Σε αυτό το δεύτερο σεμινάριο θα εισαγάγουμε τους συμμετέχοντες στην εποπτεία του νομικού καθεστώτος των σχέσεων Εκκλησίας και Κράτους στην Ελλάδα. Μετά από μια σύντομη ιστορική αναδρομή, η οποία αναδεικνύει κάποιες αιτιώδεις πτυχές του ζητήματος, θα παρουσιάσουμε το πώς ρυθμίζεται νομικά η ίδια η θέση της Εκκλησίας στον ελληνικό δημόσιο χώρο αφ’ ενός και το πώς έχει θεσμισθεί να συσχετίζεται το ελληνικό κράτος μαζί της αφ’ ετέρου. Διαπιστώνουμε εδώ ως θέσμιο αυτό που σε έτερο σκέλος της έρευνας έχει διαπιστωθεί ως σύγχυση: ότι οι σχέσεις (και το ενδεχόμενο αίτημα χωρισμού) Εκκλησίας-Κράτους είναι ένα ζήτημα ουσιαστικά διαφορετικό από τις σχέσεις (και το ενδεχόμενο αίτημα χωρισμού) Εκκλησίας-Κοινωνίας.
Ολοκληρώνοντας την εισαγωγική εποπτεία της νομικής διαστάσεως των σχέσεων Εκκλησίας-Κράτους στην Ελλάδα, θα προχωρήσουμε στην νύξη μιας αντιπρότασης: διαπιστώνουμε πως υφίσταται ήδη κράτος στο οποίο υπάρχει πλήρης χωρισμός Εκκλησίας-Κράτους, χωρίς όμως να λαμβάνει χώρα χωρισμός Εκκλησίας-Κοινωνίας. Αυτό το κράτος είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, όπου ναι μεν υφίσταται πλήρης νομικός χωρισμός Εκκλησίας-Κράτους (δηλαδή: η Εκκλησία δεν δύναται να αναλάβει την άσκηση εξουσιών που κανονικά ανήκουν στο κράτος, είτε σε μικρο- είτε σε μακρο-επίπεδο), ενώ ταυτόχρονα οι σχέσεις Εκκλησίας-Κοινωνίας είναι τουλάχιστον τόσο στενές, αν όχι στενότερες, απ’ ό,τι στην Ελλάδα.
Φυσικά, εμπλέκεται το ζήτημα της οικονομικής αυτοτέλειας της Εκκλησίας, η οποία υφίσταται στην Κύπρο αλλά δεν υφίσταται στην Ελλάδα – ζήτημα για το οποίο δεν τολμούμε να προτείνουμε λύση στο πλαίσιο της παρούσης σύντομης έρευνας, αν μη τι άλλο διότι δεν επαρκούν για κάτι τέτοιο τα δημοσίως διαθέσιμα στην Ελλάδα στοιχεία, με τα οποία κανείς θα μπορούσε να κοστολογήσει αντιπρόταση. Μολαταύτα, το γεγονός παραμένει: είναι απολύτως εφικτό το να μην υφίσταται διαπλοκή των αρμοδιοτήτων Εκκλησίας-Κράτους, χωρίς όμως να επέρχεται ή να μεθοδεύεται χωρισμός Εκκλησίας-Κοινωνίας. Παράδειγμα, η Κύπρος.
///
*Ο Γιώργος Κοκκόλης γεννήθηκε το 1988 στην Αθήνα και εργάζεται ως πολιτικός συντάκτης σε ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στην ιστορία του εθνικισμού από του London School of Economics and Political Science αφ’ ότου αποφοίτησε με άριστα από το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι εκπρόσωπος στην Ελλάδα του cafebabel.com, του πρώτου πανευρωπαϊκού νεανικού περιοδικού. Για την δράση του έχει τιμηθεί με το βραβείο Καρλομάγνος. Από τον Σεπτέμβριο του 2014 αναλαμβάνει αντιδήμαρχος παιδείας και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στον δήμο Ραφήνας-Πικερμίου.