Το «ποθούμενο» του Πατροκοσμά ενέπνευσε το ’21 όχι ο Διαφωτισμός

Στον απόηχο της Εθνικής Επετείου αναρωτιόμαστε πόσο μας αγγίζουν σήμερα τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα. Λαός όμως που αδυνατεί να διδαχθεί από το παρελθόν του δεν διαγράφει αυτό, αλλά το μέλλον του. Το παρελθόν μας εκπλήσσει, κατά τον ποιητή με την επικαιρότητά του.

Πανηγυρίζουμε την Μεγάλη Επανάσταση του Γένους που ανέτρεψε τον  «βαρύν και απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας». Ο Μέττερνιχ και οι άλλοι εχθροί της την παρουσίαζαν εξεπίτηδες ως κοινωνική επανάσταση, γιατί αυτό τους βόλευε για να την καταπνίξουν.

Στους κύκλους της ελληνικής αστικοφιλελεύθερης και αριστερής διανόησης επικρατεί ανέκαθεν και αυτές τις μέρες φάνηκε κραυγαλέα η χαώδης σύγχυση αναφορικά με την ταυτότητα της Ελληνικής Επανάστασης. Το χάος επιτείνεται όταν βρίσκονται σε θέσεις κλειδιά άνθρωποι που οι απόψεις τους από θεμιτές ατομικές μετατρέπονται σε νόμους, εγκυκλίους, κρατικές επιταγές. «Χαλεπόν άρχεσθαι υπό χείρονος » ( Δημόκριτος).

Μνημείο ακραίας σύγχυσης η Εγκύκλιος για την 25^η Μαρτίου του υπουργού Παιδείας ( η οποία παρέσυρε δυστυχώς και την πρωθυπουργική ομιλία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών).  Την κάνει φύλλο φτερό ο ευθύβολος  ΣΤΑΘΗΣ («Ενικός»  25/3/15). Με αδιάσειστη τεκμηρίωση – τελικά τα λέει της πεθεράς για να τ΄ ακούσει η νύφη, μάλλον ο…γαμπρός- κατεδαφίζει το σαθρό οικοδόμημα που θέλει το 1821 «τέκνο του Διαφωτισμού». Ανιστόρητος ο ισχυρισμός που αγνοεί το φαινόμενο της ελληνικής διάρκειας  και τα υπόγεια πνευματικά ρεύματα της ιστορίας, την πίστη και τις άλλες διαχρονικές αξίες οι οποίες τροφοδοτούσαν τις ψυχές των υποδούλων. Το Γένος από την επομένη της Αλώσεως βρέθηκε σε αδιάκοπη εμπόλεμη κατάσταση με τον κατακτητή. Ο Ξεσηκωμός του σηματοδότησε τη διάλυση της ισχυρότερης αυτοκρατορίας της Ευρασίας, της Οθωμανικής.

Εθναρχούσα Ορθόδοξη Εκκλησία, Κοινοτισμός και δι’ αυτών ασταμάτητα καλλιεργούμενη αλληλεγγύη. Υπερταξική σύνθεση των αγωνιστών και πεποίθηση της αδιάσπαστης διάρκειας του Ελληνισμού. Ο νεοελληνικός Διαφωτισμός πήρε τα θετικά του ευρωπαϊκού και απέρριψε τον αγνωστικισμό και τον αντικληρικαλισμό του, στοιχεία καθ’ ολοκληρίαν ξένα προς την ελληνική παράδοση και πραγματικότητα.

Το «ποθούμενον» του Πατροκοσμά και τα επαναστατικά σκιρτήματα του Γένους, προϋπάρχουν του Διαφωτισμού και αργότερα συνυπάρχουν με αυτόν, αλλά δεν κατάγονται απ’αυτόν.

