Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.
Δημοσιεύθηκε στην Εστία στις 16 Αυγούστου 2016.
Στα τέλη του 19ου αιώνα εφευρέθηκε το γραμμόφωνο. Ας υποθέσουμε ότι λίγα χρόνια νωρίτερα ζούσε σε μία Γαλλική επαρχία ένας μουσικός, ο Ζακ. Έκανε παραστάσεις στην περιοχή του. Υπήρχε μία σταθερή ζήτηση στην περιοχή του να τον ακούσουν ζωντανά. Δεν απειλούνταν από μεγάλους μουσικούς της εποχής του, παρόλο που εκείνοι είχαν λίγο μεγαλύτερο ακροατήριο, σε μεγαλύτερες πόλεις και με ακριβότερο εισιτήριο. Ήταν ευχαριστημένος.
Ο γιος του, Πωλ, έγινε κι αυτός μουσικός. Στην εποχή του γραμμοφώνου όμως. Χαλεποί καιροί. Οι συμπατριώτες του προτιμούσαν να ακούν από μηχανή τους καλύτερους παρά τον ίδιο ζωντανά.
Ο εγγονός του, Ζωρζ, ούτε καν σκέφτηκε να γίνει μουσικός, και έμεινε ακαλλιέργητο το (μεγαλύτερο) ταλέντο του από τους δύο προγόνους. Δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί τις μελωδίες του Μότσαρτ, οι οποίες γινόταν ανάρπαστες.
Ο δισέγγονος του Ζακ, ο Ολί, ήταν πιο τολμηρός. Έγινε επαγγελματίας μουσικός παρά τις αντιξοότητες. Δεν έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής βέβαια, διότι στα δισκοπωλεία της εποχής του, το 95% των θέσεων το καταλάμβαναν είτε συνθέτες νεκροί πριν 2-3 αιώνες, είτε ορισμένοι ονομαστοί σύγχρονοί του. Κατάφερνε όμως τα προς το ζην από τις δημιουργίες του.
Ο τελευταίος απόγονος της ιστορίας μας, ο Εμίλ, έγινε οικονομολόγος. Από την ιστορία των προγόνων του συνειδητοποίησε το εξής: πριν το γραμμόφωνο έπρεπε να είναι παρών ο δημιουργός ή ο εκτελεστής σε κάθε παράσταση. Τότε έγινε το άλμα και αυτό δεν ήταν πλέον απαραίτητο. Το μεγαλύτερο ταλέντο της χιλιετίας είχε εξασφαλισμένο κοινό για χίλια χρόνια μετά τον θάνατό του. Οι μεγάλοι δημιουργοί της εποχής του Πωλ είχαν κι αυτοί εξασφαλισμένο κοινό χωρίς να είναι παρόντες στην αναπαραγωγή των συνθέσεών τους. Ο Εμίλ κατάλαβε ότι το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Δεν υφίσταται μόνο για καλλιτέχνες, φερ’ ειπείν τους ηθοποιούς που δεν βρίσκουν δουλειά στον κινηματογράφο. Ισχύει και για τις μοδίστρες, τους φουρνάρηδες κοκ.
Ορισμένα -απρόβλεπτα- σημεία καμπής ήταν: η αλφάβητος, η τυπογραφεία, η ατμομηχανή, το γραμμόφωνο, η αεροπλοΐα, η τηλεόραση, το διαδίκτυο και η κινητή τηλεφωνία. Ασφαλώς δεν εξέλιπαν τα επαγγέλματα, στα οποία η φυσική παρουσία είναι απαραίτητη. Μάλιστα, η σχετική ευκολία να προβλέψει κανείς τα πρόσοδα του βιού του δημιουργεί εξασφάλιση και είναι σημαντική. Ίσως μάλιστα τα καθιστά προτιμότερα σε ατομικό επίπεδο σε σχέση με τα υπόλοιπα επαγγέλματα, όπου οι περισσότεροι φυτοζωούν ενώ ελάχιστοι υπερ-επιτυχημένοι λαμβάνουν τη μερίδα του λέοντος.
