Της Δωρας Αντωνιου
Ο νέος διοικητής στρατοπέδου –σύμφωνα με το ανέκδοτο– στην πρώτη του αναγνωριστική ξενάγηση στους χώρους, διαπιστώνει ότι στο κέντρο του προαυλίου, δίπλα σε ένα παγκάκι, βρίσκεται μια σκοπιά. Ρωτάει τον υποδιοικητή τι σκοπό εξυπηρετεί η σκοπιά και εκείνος του απαντά ότι δεν γνωρίζει, ότι πριν από δύο χρόνια που μετατέθηκε σε αυτό το στρατόπεδο η σκοπιά υπήρχε και συνέχισε να λειτουργεί. Ο διοικητής επιζητώντας απάντηση, επικοινωνεί με τον προκάτοχό του, ο οποίος του λέει ότι και εκείνος βρήκε τη σκοπιά εν λειτουργία και σε λειτουργία τη διατήρησε. Επειτα από αρκετή αναζήτηση, ο διοικητής μιλάει στο τηλέφωνο με γηραιό στρατηγό, ο οποίος πριν από αρκετές δεκαετίες είχε υπηρετήσει ως διοικητής στο συγκεκριμένο στρατόπεδο και ήταν αυτός που τοποθέτησε τη σκοπιά και όρισε υπηρεσία σε αυτή. «Εκείνη η σκοπιά στο κέντρο του προαυλίου, δίπλα σε ένα παγκάκι, για ποιο λόγο υπάρχει;», ρωτάει ο νέος διοικητής. «Υπάρχει ακόμα η σκοπιά; Δηλαδή, η μπογιά στο παγκάκι δεν έχει στεγνώσει;», ακούει τον γηραιό στρατηγό να λέει.
Το ανέκδοτο, θα σκεφτεί κανείς, ενέχει στοιχείο υπερβολής. Ωστόσο, αντικατοπτρίζει μια πραγματικότητα στις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις, που διατρέχονται, σε σημαντικό βαθμό, από νοοτροπίες, αλλά και κανονισμούς τουλάχιστον αναχρονιστικούς. Η σκοπιά στη μέση του στρατοπέδου, ωστόσο, από μια άλλη άποψη, θα μπορούσε να ιδωθεί ως πρωτοποριακή για την εποχή της σύλληψη. Βλέπετε, η Ελλάδα είναι ίσως η τελευταία από τις αναπτυγμένες χώρες, όπου ισχύει ακόμα η περιμετρική φύλαξη στρατοπέδων. Οπως αναφέρει στέλεχος του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, στο εξωτερικό τα σύγχρονα στρατόπεδα έχουν καλύτερη περίφραξη, σε πολλές περιπτώσεις έχουν τοποθετηθεί σύγχρονα συστήματα ασφαλείας με κάμερες και ανιχνευτές κίνησης, ενώ τα μέτρα φύλαξης αναπτύσσονται εντός των χώρων των στρατοπέδων, όταν χρειάζεται, για παράδειγμα σε αποθήκες φύλαξης πολεμικού υλικού. Στη χώρα μας οι σκοπιές παραμένουν αμετακίνητες, σε μια λογική προστασίας από εισβολείς, που ανάγεται σε δεκαετίες πριν. Σε πολλές περιπτώσεις, δε, συνεχίζουν να υπάρχουν, διότι εξυπηρετούν τη φύλαξη χώρων από τις επεκτατικές, αρπακτικές ορέξεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ετσι, όπως αναφέρει το ίδιο στέλεχος, είναι δεκάδες τα στρατόπεδα σε ολόκληρη τη χώρα που έχουν πάψει να λειτουργούν εδώ και χρόνια ή υπολειτουργούν φιλοξενώντας ελάχιστους στρατευμένους, διότι υπάρχει φόβος ότι εάν αφεθούν τελείως αφύλαχτα, οι τοπικές αρχές θα επωφεληθούν και θα τα καταλάβουν. Ακόμα και δίπλα στο ελληνικό «Πεντάγωνο», στο στρατόπεδο Παπάγου, από την πλευρά της Μεσογείων, υπάρχει χώρος στρατοπέδου, που ουσιαστικά έχει περιέλθει σε αχρηστία, εξακολουθεί, όμως να φυλάσσεται από σκοπιές καθημερινά.
Και ενώ από το 2001 συντάχθηκε μελέτη για το ποιες στρατιωτικές μονάδες θα έπρεπε να κλείσουν, ώστε ο ελληνικός στρατός να προσαρμοσθεί στα σύγχρονα διοικητικά πρότυπα και, παράλληλα, να μειωθούν οι υπέρογκες λειτουργικές δαπάνες, η μελέτη έμεινε στο «ψυγείο» για μερικά χρόνια και από το 2004 και μετά, ο αριθμός των μονάδων αυξήθηκε, καθώς δημιουργήθηκαν νέες. Κάπως έτσι φθάσαμε στον ελληνικό στρατό να υπηρετούν αυτή τη στιγμή 55 διοικητές ταξιαρχιών για ένα στράτευμα στα χαρτιά 90.000, στην πραγματικότητα αρκετά μικρότερο, τη στιγμή που οι ΗΠΑ, με 600.000 στρατό, έχουν 58 διοικητές. Αλλά, βεβαίως, στην Ελλάδα έχουμε Ναυτική Διοίκηση Ιονίου, παρά το γεγονός ότι ο στόλος του Πολεμικού Ναυτικού αναπτύσσεται στο Αιγαίο, έχουμε στρατιωτικό αεροδρόμιο στο Αγρίνιο, ενώ υπάρχουν οι βάσεις σε Αραξο και Ακτιο, έχουμε έδρα μεραρχίας στην Τρίπολη, «λες και πρόκειται να επιτεθεί και πάλι ο Δράμαλης», όπως λένε αστειευόμενοι ακόμα και αξιωματικοί του στρατού.
Από άλλες δεκαετίες
Από τις μεγαλύτερες «πληγές», βεβαίως, παραμένει η απουσία διακλαδικότητας και συνεργασίας μεταξύ των τριών Επιτελείων, που αντικατοπτρίζεται σε πληθώρα θεμάτων, από τα πιο σοβαρά, όπως, για παράδειγμα, τη μη εφαρμογή νόμου που ψηφίστηκε το 1990 για ενοποίηση των τριών ξεχωριστών κέντρων ερευνών σε ένα, μέχρι και την απλή καθημερινότητα. Ετσι, στο κτίριο του «Πενταγώνου», ανάλογα με την είσοδο από την οποία θα μπει κανείς, η αρίθμηση των ορόφων είναι διαφορετική, καθώς δεν έχει καταστεί εφικτή η συνεννόηση μεταξύ των Επιτελείων σε μια κοινή αρίθμηση.
Η ανάγκη αλλαγής κανονισμών και προσαρμογής στα νέα δεδομένα είναι εμφανής παντού: για παράδειγμα, στη δόμηση νέων χώρων στα στρατόπεδα έχουν μείνει στις προδιαγραφές που θεσπίσθηκαν δεκαετίες πριν. Ετσι, χτίζονται θάλαμοι φιλοξενίας 120 ατόμων ο καθένας, με πρόβλεψη στέγασης όλου του στρατευμένου προσωπικού που στα χαρτιά φαίνεται να φιλοξενείται στο εκάστοτε στρατόπεδο. Στην πράξη, όμως, στα περισσότερα στρατόπεδα σχεδόν οι μισοί από τους υπηρετούντες είναι Επαγγελματίες Οπλίτες, που δεν μένουν μέσα στις μονάδες. Αλλο παράδειγμα, ο κανονισμός για τις στολές των αξιωματικών, που προβλέπει 15 διαφορετικές στολές, από τη φόρμα ασκήσεων, μέχρι στολή δεξιώσεων, τη στιγμή που παντού στο εξωτερικό ο κανονισμός αυτός έχει απλοποιηθεί και οι στολές είναι 5 – 6.
Αμαρτωλές καταστάσεις επιβιβάσεως
Από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα σπατάλης στις Ενοπλες Δυνάμεις είναι οι λεγόμενες καταστάσεις επιβιβάσεως. Πρόκειται για τη δυνατότητα κάθε μόνιμου ή στρατεύσιμου να ταξιδέψει δωρεάν τέσσερις φορές το χρόνο, τη μία αεροπορικώς. Η λογική του μέτρου ήταν η διευκόλυνση των στρατεύσιμων και των στρατιωτικών να επισκέπτονται τα σπίτια τους όταν έχουν άδεια. Ωστόσο, η απόφαση δεν είχε κανένα περιορισμό ως προς την αξιοποίηση αυτής της δυνατότητας. Ετσι, ακόμα και κάποιος που υπηρετούσε δίπλα στο σπίτι του, δικαιούτο, όπως κάθε άλλος στρατιώτης, ένα αεροπορικό εισιτήριο το χρόνο. Παράλληλα, δεν υπήρχε κανένας έλεγχος εάν η δυνατότητα δωρεάν μετάβασης αξιοποιείτο όντως για να πάει κάποιος στην οικογένειά του.
Για παράδειγμα, στρατιώτες από τη Μυτιλήνη και καταγωγή την Αθήνα, διαπιστώθηκε ότι χρησιμοποιούσαν τα αεροπορικά εισιτήρια για να πάνε στη Μύκονο. Επειδή, δε, η συμφωνία των Ενόπλων Δυνάμεων γινόταν για ανοιχτά εισιτήρια, καθώς δεν μπορούσε να γίνει προγραμματισμός ποιος θα ταξίδευε για πού και πότε, οι τιμές ήταν συνήθως τριπλάσιες της μέσης εμπορικής αξίας των αεροπορικών εισιτηρίων.
Με πρόσφατη απόφαση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, μπαίνει φρένο σε αυτή τη διαδικασία. Πλέον, στρατιώτες και μόνιμοι δικαιούνται δύο καταστάσεις επιβίβασης ετησίως, με αποκλειστικό προορισμό τον τόπο διαμονής, ενώ κόβονται εντελώς τα αεροπορικά εισιτήρια.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_21/02/2010_391666