Έτσι, η σημερινή κατάτμηση της Θράκης από τρία εθνικά κράτη περιόρισε το ελληνικό στοιχείο στον στενό χώρο από τις υπώρειες της Ροδόπης προς το Θρακικό Πέλαγος και στη δυτική κοιλάδα του νότιου Έβρου, ενώ κατέστησε την Ελληνική Θράκη περιοχή των συνόρων χωρίς ενδοχώρα. Ωστόσο, η Ελληνική Θράκη αποτελεί σήμερα ιδιάζουσα πολιτισμική πραγματικότητα για την Ελλάδα, αφού διατηρεί τα ίχνη της μακροχρόνιας συμβίωσης διαφόρων λαών με το ανήσυχο ελληνικό στοιχείο, σε μια περιοχή κοντά στο κέντρο περίπου του σημαντικού εκείνου γεωγραφικού και πολιτισμικού χώρου, όπου συγκεντρώνεται μεγάλο τμήμα της ανθρώπινης ιστορίας και όπου υπάρχουν μερικές από τις σημαντικότερες τοποθεσίες της υφηλίου.
Πώς περιγράφεται σήμερα η πραγματικότητα στο τμήμα της Θράκης, που ανήκει πλέον στην επικράτεια του ελληνικού εθνικού κράτους;
Λέγεται ότι μπορούμε να κατανοήσουμε και να περιγράψουμε καλύτερα αυτό που είναι δικό μας. Όμως ο τρόπος της περιγραφής μας θα αποκαλύπτει τη βάση και τον τρόπο της κατανόησής μας.
Ισχύουν πάντα αυτές οι γενικότητες; Όσον αφορά το πρώτο σκέλος της πρότασης που διατυπώσαμε, έχουμε την εντύπωση ότι ως λαός δύσκολα κατανοούμε πλέον το δικό μας περιβάλλον. Αλλά και όπως σήμερα στη χώρα μας ορισμένα από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης παρουσιάζουν τη Θράκη, σίγουρα η πρόταση δεν ισχύει. Η Θράκη σπάνια περιγράφεται με τρόπο ικανοποιητικό. Στα ποικίλα λευκώματα και τις ανταποκρίσεις, που έχουμε υπ’ όψη μας, οι περιγραφές της Θράκης εξαντλούνται σε κάποιες αόριστες «ρίζες» και τουριστικούς εξωτισμούς. Έχουμε να κάνουμε, ίσως, με ένα ιδιότυπο οριανταλισμό[2], κάτι που αναπτύσσεται από εμάς τους ίδιους και αφορά το ίδιο το δικό μας περιβάλλον. Τι άλλο παρά από ιδιότυπο οριανταλισμό σημαίνει η απορία αυτού, που αναρωτιέται αν χρειάζεται διαβατήριο για να ταξιδέψει από την Αθήνα στη Θράκη; Την ίδια απίστευτη στάση συναντάμε και σ’ αυτόν, που σε χριστιανικό χωριό της Θράκης, απορεί και ρωτά τον ανάδοχο αν βαπτιζόμενο μωρό είναι γόνος μουσουλμάνων, έχοντας κατά νου πως όλοι οι κάτοικοι της Θράκης είναι μουσουλμάνοι. Το ίδιο αποκρουστική είναι η αιτίαση των δημοσίων λειτουργών ότι υπηρετούν κάποια θητεία, ότι βρίσκονται σε εξορία κ.ά.
Μας φαίνεται ότι οι εικόνες που έχουμε για τη Θράκη επιβάλλονται παραμορφωτικά από στερεότυπα και φαντασιακές απλουστεύσεις. Μερίδα του τύπου, για παράδειγμα, ασύγγνωστα μας δίνει για τη Θράκη την εντύπωση κινδύνων και τρέφει μια ανασφάλεια, που μάλλον αφορά την ίδια και τους αναγνώστες της. Ακούμε πάλι, συχνά, κραυγές και επικλήσεις, ενώ δίνεται μοιρολατρικά η εντύπωση ότι όλα καταρρέουν. Αφήνουμε κατά μέρος το ότι ακόμη και αν τα πράγματα ήταν σοβαρά, δεν θα έπρεπε να παρουσιάζονται, όπως παρουσιάζονται.