Για τις χώρες δεν ισχύει ομοίως. Ο κόσμος αλλάζει και όποιος δεν τον ακολουθεί, μένει πίσω. Κινδυνεύει με αφάνεια. Δεν είναι υπόθεση θεωρίας. Είναι υπόθεση της τεχνολογικής εξέλιξης. Γεννάται μία ιδέα σε έναν τόπο, πχ το σχέδιο για το iphone. Η συνέχεια δεν απαιτεί τη φυσική παρουσία. Παράγεται μέσω συν-εργασίας πολλών σε διαφορετικούς τόπους, και πωλείται μόνο του. Το skype είναι μία εφαρμογή διαδικτυακής επικοινωνίας . Φτιάχτηκε από 3 νεαρούς Εσθονούς. Την εποχή που τελείωναν το σχολείο δεν υπήρχαν καν ηλεκτρονικοί υπολογιστές στη χώρα τους! Η αναπαραγωγή της δημιουργίας τους γίνεται αυτόματα.
Ο Εμίλ ανέλυε τις συνθήκες ζωής σε διάφορες χώρες, το νομικοτεχνικό καθεστώς, το επίπεδο επικοινωνίας και ανταλλαγής ιδεών με τον έξω κόσμο (διότι συνήθως έτσι παράγεται πολλαπλασιαστική δυναμική) και συνολικά τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα. Ανέπτυξε τη θεωρία της αλματώδους απρόβλεπτης ανάπτυξης. Αυτήν χρειαζόμαστε.
4 comments
Εδώ θα κάναμε απεργία να απαγορευτεί το γραμμοφωνο. Να μη σου πω ότι θα έβγαινε νόμος για το πόσο συχνά επιτρέπεται να παίζει ο δίσκος αλλά και να αποφασίζει ο υπουργός με υπουργική απόφαση για το ποιος δικαιούται να έχει γραμμοφωνο και ποιος να είναι μουσικός.
Καὶ πῶς ἄρα γε θὰ ὑποδεχόταν αὐτὴν τὴν ἐφεύρεση τὸ «Ἀντίβαρο» ;
Δὲν θὰ ἄστραφτε καὶ θὰ βροντοῦσε τὸ πλεῖστον τῶν ἀναρτώντων γιὰ τοὺς βρωμεροὺς ξένους ποὺ θέλουν νὰ καταπνίξουν τὴν ἐθνικὴ μουσική μας μὲ τὰ ἐξεμέσματα τῆς καταρρεούσης, παρηκμασμένης, διεστραμμένης καὶ διεφθαρμένης Δύσεως ; Καὶ δὲν θὰ θρηνοῦσε πού οἱ Ἕλληνες μουσικοί μας, οἱ ἀγνοὶ θεματοφύλακες τῆς παραδόσεώς μας καὶ τῶν ἐθνικῶν αἰσθημάτων μας, θὰ μείνουν χωρὶς δουλειά ; Δέν θὰ κατήγγελε τοὺς πουλημένους πολιτικοὺς ἡγέτες μας διότι δὲν λαμβάνουν μέτρα γιὰ νὰ διασφαλίσουν τὰ ἱερὰ σύνορὰ μας ἀπὸ τὴν εἰσβολὴ τῆς λαθραίας, ξενὸφερτης καὶ ξενέρωτης μουσικῆς ;
Καὶ ποῦ νὰ πλακώσουν, μετὰ τοὺς καθαροαίμους ἐθνομπαῖχτες, καὶ οἱ οἱκονομολόγοι τῆς βαρούφας ! Ὁπλισμένοι μὲ τὴν κεϋνσιανὴ θεωρία τῆς συναθροιστικῆς ζητήσεως, ὅπως ἔχει ἐμπλουτισθῆ μὲ τὸ ὑπόδειγμα Μαντέλλ-Φλέμινγκ, θὰ ἀποδείξουν ὅτι τὰ πλεονάσματα πόρων ποὺ οἱ ξένοι θὰ ἀποκομίσουν ἀπὸ τὴν δική τους ἀλματώδη, μὴ προβλέψιμη ἀνάπτυξη θὰ τὰ δανείσουν στὴν Ἐλλάδα, παρὰ τὶς ἐννέα φανερὲς ἢ συγκεκαλυμμένες χρεωκοπίες της (ἰδοὺ ἡ ἀπόδειξις τοῦ δόλου τους καὶ τῆς συνωμοσίας) γιὰ νὰ μᾶς ἁρπάξουν τὸν ὀρυκτὸ πλοῦτό μας, καθὼς καὶ τὰ τεμπελχανεῖα τύπου ΕΥΔΑΠ (κοινωνικὸ ἀγαθὸ) καὶ ΟΣΕ. Ἔτσι, μέσῳ τοῦ ἀπεχθοῦς χρέους ποὺ θὰ ἔχουν συνάψει οἱ πουλημένοι, ὅσο καὶ ἐκλεγμένοι ἐλευθέρως ἀπὸ μᾶς τοὺς ἰδίους, πολιτικοί μας, θὰ οἱ βρωμεροὶ ξένοι έπιτύχουν τὴν οἰκονομική μας ὑποδούλωση στὸ «γραφειοκρατικὸ τέρας» τῶν Βρυξελλῶν.
