Κωνσταντῖνος Χολέβας
Πολιτικός Ἐπιστήμων
13/2/2004
(Πειραική Εκκλησία, Μάρτιος 2004)
Τί γνωρίζει ἕνα ἑλληνόπουλο τοῦ Λυκείου γιά τήν Μεγάλη Ἑλληνική Ἐπανάσταση τοῦ 1821; Φοβοῦμαι ὅτι γνωρίζει ἐλάχιστα. Γιά τά γεγονότα, γιά τούς πρωταγωνιστές, γιά τήν σημασία της. Ὁπωσδήποτε γνωρίζει πολύ λιγότερα ἀπ’ ὅσα γνωρίζει γιά διάφορα “ἰνδάλματα” ἀπό τόν χῶρο τοῦ ἀθλητισμοῦ ἤ τῆς μουσικῆς. Δέν εὐθύνονται γ’ αὐτό τά παιδιά τοῦ Λυκείου. Εὐθύνεται ἡ ἐλλιπής διδασκαλία τῆς Ἱστορίας, ἡ ἐπικρατοῦσα “φιλοσοφία” περί τῆς Παιδείας μας καί ἡ συνειδητή ἀλλοίωση τῶν διδακτικῶν ἐγχειριδίων στό ὄνομα μιᾶς ἀφελοῦς “ἑλληνοτουρκικῆς φιλίας”.
Ὅλοι οἱ λαοί, οἱ ὁποῖοι σέβονται τόν ἑαυτό τους ἑορτάζουν τίς συμβολικές ἐπετείους πού ἔθεσαν τήν σφραγίδα τους στήν ζωή τοῦ ἔθνους, τιμοῦν τούς ἥρωες, προτείνουν ὡς πρότυπα στούς νεωτέρους τούς ἥρωες, τούς πάσης φύσεως πρωταγωνιστές. Ἄλλοι τιμοῦν ἐπαναστάσεις ἐθνικοαπελευθερωτικές, ἄλλοι ἐξεγέρσεις κοινωνικές ἤ πολιτικές, ἄλλοι τήν εἰρηνική ἤ διά τῶν ὅπλων ἵδρυση τοῦ κράτους. Ἐμεῖς ἔχουμε στό ἐνεργητικό μας μία τιτάνια προσπάθεια ἑνός ὀλιγάριθμου λαοῦ νά ἀποτινάξει μία ἀφόρητη δουλεία τεσσάρων ἤ καί περισσοτέρων αἰώνων, καί κινδυνεύουμε νά τήν ξεχάσουμε. Οἱ παράγοντες πού ὁδηγοῦν σ’ αὐτή τήν ἀδικαιολόγητη καί ἀνιστόρητη ὑποβάθμιση τῆς Ἐθνικῆς μας Παλιγγενεσίας εἶναι κυρίως οἱ ἑξῆς:
1) Ἰδεολογικοί λόγοι. Κάποιοι διανοητές ἐνοχλοῦνται ἀπό τήν ἐνεργό παρουσία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τοῦ κλήρου σέ ὅλες τίς μορφές ἀντιστάσεως( ἠθική, πνευματική, ἔνοπλη) κατά τῶν Τούρκων. Ἡ πνευματική προετοιμασία τῶν ὑποδούλων ὀφείλεται στήν Ὀρθόδοξη Πίστη, ἡ ὁποία καλλιεργεῖ τήν ἐλπίδα, στό παράδειγμα τῶν Νεοαμαρτύρων, στά κρυφά καί φανερά μαθήματα σέ νάρθηκες καί σέ μοναστήρια. Τό γεγονός αὐτό παραδέχονται ὅλοι οἱ ἀγωνιστές τοῦ 1821 πού ἔγραψαν Ἀπομνημονεύμτα καθώς καί ὅλοι οἱ ἔντιμοι καί ἀπροκατάληπτοι ἱστορικοί τῆς Τουρκοκρατίας ( Στῆβεν Ράνσιμαν, Ἀπόστολος Βακακλόπουλος, Νικόλαος Σβορῶνος κ.ἄ.) Οἱ πολέμιοι τῆς Ἐκκλησίας παλαιότερα ἐπεχείρησαν νά παρουσιάσουν τήν Ἐπανάσταση ὡς κοινωνική -ταξική καί ὄχι ὡς ἐθνική μέ θρησκευτικό ὑπόβαθρο, ὅπως πράγματι ἦταν. Δέν τό ἐπέτυχαν καί σήμερα προσπαθοῦν νά ὑποβαθμίσουν τήν ἴδια τήν μεγάλη ὥρα τοῦ ξεσηκωμοῦ.