Σήμερα όμως, όλοι γνωρίζουμε λίγο-πολύ ότι είναι ανάγκη κατεπείγουσα να αναλάβουμε δράση, όπως και σε άλλες περιόδους της ιστορίας μας, με χαρακτηριστική αποτελεσματικότητα, έχουμε επιχειρήσει.
Δράση, που σχηματικά είναι δίπτυχη και που αποφασιστικά θα αποβλέπει, όπως έχει κατ’ επανάληψη λεχθεί:
-Στη μεταφορά πόρων και δράσεων προς τη Θράκη με στόχο την ανάπτυξή της με τα συνακόλουθα πλεονεκτήματα. Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, χρειαζόμαστε κάτι σαν τον Μακεδονικό Αγώνα. Εννοώ έναν αγώνα με όπλα την επιμονή μας στην ανάπτυξη της Θράκης και τη θέλησή μας να προστατεύσουμε τους μουσουλμάνους Έλληνες και εμπράκτως να τους πείσουμε ότι αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας.
-Στον εκσυγχρονιστικό εξαστισμό και την ενσωμάτωση των Ελλήνων μουσουλμάνων της Θράκης στην ελληνική κοινωνία. Δεν βλέπουμε τον λόγο για τον οποίο αυτό δεν μπορεί να γίνει, όταν μέσα σε λίγα χρόνια σχεδόν επιτύχαμε κάποιες μορφές ενσωμάτωσης για πολύ περισσότερους οικονομικούς μετανάστες. Στο κάτω-κάτω γιατί οι μουσουλμάνοι της Θράκης δεν αστικοποιούνται, όταν οι χριστιανικοί ελληνικοί αγροτικοί πληθυσμοί έχουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό διαμοιραστεί στα αστικά κέντρα όλης της χώρας; Αυτό θα ήταν το καλύτερο για τους ίδιους και πολλοί μουσουλμάνοι Έλληνες αυτό επιθυμούν. Έχουμε δημιουργήσει ένα φολκλορικό πάρκο από μειονότητες χωρίς κανένα λόγο.
Προϋποθέσεις γι΄ αυτές τις δράσεις είναι η πολιτική βούληση και ο έλεγχος του ιδεολογήματος της μετάλλαξης της Τουρκίας σε σύγχρονη μη διεκδικητική χώρα. Πρέπει, επιτέλους, να μελετήσουμε και να αντιληφθούμε τι επιθυμεί η χώρα αυτή και σε ποιό βαθμό έχουν δομική βάση οι διεκδικήσεις που με επιμονή προβάλλει.
Μια τέτοια δράση θα μας βοηθήσει όλους, αφού συναρτάται απολύτως με τον εκσυγχρονισμό της χώρας και του πολιτικού συστήματος. Πράγματα που είναι εφικτά γιατί δεν υπάρχει άλλη επιλογή.
Οι πραγματικότητες που αντιμετωπίζουμε σήμερα στη Θράκη αφορούν το φρόνημα των πληθυσμών, την αβεβαιότητα για το μέλλον, την γενικότερη κρίση της ελληνικής κοινωνίας, το δημογραφικό πρόβλημα, την πραγματικότητα των μειονοτικών ομάδων, την αντίκρουση των αντιλήψεων που καλλιεργούνται στις γειτονικές χώρες και τις γεωπολιτικές και πολιτικές επιλογές των λεγόμενων Μεγάλων Δυνάμεων. Αν εξαιρέσουμε το τελευταίο, σε όλα τα υπόλοιπα έχουμε την δυνατότητα και το καθήκον να παρέμβουμε, όσο μπορούμε.
