Συγχωνεύσεις οργανισμών, κατάργηση προκλητικών προνομίων και παγκοσμίως πρωτότυπων επιδομάτων, αναστολή διορισμών στο δημόσιο κλπ. είναι μεν απαραίτητα μέτρα για την δημοσιονομική σωτηρία της χώρας. Αλλά δεν πρόκειται να αποδώσουν μεσοπρόθεσμα, ούτε να γίνουν αποδεκτά χωρίς κοινωνική έκρηξη και πολιτική αποσταθεροποίηση, εάν δεν εφαρμοστούν αναλογικά σε προνομιούχους και μη. Ξεκινώντας ασφαλώς από τους πρώτους.
Η φοροδιαφυγή όχι μόνον δεν θα μειωθεί εάν δεν πληρώσουν πρώτοι οι μεγάλοι εισφοροδιαφεύγοντες και φοροδιαφεύγοντες, αλλά τουναντίον θα ενταθεί υπό το κράτος της δυσκολίας των νοικοκυριών. Αλλά και υπό το κράτος της αγανάκτησης για την άδικη μεταχείριση εις βάρος των μισθωτών και μικροεπαγγελματιών. Επίσης οι διάφορες κοινωνικές ομάδες θα αισθάνονται ότι δικαιούνται να εξεγείρονται εναντίον οιασδήποτε περικοπής προνομιακών μεταχειρίσεων ή ποικίλων επιδοτήσεων, όταν ο πρόεδρος της Βουλής ανακοινώνει μείωση των βουλευτικών εσόδων κατά 5%.
Πέρα από αυτό, η αναγκαία περιστολή των δημοσίων δαπανών δεν θα αποδώσει από μόνη της εάν δεν υπάρξει συγκεκριμένο σχέδιο μείωσης του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου. Οι περικοπές θα εξασφαλίσουν κάποια δημοσιονομικά περιθώρια ολίγων μηνών. Αλλά το θεμελιώδες πρόβλημα της χώρας είναι το γεγονός ότι εξάγει ελάχιστα ενώ εισάγει σχεδόν τα πάντα (ακόμη και…σταφίδες).
Γιά την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, απαιτείται όχι μόνον φαντασία, τόλμη, ανιδιοτέλεια, επίγνωση του διεθνούς περιβάλλοντος, σωστός προγραμματισμός και γρήγοροι ρυθμοί.
Αλλά και μεγάλες τομές: είναι αναγκαίο οι ΄Ελληνες να επανασυμφιλιωθούν με τον πρωτογενή τομέα. Πρέπει οι αγρότες να πεισθούν να εγκαταλείψουν άμεσα τις επιδοτούμενες, χωρίς εξαγωγική δυνατότητα, καλλιέργειες. Πρέπει να αντικατασταθεί το δημοσιοϋπαλληλικό «όραμα» από μία νέα, εξωστρεφή παραγωγικότητα. Πρέπει να δημιουργηθούν ευέλικτοι συνεταιρισμοί βιολογικών προϊόντων. Πρέπει να αναζωογονηθεί η περιφέρεια με ουσιαστικά και όχι απλώς διοικητικά μέτρα. Πρέπει να δημιουργηθούν σε όλη την Ελλάδα πρότυπες μονάδες παροχής υψηλών τουριστικών παροχών. Πρέπει το εκπαιδευτικό μας σύστημα να σχεδιαστεί εξ αρχής. Και πολλά άλλα πρέπει, δύσκολα αλλά αναγκαία.
Συναφής η αναγκαιότητα ριζικού μετασχηματισμού του συστήματος αξιών της ελληνικής κοινωνίας. Το κυριώτερο στοιχείο εγκλωβισμού μας στην υπανάπτυξη και στον υπερδανεισμό είναι το πελατειακό σύστημα,δηλαδή δυστυχώς η ουσία του σημερινού πολιτικού συστήματος. Αλλά και η αποκατάσταση της έννοιας της πειθαρχίας και αυτοπειθαρχίας, του καθήκοντος, της ηθικής ακεραιότητας, της σεμνότητας, της ευθύνης είναι όροι χωρίς τους οποίους οιαδήποτε κοινωνική και οικονομική ανασυγκρότηση θα πέσει στο κενό.
