Τι βιβλίο διαβάσατε αυτό το καλοκαίρι; Ήταν κάποτε μία συνηθισμένη ερώτηση. Δεν ξέρω πόση σχέση έχει με τη σημερινή πραγματικότητα και με τις θερινές διακοπές των νέων μας. Σήμερα τα πρότυπα διακοπών και ψυχαγωγίας που προβάλλονται δεν έχουν μεγάλη σχέση με την πνευματική ανάταση, με την παράδοση του τόπου, με την πραγματική ψυχ-αγωγία, που σημαίνει αγωγή της ψυχής. Κι όμως τώρα που η πολύπλευρη κρίση αγχώνει περισσότερο τη νέα γενιά, καλούμαστε εμείς οι μεγαλύτεροι να τους προσφέρουμε ευκαιρίες μόρφωσης, πνευματικής αναζητήσεως και ανοίγματος νέων οριζόντων.
Ζούμε στην εποχή του διαδικτύου και των ηλεκτρονικών βιβλίων. Αλλά η μυρωδιά του τυπωμένου χαρτιού δεν έχει χάσει τη γοητεία της. Ας προτρέψουμε τα παιδιά μας να διαβάσουν το καλοκαίρι κάτι εξωσχολικό, μέσα από τη μεγάλη λογοτεχνική μας παράδοση, την Ιστορία μας, τα έθιμα του λαού μας. Ας τους δώσουμε εμείς πρώτοι το παράδειγμα. Όχι διαβάζοντας αστυνομικά μυθιστορήματα ή δακρύβρεκτα ρομάντσα, αλλά κρατώντας στα χέρια μας κάποιον από τους αρχαίους τραγικούς ή φιλοσόφους ή από τη νεώτερη λαμπρή γραμματεία ή από τις πουλυάριθμες ιστορικές περιπέτειες του έθνους μας.
Ας δώσουμε στα παιδιά μας την ευκαιρία να γνωρίσουν τη λατρευτική, καλλιτεχνική και μορφωτική παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας. Ας τους συνοδεύσουμε στη διάρκεια των διακοπών σε ένα από τα πάμπολλα μοναστήρια της ελληνικής πατρίδας μας να θαυμάσουν τον βίο των αγιασμένων μορφών που ασκήθηκαν εκεί, να αναβαπτισθούν στη βυζαντινή μας μουσική, να πιουν καφέ και να φάνε λουκούμι συζητώντας με απλούς και φιλόξενους μοναχούς και μοναχές, να διδαχθούν από την αγιογραφία, τα τέμπλα την αρχιτεκτονική. Να κατανοήσουν τις μυστικές δυνάμεις που διατήρησαν την πνευματική ελευθερία μας ακόμη και όταν χανόταν η εθνική- κρατική ελευθερία.
Ας μην λησμονήσουμε τους αρχιολογικούς θησαυρούς μας, τα μικρά και μεγάλα μουσεία, τη φωνή των λίθων και των μνημείων που μαρτυρούν τη διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού. Τα παιδιά της Αθήνας έχουν άραγε επισκεφθεί τη Βεργίνα ή το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνος στη Θεσσαλονίκη; Όταν περνούμε από τόπους ιστορικών μαχών μιλούμε στους νέους μας για το αίμα που χύθηκε επί χιλιετίες για να είμαστε σήμερα ελεύθεροι; Έχουμε άραγε ανακαλύψει τα μικρά μουσεία των πόλεων της περιφέρειας, τα οποία εκτός από την ιστορία του τόπου αποδεικνύουν και τη δύναμη των λίγω , αλλά φιλότιμων εθελοντών, οι οποίοι διασώζουν την τοπική παράδοση και την προβάλλουν στον επισκέπτη; Χαρακτηριστικά παραδείγματα που μού έρχονται στο νου: Το Λαογραφικό Μουσείο του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών στην Κοζάνη, το Μουσείο Μακεδονομάχων στο Μεγάλο Μετέωρο, το Ναυτικό και Ιστορικό Μουσείο Γαλαξειδίου, το Λαογραφικό Μουσείο της Καλύμνου και τόσα άλλα. Αν δεν αξιοποιήσουμε το καλοκαίρι για να δείξουμε στους νέους μας την αρχαία, βυζαντινή και νεοελληνική ιστορική μας κληρονομιά, τότε θα τα αφήσουμε αθωράκιστα. Χωρις προοπτική και όραμα για το μέλλον, χωρίς αυτοπεποίθηση, χωρίς απαντήσεις και τεκμήρια απέναντι στις θρασύτατες προπαγάνδες των γειτόνων.
Προσφάτως παρατηρώ την αξιέπαινη πρωτοβουλία τοπικών συλλόγων ή δημοτικών αρχών να διοργανώνουν ουσιαστικές πολιτιστικές συνατήσεις και πνευματικές ευκαιρίες σε μικρά μέρη με έμφαση στην ελληνορθόδοξη ταυτότητά μας. Μικρά συνέδρια, ημερίδες, συζητήσεις, ξεναγήσεις, τέτοιες όμορφες δραστηριότητες προσφέρονται στον παραθεριστή και στα παιδιά του. Αρκεί να ενδιαφερθούμε και να θελήσουμε να μετάσχουμε. Είναι συγκινητικό να παρακολουθείς επιστημονικά συμπόσια σε μικρά χωριά σε συνδυασμό με το θερινό αντάμωμα των « Αποδήμων» του χωριού με απαρχή τη Θεία Λειτουργία και με κατάληξη ένα γλέντι με δημοτικούς χορούς.
Είμαστε πνευματικά πλούσιοι. Όταν αγχωνόμαστε για τα υλικά τότε φτωχαίνουμε πνευματικά. Αν δώσουμε στους νέους μας ελληνική πνευματική τροφή, θα τους κάνουμε πλουσιότερους σε ανθρωπιά και πιο αισιόδοξους..
Κ.Χ. 17.8.2014