Ό,τι θαρραλέο χτίζουμε τελικά ξαναχτίζει εμάς

Γράφει ο Δημήτρης Ζιαμπάρας.

Αυτή η φωτογραφία είναι η «επιστημονική» πρόβλεψη των New York Times, της ναυαρχίδας της διεθνούς δημοσιογραφίας, ελάχιστες μέρες πριν τις Αμερικανικές εκλογές της 8ης Νοεμβρίου 2016, «http://www.nytimes.com/…/u…/presidential-polls-forecast.html». Προνόησα να την κρατήσω ως σουβενίρ, γιατί τον σύνδεσμο τον έκοψαν. Αδιάψευστη μαρτυρία της διεθνούς χυδαιότητας στην οποία ζούμε και που συντονίζεται τέλεια με την ντόπια. Ο Δονάλδος Τράμβιος που ανέτρεψε τα «προγνωστικά», δεν νίκησε απλά την Χίλαρι, αλλά και τον άντρα της Μπιλ Κλίντον μαζί με τους γυπαετούς του· και τον αγιοποιημένο Μπάρακ Ομπάμα μαζί με την Μισέλ· και τους Δημοκρατικούς· και τους Ρεπουμπλικάνους· και όλο το στρατιωτικό-βιομηχανικό κατεστημένο· και το πανεπιστημιακό και χολιγουντιανό «σταριλίκι».

Οι απανταχού φιλελέδες του 2016 νιώθουν το σοκ που ένιωσαν οι κομμουνιστές των 90ς, καθώς έβλεπαν να διαλύεται ο κόσμος τους. Διαβάζεις άρθρα με τίτλους όπως «Τραμπ, ο εκλεκτός των λευκών!», «Το κύμα εθνικιστικού λαϊκισμού πλημμυρίζει τη Δύση», «Ο θρίαμβος του θυμικού», «Πολιτική με 140 γράμματα»: ανθρώπινο, προς στιγμήν αρνούνται την πραγματικότητα. Η πρόοδος μοιάζει πολύ με την καταστροφή. Το κανόνι σκότωσε τους φεουδάρχες. Η τυπογραφία σκότωσε τους θρησκόληπτους. Το διαδίκτυο σκοτώνει τους φιλελέδες. Οι χρήστες του Facebook και του Twitter κόντρα σε όλο το κατεστημένο έβγαλαν τον Δονάλδο πρόεδρο. Ας ελπίσουμε αυτός να συντρίψει τον φιλελέδικο φασισμό, που ζούμε τώρα, με την ίδια αποτελεσματικότητα που ο Ρόναλντ Ρέιγκαν και ο Ουίνστον Τσόρτσιλ συνέτριψαν τον κόκκινο και μαύρο φασισμό αντίστοιχα.

Από όταν ξεκίνησα να υποστηρίζω τον Δονάλδο Τράμβιο (όταν ακόμα είχε 16 συνυποψήφιους για το χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος) αντιμετώπισα τρία είδη αντιδράσεων: 1) «είναι τελείως αδύνατον να εκλεγεί λόγω απειρίας και εμφάνισης», 2) μετά, «είναι δυνατόν, αλλά δεν αξίζει τον κόπο να το παλέψουμε γιατί όλοι είναι εναντίον του», 3) Τώρα ζω διά ζώσης, αλλά και μέσω ΜΜΕ ότι «το είχα πει εξαρχής ότι θα έβγαινε». Το πιο ελπιδοφόρο γεγονός είναι ότι τα ΜΜΕ συνεχίζουν ακατάπαυστα τα πυρά τους εναντίον του. Διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους για τον «παραλογισμό» και τον «ανορθολογισμό» των υποστηρικτών του Δονάλδου. Δεν «μασάμε» όμως! Κάθε εξέλιξη στον πολιτισμό έχει αποκηρυχθεί ως «παραλογισμός» και «ανορθολογισμός» στην αρχή της. Το «παράλογο» του χθες είναι η λογική εξήγηση του αύριο. Κάθε εξέλιξη θα αποτελεί πάντα την μεγάλη αίρεση των εκφυλισμένων.

Τώρα διανύουμε την περίοδο στην οποία το παλαιό σύστημα της φιλελέδικης νομενκλατούρας βλέποντας τον κόσμο να χάνεται και μην μπορώντας να εξηγήσει το πως η «πλέμπα» μέσω διαδίκτυου της ξέφυγε, προσπαθεί να διαπραγματευθεί με τον Δονάλδο. Με άλλα λόγια, να τον απορροφήσει. Όσοι έχουν πιέσει και πιεσθεί στην ζωή τους ξέρουν: αυτοί προσπαθούν να τον πείσουν να δεχθεί δικούς τους ανθρώπους σε διάφορες θέσεις. Αυτός με την σειρά του ανθίσταται γιατί ξέρει ότι εάν ενδώσει τώρα, έχασε τον έλεγχο και το παιχνίδι. Πάντως όσο τα ΜΜΕ μας λένε πόσο «ανορθολογικός», «παράλογος», «ρατσιστής», «σεξιστής», «ξενοφοβικός», «λαϊκιστής» είναι ο Δονάλδος, μπορούμε να είμαστε ήσυχοι. Όταν «ανακαλύψουν» πόσο καλός κυβερνήτης τελικά αποδείχθηκε και πόσο χαρισματική προσωπικότητα είναι, τότε πρέπει να αρχίσουμε να ανησυχούμε.

