«Το επ’ εμοί, εν όσω ζω και αναπνέω και σωφρονώ, δεν θα παύσω, ιδίως κατά τας πανεκλάμπρους ταύτας ημέρας, να υμνώ μετά λατρείας τον Χριστό μου, να περιγράφω μετ’ έρωτος την φύσιν και να ζωγραφώ μετά στοργής τα γνήσια ελληνικά έθιμα…. Αν επιλάθωμαί σου Ιερουσαλήμ, επιλησθείη η δεξιά μου, κολληθείη η γλώσσα μου τω λάρυγγί μου, εάν ου μη σου μνησθώ». (Παπαδιαμάντης).
«Το μοσκοβόλημα που βγάζουνε τα άνθη και τα βότανα, το κελάηδισμα των πουλιών, το λεπτό τ’ αγέρι που σαλεύει χλωρά κλαριά, τ’ αλαφρό κύμα που γλυκομουρμουρίζει στην ακρογιαλιά, στους κάβους, στα νησιά, στα βουνά και τα λαγκάδια, όλα τα νιώθεις να πανηγυρίζουνε μαζί με τα μακάρια πνεύματα την Ανάσταση του Χριστού». (Κόντογλου).
Πάσχα με τους ποιητές της Ρωμιοσύνης και της Ορθοδοξίας επέλεξε ο γράφων. Κόντογλου και Παπαδιαμάντης: από τις πιο έντιμες και αγνές μορφές των γραμμάτων μας. «Ζωγραφούν» σ’ όλη τους τη ζωή «μετ’ έρωτος», την γνησιότητα, ξεσκεπάζουν το κίβδηλο, το ψεύτικο, τους «χαλασοχώρηδες». Επιμένουν και οι δύο στην τήρηση της παράδοσης, όχι ως στείρα τυπολατρία και αναιμική μίμηση, αλλά ως πηγή ζώσα που αρδεύει αδιαλείπτως «το ολόδροσο δέντρο της φυλής μας».
Ο Κόντογλου είναι αυτός που έστρεψε ξανά την αγιογραφία στην βυζαντινή παράδοση. Ο αγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός λέει «δείξε μου τις εικόνες που προσκυνάς για να σου πω τι πίστη έχεις». Μέχρι την εμφάνιση του Κόντογλου είχε επικρατήσει στους ορθόδοξους ναούς η δυτική, η κοσμική, η σαρκική νοοτροπία, με τις καταστολισμένες, γλυκανάλατες Μαντόνες, οι οποίες κρατούν στην αγκαλιά ξανθούς μπέμπηδες, που παριστάνουν το «θείο βρέφος». Όμως, όπως λέει ο Κόντογλου, οι βυζαντινοί αγιογράφοι ζωγραφίζουν με ταπείνωση, χωρίς περιττά ψιμύθια και στολίδια, δίχως καμμιά φιλοδοξία να ξαφνιάσουνε και να κάνουν εντύπωση, ζωγραφίζανε σαν να προσεύχονται. Στα χρόνια, διηγείται, της βασιλείας του Λέοντος του Σοφού κάποιος ζωγράφος θέλησε να ιστορήσει τον Σωτήρα Χριστό, ώστε να μοιάζει με τον θεό Απόλλωνα και αμέσως παρέλυσε, «εξηράνθη η χειρ αυτού».
Για την βυζαντινή μουσική, σφοδρός επικριτής των καινοτομιών είναι ο Παπαδιαμάντης. Γινόταν θηρίο, αν μάθαινε πως κάποιος ιερέας ή ψάλτης μετέφραζε τα ιερά κείμενα στην «δημοτικιά». «Ο πόθος της επιδείξεως, η μανία της καινοτομίας, η υπερηφάνεια και ο εγωισμός» οδηγούν μερικούς σε εκσυγχρονιστικές θεωρίες. Το «ανοίξω το στόμα μου και πληρωθήσεται πνεύματος» πώς θα αποδοθεί: «θ’ ανοίξω το στόμα μου και θα γεμίσει πνεύμα και θα βγάλω λόγο;». Τα τροπάρια, τονίζει, γίνονται νεκρά μέχρι νεκροφανείας. «Ποιος Έλληνας», γράφει ο Κόντογλου, «θα νιώσει κατάνυξη από τα μουσικά αυτά μασκαριλίκια και πώς θα κάνει την προσευχή του ακούγοντας τα λόγια των αγίων μελωδών να αλλοιώνονται και να γελοιοποιούνται από τα στόματα ψευτονεωτεριστών;» Ο Παπαδιαμάντης ήταν αρνητικός έναντι της τότε πολιτικής, διότι έβλεπε να διαμορφώνεται ένας πολιτικός βίος έξω από την πνευματική και ηθική παράδοση της εκκλησίας, κάτι που επαναλαμβάνεται εντονότατα στις μέρες μας.