2) Ἐκπαιδευτικοί λόγοι. Ἐπικρατεῖ στό Λύκειο ἡ ἀρχή νά περικόπτεται συνεχῶς ἡ ὕλη, ὥστε νά μήν κουράζονται τά παιδιά στίς Πανελλήνιες. Ἀντί νά παραδεχθοῦν οἱ ἀρμόδιοι ὅτι φταίει αὐτό καθ’ αὑτό τό σημερινό σύστημα τῶν Ἐξετάσεων, βρίσκουν ὡς ἐξιλαστήριο θῦμα τίς σπουδαιότερες σελίδες τῆς Ἱστορίας μας. Ἔτσι ἐδῶ καί τρία χρόνια τά ἑλληνόπουλα δέν διδάσκονται στό Λύκειο τήν Τουρκοκρατία, ἐνῷ ἐφέτος διεγράφη ἀπό τήν ὕλη καί ἡ Ἑλληνική Ἐπανάσταση! Κι ὅμως ἔχω προσωπική ἐμπειρία ὅτι σέ παλαιότερες δεκαετίες καί προλαβαίναμε νά διδαχθοῦμε ὅλη τήν Νεοελληνική Ἱστορία καί δίδαμε ἰδιαίτερη ἔμφαση στήν Ἑλληνική Ἐπανάσταση καί στίς εἰσαγωγικές ἐξετάσεις εἴχαμε νά μελετήσουμε ὅλη τήν ὕλη τῆς Ἱστορίας τῶν τριῶν τάξεων τοῦ Λυκείου. Οὔτε ὑπερκόπωση πάθαμε οὔτε ἀνιστόρητοι μείναμε.
3) Διπλωματικοί λόγοι. Κάθε Χριστιανός καί κάθε συνετός ἄνθρωπος ἐπιθυμεῖ τήνεἰρήνη καί τήν βελτίωση τῶν σχέσεων μέ τήν γείτονα Τουρκία. Ὅμως εἶναι τελείως ἐσφαλμένη τήν ἄποψη ὅτι ἡ βελτίωση θά ἔλθει μέ τήν σκόπιμη ἀλλοίωση τῶν σχολικῶν βιβλίων καί μέ τό περιβόητο “ξαναγράψιμο τῆς Ἱστορίας”. Οἱ σχέσεις θά βελτιωθοῦν ὅταν ἡ Τουρκία παύσει νά κατέχει τήν Κύπρο, νά ἀπειλεῖ τό Αἰγαῖο καί τήν Θράκη, νά μιλᾶ γιά γκρίζες ζῶνες καί νά κατηγορεῖ τήν Ἑλλάδα γιά καταπίεση ὑπαρκτῶν καί ἀνυπάρκτων μειονοτήτων. Ἡ προσφάτως καλλιεργηθεῖσα θεωρία ὅτι τά σχολικά μας βιβλία καλλιεργοῦν δῆθεν τόν ἑλληνικό ….ἐθνικισμό εἶναι ἀστήρικτη καί στήν πράξη ἀναποτελεσματική. Ἀστήρικτη διότι ἄν διαγράψουμε ὅλες τίς ἀρνητικές σελίδες τῶν ἑλληνοτουρκικῶν σχέσεων τῶν τελευταίων ὀκτώ αἰώνων τότε οὐσιαστικά καταργοῦμε τήν ἐθνική καί ἱστορική μας συνείδηση. Γιά μᾶς οἱ ἀγῶνες κατά τῶν Τούρκων εἶναι ἡ ρίζα τῆς ὑπάρξεώς μας ὡς ἐλευθέρου λαοῦ. Γιά τούς Τούρκους ἡ Ἑλλάδα καταλαμβάνει μόνο λίγες γραμμές στά σχολικά βιβλία. Τήν Ἑλληνική Ἐπανάσταση τήν χαρακτηρίζουν σάν μία ἐξέγερση ἀχάριστων ληστῶν! Εἶναι δέ καί ἀναποτελεσματική ἡ δῆθεν εἰρηνιστική αὐτή ἀντίληψη , διότι ἡ μέν Ἑλλας ἐμπράκτως ἔχει ἀρχίσει νά περικόπτει ὄχι μόνο φράσεις, ἀλλά καί ὁλόκληρα κεφάλια ἀπό τήν σχολική Ἱστορία, ἐνῷ ἡ Τουρκία πράττει ἀκριβῶς τό ἀντίθετο. Στό περιοδικό ΕΥΘΥΝΗ τοῦ Ἰανουαρίου 2004 διαβάζουμε ὅτι μία ἐγκύκλιος τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας τῆς κυβερνήσεως Ἐρντογάν μέ ἡμερομηνία 14/4/2003 ὁρίζει τούς προσανατολισμούς τῶν βιβλίων τῆς Ἱστορίας γιά τά σχολεῖα. Ἡ ἐγκύκλιος δίδει ὁδηγίες νά καταγγέλλονται οἱ “ἀστήρικτες ἐπιδιώξεις Ἀρμενίων, Ἑλλήνων καί Ἀσσυρίων γιά τά τραγικά γεγονότα τοῦ 1915 ( τί νά ποῦμε ἐμεῖς γιά τά κατοπινά γεγονότα τοῦ 1922 καί 1955)…”. Τήν ὥρα δέ πού Ἕλληνες ἁρμόδιοι στεροῦν ἀπό τά Ἑλληνόπουλα τά ὑτπερήφανα διδάγματα τῶν ἡρώων τοῦ 1821, ἔρχονται Τοῦρκοι διανοούμενοι καί καταγγέλλουν τόν ἀνθελληνικό χαρακτῆρα τῶν σχολικῶν βιβλίων τῆς χώρας τους ( γαλλική ἐφημερίδα ΛΕ ΜΟΝΤ, 9/1/2004)!