Επίσης συναφής είναι η αναγκαιότητα περιστολής -πέραν των δημοσίων- και των ιδιωτικών δαπανών, υπό την έννοια της αντιστοίχησης -σε επίπεδο νοικοκυριού- των εσόδων με το επίπεδο διαβίωσης, καθώς και της αναγέννησης της αποταμίευσης. Ειδικά η τελευταία δεν αποτελεί μόνον μηχανισμό αύξησης της επένδυσης άρα και του εγχωρίου εισοδήματος, αλλά και ανασυγκρότηση των αρετών των Ελλήνων, που τους βοήθησαν να αντεπεξέλθουν σε δύσκολες περιστάσεις όπως η σημερινή.
Πρόκειται δηλαδή γιά μία πραγματική μετάλλαξη του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού, που είναι όμως ο μόνος, επαναλαμβάνω: ο μόνος δρόμος για την συλλογική μας επιβίωση.
Η οικονομία δεν είναι ένα άθροισμα στατιστικών δεδομένων, αλλά ένα σύνολο ανθρωπίνων σχέσεων,που συναρτώνται άμεσα με κοινωνικά και ηθικά μεγέθη, δηλαδή με συγκεκριμένους τρόπους απάντησης σε συγκεκριμένα προβλήματα.
Γιά να πεισθεί η χειμαζόμενη,ευρισκόμενη σε προϊούσα παρακμή,ελληνική κοινωνία να δεχθεί την εκ βάθρων ανασυγκρότησή της, χρειάζεται χαρισματική, λαοπρόβλητη, ισχυρή και αποφασισμένη ηγεσία,χωρίς πελατειακές δεσμεύσεις και χωρίς φιλοδοξία επανεκλογής. Χρειάζεται επιτελείο σοφών προερχομένων από την κοινωνία ή και την ομογένεια, αλλά πάντως όχι από την γνωστή χρεωκοπημένη δικομματική δεξαμενή. Χρειάζεται δυναμική εκκίνηση με θεαματικά μέτρα, όπως π.χ. την εν μία νυκτί κατάργηση του (άχρηστου σε μία δημοκρατική κοινωνία, όπου οι ιδέες διακινούνται ελεύθερα) ασύλου.
Όλα αυτά δεν είναι εύκολο να φαντασθεί κανείς ότι θα προκύψουν από το σημερινό, άτολμο διότι διαπλεκόμενο και δεσμευόμενο από ανειλημμένες υποχρεώσεις, σκηνικό. Το οποίο άλλωστε είναι αυτό που οδήγησε την χώρα στην δημοσιονομική κατάρρευση. Πιθανώς η επιδείνωση της κρίσης θα οδηγήσει στην αναζήτηση, από την κοινωνία των πολιτών, ριζοσπαστικότερων λύσεων. Όπως, άλλωστε, συνήθως γίνεται στην Ιστορία.
Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Γενεύης.
.
8 comments
Mα… η κοινωνική έκρηξη και πολιτική αποσταθεροποίηση ΕΙΝΑΙ Ο ΜΟΝΟΣ ΣΤΟΧΟΣ!
Πολυ δυσκολο μου φαινεται να προσαρμοστουμε σε αυτα τα δεδομενα,γιατι ο Ελληνας εχει μαθει να ειναι τεμπελης.
Να παιρνει επιδοτησεις για προιοντα που δεν παραγει, να μην πληρωνει φορους και να τα περιμενει ολα απο το κρατος.
Αμα δεν πληρωνεις φορους που θα βρει το κρατος τα χρηματα να σου δωσει αυτα που ζητας?
Τα οικονομικά δεν είναι ο τομέας μου, αλλα διαβάζοντας μια πρόσφατη μελέτη που εντόπισα στη διεύθυνση: http://www.iobe.gr/media/delttyp/keimerg1.pdf διαπίστωσα ότι ο δημόσιος τομέας της ελληνικής οικονομίας, ως έξοδα της Γενικής Κυβέρνησης (ποσοστό επί του ΑΕΠ 44%) δεν είναι απο τους μεγαλύτερους της ΕΕ. Για την ακρίβεια είναι μικρότερος απο της Αυστρίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Γερμανίας, του Βελγίου,της Μάλτας και άλλων χωρών. Επιπλέον είναι σαφώς μικρότερος του μέσου όρου της ευρωζώνης που είναι 47%. Αναρωτιέμαι μήπως ψάχνουμε να βρούμε αποδιοπομπαίους τράγους για τα δεινά της οικονομίας μας και στρουθοκαμηλίζουμε σε σχέση με τα πραγματικά αίτια.
“Αναρωτιέμαι μήπως ψάχνουμε να βρούμε αποδιοπομπαίους τράγους για τα δεινά της οικονομίας μας και στρουθοκαμηλίζουμε σε σχέση με τα πραγματικά αίτια.” ΟΝΤΩΣ
ΔΙΟΤΙ…Η “ΚΡΙΣΗ” ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΑΙΡΙΑ!!!!