Ἀλλὰ τίποτα ἀπὸ ὅλα αὐτὰ δὲν θὰ συμβῇ, ἐὰν καταψηφίσουμε τοὺς εὐρωλιγούρηδες καὶ ἐθνοπροδότες τῆς συστημικῆς Νέας Δημοκρατίας καὶ ψηφίσουμε ΑΝΕΛ, «Χρυσῆ Αὐγή» ἤ «Κοινωνία» …
Σοβαρά τώρα, ἡ ἀλματώδης, μὴ προβλέψιμη (καὶ ὄχι ἀπρόβλεπτη) ἀνάπτυξη δὲν εἶναι ὑποχρεωτικῶς εὐλογία. Μπορεῖ μιὰ κοινωνία νὰ ἀποφασίσῃ «ὅτι πρέπει νὰ μένῃ τις ἐν τῇ τάξει ἐν ᾗ εὑρέθη ἀπ᾽ ἀρχῆς, ὅσον ταπεινὴ καὶ πενιχρὰ καὶ ἂν φαίνεται αὕτη, αἱρετωτέρα δὲ εἶναι ἀείποτε ἡ ἔντιμος εὐτέλεια τῆς ἀδόξου καὶ κομώσης πολυτελείας καὶ τρυφῆς.» Ἀλλὰ νὰ βγαίνει νὰ τὸ λέει εὐθαρσῶς, ὄχι νὰ ὑπονοεῖ ὅτι μποροῦμε νὰ ἐπωφελούμεθα τῶν πλεονασμάτων τῶν ξένων μέ ψευτιές, ὅπως θαυμάσια τὶς περιγράφει ὁ ψευδώνυμος ἀρθρογράφος, χρήστης του twitter AMpotetzagias ( Αρχιμουσικός ) :
«Όπως είναι γνωστό σε όλους, εδώ και δύο [9] χρόνια, η πατρίδα μας στενάζει κάτω από την βαριά μπότα της τρόικας. Όμως, ο αδάμαστος ελληνικός λαός, άξιος απόγονος του λαού των Γκραβάρων ( αλλά και των Κλουτσινών ), δεν λυγίζει και δεν προσκυνά.
Διεκδικεί και καταφέρνει, με την αγωνιστική του συσπείρωση και τις κινητοποιήσεις του, να διατηρεί ακέραιο το δημοκρατικό δικαίωμα να καταναλώνει 10% περισσότερο από τα εισοδήματά του κάθε έτος, ενώ διεκδικεί, με το αιτιολογικό της ανάγκης να υπάρξει ανάπτυξη, – στηριγμένος και στο σύγχρονο οικονομικό … δόγμα που επικεντρώνεται στα εξής τρία : «ανάπτυξη, ανάπτυξη και πάλι ανάπτυξη» – να αυξήσει το ποσοστό αυτό σε ακόμη μεγαλύτερο επίπεδο ( δηλονότι 15% και, γιατί όχι,
και 20% ; ). Την δαπάνη αυτή, φυσικά, δεν επιβαρύνεται ο ίδιος αλλά οι βλάκες και οι προτεστάντες, δηλαδή όσοι δουλεύουν στις φάμπρικες και κάνουν οικονομία μέχρι και το πενηνταράκι, γιατί δεν έχουν τον δικό μας πολιτισμό, την δική μας ευκρίνεια ιδεών και το δικό μας περίσσευμα ψυχής.