Ο Σπύρος Μελάς στον «Πρόλογο» των «Απάντων», από τον Γ. Βαλέτα (τομ. Α, σελ. 18) παρατηρεί: «είναι ο μόνος που είδε ότι η θρησκεία, με άλλα λόγια η Ορθοδοξία, ήταν η σπονδυλική στήλη του εθνικού σώματος». Απόκλιση από την Ορθόδοξη πολιτική παράδοση για τον Παπαδιαμάντη σήμαινε και σημαίνει πολιτικό θάνατο του Γένους. Και γι’ αυτό ήταν σφόδρα πολέμιος εναντίον αυτών που συκοφαντούσαν την βυζαντινή μας παράδοση, που περισσότερο ίσως κι από πνευματική, είναι παράδοση πολιτική, μέσα από την θρησκευτική της έκφραση. Στο περίφημο διήγημά του «Λαμπριάτικος Ψάλτης», που δημοσιεύτηκε το 1893 στην «Ακρόπολη», γράφει τα ακόλουθα σαρκαστικά, γι’ αυτούς που τον μυκτήριζαν για την εμμονή του να γράφει θρησκευτικά – εορταστικά διηγήματα: «Μη θρησκευτικά προς Θεού! Το ελληνικόν έθνος δεν είναι βυζαντινοί, εννοήσατε; Οι σημερινοί Έλληνες είναι κατευθείαν διάδοχοι των αρχαίων….».
Ο Κόντογλου περισσότερο αιχμηρός, καυτηριάζει τους φθονερούς και ανίκανους «που πιάνουν τα πόστα» και κατατρέχουν του άξιους. Γράφει: «Καθαρίστε από την πνευματική πανούκλα την δυστυχισμένη την Ελλάδα, για να μπορέσουνε να δουλέψουνε οι άξιοι δουλευταράδες. Τα σκουλήκια, για να σώσουνε την τιποτένια ύπαρξή τους, δεν αφήνουνε καμμιά ψυχή άξια να ορθοποδήσει, από συμφέρον κι από φθόνο. Όλοι οι πνευματικοί σαλταδόροι έχουνε πιάσει τα πόστα. Και είναι δεμένοι μεταξύ τους, όπως είναι οι κάμπιες κολλημένες η μια πάνω στην άλλη. Μόλις τις χωρίσει κανένας ψοφάνε. Έτσι πρέπει να γίνει και
με τις ανθρωποκάμπιες που μαραζώνουνε το ολόδροσο πνευματικό δέντρο της φυλής μας».