Εκείνο που σε μας φαίνεται, λοιπόν, αναγκαίο είναι η ανάπτυξη ενός κριτικού και πρακτικού λόγου που θα φιλοδοξεί να απελευθερώσει τις λαϊκές δυνάμεις, οι οποίες θα υπερασπίσουν και θα εξασφαλίσουν την πολιτισμική και ιστορική συνέχειά μας. Ενός λόγου που θα ενισχύει την τοπικότητα και θα βοηθά τη συνείδηση της ταυτότητας και της ιστορικότητας. Ενός λόγου ικανού να αντιληφθεί και να βοηθήσει ό,τι είναι θετικό και ελπιδοφόρο. Ενός λόγου που θα στηρίζει τη συμμετοχή της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας σε πιο ανοικτή κοινωνία. Αυτά που αποτελούν τους παράγοντες, και ως ένα βαθμό τις προϋποθέσεις και τα πλεονεκτήματα, τα οποία μπορούν να εξασφαλίσουν την ασφάλεια και την ανάπτυξη της Ελληνικής Θράκης.
Οι Θράκες θα περίμεναν αυτή ακριβώς τη στήριξη. Και αναφέρομαι ειδικά στον αγρότη, τον εργάτη, τον επαγγελματία, τον λειτουργό, τον παπά της ενορίας, τον δάσκαλο, τον στρατιώτη, αλλά και τον μουσουλμάνο Έλληνα που επιθυμεί να ενταχθεί στην ελληνική κοινωνία, σπάζοντας την απομόνωση που του επιβάλλουν. Όλοι αυτοί χρειάζονται τη θετική πιστοποίηση. Χρειάζονται να ακούσουν ότι αποτελεί επίτευγμα της κοινωνίας τους η αρμονική συμβίωση στην Ελληνική Θράκη διαφόρων πολιτισμικών ομάδων χωρίς αποκλεισμούς και συγκρούσεις, πράγμα που δύσκολα σήμερα απαντάται, αλλά ποτέ δεν αναφέρεται. Ότι είναι τιμή για την κοινωνία τους και το Ελληνικό Κράτος η αποφυγή αυτών που έγιναν στις γειτονικές χώρες, που ούτε αυτό αναφέρεται. Όλοι αυτοί, και ειδικότερα οι μουσουλμάνοι Έλληνες, χρειάζονται την επιβεβαίωση του ότι σε σύγκριση με του πληθυσμούς των γειτονικών χωρών διαθέτουν υψηλότερο βιοτικό επίπεδο. Αλλά όχι μόνο αυτό. Είναι ανάγκη να γίνουν γνωστά αυτά που υπάρχουν στη Θράκη και αυτά που γίνονται εκεί, όπως για παράδειγμα, η έντονη κοινωνική και πολιτιστική ζωή, η ζωντανή επαφή με την παράδοση, η διατήρηση μιας ολόκληρης πόλης της καθ΄ ημάς Ανατολής ή η πρόσφατη συναινετική πρωτοβουλία ιεράρχη προς τους συμπολίτες μουσουλμάνους. Να γίνει γνωστός ο φυσικός πλούτος του θρακικού περιβάλλοντος, ώστε να ενισχυθεί ο εσωτερικός τουρισμός και να πάψει η Ελληνική Θράκη να αποτελεί χώρα εξωτική, άγνωστη και περιφρονημένη.
[1] Εννοείται η ευρύτερη Θράκη με κέντρο την Κωνσταντινούπολη. Γεωγραφικός χώρος, τον οποίο μοιράζονται σήμερα τρία εθνικά κράτη.
[2] Δίνουμε στον όρο τη σημασία που καθόρισε ο Έντουαρντ Σαΐντ στην ομώνυμη μελέτη του. Δηλαδή, με λίγα λόγια, αναφερόμαστε στην ηγεμονική και υπεροπτική στάση των δυτικών ευρωπαίων απέναντι σε ό,τι αλλότριο, και ειδικότερα σ’ αυτό που προέρχεται από την Ανατολή.
.