( Όπως άλλωστε έχει τονίσει επανειλημμένα και ο καθηγητής φιλοσοφίας και δάσκαλος ψυχών κ. Χ. Γιανναράς, αυτά τα κορόιδα είναι αποπροσωποποιημένα άτομα, θύματα του μεταφυσικού ρασιοναλισμού της Εσπερίας που συναγελάζονται σε χρησιμοθηρικές ενώσεις συμφερόντων, που τις ονομάζουν Societas ή κάπως έτσι, ενώ εμείς, οι κάτοικοι των Γκραβάρων, είμαστε Πρόσωπα με Π κεφαλαίο, που συγκροτούμε Κοινωνία, διαμορφώνουμε πολιτισμό και εξ αυτού μετέχουμε του Ακτίστου θαύματος, και, αν δεν είναι και έτσι ακριβώς τα πράγματα, ας όψεται ο Φωταδισμός, που μας οδήγησε στην αποσκίρτηση από την Οθωμανική αυτοκρατορία, εντός της οποίας ανοιγόταν
λαμπρό το μέλλον της Ορθόδοξης Ρωμιοσύνης ).
Και φυσικά, με τους ιδιώτες της Εσπερίας δεν μπορεί ποτέ να είσαι σίγουρος για κάτι : όπως είναι γνωστό, τελευταία, τόσο οι μικρόκαρδοι πολίτες τους, όσο και οι στυγνοί γραφειοκράτες τους, έχουν επιδοθεί σε ένα κύμα ωμών και κυνικών απειλών ότι θα διακόψουν την χρηματοδότηση, εάν δεν προσαρμόσουμε την διαβίωση των εκλεκτών δημοσίων υπαλλήλων, των προμηθευτών του δημοσίου και των ταξιτζήδων και φορτηγατζήδων στα δικά τους απαράδεκτα γούστα. Μόνο που εμείς δεν λυγίζουμε μπροστά στις πιέσεις αυτές. Όπως είναι γνωστό, τους απειλούμε ότι, εάν τολμήσουν έστω και να σκεφθούν κάτι τέτοιο, θα το πληρώσουν πολύ ακριβά. Θα το κάνουμε Κούγκι και θα στείλουμε όλη την περίλαμπρη ευρωζώνη στα Τάρταρα, σαν ελάχιστη τιμωρία για την αχαριστία τους, να έχουν για μέλος μία χώρα σαν την δική μας και, παρ’ όλα αυτά, να μην αναγνωρίζουν το τεράστιο πολιτιστικό και ιστορικό χρέος τους απέναντί της.
Αλλ’ όμως, ο πολιτικός λόγος στην Ελλάδα έχει αρτιωθεί και ωριμάσει στην διάρκεια του χρόνου και, ως εκ τούτου, θα ήταν ανολοκλήρωτη τοποθέτηση εάν, πέραν της σαφούς, ξεκάθαρης και λεβέντικης απειλής, δεν ήμασταν σε θέση να συμπληρώσουμε και την θετική προοπτική για την έξοδο από την κρίση. Έτσι, απέναντι στην καθυστερημένη ιδεολογικά Ευρώπη, οι πολιτικοί μας είναι ευκολώτατα σε θέση να διδάξουν τι σημαίνει σύγχρονη πολιτική αντίληψη : αφού καυτηριάσουν δεόντως το ημιτελές της ευρωπαϊκής οικοδόμησης και την ανεπαρκή θεσμική ολοκλήρωσή του, προσφέρουν έτοιμη την εναλλακτική λύση στους πρωτόγονους Ευρωπαίους : αποπεράτωση της θεσμικής ολοκλήρωσης της ευρωζώνης και της ευρωπαϊκής οικοδόμησης με την δημιουργία δημοσιονομικής ένωσης που θα
περιλαμβάνει και την έκδοση ευρωομολόγων. Έτσι, θα υπάρχουν άφθονα κεφάλαια για να χρηματοδοτείται η κατανάλωση και στην Ελλάδα, ώστε να μπορέσουμε και εμείς να ζήσουμε σαν άνθρωποι με ένα δημόσιο έλλειμμα της προκοπής, είτε 30% είτε 40% ετησίως, που λέει ο λόγος. Ώστε να στηριχθεί και η πολύπαθη ανάπτυξη και να ηρεμήσουν λίγο οι ανταριασμένες μαρτυρικές μορφές τηλεδημοσιογράφων και πολιτικο-κοινωνιο-οικονομο-λόγων.
