Wednesday 9 October 2024
Αντίβαρο
Ανδρέας Σταλίδης Διεθνή Έξοδος από την κρίση Οικονομία

Ο ΣΥΡΙΖΑ ως σηματοδότηση της νίκης του καπιταλισμού.

Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.

mpra-nte-fer

Για όσους σκέφτονται την πολιτική με όρους από το σκάκι, δηλαδή προσπαθούν να προβλέψουν την επόμενη κίνηση, ώστε να προσδιορίσουν τη μεθεπόμενη, ήτανε εμφανές πριν ακόμα από τις εκλογές ότι το Κοινοβούλιο που θα προέκυπτε από αυτές σίγουρα δεν θα υστερούσε σε μεταμορφώσεις από το προηγούμενο, στο οποίο χοντρικά το 10% των βουλευτών μεταπήδησε σε άλλες βάρκες, μοναχικές ή όχι.

Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών καθιστούν αυτήν την πρόβλεψη ακόμη περισσότερο πιθανή.

Πρώτο δημόσιο κείμενο που το καθαρογράφει δημόσια είναι αυτό εδώ από το capital.gr με δημοσίευση τα χαράματα της δευτέρας Μαρτίου και τίτλο «Το τέλος της «φούσκας» του ΣΥΡΙΖΑ», όπου περιγράφονται οι δύο επιλογές του Αλέξη Τσίπρα: α. η οριστική ρήξη με την Ευρώπη μέσω εκλογών ή δημοψηφίσματος ή β. μία πραγματικά οικουμενική στήριξη της κυβέρνησης.

Λίγες ώρες μετά το πιο πάνω άρθρο, η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι η δεύτερη επιλογή ουσιαστικά αποτελεί μονόδρομο. Ίσως όχι άμεσα, αλλά σίγουρα σε εύλογο χρονικό διάστημα.

Η ουσία είναι ότι και στις δύο περιπτώσεις, πιθανολογώ ότι ο θρίαμβος του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Ιανουαρίου θα καταγραφεί στην Ιστορία ως η σηματοδότηση της επικράτησης του καπιταλισμού στον δυτικό κόσμο, και ως το δεύτερο – και ουσιαστικό – βήμα μετά την ρίψη του τείχους του Βερολίνου, γεγονός που ανασχεδίασε τον παγκόσμιο χάρτη.

Εξηγώ. Μετά την πτώση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» η εσωτερική αντιπολίτευση στη Δύση έχασε τα πόδια της και ανήλθε στη σφαίρα του ιδεαλισμού.

Η ευρωπαϊκή αριστερά μετατράπηκε σ’ αυτό που έκανε όλους να «περιμένουν στην αγορά συναθροισμένοι». Όλοι ξέρουμε τι περιμένουν. Μας τό ΄πε ο Καβάφης προ πολλού: «Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις». Η αναμονή της ελπίδας τους κρατά.

Στην περίπτωσή μας οι «άνθρωποι αυτοί» ήρθαν. Ή μάλλον θα εκτιμηθεί ότι ήρθαν. Πληθώρα Ελλήνων δέχθηκε «συγχαρητήρια για τη χώρα» τους από αλλοεθνείς στο εξωτερικό. Η παγκόσμια, αν όχι μόνο δυτική, ανακούφιση ότι η αλλαγή «ήρθε» έφτασε σε φρενήρη επίπεδα.

Καλώς ή κακώς όμως δεν φαίνεται ικανή να στρέψει την πορεία του κόσμου, διότι αυτό είναι το ζητούμενο από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, όσο κι αν δεν έχει γίνει αντιληπτό.

Είναι πρακτικά σαφές ότι «άλλος δρόμος δεν υπάρχει». Θα το χωνέψουν και οι τελευταίοι το επόμενο διάστημα. Ήδη η σημερινή κυβέρνηση, για παράδειγμα, υπερασπίζεται την ευρωπαϊκή συμφωνία στην παράταση του προγράμματος στη βάση (ασαφών) μικροβελτιώσεων και όχι μίας αλλαγής πορείας.

Το ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος θα γίνει ορατό σε μεγαλύτερη κλίμακα και μοιραία θα επικυρώσει όχι το «τέλος της Ιστορίας», αλλά την επικράτηση σε τούτες τις συνθήκες του καπιταλισμού, τουλάχιστον στα όρια της Δύσης με πολύ μικρά περιθώρια διακυμάνσεων.

Αν μου επιτρέπεται, να τολμήσω να προχωρήσω λίγο ακόμα: από κει και πέρα, θα ξεκαθαρίσει το τοπίο και διεθνώς. Ο μοναδικός σοβαρός αντίπαλος του καπιταλισμού είναι πλέον ο ισλαμισμός. Όλα τα άλλα κάστρα έχουν πέσει.

Χρέος όλων στη Δύση, ένα πιο ανθρώπινο πρόσωπο. Για να το πω με οικονομικούς όρους: το κράτος για τον καπιταλισμό δεν είναι πια εχθρός, αλλά σύμμαχος. Πολιτείες βαθειά καπιταλιστικές (όπως για παράδειγμα η Μ. Βρετανία) ήδη κινούνται εδώ και χρόνια προς την άλλη πλευρά του εκκρεμούς, σ’ αυτήν όπου ο ρυθμιστικός ρόλος του κράτους γίνεται σταδιακά ισχυρότερος. Μάλιστα, αυτό συμβαίνει επί δεξιών κυβερνήσεων. Έκδηλο το συμπέρασμα σε όποιον δεν φιλτράρει την πραγματικότητα με ιδεολογικά γυαλιά.

Χρέος ελληνικό είναι ο υπέροχος νέος τίτλος ενός υπερυπουργείου: η παραγωγική ανασυγκρότηση. Αυτό, προφανώς, δεν θα μας το επιβάλλει ή θα μας το προτείνει κανείς. Στην καλύτερη περίπτωση οι τρίτοι θα μας προτείνουν τρόπους να αποπληρώσουμε τα προς αυτούς δάνεια. Τα υπόλοιπα είναι απολύτως δική μας υπόθεση.

Το βασικό συμπέρασμα όμως είναι ότι – κατά την ταπεινή μου άποψη μου πάντα – ο καπιταλισμός εντός της Δύσης στερείται πλέον εναλλακτικής πρότασης και εκτός Δύσης απέκτησε έναν ισχυρό αντίπαλο, τον ισλαμισμό. Αυτό δεν είναι ούτε ευχή, ούτε κατάρα. Ούτε μοιρολατρία. Είναι απλή διαπίστωση· με την οποία μάλιστα δέχομαι ότι πολλές οπτικές γωνίες μπορεί να διαφωνούν ριζικά.

6 comments

mmanol 2 March 2015 at 08:31

Ενδιαφέρων άρθρο με κάποιες όμως ασάφειες που χρήζουν διευκρινίσεων. Το σχήμα καπιταλισμός εναντίον ισλαμισμού αφορά την Δυτική Ευρώπη ή όλη την υφήλιο; Με τον όρο καπιταλισμό εννοούμε ένα οικονομικό σύστημα ή γενικότερα μια στάση ζωής; Τι ρόλο παίζουν σε αυτό το δίπολο ισχυροί οικονομικοί μηχανισμοί που δεν ελέγχονται δημοκρατικά;
Μιχ. Μανωλόπουλος

Reply
el-el 2 March 2015 at 22:53

Το μόνο που γνωρίζουμε ως ανήκοντες στη Δύση τα τελευταία 200 χρόνια είναι ο καπιταλισμός. Δεν υπήρξε άλλο οικονομικό σύστημα. Ιστορικά ανάγεται στη φετιχοποίηση των παραγωγικών δυνάμεων. Κυρίαρχο δόγμα του είναι να καταναλώνετε όσο γίνεται περισσότερα, αδιαφορώντας για τις συνέπειες.
Η οικονομική σφαίρα στη ζωή του πρωτόγονου είχε σαφώς υποδεέστερη θέση. Κυνηγούσε, μάζευε καρπούς τόσο όσο χρειάζονταν για να χορτάσει. Τι κάνει μετά; Αναπάυεται, χορεύει, τραγουδά, τσακώνεται, κάνει έρωτα. Που έχει φθάσει ο σύγχρονος δυτικός όμοιός τους; Eίναι ο δούλος της μηχανής.
Θα φθάσει ποτέ να απελευθερωθεί από αυτό; Δεν γνωρίζω, επιστροφή πάντως δεν υπάρχει.

Reply
admin 4 March 2015 at 14:36

Αγαπητέ κ. Μανωλόπουλε, νομίζω ότι με σαφήνεια ξεκαθαρίζω το πρώτο σας ερώτημα και στο συμπέρασμα (“Το βασικό συμπέρασμα όμως είναι ότι … ο καπιταλισμός … εκτός Δύσης απέκτησε έναν ισχυρό αντίπαλο”), αλλά και στην πρώτη σχετική αναφορά (“…θα ξεκαθαρίσει το τοπίο και διεθνώς. Ο μοναδικός σοβαρός αντίπαλος του καπιταλισμού είναι πλέον ο ισλαμισμός. Όλα τα άλλα κάστρα έχουν πέσει”)

Όσο για το δεύτερο, εννοώ κυρίως ως οικονομικό σύστημα. Από κει και πέρα όμως, δεδομένης και της απάντησης του «ελ-ελ», θα πω ότι όλα τα οικονομικά συστήματα και οι δέσμες ιδεών και ιδεολογιών της νεωτερικότητας έχουν το κοινό σημείο ότι θεωρούν πως η οικονομική σφαίρα είναι το κέντρο της ζωής. Με αυτό το δεδομένο, η «στάση ζωής» ακουμπά κι αυτή στον συγκεκριμένο όρο. Συνεπώς, συμφωνώ με τον ελ-ελ στην τελευταία του φράση και αυτό είναι ουσιαστικά και το δικό μου συμπέρασμα στο κείμενο.

Για να αποφευχθούν παρερμηνείες, άλλο η διαπίστωση και άλλο η ενσυνείδητη υιοθέτηση της συγκεκριμένης «στάσης ζωής» σε όλες τις πτυχές του βίου ενός ανθρώπου.

Ανδρέας Στ.

Reply
mmanol 4 March 2015 at 22:31

Επιτρέψτε μου να ζητάω διευκρινίσεις καλόπιστα, όχι ρητορικές. Και αυτό γιατί με αφορμή τα του Σύριζα θίγετε ένα μεγάλο θέμα: «την πρόκληση αλλά και τον κίνδυνο του μουσουλμανισμού» κίνδυνο και για την ίδια την Δυτική Ευρώπη αφού «κατάφερε» να βρεθεί με σημαντικούς αριθμητικά και όχι μόνο μουσουλμανικούς πληθυσμούς στα εδάφη της. Όμως είναι τα πράγματα έτσι όπως αναφέρετε πολωμένα; Τότε σε ποιο στρατόπεδο βρίσκεται η Κίνα; Η Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα για παράδειγμα έχουν αποποιηθεί του καπιταλισμού;
Μιχ. Μανωλόπουλος

Reply
admin 5 March 2015 at 11:29

Ασφαλώς και δέχομαι ότι οι ερωτήσεις είναι απολύτως καλόπιστες.

Εννοώ ότι πρώτον εντός της Δύσης δεν φαίνεται να υπάρχει εναλλακτικός δρόμος. Ο «υπαρκτός σοσιαλισμός» ως αντιπαράδειγμα έπεσε. Η εναλλακτική μίας «ευρωπαϊκής αριστεράς» δείχνει μεν δυνατή, αλλά ακροβατεί και είναι έτοιμη να αποδεχθεί ουσιαστικά ότι δεν είναι ικανή να αλλάξει την πορεία της Δύσης. Δεν μιλάω μόνο για την Ελλάδα εδώ, αλλά για όλη την Ευρώπη. Επικοιωνιακά μπορεί να παίζει, όμως στην ουσία μόνο «μικρομεσαίες» διορθώσεις μπορεί να επιτύχει. Αυτές τις διορθώσεις καθαρόαιμες φιλελεύθερες (οικονομικά) κοινωνίες τις έχουν ήδη κάνει και έχουν προχωρήσει. Επ’ αυτού, κάποια στιγμή θα δώσω περισσότερα στοιχεία με πλήρες άρθρο για τον χώρο της ενέργειας στη Μ. Βρετανία όπου δεξιές μάλιστα κυβερνήσεις ενθαρρύνουν έναν όλο και ισχυρότερο ρόλο του κράτους.

Εκτός της Δύσης η μόνη δύναμη που δείχνει να αντιστέκεται και σε οικονομικό επίπεδο, αλλά και σε στάση ζωής είναι ο ισλαμισμός. (επίσης, άλλο μουσουλμάνοι, άλλο ισλαμισμός, δηλαδή φανατισμός).

Αντιλαμβάνομαι ότι το ερώτημά σας πιάνει και τους εντός της Δύσης μουσουλμάνους. Για αυτό δεν τοποθετήθηκα. Ας το παραπέμψουμε σε άλλη συζήτηση.

Τώρα, ρωτάτε για τρίτους, πχ Κίνα κλπ. Πιστεύω ότι μεγαλύτερη σημασία έχει προς τα πού κινείται κανείς παρά σε ποιο σημείο βρίσκεται. Είναι σαφές ότι η Κίνα κινείται προς έναν καπιταλισμό. Και έχει κάνει πολλά βήματα. Βέβαια, σε αρκετούς τομείς αυτό εκφράζεται «κρατικά», δηλαδή δείχνει ένα διεθνές «κρατικό καπιταλιστικό πρόσωπο». Έχει όμως και τομείς, εντός Κίνας, που προχωρεί αργά αλλά σταθερά σε ελεύθερο ανταγωνισμό. Και δεν μιλάω μόνο για την ενσωμάτωση του Χογκ Κογκ όπου το οικονομικό σύστημα παρέμεινε πλήρως καπιταλιστικό όπως πριν. Μιλάω και για εντός της «σκληρής Κίνας». Οι Κινέζοι δουλεύουν με το μάτι στο μέλλον. Υιοθετούν μεν αργά μία δική τους εκδοχή καπιταλισμού, αλλά δεν βλέπω αυτή να αποτελεί πρόταση με παγκόσμια απήχηση. Συνεπώς, την θεωρώ υπο-περίπτωση και όχι εναλλακτική. Τα Εμιράτα και το Κουβέϊτ κινούνται σε παρόμοια πορεία. Η Σαουδική Αραβία σε βαθύ χρόνο θα έχει πρόβλημα. Δεν (θα) είναι μεγάλος παίκτης. Εξάλλου, παρά το οικονομικό της μοντέλο, ένα μεγάλο μέρος των ισλαμιστών παράγεται από την κοινωνία της.

Ανδρέας.

