπουλη αντιορθόδοξη προπαγάνδα των Ενετών.. Έζησε επτά χρόνια στην Κωνστντινούπολη, όπου τα κηρύγματά του απέσπασαν την επιδοκιμασία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Το 1710 εξελέγη Μητροπολίτης Κερνίκης και Καλαβρύτων της Πελοποννήσου. Απεβίωσε στην Πάτρα την 1.8.1714 από άγνωστη αιτία σε ηλικία μόλις σαρανταπέντε ετών.
Πιστεύω ότι αξίζει να παραθέσω λίγες φράσεις από ένα ιστορικό κήρυγμά του στη Βενετία με αφορμή την εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόικου. Ο Μηνιάτης με γλαφυρή γλώσσα, κατανοητή και σήμερα, ικετεύει την Θεοτόκο να ελευθερώσει τους ταλαιπωρουμένους Έλληνες και παρουσιάζει, με την παράθεση ονομάτων Αγίων και πόλεων, την αντίληψή του για τα πνευματικά όρια του Ελληνισμού. Αν και την εποχή εκείνη χρησιμοποιείτο και ο όρος Ρωμηός για να υποδηλώσει τον Ορθοδόξο Έλληνα, ο Μηνιάτης εμμένει στη χρήση των όρων Ελλάς και Έλλην, υπογραμμίζοντας την πίστη του στη διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού. Αντιγράφω από το βιβλίο του αειμνήστου καθηγητού Κωνσταντίνου Σκουτέρη « Κείμενα του Νέου Ελληνισμού» (έκδοση Αποστολικής Διακονίας, Αθήνα 1971):
« Έως πότε πανακήρατε Κόρη, το τρισάθλιον γένος των Ελλήνων έχει να ευρίσκεται εις τα δεσμά μιάς ανυποφέρτου δουλείας;….. Ας σε παρακινήσωσιν αι φωναί και αι παρακλήσεις των Αγίων σου, όπου ακαταπαύστως φωνάζουσιν από όλα τα μέρη της τρισθλίου Ελλάδος. Φωνάζει ο Ανδρέας από την Κρήτη, φωνάζει ο Σπυρίδων από την Κύπρον, φωνάζει ο Ιγνάτιος από την Αντιόχειαν, φωνάζει ο Διονύσιος από τας Αθήνας, φωνάζει ο Πολύκατρπος από την Σμύρνην, φωνάζει η Αικατερίνα από την Αλεξάνδρειαν, φωνάζει ο Χρυσόστομος από την βασιλεύουσαν πόλιν και δείχνοντάς σου την σκληροτάτην τυραννίαν των αθέων Αγαρηνών, ελπίζουσιν από την άκραν σου ευσπλαγχνίαν, του Ελληνικού γένους την απολύτρωσιν. Αποδέξου, λοιπόν, Παναγία, τα δάκρυά μας, τα οποία σημαδεύουσι το μυστήριον, όπου εις εσέ ετελειώθη. Διότι καθώς τα δάκρυα τρέχουσιν χωρίς βλάψιμον των ομμάτων (ματιών), έτσι και ο θείος Λόγος έτρεξεν από την καθαράν σου μήτραν χωρίς βλάψιμον της παρθενίας σου…» .
Το ωραίο αυτό κείμενο, το οποίο μάς προετοιμάζει κατά ευτυχή συγκυρία για να τιμήσουμε την Παναγία τον Δεκαπεντύγουστο, δείχνει ποια ήσαν τα γεωγραφικά όρια της Μεγάλης Ιδέας, η οποία αφύπνισε το υπόδουλο Γένος. Αιωνία η μνήμη του Μητροπολίτου και Εθνεγέρτου Ηλία Μηνιάτη!
Κ.Χ. 31.7. 2014