9 Το κείμενο γράφηκε τον Σεπτέμβριο του 2011. Ο αγώνας συνεχίζεται, τέσσαρα χρόνια αργότερα,
χωρὶς να είναι ορατό το τέλοςτης κρίσης, η οποία έχει ήδη διαρκέσει έξι χρόνια. »
Για ακόμη μια φορά ένα καταπληκτικό σχόλιο από τον Γεωργάνα,που συστηματικά χλευάζει,βάζοντάς τους στην θέση τους, τους αναξιοπρεπείς αντιμνημονιακούς συμμορίτες, τους ακολούθους της κυβέρνησης των ομοίων τους, Τσίπρα-Καραμανλή. Και είναι εξαιρετικά αποκαλυπτικό το απόσπασμα του ψευδωνύμου που παραθέσατε, ιδιαίτερα στο σημείο όπου αναπαράγει τα γραπτά αυτού του περιθωριακού επιφυλλιδογράφου, υμνητού του αγράμματου κουκουλοφόρου που παριστάνει τον πρωθυπουργό. Διότι εκεί διαφαίνεται ο πραγματικός φιλο-οθωμανικός χαρακτήρας αυτού του εσμού των λιγδιάρηδων που από το ’81 και μετά κατέλαβαν την εξουσία εκπροσωπούμενοι από τα ορφανά των ηττημένων του συμμοριτοπολέμου. Πολλοί ανόητοι αποκαλούν παρα φυσιν την ένωση όλων αυτών των “””πατριωτών””” με τους κομμουνιστές αλλά στην πραγματικότητα είναι εντελώς φυσιολογική καθώς η πραγματική έννοια της λέξης προδότης βρίσκει την ενσάρκωσή της εξίσου και στα δύο αυτά είδη υποκειμένων.
Μάλιστα δεν είναι η πρώτη φορά στην Ιστορία μας που εμφανίζονται.Μολύνουν το κράτος (και δεν εννοώ φυσικά το διεφθαρμένο κράτος από το οποίο σιτίζονται αυτά τα παράσιτα αλλά το…κράτος τὸ ἀπροσμάχητον) ήδη από την εποχή του Μιχαήλ του Η´ του Παλαιολόγου, όπως σίγουρα θα ξέρετε. Και είναι εξαιρετικά επίκαιρο αυτό που έγραφε ο Νικηφόρος Γρηγοράς,πως ο Αυτοκράτορας προσπάθησε αρχικά να τους αντιμετωπίσει “μειλιχίοις λόγοις” και φυσικά απέτυχε. Αλλά επειδή κάθε άλλο παρά….Πάκης ήταν ο Διπλοπαλαιολόγος, τους κατάλαβε και σύντομα άρχισε “δημεύσεις, εξορίαι, φυλακαί, οφθαλμών αφαιρέσεις, μάστιγες, χειρών εκτομαί” κτλ. Σήμερα πρέπει να αντιμετωπιστούν, όχι έτσι φυσικά (τουλάχιστον όχι…με τους τρεις τελευταίους τρόπους) αλλά με ισχυρή αστυνομική καταστολή. Κάτι που πρώτος ο Σαμαράς κατάλαβε όταν είπε πως θα τους κατεβάσει τις κουκούλες. Αυτό που θα κάνει (ελπίζω) και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Συνεχίζοντας δηλαδή αυτό που ήδη κάνει στους κολαούζους των κομμουνιστών που έχει στο κόμμα του.
Ὄχι τόσο γρήγορα ! Ἰδοὺ μία ἐμπνευσμένη διάγνωση ἀπὸ ἐδῶ :
« … ο Μητσοτάκης δεν είναι αγαπητός στις πλατιές λαϊκές μάζες. Γιατί είναι μνημονιακός, ευρωπαϊστής και ορθολογιστής. Είναι φιλελεύθερος. Κατά βάθος δεν τον θέλει για κυβερνήτη ούτε ο παραδοσιακός δεξιός ψηφοφόρος. Γιατί υπάρχει υποψία ότι θα κάνει μεταρρυθμίσεις. Θα βάλει χέρι στους δημόσιους υπαλλήλους. Θα ανοίξει την αγορά. Θα εκσυγχρονίσει την εκπαίδευση. Ο Έλληνας δεν θέλει τέτοια πράγματα. Κάποτε φώναζε «ελιά ελιά και Κώτσο βασιλιά» υπονοώντας ότι ανταλλάσσει την πείνα με το συντηρητισμό του. Αύριο ίσως μας πει ξεκάθαρα ότι ανταλλάσσει τη στασιμοχρεοκοπία με τη φενάκη της εθνικής αξιοπρέπειας και της υψωμένης γροθιάς. Ένας νεοσυντηρητισμός ελληνικής καταγωγής και προελεύσεως που πάει γάντι με την περίσταση. Αν ο Κυριάκος θέλει να ανέβει στην εξουσία, πρέπει να πείσει ότι δεν είναι και τόσο μεταρρυθμιστής ούτε φανατικός ευρωπαϊστής. Το γήπεδο του αντιπάλου είναι το μοναδικό γήπεδο. Αν είναι μάγκας ας φέρει το διπλό.