Ὄχι, λοιπόν, δέν πρέπει νά ξεχάσουμε τό 1821, οὔτε ἐμεῖς οὔτε τά παιδιά μας. Πρέπει νά τό τιμοῦμε, νά τό μελετοῦμε καί νά τό διδάσκουμε. Καί κυρίως νά διδασκόμαστε ἀπ’ αὐτό. Νά διδασκόμαστε ἀπό τόν ἁγνό πατριωτισμό καί τήν πίστη σέ ἰδανικά πού εἶχαν οἱ πρωταγωνιστές του. Νά διδασκόμαστε ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Χριστιανική Πίστη τῶν ἀγωνιστῶν, ὅπως αὐτή αποτυπώνεται ξεκάθαρα στήν προκήρυξη τοῦ Ἀλεξ. Ὑψηλάντη τῆς 24ης Φεβρουαρίου 1821: “Νά ὑψώσωμεν τό σημεῖον, δι’ οὗ παντοτε νικῶμεν:Τόν Σταυρόν”! Νάὑποκλινόμαστε μπροστά στήν σεμνότητα τοῦ χαρακτῆρος ἑνός Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, ἑνός Μάρκου Μπότσαρη, ἑνός Κωνσταντῆ Κανάρη… Νά κλίνουμε εὐλαβικά τό γόνυ μπροστά στήν χορεία τῶν χιλιάδων ἀγνώστων ἀγωνιστῶν τῆς στεριᾶς καί τῆς θάλασσας, ὁ καθένας ἀπό τούς ὁποίους ἔβαλε ἕνα μικρό λιθαράκι. Νά θαυμάζουμε τήν ἀπήχηση πού εἶχε ἡ Ἐπανάσταση στό ἐξωτερικό μέ τούς πίνακες τοῦ Ντελακρουά, τά ποιήματα τοῦ Οὑγκώ, τούς ἀνά τήν ὑφήλιον Φιλέλληνες. Νά ὑμνοῦμε τά ὁλοκαυτώματα καί τίς θυσίες τοῦ Μεσολογγίου, τῆς Ἁραπίτσας, τῆς Χίου, τῆς Κάσου καί τόσα ἄλλα. Νά μετατρέπουμε τά παθήματα σέ μαθήματα διαβάζοντας πόσο ἔβλαψε τόν ξεσηκωμό ἡ διχόνοια.
Σέ μία ἀπό τίς πρῶτες ἐπετείους τῆς 25ης Μαρτίου, λίγο μετά τήν ἀπελευθέρωση τῆς μικρῆς τότε Ἑλλάδος, ὁ λόγιος Γεώργιος Τερτσέτης περιέκλεισε στίς ἑξῆς φράσεις τό νόημα τοῦ Ἀγῶνος. Ἄς τίς προσέξουμε: “Ὁ πολίτης τῆς Ἑλλάδος τοῦ ἔτους ἐκείνου ἐτσάκισεν τό θηκάρι τῆς ρομφίας του πρός ὑπεράσπισιν τῆς προόδου τοῦ νοός τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, εἰς ἕνα λόγον, τοῦ Χριστιανισμοῦ. ….Οἱ ἄνδρες τοῦ ἔτους 1821 ἦτον πολεμισταί καί ἀπόστολοι, αἰωνία τους ἡ μνήμη!…” . Ὄχι μόνον οἱ ἄνδρες, ἀλλά καί οἱ γυναῖκες καί τά παιδιά, συμπληρώνουμε ἐμεῖς. Καί προσυπογράφουμε μέχρι κεραίας τά λόγια τοῦ ἐντίμου νομομαθοῦς, ὁ ὁποῖος ἀρνήθηκε νά καταδικάσει τόν Θ. Κολοκοτρώνη.
Κ.Χ. 13/2/2004