του Μελέτη Μελετόπουλου*
Θυμάμαι τον πρύτανι του Πανεπιστημίου της Γενεύης, όπου φοίτησα προ τριακονταετίας. Ψηλός, λιγνός, με έντονη μύτη και ασημένια γυαλιά, σκυφτός, ντυμένος πάντοτε με ένα γκρι κοστούμι. Προπαντός σπουδαίος επιστήμων και δάσκαλος. Κυκλοφορούσε στους διαδρόμους του πανεπιστημίου χωρίς μεγαλοπρεπές ύφος, ήταν προσηνής, οι φοιτητές τον χαιρετούσαν ευγενικά, με σεβασμό αλλά και οικειότητα που δεν υπερέβαινε το όριο. Λεπτές διαχωριστικές γραμμές, που κάνουν την διαφορά ανάμεσα σε μία εξελιγμένη και σε μία πρωτόγονη κοινωνία.
Η πρυτανεία εθεωρείτο εκεί μία υπηρεσία επίλυσης διοικητικών προβλημάτων και όχι πολιτική θέση, ούτε εφαλτήριο γιά πολιτικά αξιώματα, ούτε πολλώ μάλλον γραφείο εξυπηρετήσεως κομματικών πελατών. Όποια ζητήματα ανεφύοντο μεταξύ των φοιτητικών συλλόγων και της πρυτανείας, επελύοντο βάσει διαδικασιών, τις οποίες όλοι εσέβοντο. Ας προσθέσω ότι, κατά την δωδεκαετία που φοίτησα σε αυτό το κορυφαίο πανεπιστήμιο, δεν θυμάμαι ούτε μία φορά να είδα μουτζουρωμένους τοίχους ή κακοποιημένες προτομές επιφανών ανδρών. Μόνον μία φορά, θυμάμαι, παραμονές των εκλογών του 1981 στην Ελλάδα, είδα σε μία γέφυρα στον δρόμο Γενεύης-Λωζάννης γραμμένα με τεράστια κόκκινα γράμματα «ΚΚΕ 17%»!!!
Τα θυμόμουνα όλα αυτά προχθές το βράδυ, που έβλεπα στις ειδήσεις το οικτρό θέαμα που παρουσίαζε η πρυτανεία του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου ομάδα φοιτητών είχε περικυκλώσει το γραφείο του πρυτάνεως Φορτσάκη, είχε αναρτήσει ένα πανώ πίσω από την πλάτη του, κάποιοι φωνασκούσαν, ο πρύτανις καθιστός απαντούσε με νομικού τύπου επιχειρήματα, οι φοιτητές τον διέκοπταν, και στην σκηνή δεν υπήρχε ίχνος από την εικόνα ενός ανωτάτου εκπαιδευτικού ιδρύματος, όπως αυτό ορίζεται διεθνώς.
Αλλά σε αυτό το σημείο θα διαφωνήσω με όσους εξυμνούν την προσπάθεια του νέου πρυτάνεως να επιβάλει σιδηρά πειθαρχία στο πανεπιστήμιό του, προσπάθεια που θα αποτύχει και αυτή, όπως όλες οι προηγούμενες. Και θα υποστηρίξω την προφητεία μου υποβάλλοντας στον πρύτανι ορισμένες ερωτήσεις:
α. ποιός ευθύνεται γιά την απαξίωση του πανεπιστημιακού θεσμού, οι φοιτητές ή οι καθηγητές, που καθιέρωσαν την μεταξύ τους αδιανόητη προσφώνηση «κύριε συνάδελφε»; Από πού και ώς πού ο καθηγητής είναι συνάδελφος με τον φοιτητή του; Ασφαλώς γνωρίζετε, κ.πρύτανι, ως νομικός, ότι η προσφώνηση αποτελεί κακογουστιά, λαϊκισμό, αυτογελοιοποίηση των καθηγητών, ακόμη και αντιποίηση αρχής.
β. αλλά αυτό είναι η επιφάνεια, που απλώς αντανακλά την ουσία. Και η ουσία είναι ότι οι πανεπιστημιακοί καθηγητές εκλέγονται σε απαράδεκτα υψηλό ποσοστό βάσει κομματικής εύνοιας, με τις λεγόμενες «φωτογραφικές προκηρύξεις» και την έγκριση κομματικών μηχανισμών, γεγονός που προσδίδει στους κομματικοποιημένους φοιτητές αίσθηση ισχύος έναντι των καθηγητών τους.
γ. γιά να πάμε ακόμα βαθύτερα, η κατάρρευση του καθηγητικού κύρους δεν έχει άραγε καμμία σχέση με τον τρόπο ανάδειξης των καθηγητών, με το ποιόν τους, με την ευνοιοκρατία και την παρεοκρατία στα πανεπιστήμια, με το γεγονός ότι από τα ελληνικά πανεπιστήμια αποκλείσθηκαν επιστημονικοί κολοσσοί διεθνούς διαμετρήματος και αναδείχθηκαν στο ιερό αξίωμα του καθηγητή πανεπιστημίου υπήλληλοι κομματικών μηχανισμών, κομματικοί ινστρούχτορες ή δουλικοί ευνοούμενοι διαφόρων σατράπηδων; με τα τεράστια οικονομικά σκάνδαλα του Παντείου, που οδήγησαν στον Κορυδαλλό πρυτάνεις και αντιπρυτάνεις; Με τα κραυγαλέα φαινόμενα οικογενειοκρατίας; (ασύλληπτη ελληνική εφεύρεση η οικογενειοκρατία στα πανεπιστήμια!). Πώς τέτοιοι άνθρωπο μπορούν να εμπνεύσουν σεβασμό, πώς τέτοιο κλίμα μπορεί να αποτελέσει επιστημονικό φυτώριο και χώρο πνευματικής καλλιέργειας;
Ποιός μετέβαλε, κ.Φορτσάκη, τα πανεπιστήμια σε προέκταση του πολιτικού συστήματος και μηχανισμό παραγωγής κομματικών στελεχών; Οι δεκαοκτάχρονοι φοιτητές;
Ο μέγας Ελβετός παιδωγωγός Πεσταλότσι είπε μιά βαρειά κουβέντα, που παρακαλώ τον κ.Φορτσάκη να ακούσει προσεκτικά: «Δεν υπάρχουν κακοί μαθητές, υπάρχουν μόνον κακοί δάσκαλοι».
*Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης.