[11-4-2016]
του Μελέτη Η. Μελετόπουλου*
Ο Observer, παραδοσιακά φιλοευρωπαϊκή εφημερίδα, δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα δημοσκόπηση, σύμφωνα με την οποία υπέρ του Brexit τάσσεται το 43% της βρετανικής κοινής γνώμης, κατά το 39% και οι αναποφάσιστοι είναι το 18%. Αν και είναι πολύ νωρίς να έχουμε οριστική εικόνα και το πλήθος των αναποφάσιστων μπορεί να την μεταστρέψει την τελευταία στιγμή, είναι φανερό ότι πλέον το Brexit είναι υπαρκτό ενδεχόμενο.
Ιστορικά η Μεγάλη Βρετανία ασκούσε διπλωματία διασπαστική της ευρωπαϊκής συνοχής, στρέφοντας την μία ευρωπαϊκή δύναμη εναντίον της άλλης, ώστε να αποφευχθεί η συγκρότηση ενός ευρωπαϊκού υπερκράτους που θα απειλούσε την παγκόσμια πολύ-πολική ισορροπία. Σε αυτό το πλαίσιο, η βρετανική ισχύς εξουδετέρωσε τον Ναπολέοντα και την εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία.
Η ένταξη του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΟΚ οφειλόταν άλλωστε κατά βάθος στην ανάγκη του να παρίσταται, να συμμετέχει και όσο το δυνατόν να ελέγχει την πορεία της Ευρωπαϊκής ενοποίησης, που ήταν για πολλούς αγγλοσάξονες αναλυτές μία επανάληψη του ναπολεόντειου εγχειρήματος με άλλα μέσα.
Σήμερα, το ευρωπαϊκό εγχείρημα φαίνεται πιά ακίνδυνο για την πάντα ανήσυχη και πάντα επαγρυπνούσα βρετανική πολιτική. Κατέστη πλέον σαφές ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ είναι απρόθυμα να εκχωρήσουν ζωτικές λειτουργίες τους στις Βρυξέλλες, η κοινή και εξωτερική πολιτική ναυάγησε στα αβαθή της Ουκρανίας, της λαθρομετανάστευσης και της τρομοκρατίας, το κοινό νόμισμα εφαρμόστηκε σε μέρος και όχι στο σύνολο των κρατών-μελών και άλλωστε υφίσταται σοβαρούς κλυδωνισμούς, ο εθνικισμός ανεβαίνει, το καλό κλίμα της εποχής Ντελόρ εξατμίστηκε και οι πρώην κομμουνιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που προσχώρησαν στην ΕΕ διέσπασαν την συνοχή της και εξασθένισαν την δυναμική της.
Περίπτωση ευρωπαϊκού υπερκράτους πλέον δεν υφίσταται. Οπότε δεν υφίσταται και λόγος να εξακολουθήσει να αποδέχεται το Λονδίνο περιορισμούς της εθνικής του κυριαρχίας ως αντίτιμο της παρουσίας του Βρετανού πρωθυπουργού στις συνόδους κορυφής της ΕΕ.
Αντιθέτως, η βρετανική κοινή γνώμη όλο και περισσότερο δυσφορεί με την συμμετοχή της σε μία Ευρώπη που σπαράσσεται από έριδες, χειμάζεται από υφεσιακά φαινόμενα και αδυνατεί να διαχειριστεί το μεταναστευτικό. Άλλωστε, η γεωπολιτική και γεωστρατηγική αρχιτεκτονική της Ευρώπης είναι αυτή που θα πληγεί καίρια από τυχόν αποχώρηση της πυρηνικής και μάχιμης Μεγάλης Βρετανίας, ενώ δεν θα συμβεί το αντίστροφο.
*Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης (δημοσιεύθηκε στον Ελεύθερο Τύπο).
1 comment
Είναι ενδιαφέρον πόσο απληροφόρητος πρέπει πάντα να είναι ο μέσος ψηφοφόρος και την προσπάθεια των δημοκρατικά εκλεγμένων πολιτικών να αγοράσουν την ψήφο του, με αοριστίες, υποσχέσεις και σλόγκαν που απευθύνονται στο συναίσθημα παρά στα γεγονότα. Το πρόβλημα φυσικά είναι ότι τα γεγονότα δεν βοηθάνε στην πώληση ιδεών η οποία είναι εφικτή πολυ πιο εύκολα με εκφοβισμό. Η εκστρατεία του Κάμερον για παραμονή στην ΕΕ σωστά έχει επονομαστεί “project fear” απο τους υποστηρικτές του Brexit.
Απο την άλλη πλευρά οι Brexiteers, ακολουθώντας την ίδια συνταγή δημιούργησαν το “project hope”. Στηρίζονται επίσης σε έννοιες όπως “δημοκρατία”, “εθνική κυριαρχία”, “πατρίδα” κλπ που δεν έχουν πλέον το ίδιο νόημα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.
Ο ταλαίπωρος ψηφοφόρος ψάχνει το “project fact” αλλά δυστυχώς δεν το βρίσκει. Οπότε αν και σωστή σε γενικές γραμμές η ανάλυση του κυρίου Μελετόπουλου, δεν ξέρω κατα πόσο αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Τελικά ο κάθε ψηφοφόρος διέπεται από τα ιδιαίτερα συμφέροντά του και ο στόχος των πολιτικών είναι να τα προσδιορίσουν για αγοράσουν την ψήφο του, πχ:
Ποιο είναι το σωστό επιτόκιο στο ΗΒ ; εξαρτάται αν είσαι οφειλέτης η πιστωτής.
Ποιά είναι η σωστή ισοτιμία της στερλίνας ; εξαρτάται αν εξάγεις η εισάγεις. Όλοι γνωρίζουν ότι η Γερμανία πρέπει να επανέλθει στο μάρκο αλλιώς η επιδότησή τους απο το φτηνό ευρώ θα συνεχίσει να αυξάνει το πλεόνασμά τους με καταστρεπτικές επιπτώσεις για την υπόλοιπη Ευρώπη. Θα το κάνουν για το καλό της ΕΕ; Μην κρατάτε την αναπνοή σας.
Ποιος είναι ο σωστός πληθωρισμός ; Εξαρτάται αν έχεις εκδόσει το ομόλογο η αν το έχεις αγοράσει. Όλοι οι συνταξιοδοτημενοι στην Ευρώπη τα έχουν έμεσα αγοράσει και τα ταμεία έχουν γονατίσει απο το QE του super Mario. Το ΗΒ ακολουθεί το δικό του πιο ελαφρύ QE και παραμένει σε επίπεδο θετικών επιτοκίων αλλά με την κάθοδο της στερλίνας η πώληση των κρατικών ομολόγων θα εξαρτηθεί απο την “καλωσύνη των ξένων” όπως διακήρυξε ο Μ Κάρνεϊ.
Πόσο χρήσιμη είναι η Βρετανία στην Αμερική (special relationship ); Εξαρτάτει απο το αν θα παραμείνει στην ΕΕ η όχι.
Τελικά νομίζω ο φόβος θα κυριαρχήσει της ελπίδας.