Πριν λίγες μέρες, για πρώτη φορά ο Δονάλδος Τράμβιος επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο ως εκλεγμένος πρόεδρος. Από μια παραξενιά του πνεύματος δύσκολα διαβάζω βιβλία και εύκολα ανθρώπους. Είδα λοιπόν έναν πιεσμένο αλλά σταθερό Δονάλδο και έναν φοβισμένο, σχεδόν τρομοκρατημένο Ομπάμα (άρα δεν τα βρήκαν ακόμη μεταξύ τους). Ότι το υπερφιλελεύθερο Τοτέμ που ακούει στο όνομα Ομπάμα είναι ο κος Τίποτα (ο μαύρος Αβραμόπουλος) δεν περίμενα τώρα να το διαπιστώσω. Ούτε όμως ανέμενα να τον δω τόσο φοβισμένο. Στο πρόσωπό του καθρεφτιζόταν ολόκληρη η δυτική ελίτ.

Ένας κόσμος τόσο γερασμένος διανοητικά· τόσο αποκομμένος ιδεολογικά από τον φιλελευθερισμό που υποτίθεται ότι εκφράζει· και τόσο εκτός πραγματικότητας όπως τους ακούς να μιλάνε στα ΜΜΕ, που θα σου προκαλούσε οίκτο — αν δεν είχε αποδειχτεί τόσο δραματικά ανεπαρκής στην διαχείριση της εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής της Δύσης τα τελευταία χρόνια. Το πιο σημαντικό όμως σε αυτόν τον κόσμο, δεν είναι το πρόσφατο παρελθόν του, αλλά το άμεσο μέλλον του: καθίσταται απίστευτα επικίνδυνος μέχρι την αποχώρησή του.

Οι περισσότεροι νομίζουν ότι η εξουσία διαφθείρει. Λάθος. Ο φόβος απώλειας της εξουσίας διαφθείρει! Όταν ξέρεις ότι δεν θα την ξαναδείς και θελήσεις να κάνεις την μεγάλη «αρπαχτή», α λα Τσοχατζόπουλος. Οι Αμερικανοί που λατρεύουν τα στατιστικά έχουν διαπιστώσει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των σκανδάλων συμβαίνουν στην δεύτερη τετραετία, όταν ο κύκλος των εκάστοτε προέδρων ξέρει ότι «πάπαλα, αυτό ήταν». Με την σειρά μας λοιπόν, πρέπει να είμαστε εμείς οι φοβισμένοι: μην τυχόν αυτή η μεγάλη «αρπαχτή» είναι ένας πόλεμος με την Ρωσία που θα σύρουν τον Δονάλδο εκόντα άκοντα μιας και δεν θα ελέγχει σχεδόν τίποτε από κάτω του.

Καλά είναι να σκεφτόμαστε απλά. Το πουλί αγωνίζεται για να βγει από το αυγό. Το αυγό είναι ο κόσμος του. Έτσι και ο νέος πρόεδρος Δονάλδος Τράμβιος θέλει να γεννηθεί· πρέπει όμως πρώτα να καταστρέψει έναν κόσμο. Είναι ο κόσμος των υπερφιλελεύθερων ή χουντοφιλελεύθερων ή φιλελέδων που σέβονται τους θεσμούς της δημοκρατίας — αλλά όχι την ουσία της. Το πρώτο βήμα σε μια νέα πολιτική δεν είναι να αποφασίσεις πώς και προς τα πού θα αναπτυχθείς. Είναι να αποφασίσεις τι θα εγκαταλείψεις: μια πολιτική απαλλαγής από τις υπερ-ιδεολογίες, τις ιδεοληψίες και τα απόλυτα. Το μεγάλο στοίχημα για τον Δονάλδο είναι να διατηρήσει την τάξη μέσα στην αλλαγή και την αλλαγή μέσα στην τάξη. Οι φιλελέδες μας είχαν φάει τα αυτιά με την αλλαγή· την ραγδαία αλλαγή· την απότομη αλλαγή· την διαχείριση της αλλαγής. Μέχρι τώρα όμως αφορούσε τους άλλους — για να τους δούμε τώρα πόσο ώριμα θα την εκλάβουν για τους εαυτούς τους.