Σε καιρούς, «σακάτικους» σαν τους δικούς μας, όπου νοθεύονται τα καίρια του βίου μας, έλειψαν και οι γενναίες φωνές, οι πολεμήτορες του πρόστυχου, του ανήθικου και του άδικου. Στέρεψε αυτός ο τόπος. Πάσχα έρχεται και βουίζουν τα αυτιά μας από τις τσιρίδες των «γνωμηγητόρων»: «στα ύψη οι τιμές», «αβοήθητοι οι καταναλωτές». Το τηλεοπτικό «σπήλαιο ληστών» μαγαρίζει το πανηγύρι της Ορθοδοξίας. Από κοντά και τα σαπρόφυτα της προοδομανίας, που τσιρίζουν για την λεγόμενη εκκλησιαστική περιουσία. Ποιος αλήθεια εμπιστεύεται σήμερα την περιουσία του στον λυμεώνα που ονομάζεται δημόσιο; Για το σάπισμα του παπισμού, για τα ανατριχιαστικά εγκλήματα της σατανικής παιδεραστίας, ποιούν την νήσσαν. Μόνο Ορθοδοξία όταν ακούν, γυαλίζει το μάτι τους. Είναι οι σύγχρονοι Ιούδες. Πάσχουν και αυτοί από αυτό που έπαθε ο Ιούδας. Δεν μπόρεσαν να αγαπήσουν τον Χριστό. Ο Ιούδας είναι ο φυσικός πρόγονος όλων των ματαιόδοξων διανοητών, όλων των καιρών κι όλου του κόσμου. Υπάρχουν όμως οι δικοί μας, οι άγιοι, οι ταπεινοί τη καρδία, που χωρίς πτωχοαλαζονείες και μωρές επιδείξεις κηρύσσουν και διδάσκουν: «Όλες οι πίστεις είναι ψεύτικες…μόνη η πίστις των Ορθοδόξων είναι καλή και αγία. Τούτο σας λέγω τώρα. Να ευφραίνεσθε όπου είσθε Χριστιανοί». (Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός). Χριστός Ανέστη, αδελφοί!
Νατσιός Δημήτρης
δάσκαλος- Κιλκίς
.
2 comments
Αληθώς Ανέστη Δημήτρη.
Τι περιμένει την Α΄ βάθμια εκπαίδευση;
Τα σχέδια της υπουργού παιδείας Άννας Διαμαντοπούλου
Συγγραφέας: Ο Οικολόγος
εφ.ΡΗΞΗ, Φύλλο 62,01/04/2010
Η χώρα μας ευρισκόμενη πλέον σε συνθήκες πτώχευσης αντιμετωπίζει καταφανώς θέμα περιορισμού της εθνικής της κυριαρχίας. Οι μέρες της κρίσης κατέδειξαν και στον πιο αφελή την οικονομική εξουσία του Διευθυντηρίου της Ε.Ε. με κέντρο βάρους τα γερμανικά συμφέροντα που επιβάλλονται με τον πιο απεχθή τρόπο στις χώρες της περιφέρειας. Η γερμανική οικονομική ηγεμονία στις αποικίες της, σε συμπόρευση με τα γεωπολιτικά συμφέροντα των Αγγλοαμερικάνων στην περιοχή της Ν. Ανατολικής Μεσογείου, αποτελούν τις βασικές συνιστώσες που, για όλη την επόμενη περίοδο, θα καθορίσουν τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις στη χώρα μας.
Το νέο αυτό πλαίσιο απαιτεί το ανάλογο «υπηρετικό πολιτικό προσωπικό» σε όλο το φάσμα των κοινοβουλευτικών κομμάτων με ιδιαίτερη έμφαση στα μεγάλα κόμματα –αμφίβολο το κατά πόσο θα παραμείνουν μεγάλα– αλλά και τους «οργανικούς διανοούμενους» που προετοιμάζουν εδώ και χρόνια την μετάβαση στην νέα «εκσυγχρονιστική» πραγματικότητα. Το κύριο μέρος αυτών των κατ’ ευφημισμό διανοούμενων υπηρετούν στα ΜΜΕ, στα ελληνικά παν/μια και στα υπουργεία.
Μια από τις ιδεολογικές κατασκευές των αποτελεί σήμερα το επονομαζόμενο «Νέο Σχολείο» και οι κατ’ ευφημισμό μεταρρυθμίσεις στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Η εκπαίδευση άλλωστε δεν είναι παρά ο μεγαλύτερος μηχανισμός μύησης στα κελεύσματα της νέας εποχής, αφού προωθεί την προσαρμογή του κάθε μαθητή στην επονομαζόμενη «κοινή κουλτούρα» μέσα από το εργαλειακό εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος.
