Οι τουρκικές εκλογές και η Ελλάδα

Γράφει ο Γιώργος Κωνσταντινίδης.

          Οι επερχόμενες εκλογές στις 7 Ιουνίου, που γίνονται εν μέσω πολέμων, στρατιωτικών επεμβάσεων και διπλωματικών διεργασιών στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, έχουν σημασία όχι μόνο για την Τουρκία αλλά και για γειτονικές της χώρες, όπως η Ελλάδα.

Οι βαλκανικές οικονομίες και πρωτίστως η ελληνική επηρεάζονται αρνητικά από την ευρωπαϊκή κρίση των τελευταίων ετών. Η τουρκική οικονομία αποτελεί τη μεγαλύτερη οικονομία της ευρύτερης περιοχής, καθώς βρίσκεται στη 17η θέση μεταξύ των 20 ισχυρότερων οικονομιών διεθνώς.

Η οικονομική διακυβέρνηση του Ερντογάν και του Νταβούτογλου στη συνέχεια κρίνεται επιτυχημένη σε όρους ανάπτυξης, αφού η τουρκική οικονομία αναπτύχθηκε έως το 2011 με ισχυρούς ρυθμούς της τάξης ακόμη και περισσότερο του 10%. Το 2011 ήταν η 2η πιο αναπτυσσόμενη χώρα μετά την Κίνα. Τα τελευταία χρόνια, όμως, η τουρκική οικονομία έχει «φρενάρει» σε ορισμένους κλάδους λόγω της διεθνούς οικονομικής αβεβαιότητας και της ευρωπαϊκής κρίσης.

Το ερώτημα είναι εάν θα συνεχιστεί το τουρκικό οικονομικό “θαύμα” και ποιες οικονομικές πολιτικές θα εφαρμοστούν μετά τις επικείμενες εκλογές. Οι οικονομικές επιδόσεις της Τουρκίας θα εξαρτώνται από τις εισροές των βραχυπρόθεσμων, επιθετικής κυρίως φύσης, κεφαλαίων και των άμεσων ξένων επενδύσεων, επειδή ο πληθωρισμός αυξάνεται και η οικονομία της υπερθερμαίνεται. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διευρύνεται και το κόστος διαβίωσης βαίνει αυξανόμενο ειδικά στα χρηματοοικονομικά και τουριστικά κέντρα της Κωνσταντινούπολης, της Άγκυρας, της Σμύρνης και των μικρασιατικών παραλίων.

Με στρατηγικό σχεδιασμό και σκληρά οικονομικά μέτρα η Τουρκία απαγκιστρώθηκε από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το 2008 και αύξησε την παραγωγική της ικανότητα, στηριζόμενη στη βιομηχανία της, στα συγκριτικά και ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα και υποτιμώντας την τουρκική λίρα, όποτε κρίνονταν σκόπιμο από την Κεντρική της Τράπεζα. Πιστεύω πως τα επόμενα χρόνια η τουρκική κυβέρνηση θα στηριχθεί στην εξωστρέφεια των τουρκικών επιχειρήσεων, επειδή η εξαγωγική δραστηριότητα αποτελεί μια λύση στα προβλήματα ρευστότητας και κερδοφορίας που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες σε ένα οικονομικά αποσταθεροποιημένο και αβέβαιο περιβάλλον. Θα προωθηθούν μέτρα για την τόνωση των εξαγωγών και της καινοτομίας και θα δοθούν φορολογικά και επενδυτικά κίνητρα, για να προσελκυστούν περισσότερες άμεσες ξένες επενδύσεις. Ο κατασκευαστικός και ο τομέας του real estate θα αναπτυχθούν, διότι οι Τούρκοι επιχειρηματίες συμπράττουν σε έργα υποδομής στις χώρες του Περσικού Κόλπου, στα Βαλκάνια, στην Υπερκαυκασία κ.ά. Ο τουριστικός κλάδος θα αποτελέσει μια από τις προτεραιότητες της επόμενης τουρκικής κυβέρνησης. Η ποιότητα των τουρκικών τουριστικών υπηρεσιών έχει βελτιωθεί αισθητά, οι τιμές είναι ανταγωνιστικές και η Τουρκία αποτελεί έναν από τους ανερχόμενους τουριστικούς προορισμούς διεθνώς.

Ανεξαρτήτως, όμως, των αποτελεσμάτων των τουρκικών εκλογών  πρέπει να τονιστεί ότι μέσα στην περιδίνηση της ύφεσης της ελληνικής οικονομίας, τα στατιστικά στοιχεία αποκαλύπτουν ότι η Τουρκία συνιστά τον πρώτο «πελάτη» για τις ελληνικές εξαγωγές. Η δυναμική που έχει διαμορφωθεί για τις ελληνικές εξαγωγές προς τη γειτονική χώρα θα διατηρηθεί ή θα βαίνει αυξανόμενη όσο σφυρηλατούνται ισχυρές επιχειρηματικές και εμπορικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, προωθούνται συνεργασίες και συμπράξεις, π.χ. κοινά τουριστικά πακέτα, συμμετοχή ελληνικών και τουρκικών εταιρειών σε κατασκευαστικά έργα κτλ. Ωφέλιμο θα ήταν σε αυτήν την προοπτική να συμβάλλουν συνεχώς με όραμα, οξυδέρκεια και με πνεύμα ισοτιμίας οι πολιτικές τους ηγεσίες.

Τέλος, ένα ακόμη πεδίο συνεργασίας μπορεί να αποτελέσει η αξιοποίηση των αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου και η κατασκευή αντίστοιχων αγωγών για τη μεταφορά των ενεργειακών αυτών αποθεμάτων στην Ευρώπη διαμέσου της Ελλάδας και της Τουρκίας. Κάποιες προσπάθειες έχουν γίνει στο παρελθόν. Το ζητούμενο είναι εάν υπάρχει η πολιτική βούληση για να ευοδωθούν τέτοια μεγαλόπνοα σχέδια που θα προσδώσουν οφέλη εκατέρωθεν και θα ενδυναμώσουν τον περιφερειακό και διεθνή ρόλο των δύο γειτονικών οικονομιών.

          Επαφίεται στις πολιτικές στοχεύσεις και επιλογές των δύο χωρών η εξέλιξη της αμοιβαίας συνεργασίας τους σε ορισμένους τουλάχιστον κλάδους:  στον τουριστικό και στον ενεργειακό, στους οποίους εντοπίζονται κοινές επιδιώξεις και συμφέροντα. Στο σημείο αυτό καθοριστικό ρόλο θα παίξουν και οι επιχειρηματίες των δύο πλευρών του Αιγαίου, που μπορούν ως ένα βαθμό να επηρεάσουν τις αποφάσεις των πολιτικών ηγεσιών, εάν βέβαια πιστεύουν ότι θα καρποφορήσουν οι προσπάθειές τους και, τελικά, θα υπάρξουν μεγαλύτερα κέρδη σε επιχειρηματικό επίπεδο και για τις δύο ενδιαφερόμενες πλευρές. Ο παράγοντας της συμπληρωματικότητας κάποιων κλάδων των δύο οικονομιών έχει αναγνωριστεί από μερίδα Ελλήνων και Τούρκων επιχειρηματιών και αναδεικνύεται σε αντίξοες οικονομικές περιόδους…

Γιώργος Κωνσταντινίδης, οικονομολόγος, διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου, συγγραφέας του βιβλίου «Συσσώρευση Κεφαλαίου και Παγκοσμιοποίηση στην Τουρκία Διαχρονικά»