Aπό το 626 μ.Χ., όταν οι Έλληνες της Ρωμανίας (Βυζαντίου) ανακήρυξαν την Θεοτόκο σε Υπέρμαχο Στρατηγό, η οποία σώζει την Βασιλεύουσα και το Γένος, αισθανόμαστε την Παναγία πολύ κοντά στον λαό μας και στις εθνικές μας περιπέτειες. Πολύ σωστά οι θεολόγοι θα μάς θυμίσουν ότι ο Χριστός ήλθε για να σώσει όλους τους ανθρώπους και ότι δεν είναι σωστό να συνδέουμε την Θεοτόκο μόνο με ένα έθνος. Όμως η Παναγία βοηθεί τους αδικουμένους όταν κινδυνεύουν από «επιδρομής αλλοφύλων» και ο Ελληνισμός υπήρξε πολλές φορές αδικημένος. Γι’ αυτό και άλλοτε και σήμερα την τιμούμε ως Μητέρα μας.
Στην Παναγία εστράφη η προσευχή και η ελπίδα των υποδούλων μετά την Άλωση του 1453. « Σώπασε κυρά Δέσποινα και μην πολυδακρύζεις, πάλι με χρόνους με καιρούς πάλι δικά Σου θάναι» ήταν οι στίχοι που εξέφρασαν τη Μεγάλη Ιδέα.
Την ημέρα του Ευγγελισμού της Θεοτόκου, στις 25 Μαρτίου, όρισε η Φιλική Εταιρία για να ξεκινήσει συντονισμένα ο Μεγάλος Ξεσηκωμός. Το μαρτυρούν τα Απομνημονεύματα των αγωνιστών του 1821 και ματαιοπονούν οι δήθεν προοδευτικοί που χλευάζουν την ημερομηνία ως επινοηθείσα εκ των υστέρων. Άλλωστε στην Παναγία έκανε τα τάματά του πριν από τις μεγάλες μάχες ο θρυλικός Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.
Την Παναγία έφεραν ως σύμβολο Πίστης και ελπίδας διάφορες σφραγίδες τοπικών Βουλών πριν και κατά τη διάρκεια της Επαναστάσεως. Η Βουλή των Ψαρών είχε στη σφραγίδα της την Παναγία και τον Άγιο Νικόλαο. Η πρώτη Επαναστατική Επιτροπή της Κρήτης το 1821 έθεσε στη σφραγίδα της την « Παναγία του Λουτρού» .
Τον τρίτο χρόνο τηε Εθνεγερσίας η εύρεση της εικόνς της Μεγαλόχαρης στην Τήνο αναζωπύρωσε τις ελπίδες των αγωνιζομένων και θεωρήθηκε ως μήνυμα ελευθερίας. Ήταν στις 30.1.1823 όταν η σκαπάνη βρήκε τη θυματουργή εικόνα, την οποία είδε στο όραμά της η Οσία Πελαγία.
Τον τορπιλλισμό της Έλλης ανήμερα του Δεκαπνεταυγούστου του 1940 χαρακτήρισαν ως μεγάλη προσβολή οι πρόγονοί μας και υπό την προστασία της Παναγίας έγραψαν την εποποιία των Βορειοηπειρωτικών βουνών. Και στην Παναγία Σουμελά του Βερμίου και της Τρατεζούντας προσέρχονται οι ξεριζωμένοι Πόντιοι για να τονίσουν ότι δεν ξεχνούν τις ρίζες τους.
«Εκ παντοίων με κινδύνων ελευθέρωσον»!
Κ.Χ. 11.8.2014