«Η επανάστασις η ιδική μας δεν ομοιάζει με καμίαν απ’ όσες γίνονται την σήμερον εις την Ευρώπην» ξεκαθάριζε ο Κολοκοτρώνης. «Της Ευρώπης οι επαναστάσεις εναντίον των διοικήσεων των είναι εμφύλιος πόλεμος. Ο δικός μας πόλεμος ήταν ο πλέον δίκαιος. Ήττον έθνος με άλλο έθνος, ήττον με ένα λαόν, όπου ποτέ δεν ηθέλησε να αναγνωρισθεί ως τοιούτος, ούτε να ορκισθεί, παρά μόνον ό,τι έκαμνε η βία»  (Τερτσέτης : Κολοκοτρώνη Απομνημονεύματα Α, σ. 179).

Η ελληνική Επανάσταση δεν υπήρξε ούτε γνήσιο, ούτε νόθο τέκνο του Διαφωτισμού. Η Γαλλική, και η Αμερικανική δεν είχαν απέναντί τους ξένον κατακτητή. Το γενικότερο βεβαίως επαναστατικό κλίμα τους ήταν θετικό για μας αν και στο Λάϋμπαχ μετά μεγίστων κόπων ο Καποδίστριας απέτρεψε τα αντίμετρα της ανίερης ιεράς Συμμαχίας εναντίον μας.

Αξίζει οι ασχολούμενοι με το ΄21 να συμβουλευθούν τουλάχιστον τον Νίκο Σβορώνο, τίμιο με την αλήθεια και μαρξιστή.

Θα μάθουν πολλά απ΄ αυτόν για την αρμονική σύνθεση κλασικής και βυζαντινής κληρονομιάς με τα αδαπάνητα στοιχεία του λαϊκού μας πολιτισμού. Η Εθναρχούσα Εκκλησία έδρασε τότε «επί κεφαλής της εθνικής αντίστασης σ’ όλες τις μορφές της, εργαζόμενη για το σταμάτημα των εξισλαμισμών συμμετέχοντας σ’ όλες τις εξεγέρσεις, ακόμα και διευθύνοντάς τες. Πρόσφερε νέφος νεομαρτύρων που είναι μάρτυρες της Πίστεως και ήρωες της Πατρίδας»(Σβορώνος, Επισκόπηση της Νεοελληνικής Ιστορίας σ. 49).

Σε κείνον τον υπέρ πάντων Αγώνα επαληθεύτηκαν οι πατροπαράδοτες αρετές του Ελληνισμού ανδρεία,  αφοβία, αυτοθυσία.  Μα και η επάρατη διχόνοια. Ενωμένοι θαυματουργούσαμε και διχασμένοι συντριβόμασταν. Χωρίς τη διχόνοια, η Επανάσταση θα είχε επικρατήσει από τον πρώτο χρόνο. Εκκλησία, σώφρονες καπεταναίοι, σοβαροί Φιλέλληνες κατέβαλλαν απεγνωσμένες προσπάθειες να αποτρέψουν τα έσχατα.

Έλληνες εναντίον Ελλήνων, πανηγύρι των εχθρών. Θύει και απολλύει ο Ιμπραήμ, αλλά οι ημέτεροι κρατούν φυλακισμένο τον Κολοκοτρώνη στην Ύδρα…

Μεγαλόψυχος ο Γέρος του Μωριά παλεύει για την εθνική συμφιλίωση και όταν την κατορθώνει αναφωνεί «σήμερα εγεννήθημεν σήμερα κάμνομεν την ιεράν μας Επανάστασι. Όλα τα περασμένα να λησμονηθούν…να πιάσωμε τα όπλα όλοι…να τρέξουμε με ορμήν και απόφασι και αμισθί»(Γράμμα του στους αρχηγούς της Ανατολικής Μάνης, Ν.Εστία 1.4.76).

Βρυξέλλες-Βερολίνο εξακολουθούν να  μας τυραννούν σήμερα με το μαρτύριο της σταγόνας στο θέμα της ρευστότητας και όχι μόνον. Καλό το βερολίνειο δείπνο, αλλά περιμένουμε δείγματα έμπρακτης θετικής στροφής. Όχι, οι πολεμικές επανορθώσεις δεν είναι μόνο «ηθικό ζήτημα». Αγώγιμο δικαίωμά μας είναι!