Ο δρόμος της προόδου δεν είναι ούτε γρήγορος ούτε εύκολος. Καμιά πρόοδος δεν είναι δυνατή σε μια κοινωνία χωρίς να περάσει μέσα από τον πόνο και είναι εκεί που ο φιλελές είναι ανήμπορος. Οι κοινωνίες εξελίσσονται όχι όταν είναι σοβαρές, υπεύθυνες και προσεκτικές — αλλά όταν είναι προκλητικές, επαναστατικές και ανώριμες. Το ότι εξελίσσεται η ανθρωπότητα δεν σημαίνει ότι ιστορικά εξελίσσεται και ο άνθρωπος. Η ανθρωπότητα είναι σαν ένα κύμα. Όσοι θυμούνται από την φυσική, το κύμα προχωράει μπροστά — όχι το νερό από το οποίο αποτελείται. Ο άνθρωπος δεν αλλάζει: πάντα θα έχει τους ίδιους φόβους και τις ίδιες ελπίδες· την θνητότητά του να αποδεχθεί· την ατομικότητα και συλλογικότητα να εξισορροπήσει. Γι’ αυτό οι κλασικοί συγγραφείς λέγονται κλασικοί και θα παραμένουν πάντα κλασικοί. Ο πολιτισμός αλλάζει τα πάντα, εκτός από τον ίδιο τον άνθρωπο.

Ε, αυτό οι διανοούμενοι φιλελέδες δεν το καταλαβαίνουν για να το εξηγήσουν με την σειρά τους στους απλούς φιλελέδες. Ό,τι δεν γίνεται να αποστερήσεις έναν άνθρωπο από την συλλογική του υπόσταση: να του αρνηθείς την πατρίδα και την θρησκεία και να του υπονομεύεις την οικογένεια. Δίνουν σημασία στην ανάπτυξη μόνο για χάρη της ανάπτυξης· ε, αυτή είναι η φιλοσοφία του καρκινικού κυττάρου. Και όταν κάτι μεγαλώνει περισσότερο απ’ όσο πρέπει, τότε στρέφεται ενάντια στον εαυτό του. Βέβαια, δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο στην ιστορία. Ούτε οι διανοούμενοι ναζί και κομμουνιστές καταλάβαιναν ότι δεν γίνεται να αποστερήσεις τον άνθρωπο —αντιστρόφως τότε— από την ατομικότητά του.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται, αλλά με αντεστραμμένους όρους. Το εκκρεμές της ιστορίας κινείται ασταμάτητα. Τότε έπρεπε να πέσει ένα τοίχος — τώρα να ανορθωθεί. Σήμερα στεκόμαστε στην άκρη ενός νέου συνόρου. Το τοίχος του Δονάλδου Τράμβιου είχε τεράστια συμβολική σημασία: εξέφρασε την ανάγκη των απλών ανθρώπων για ένα Λόγο να συνυπάρχουν. Μια συγκολλητική ουσία που να τους κρατάει ενωμένους και να τους διαφοροποιεί από τους άλλους. Οι μαρκετίστες που έδωσαν το όνομα «Logo» στην ομώνυμη κόλλα ήταν πολύ ψαγμένοι. Δεν έχει καμιά σημασία αν θα γίνει ή όχι το τοίχος. Σημασία έχει ότι ανέδειξε το νόημα της πραγματικής πολιτικής: Τον εντοπισμό κάποιας συγκολλητικής ουσίας. Δεν αντέχεται μια ζωή στο αέναο παρόν της οικονομίας και της τεχνολογίας για να πληρώνεις λογαριασμούς. Η φιλελέδικη απολιτίκ πολιτική των Ομπάμα, Τριντώ, Μέρκελ, Γιουνκέρ βρήκε το σύνορό της.

Το αίσθημα του ελλείμματος είναι η πρώτη προϋπόθεση για την εξέλιξη. Το έλλειμμα σήμερα είναι η έκλειψη του ανθρώπου ως συλλογικού υποκειμένου από τον σύγχρονο βίο. Η εξέλιξη δεν δρομολογείται από ευχαριστημένους ανθρώπους. Και οι φιλελέδες (βλ. άρθρο μου «Καρχαρίες με κοστούμια» για την διαφορά φιλελεύθερων και φιλελέδων) είναι ευχαριστημένοι, κυρίως λόγω ρηχότητας. Προς τούτο διαφέρουν οι Φιλελέδες από τους άλλους υπερ-ιδεολόγους της ιστορίας (Ναζιστές και Κομμουνιστές): δεν πρόκειται ποτέ να θυσίαζαν κάτι από τον εαυτό τους για τις ιδέες τους. Ο ευχαριστημένος άνθρωπος, αναπόφευκτα, αυτοπεριορίζεται μέσα σε πανάρχαια όρια. Ο κόσμος χρωστάει κάθε ορμή για εξέλιξη σε ανήσυχους και ξεβολεμένους ανθρώπους. Είναι αυτοί που υποστήριξαν τον Δονάλδο Τράμβιο ως τον 45ο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.

Ό,τι θαρραλέο χτίζουμε τελικά ξαναχτίζει εμάς.

———

ΥΓ. Ελληνοποιώ το όνομά του για να επισημάνω την σημασία που έχει για την ανθρωπότητα η εκλογή του Δονάλδου Τράμβιου: η προσπάθεια επιστροφής στις άξιες του ολόκληρου Έλληνα ανθρώπου, όπου η ατομικότητα και η συλλογικότητα συνυπάρχουν αρμονικά· και η ατομικότητα δεν αναδύεται με το ερώτημα «τι θα βγάλω;» αλλά «τι θα γίνω;».