Με συνοπτικές διαδικασίες και έπειτα από ασφυκτικό πρέσινγκ προς τη γερμανική πλευρά, οι υπουργοί Οικονομίας της ευρωζώνης, η Κομισιόν και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συγκεκριμενοποίησαν -όσο μπορούσαν- τους όρους του πακέτου στήριξης.
Προηγήθηκαν συνεχείς διαβουλεύσεις του πρωθυπουργού κ. Γιώργου Παπανδρέου με τον πρόεδρο του Eurogroup κ. Jean-Claude Juncker, τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Herman Van Rompuy και τον πρόεδρο της Κομισιόν κ. Jose Barroso, ώστε να διευκρινιστούν άμεσα τα τρία στοιχεία που ζητούσε η Αθήνα σε σχέση με τον μηχανισμό: το επιτόκιο, το ύψος της χρηματοδότησης και η ταχύτητα ενεργοποίησης.
Η άνοδος των spreads υποχρέωσε τη συνήθως δυσκίνητη Ευρωπαϊκή Ένωση να κινηθεί με πρωτοφανή -για τα δικά της δεδομένα- ταχύτητα, ώστε οι αγορές να έχουν όσο πιο καθαρή εικόνα γίνεται για τον μηχανισμό στήριξης.
Όπως ανέφερε ο υπουργός Οικονομίας κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου, η κυβέρνηση, παρά την ανακοίνωση, έχει ως στόχο και πιστεύει ότι μπορεί να συνεχίσει να δανείζεται απρόσκοπτα από τις αγορές.
Μετά την τηλεδιάσκεψη του Eurogroup, ο γενικός γραμματέας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, κ. Dominique Strauss-Kahn, εξέδωσε ανακοίνωση λέγοντας ότι ο οργανισμός “είναι έτοιμος να συνδράμει, συμπεριλαμβανομένου και ενός εν δυνάμει πολυετούς διακανονισμού εάν χρειαστεί και το ζητήσει η Ελλάδα”.
Σήμερα στις Βρυξέλλες, υπό το άγρυπνο μάτι των αγορών, αξιωματούχοι της Κομισιόν, της ΕΚΤ και της Ελλάδας θα συνεργαστούν με τους εκπροσώπους του ΔΝΤ για να αποφασίσουν τις τεχνικές λεπτομέρειες του σχεδίου και σε σχέση με τον διεθνή οργανισμό.
Τι γνωρίζουμε για το πακέτο στήριξης:
– Το ύψος των δανείων (σε διμερή μορφή) θα προέλθει από όλες τις χώρες της ευρωζώνης και ανέρχεται για το πρώτο έτος στα 30 δισεκατομμύρια ευρώ. Η συνεισφορά θα είναι αναλογική με την κεφαλαιακή συμμετοχή των χωρών στην ΕΚΤ.
– Ο ορίζοντας προβλέπεται να είναι 3ετής, όσο διαρκούν δηλαδή η επιτήρηση και η διαδικασία αποκλιμάκωσης του ελληνικού ελλείμματος στο 3%. Το επιτόκιο ανέρχεται στο 5% σε σταθερό και κάτω από 4% σε κυμαινόμενο, χαμηλότερο δηλαδή από τα σημερινά της αγοράς, αλλά αρκετά υψηλότερο με αυτά που δανείζει το ΔΝΤ (γύρω στο 3%).
– Τα ποσά για το 2011 και το 2012 θα κριθούν ανάλογα με την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας.
– Εάν η υλοποίηση του προϋπολογισμού παραμείνει εντός των στόχων, η ευρωζώνη δεν θα ζητήσει άλλα δημοσιονομικά μέτρα από την Ελλάδα για φέτος. Θα επιμείνει ωστόσο στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στο ασφαλιστικό, στο εργασιακό, στα κλειστά επαγγέλματα, αύξηση ανταγωνιστικότητας κ.λπ., όπως αναμένεται να αποτυπωθεί και επισήμως στην αξιολόγηση της Κομισιόν στα μέσα Μαΐου.
– Ρόλο συντονιστή για τα δάνεια αναλαμβάνει η Κομισιόν και ρόλο ατζέντη η ΕΚΤ.