Η διείσδυση της νέας ιδεολογίας είναι ταχύτατη και εκτεταμένη. Καλύπτει όλο το παραδοσιακό πολιτικό φάσμα, σπάει στεγανά, δομεί νέες συμμαχίες, εγκαθιστά ένα διαφορετικό πολιτικό περιβάλλον. Η προσπάθεια προσεταιρισμού των ψήφων της ΧΑ στο θέμα του εκλογικού νόμου ήταν μια βόμβα μεγατόνων που δεν έσκασε. Γιατί στη ΧΑ τρόμαξαν όταν είδαν αριστερή επίθεση φιλίας στο κοινό τους. Αλλά αυτή είναι η αυγή που ξημερώνει στην νέα Ελλάδα.
Η μέθεξη των δύο άκρων θεωρήθηκε απλός πολιτικός ελιγμός για τη δημιουργία κυβέρνησης ενώ ήταν η στρατηγική κίνηση της επόμενης εικοσαετίας. Εθνικιστικός ολοκληρωτισμός με δανεικά, σε ευρωβαλκανικό περιβάλλον. Το δεξιό ή αριστερό διακριτικό σταδιακά θα εξαφανίζεται. Δεν εξυπηρετεί πια και προκαλεί σύγχυση. Αντίφαση; Καθόλου. Η Ελλάδα είναι ικανή για όλα και η Ευρώπη έχει αρχίσει όχι απλά να το καταλαβαίνει αλλά και να το αποδέχεται. Σημασία έχει να αναπαράγονται οι σχέσεις εξουσίας. Τι άλλο είναι η πολιτική; »
Ἀντίστοιχη διάγνωση, ἀλλὰ «πολιτικῶς ὀρθή» εἶναι τοῦ Ἀρίστου Δοξιάδη ἐδῶ.
Ενώ λοιπόν άλλαξε ο συσχετισμός υπέρ της εξωστρέφειας μέσα στο σύνολο αυτών που έχουν εργασία ή που σχεδιάζουν ενεργά το μέλλον τους, υπάρχει το μεγάλο πλήθος των ανέργων, των απόντων και των αποτραβηγμένων, που δεν έχουν άμεσο συμφέρον ούτε στο παλιό μοντέλο της προστασίας και των προνομίων, ούτε στο νέο του ανοικτού ορίζοντα και της παραγωγής.
Η μάχη για την εξουσία και για τις δημόσιες πολιτικές θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό από αυτούς. Που όμως δεν μετρούν το συμφέρον τους με επιδόματα, με μισθούς, με φοροεπιδρομές ή με φοροαπαλλαγές, γιατί τίποτε από αυτά δεν τους ακουμπά άμεσα. Θα το μετρήσουν με μια γενικότερη, και αναγκαστικά πιο θολή, εικόνα του κόσμου. Πώς θα μπορέσω, κάποτε, να βρω κάποια δουλειά; Αν κοπούν κάποιες συντάξεις, θα είναι καλύτερο ή χειρότερο για την άνεργη κόρη μου; Τι σημαίνει μια επένδυση ενός Γερμανού σε ένα αεροδρόμιο; Είναι αρπαγή εθνικού πλούτου, ή θα φέρει εισοδήματα στη γύρω περιοχή;
Σε αυτή τη συζήτηση δεν αρκούν τα λογικά επιχειρήματα. Η επιτυχία του λόγου θα κριθεί και από το συναίσθημα. Από το «ήθος» και το «πάθος» των ομιλητών.