Η πρώτη βασική μεταρρύθμιση που εξυφαίνεται ενόψει της νέας σχολικής χρονιάς είναι η επέκταση του ωραρίου του ολοήμερου σχολείου μέχρι τις 5 το απόγευμα με το σκεπτικό της ενοποίησης του σχολικού χρόνου, ούτως ώστε ο μαθητής να μην μεταφέρει σχολικές υποχρεώσεις στο σπίτι. Η ρύθμιση αυτή επιχειρείται σε σχολεία χωρίς βασικές υποδομές• φαίνεται δε πως εξυπηρετεί κυρίως τις ανάγκες μείωσης των δαπανών για την παιδεία –κατά 500 εκατ. € στην πρώτη δέσμη μέτρων της κυβέρνησης. Αυτό θα επιτευχθεί με την επέκταση του ωραρίου των μονίμων καθηγητών στις ώρες εκείνες πως έως τώρα καλύπτονταν από αναπληρωτές και ωρομίσθιους, πολλοί από τους οποίους θα οδηγηθούν πιθανά στην ανεργία. Αποτελεί βέβαια ζητούμενο το κατά πόσο οι δάσκαλοι μετά τις μισθολογικές τους περικοπές –από τα πρόσφατα μέτρα– θα ανταποκριθούν στην επέκταση του εργάσιμου χρόνου τους και κατά πόσο οι μαθητές των δημοτικών θα έχουν τις αντοχές να παραμείνουν τόσες ώρες στο χώρο του σχολείου.
Μια επόμενη μεταρρύθμιση είναι αυτή της επέκτασης των αγγλικών στην 1η Δημοτικού σε συνδυασμό με τη διεύρυνση και της διδασκαλίας της δεύτερης ξένης γλώσσας. Είναι εν πολλοίς γνωστό πως μια από τις βασικές επιδιώξεις των εθνομηδενιστών είναι η αποδόμηση της ελληνικής γλώσσας κάτι που σταδιακά επιτεύχθηκε με την περιθωριοποίηση και την ελλιπή διδασκαλία των αρχαίων και της γλώσσας σε συνδυασμό με την ισοπεδωτική κυριαρχία της εικόνας και των τηλεοπτικών προτύπων στα παιδιά. Η επέκταση της διδασκαλίας των αγγλικών βασίζεται σε μελέτες του Καποδιστριακού Παν/μίου που αναφέρουν τη συμβολή της ξένης γλώσσας στην ανάπτυξη των επικοινωνιακών ικανοτήτων των νέων, στην ψυχο-συναισθηματική του συγκρότηση, αλλά και στην αφύπνιση της διαπολιτισμικής συνείδησης στην νέα πολυπολιτισμική κοινωνία. Αυτό όμως που δεν αναφέρει η συγκεκριμένη μελέτη είναι η σύγχυση που θα δημιουργηθεί στους μαθητές και η δυσκολία που θα αντιμετωπίσουν στην ουσιαστική εκμάθηση της ανάγνωσης και της γραφής της μητρικής τους γλώσσας. Μια τέτοια δυσχέρεια από τα πρώτα σχολικά χρόνια θα έχει αρνητική συνέπεια στη σκέψη και στην έκφρασή τους καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής τους ασχέτως των όποιων πιστοποιητικών γλωσσομάθειας αποκτήσουν.
Μια τρίτη μεταρρύθμιση είναι αυτή του Ψηφιακού Σχολείου, αφού τα σχέδια για το νέο σχολείο προβλέπουν την εισαγωγή διαδραστικών πινάκων, επέκταση των ευρυζωνικών δικτύων και του γρήγορου διαδικτύου, ψηφιοποίηση των βιβλίων με απώτερο στόχο τη σταδιακή κατάργηση των βιβλίων, αφού ο κάθε δάσκαλος θα έχει τη δυνατότητα να επιλέγει από ένα πλήθος πηγών το περιεχόμενο της διδασκαλίας του! Το ψηφιακό σχολείο σε μια χώρα με κατεστραμμένη παραγωγή δεν είναι παρά ένα πολύ ενδιαφέρον «deal» με τις πολυεθνικές της πληροφορικής –λέγε με Microsoft– οι οποίες θα αναλάβουν για μια ακόμα φορά προμήθειες εξοπλισμού, σε συνέχεια των εκατομμυρίων που δαπανήθηκαν για την χορήγηση λάπτοπ σε μαθητές Γυμνασίου από την προηγούμενη κυβέρνηση χωρίς κανένα απολύτως αντίκρισμα.