Ποιες οι γκρίζες ζώνες
– Το βέτο στην ενεργοποίηση του μηχανισμού παραμένει. Δηλαδή, σε περίπτωση επίσημου αιτήματος από την Ελλάδα, οι 15 εταίροι μας θα πρέπει να πειστούν ότι οι συνθήκες δικαιολογούν την ενεργοποίησή του. Υπάρχει επίσης ανοιχτό το ενδεχόμενο την τελευταία στιγμή να πέσουν στο τραπέζι επιπλέον απαιτήσεις από κάποια χώρα.
– Δεν διευκρινίζεται εάν η φράση ultima ratio (ύστατη λύση), που περιέχεται στο αρχικό σχέδιο απόφασης της 25ης Μαρτίου ως όρος ενεργοποίησης του μηχανισμού, εξακολουθεί να σημαίνει “αδυναμία της χώρας να δανειστεί”. Σε αυτήν την περίπτωση ποιο είναι το ύψος των επιτοκίων της αγοράς που η ευρωζώνη θα θεωρήσει απαγορευτικό.
– Αρκετές χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία θα πρέπει να περάσουν τη συμφωνία που επιτεύχθηκε χθες από τα εθνικά τους κοινοβούλια.
– Δεν διευκρινίζεται η συνεισφορά του ΔΝΤ. Διαρροές στα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία τοποθετούν το ποσό για τον πρώτο χρόνο στα 10 – 15 δισεκατομμύρια ευρώ (επιπλέον των 30 δισ. της ευρωζώνης).
– Το ΔΝΤ, σύμφωνα με τον επίτροπο για οικονομικές και νομισματικές υποθέσεις, κ. Olli Rehn, θα ακολουθήσει τη δική του φόρμουλα τιμολόγησης για τα δάνεια που θα χρηματοδοτήσει. Εικάζεται ότι το επιτόκιο θα είναι γύρω στο 3%.
– Δεν διευκρινίζεται ο τρόπος εκταμίευσης εάν και εφόσον η Ελλάδα υποβάλει αίτημα χρηματοδότησης. Δηλαδή, εάν το ποσό που θα ζητήσει θα δοθεί εφάπαξ ή σταδιακά και σε δόσεις -ώστε να επιτηρείται η πρόοδος-, όπως συνηθίζει το ΔΝΤ.
– Δεν αναφέρεται τι θα γίνει με χώρες που οι ίδιες αντιμετωπίζουν πρόβλημα ρευστότητας όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία ή η Ιταλία και το κατά πόσον έχουν τη δυνατότητα να συνεισφέρουν στον μηχανισμό. Επίσης, δεν αναφέρεται από ποιες χώρες θα έρθουν τα πρώτα χρήματα.
– Σε περίπτωση που η Ελλάδα ζητήσει μέχρι 30 δισ. ευρω, δεν αποσαφηνίζεται αν θα τα λάβει εξολοκλήρου από την ευρωζώνη ή αν θα λάβει τα 2/3 από την ευρωζώνη και το 1/3 από το ΔΝΤ. Εάν δηλαδή πρόκειται εξαρχής για συνδυασμένη χρηματοδότηση με την αναλογία αυτή (όπως άφησε να εννοηθεί ο κ. Rehn) ή εάν η ενεργοποίηση του δανειακού μηχανισμού του ΔΝΤ γίνει στην περίπτωση που το ποσό ξεπεράσει τα 30 δισ. ευρω.
– Δεν διευκρινίζεται εάν το ΔΝΤ ζητήσει δικούς του επιπλέον όρους για τη δανειοδότηση. Μπορεί να μην αφορά σε νέα δημοσιονομικά μέτρα αλλά σε μεταρρυθμίσεις σε νευραλγικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας.
– Τι σημαίνει η φράση στην ανακοίνωση του ΔΝΤ ότι ο οργανισμός είναι έτοιμος για κοινή προσπάθεια “συμπεριλαμβανομένου και ενός πολυετούς stand-by διακανονισμού” εάν το επιθυμεί η χώρα μας.
Ο δεύτερος κύκλος συζητήσεων για την Ελλάδα και τον μηχανισμό στήριξης θα ανοίξει στη Μαδρίτη στις 16 Απριλίου, όπου θα συνεδριάσουν τα συμβούλια του Eurogroup και του Ecofin, μαζί με όλους τους κεντρικούς τραπεζίτες της Ε.Ε. Μπορεί οι συνεδριάσεις να είναι άτυπες, όμως αυτό δεν εμποδίζει τη λήψη αποφάσεων που απλώς θα επικυρωθούν στα συμβούλια του Μαΐου.