Α]Έναν ανέλπιστο σύμμαχο βρήκε χθες η ελληνική κυβέρνηση, στην προσπάθεια της να αποκρούσει τις πιέσεις στα ελληνικά ομόλογα και να πείσει την ΕΚΤ να ακολουθήσει μετριοπαθέστερη πολιτική, καθώς η μεγαλύτερη εργοδοτική οργάνωση της Ευρώπης απηύθυνε έκκληση στους τραπεζίτες της Φρανκφούρτης να συνεχίσουν να δέχονται ως εγγύηση δανεισμού ομόλογα κατηγορίας «ΒΒΒ» τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2011.
Η εργοδοτική οργάνωση-ομπρέλα BusinessEurope, που εκπροσωπεί περισσότερες από 20 εκατ. επιχειρήσεις κάθε μεγέθους σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, απηύθυνε στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μια αγωνιώδη έκκληση των μελών της για μέτρα που θα ενισχύσουν τη ρευστότητα, με την οικονομική της έκθεση για το 2010[…].- Οι εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου προειδοποιούν την ΕΚΤ, ότι αν δεν αλλάξει γρήγορα την πολιτική της, κάνοντας δεκτούς για αναχρηματοδότηση τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2011 τους τίτλους με βαθμολογία «ΒΒΒ», οι στρόφιγγες των τραπεζών θα παραμείνουν κλειστές για τις επιχειρήσεις και έτσι θα κινδυνεύσει να εκτροχιασθεί η οικονομική ανάκαμψη στην Ευρώπη.Πηγή: banksnews.gr
Β]Διαβάζουμε σήμερα στο in.gr «“Ερήμην” της ελληνικής κυβέρνησης τα πρόσθετα μέτρα μετά τις 16 Μαρτίου.» Από τις 16 Μαρτίου και μετά δε χρειαζόμαστε μια μοιραία κι άβουλη κυβέρνηση. Ας παραιτηθούν όλοι για να γλιτώσουμε τις παχυλές αποδοχές τους και την περαιτέρω οικονομική ζημιά που σίγουρα θα μας συσσωρεύουν με την ολιγωρία και τις παλινδρομήσεις τους.
Στις 25 Ιουλίου του 2009, η Καθημερινή έγραφε: «Την κατάργηση των δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα, καθώς και του επιδόματος αδείας για τους συνταξιούχους, προτείνει μεταξύ άλλων το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, προκειμένου να μειωθεί το δημόσιο χρέος, το οποίο χωρίς τη λήψη δραστικών μέτρων θα εκτιναχθεί στο 116% του ΑΕΠ το 2010 και στο 122% το 2011.»Εκτός από την Καθημερινή, και το Capital.gr θεωρούσε δεδομένο ότι θα έμπαινε μαχαίρι στο 13ο και 14ο μισθό.Τον περασμένο Οκτώβρη επίσης η economia.gr είχε αναφερθεί στην προειδοποίηση του ΔΝΤ: «Τα υφιστάμενα προβλήματα πρέπει να αντιμετωπιστούν με αποτελεσματικές άμεσες πολιτικές. Σε ένα πιο ασταθές περιβάλλον του δημοσιονομικού τομέα, η Ελλάδα δεν θα μπορεί να αντεπεξέλθει σε μια νέα αύξηση των περιθωρίων απόδοσης (spread).» Προσέθετε, επίσης, ότι «δεν επιτρέπεται αναβολή της δημοσιονομικής εξυγίανσης».
Η ΜΟΝΕΤΑΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ & ΤΡΟΠΟΣ ΣΚΕΨΕΩΣ ΤΗς ΕΕ. ΑΠΛΩΣ ΤΩΡΑ ΣΤΗΘΗΚΕ ΤΟ ΣΚΗΝΙΚΟ ΚΑΙ ΕΦΘΑΣΑΝ ΚΑΙ ΟΙΣΚΗΝΟΘΕΤΕΣ -ΗΘΟΠΟΙΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΙΧΤΕΙ ΤΟ ΕΡΓΟ!!
προφανώς φίλτατε κε. Ζήση δεν προσέξατε την παρατήρηση στην σελίδα 54 όπως και το διάγραμμα στην σελίδα 55 της πολύ ενδιαφέρουσας παραπομπής σας, σύμφωνα με τις οποίες η Ελλάδα φέρεται να έχει τις υψηλότερες δαπάνες, σε σχέση με το ΑΕΠ, για τον δημόσιο τομέα από όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ ενώ διατηρεί μια πολύ χαμηλή αποδοτικότητα.