Στην ίδια κατεύθυνση βρίσκονται και τα διαθεματικά προγράμματα της ευέλικτης ζώνης του ολοήμερου για την αειφορία, την αγωγή υγείας, την αγωγή του καταναλωτή όπου το κομμάτι της πολιτιστικής αγωγής φωτογραφίζει συμφωνίες του υπουργείου με το Μέγαρο Μουσικής και το γνωστό Ίδρυμα που θα αναλάβει σε συνθήκες πτώχευσης την πολιτιστική επιμόρφωση των ελληνοπαίδων στο σχολικό χώρο!
Τέλος, ο εκσυγχρονισμός του σχολείου σε αγαστή σύμπνοια με τις Βρυξέλλες και το όραμα της πολυπολιτισμικής κοινωνικής απορρύθμισης, οδηγείται με τη συμβολή της προσφιλούς κας Δραγώνα, στην επέκταση των προγραμμάτων επιμόρφωσης για τους μουσουλμανόπαιδες της Θράκης, για τους Τσιγγάνους και στη διαμόρφωση «Ζωνών Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας» με ολοκληρωμένες υποστηρικτικές δράσεις για μετανάστες με τάξεις υποδοχής, ενισχυτική διδασκαλία κ.ο.κ, συνολικού προϋπολογισμού που υπερβαίνει τα 40 εκατ. €.
Αντί το σχολείο να αποτελέσει το κύτταρο διαμόρφωσης μιας νέας συνειδητοποίησης που έχει ανάγκη ο τόπος για να πορευτεί σε τόσο δύσκολους καιρούς, τείνει να γίνει πεδίο άσκησης ερασιτεχνών πολιτικών και κάθε λογής επιτήδειων κερδοσκόπων. Το όραμα για την παιδεία δεν είναι παρά όραμα κοινωνίας που σηματοδοτεί το μέλλον ενός έθνους.
Σε συνθήκες πολλαπλής κρίσης (οικονομικής, κοινωνικής, οικολογικής και ανθρωπολογικής) που διάγει η χώρα μας η μόνη δυνατότητα επιβίωσής μας θα ήταν ο εκσυγχρονισμός της παράδοσής μας και η σύνδεσή της με τις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε.
Αυτό θα σήμαινε αναμόρφωση των αναλυτικών προγραμμάτων έτσι ώστε, με κοπιαστική μελέτη και σπουδή, ο μαθητής να μαθαίνει να γράφει, να διαβάζει, να υπολογίζει και να εκφράζεται σωστά, να γνωρίσει τις βασικές πτυχές της Ιστορίας του πολιτισμού και της πίστης μας. Παράλληλα να εξασκεί τις πρακτικές του δεξιότητες φροντίζοντας και παρεμβαίνοντας οικολογικά στον σχολικό χώρο και στον τόπο του, τα οποία θα πρέπει κατ’ αρχήν να αγαπήσει. Αυτό όμως προϋποθέτει δασκάλους-παιδαγωγούς που πιστεύουν βαθιά στην παιδευτική αξία του μαθήματος το οποίο και θέλουν να το μεταδώσουν στους μαθητές τους. Ο δάσκαλος και εν γένει ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να γίνει, μέσα από το παράδειγμα της ζωής του, η χαμένη «αυθεντία» και το κοινωνικό πρότυπο που τόσο πολύ έχουν ανάγκη τα νέα παιδιά. Πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους ότι η Πολιτεία διά των δασκάλων της είναι αυτή που παιδαγωγεί, και αυτό προϋποθέτει παροχή ποιοτικών και ποσοτικών γνώσεων και όχι εκσυγχρονιστικά ευφυολογήματα του τύπου «πρώτα ο μαθητής» ή «το νέο σχολείο που μαθαίνει στον μαθητή να μαθαίνει». Αυτές οι κενές περιεχομένου προτάσεις δήθεν ελευθεριότητας και προοδευτικότητας οδηγούν στη γενίκευση της αμάθειας, στην απόκτηση περιστασιακών και κατακερματισμένων γνώσεων –πληροφοριών που είναι αδύνατον να συνδεθούν μεταξύ τους. Είναι το πλαίσιο μια παιδείας που προετοιμάζει τους ατομικοποιημένους καταναλωτές μιας αποικίας των ισχυρών στο πλαίσιο της νεο-οθωμανικής κυριαρχίας στα Βαλκάνια.