Reply
el-el 7 March 2015 at 18:52

Για να μη ξεχνιόμαστε κι επαναπαυόμαστε ότι ανήκουμε στους “πολιτισμένους” θέλω να υπογραμμίσω τα εξής:
H E.E. και οι θεσμοί της, Κομισιόν, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Συμβούλιο της E.E., E.K.T. Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποτελούν αμφισβητούμενης νομιμότητας εκφάνσεις μιας υπερεθνικής δύναμης που ανά πάσα στιγμή μπορεί να μας στείλει να κοιμόμαστε όλοι στον δρόμο και να τρώμε απ’ τα σκουπίδια.
Οι πρώτοι τζιχαντιστές που δεν είχαν άλλο πολιτισμό παρά μόνο την καταστροφή και τον πόλεμο ήσαν οι βαρβαρικές ορδές που διαμέλισαν την σε πλήρη παρακμή Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και δημιούργησαν τα κράτη. Η Ιστορία της Ευρώπης είναι η Ιστορία των αποικιοκρατικών πολέμων και των εμφύλιων σπαραγμών με αποκορύφωμα του δύο παγκόσμιους πολέμους. Η Ευρώπη οφείλει τονν εκπολιτισμό της στις επαναστάσεις της, τον διαφωτισμό της, τον καταλυτικό ρόλο που έπαιξαν οι Άραβες και το Ισλάμ στην Ανδαλουσία που διέσωσαν και την αρχαιοελληνική γραμματεία, τις αναρχικές και σοσιαλιστικές ιδέες καθώς και χριστανοκοινωνικές αντιλήψεις που συνέβαλαν στη διαμόρφωση του σύγχρονου ανθρωπισμού, δηλαδή στον άνθρωπο πριν από το κέρδος και βέβαια στην ενεργοποίηση των ίδιων των πολιτών και την αυτοοργάνωσή τους.
Σήμερα η σοσιαλδημοκρατία, , η οποία υπήρξε το κορυφαίο επίτευγμα στην Ευρωπαϊκή ιστορία κι ένα τεράστιο θετικό βήμα στην ιστορία της ανθρωπότητας, έχει καταρρεύσει, το κοινωνικό κράτος έχει διαλυθεί σε όλη την Ευρώπη, το κοινωνικό ζήτημα έχει εξαφανιστεί και οι Βρυξέλλες που αντιπροσωπεύουν έναν από τους πιο αιματοβαμμένους ιμπεριαλισμούς (βλέπε Κονγκό), είναι σήμερα η πρωτεύουσα της σύγχρονης ιμπεριαλιστικής Ευρώπης που μέσα σε πέντε χρόνια επέφερε στη χώρα μας μια καταστροφή σε όλα τα επίπεδα.
Αυτός ο πολιτισμός, όπως άλλοι μεγάλοι πολιτισμοί στο παρελθόν – ο λαμπρός ελληνικός πολιτισμός του απώτερου παρελθόντος αποτελεί τρανό παράδειγμα – είναι καταδικασμένος να καταρρεύσει γιατί έχει χάσει το ανθρωπολογικό του υπόβαθρο.Το υψηλότερο ιδανικό του σύγχρονου Ευρωπαίου είναι η κερδοσκοπία στην οποία δεν υπάρχει όριο, δεν υπάρχει όριο στην απληστία, το δημόσιο αγαθό εξαφανίζεται έναντι του ιδιωτικού συμφέροντος, έθιμα πια δεν υπάρχουν, τα πάντα καταπίνει η μαζικοδημοκρατική χοάνη, η ευζωϊα και η κοινωνική ισορροπία ταυτίζονται με την κατανάλωση, η κατάσταση δείχνει αδιέξοδη και αυτό θα συνεχίζεται για πολύ καιρό ακόμη με εμφάνιση εκρηκτικών φαινομένων που μπροστά τους οι σποραδικές αυτή τη στιγμή ισλαμιστικές τρομοκρατικές ενέργειες στην Ευρώπη θα φαντάζουν σαπουνόφουσκες. Αν δεν υπάρξουν θεμελιώδεις ανατροπές ο πολιτισμός αυτός είναι καταδικασμένος να πνιγεί μέσα στην τεράστια αδικία πάνω στην οποία πάτησε για να επιβιώσει και να ανθίσει.

Reply

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.