κε Μελετόπουλε,
γράφεται πολλά ορθά στο κείμενο, αλλά το κυριότερο το οποίο οφείλουμε να προσέχουμε, όταν διατυπώνουμε πολιτικό λόγο, είναι να άποφεύγονται αόριστοι προσδιορισμοί σε τρίτο πρόσωπο (π.χ. η φοροδιαφυγή πρέπει να…, κτλ.) και να μιλάμε όσο γίνεται σε πρώτο πληθυντικό.
Έχω μια παρατήρηση σχετικά με την εκτίμησή σας, ότι ο Έλληνας πρέπει να θυμηθεί παλιές αρετές όπως ευθύνη και σεμνότητα (τα οποία εκφράζονται πολύ μεστά μέσα από το μέτρο των αρχαίων μας προγόνων). Συμφωνώ μαζί σας, πρέπει να τα ξαναθυμηθούμε, αλλά αυτό δεν νομίζω ότι μπορεί να γίνει με μια “πεφωτησμένη ηγεσία”. Μια τέτοια ηγεσία θα έχει μάλλον ως αποτέλεσμα τον εφησυχασμό μας (“έλα μωρέ, ξέρουνε αυτοί τί πρέπει να γίνει”) και την περαιτέρω απομάκρυνση του πολίτη από τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Το μοναδικό πράγμα, το οποίο μπορεί να μας οδηγήσει στην αρετή είναι η ευθύνη και η ευθύνη έρχεται μέσα από την πολιτική αποκέντρωση. Η ηθική ανάπλαση της ελληνικής κοινωνίας, είναι άμεσα εξαρτώμενη από τον βαθμό στον οποίο η ίδια αυτοδιοικήται σε διάφορα επίπεδα (κοινότητες, δήμοι, σύλλογοι, συνεταιρισμοί κ.τ.λ.).
Φίλε imago, η θέση μιας μέτρησης μέσα σε μια κλίμακα, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τη τιμή της δεν δίνει κάποια αξιόλογη πληροφορία. Δεν ισχυρίζομαι ότι η αποτελεσματικότητα του κρατικού τομέα της οικονομίας μας είναι η ενδεδειγμένη, όμως μια τιμή ύψους 19% επί του ΑΕΠ δεν διαφέρει σημαντικά απο το 18% της Ιταλίας ούτε ακόμα και από το 14% του μέσου όρου της ΕΕ. Επιπρόσθετα δεν γνωρίζω αν στο συγκεκριμένο δείκτη περιλαμβάνονται οι δαπάνες για την Εθνική Άμυνα, οπότε το θέμα αλλάζει μιας και στον τομέα αυτό ήμαστε κατ’ ανάγκη πρωταθλητές. Πάντως συμφωνείτε, πιστεύω, ότι το πρόβλημα δεν είναι το μέγεθος του κράτους αλλά η αποτελεσματικότητά του.
Όσο για τις απόψεις σας περί ηγεσίας, μου θύμισαν κάτι που έλεγε ένας παλιός μου δάσκαλός: “Αν περπατήσετε στις πλατείες θα δείτε τα αγάλματα του Αλέξανδρου, του Κολοκοτρώνη η του Καποδίστρια. Έχετε δει ποτέ το άγαλμα κάποιας…πενταμελούς επιτροπής;”
αξιότιμε κε. Ζήση,
ο δάσκαλός σας είναι σοφός άνθρωπος!
`Οπως είναι γνωστό,καμία χώρα δεν μπορεί να επιβιώσει εαν δεν έχει παραγωγή να φέρει
συνάλλαγμα ώστε να ξεπληρώσει το χρέος της και να αγοράσει τεχνογνωσία που θα την
βοηθήσει να βελτιώσει το βιοτικό της επίπεδο.
Εδώ στην Ελλάδα,αυτή η κοινή διαπίστωση δεν έγινε κτήμα των κυβερνήσεων που κρατάν τη
χώρα σε μιά ισχυρή μεταπραττική δομή με πανάκριβη γραφειοκρατία την ώρα μάλιστα που ο
δανεισμός καλά κρατεί.Το πρόβλημα μ’αυτό το κρατικό μοντέλο είναι οτι δεν υπάρχουν οι
παραγωγικές μονάδες να απασχολήσουν ανέργους και να φέρουν σταθερούς πόρους να εξοφληθούν
τα χρέη που κρατούν δέσμια την εξωτερική μας πολιτική.
Νεκτάριος Κατσιλιώτης
Ιστορικός-Εκδότης