Το Ινστιτούτο Συντηρητικής Πολιτικής δημοσιεύει την ερευνητική εργασία του συνεργαζόμενου ερευνητή του ΙΝΣΠΟΛ Γιώργου Κοκκόλη (βιογραφικό) με θέμα:
*
Το νομικό καθεστώς των σχέσεων Εκκλησίας-Κράτους
Εισαγωγή στις νομικές διαστάσεις των σχέσεων Εκκλησίας-Κράτους στην Ελλάδα και στην Κύπρο
*
Η έρευνα είναι διαθέσιμη σε μορφή PDF:
Περίληψη της έρευνας:
Σε αυτό το σκέλος της έρευνάς μας θα εισαγάγουμε τον αναγνώστη στην εποπτεία του νομικού καθεστώτος των σχέσεων Εκκλησίας και Κράτους στην Ελλάδα. Μετά από μια σύντομη ιστορική αναδρομή, η οποία αναδεικνύει κάποιες αιτιώδεις πτυχές του ζητήματος, θα παρουσιάσουμε το πώς ρυθμίζεται νομικά η ίδια η θέση της Εκκλησίας στον ελληνικό δημόσιο χώρο αφ’ ενός και το πώς έχει θεσμισθεί να συσχετίζεται το ελληνικό κράτος μαζί της αφ’ ετέρου. Διαπιστώνουμε εδώ ως θέσμιο αυτό που σε έτερο σκέλος της έρευνας έχει διαπιστωθεί ως σύγχυση: ότι οι σχέσεις (και το ενδεχόμενο αίτημα χωρισμού) Εκκλησίας-Κράτους είναι ένα ζήτημα ουσιαστικά διαφορετικό από τις σχέσεις (και το ενδεχόμενο αίτημα χωρισμού) Εκκλησίας-Κοινωνίας.
Ολοκληρώνοντας την εισαγωγική εποπτεία της νομικής διαστάσεως των σχέσεων Εκκλησίας-Κράτους στην Ελλάδα, θα προχωρήσουμε στην νύξη μιας αντιπρότασης: διαπιστώνουμε πως υφίσταται ήδη κράτος στο οποίο υπάρχει πλήρης χωρισμός Εκκλησίας-Κράτους, χωρίς όμως να λαμβάνει χώρα χωρισμός Εκκλησίας-Κοινωνίας. Αυτό το κράτος είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, όπου ναι μεν υφίσταται πλήρης νομικός χωρισμός Εκκλησίας-Κράτους (δηλαδή: η Εκκλησία δεν δύναται να αναλάβει την άσκηση εξουσιών που κανονικά ανήκουν στο κράτος, είτε σε μικρο- είτε σε μακρο-επίπεδο), ενώ ταυτόχρονα οι σχέσεις Εκκλησίας-Κοινωνίας είναι τουλάχιστον τόσο στενές, αν όχι στενότερες, απ’ ό,τι στην Ελλάδα.
Φυσικά, εμπλέκεται το ζήτημα της οικονομικής αυτοτέλειας της Εκκλησίας, η οποία υφίσταται στην Κύπρο αλλά δεν υφίσταται στην Ελλάδα – ζήτημα για το οποίο δεν τολμούμε να προτείνουμε λύση στο πλαίσιο της παρούσης σύντομης έρευνας, αν μη τι άλλο διότι δεν επαρκούν για κάτι τέτοιο τα δημοσίως διαθέσιμα στην Ελλάδα στοιχεία, με τα οποία κανείς θα μπορούσε να κοστολογήσει αντιπρόταση. Μολαταύτα, το γεγονός παραμένει: είναι απολύτως εφικτό το να μην υφίσταται διαπλοκή των αρμοδιοτήτων Εκκλησίας-Κράτους, χωρίς όμως να επέρχεται ή να μεθοδεύεται χωρισμός Εκκλησίας-Κοινωνίας. Παράδειγμα, η Κύπρος.
Στους επόμενους μήνες θα ακολουθήσουν και τα δύο τελευταία μέρη της ευρύτερης έρευνας του ΙΝΣΠΟΛ για τις σχέσεις Εκκλησίας-Κράτους στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.