Ακούγονται, τελευταία, διάφορα σενάρια για «νέα συμμαχικά σχήματα διακυβέρνησης» στην Ελλάδα: Με επικρατέστερες εκδοχές τη δημιουργία «μεγάλου συνασπισμού» ΝΔ-ΠΑΣΟΚ και τη κυβερνητική συνεργασία ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ.
Ας μας επιτραπούν, εν προκειμένω, τρεις παρατηρήσεις:
* Οι «μεγάλοι συνασπισμοί» αντίπαλων κομμάτων εξουσίας της Κεντροδεξιάς και της Κεντροαριστεράς, είναι σπάνιοι. Κι όταν συμβαίνουν είναι προσωρινοί μάλλον (εξ ανάγκης). Από τις σπάνιες εξαιρέσεις, ο «μεγάλος Συνασπισμός» στη Γερμανία (μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών). Όμως η Καγκελάριος Μέρκελ εφαρμόζει, σήμερα το πρόγραμμα του Σοσιαλδημοκράτη Σρέντερ, την περιβόητη «ατζέντα 2010». Που είναι πολύ πιο «προωθημένη» – προς τη φιλελεύθερη κατεύθυνση – απΆ ότι πέρασε ποτέ από το μυαλό της ΝΔ στην Ελλάδα…
Στη Γερμανία οι Κεντροαριστεροί είχαν προσεγγίσει τις θέσεις των Κεντροδεξιών πολύ πριν αναγκαστούν να συγκυβερνήσουν μαζί τους. Αυτό στην Ελλάδα δεν έχει συμβεί.
* Όσον αφορά το σενάριο ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ, το εγχείρημα θα αποδειχθεί ακόμα πιο αδιέξοδο: Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα κουρασμένο κόμμα εξουσίας βαθιά διαιρεμένο σήμερα, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί ετερογενές συνονθύλευμα περιθωριακών δυνάμεων διαμαρτυρίας. Το ΠΑΣΟΚ έχει πείρα, αναμφίβολα, αλλά δεν διαθέτει σφρίγος. Ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει σφρίγος, αναμφίβολα, αλλά δεν έχει πολιτική ωριμότητα να (συγ)κυβερνήσει. Ενώ και τα δύο είναι ασταθή και διχασμένα. Οι προκλήσεις, οι ευθύνες και οι πιέσεις διακυβέρνησης, όχι μόνο θα διαλύσουν τη συνεργασία μεταξύ τους, αλλά θα διαλύσουν εσωτερικά και το καθένα ξεχωριστά.
Δείτε τι συνέβη πρόσφατα με την Κεντροαριστερή κυβέρνηση Πρόντι στην Ιταλία: Κατέρρευσε μέσα σε ένα χρόνο, δίνοντας την ευκαιρία στον «φθαρμένο» Μπερλουσκόνι, να επιστρέψει στο προσκήνιο με εκλογικό θρίαμβο…
* Χωρίς στρατηγική μεταρρυθμίσεων, κανείς δεν μπορεί να κυβερνήσει την Ελλάδα σήμερα. Χωρίς ερείσματα μέσα στην κοινωνία και ιδεολογία μεταρρυθμίσεων, κανείς δεν μπορεί να αποτολμήσει αποφασιστικές τομές. Χωρίς ισχυρή νομιμοποιητική βάση, κανείς δεν μπορεί να προγραμματίσει και να φέρει σε πέρας κρίσιμες μεταρρυθμίσεις. Οι εύθραυστοι συνασπισμοί κομμάτων πολλαπλασιάζουν τις αδυναμίες τους, δεν αθροίζουν τη δύναμή τους. Τα κόμματα πρέπει να βρουν τον εαυτό τους και να σταθούν στα πόδια τους – εν ανάγκη να μετασχηματιστούν για να το πετύχουν – όχι να χρησιμοποιήσουν το ένα το άλλο ως «δεκανίκι» για να σταθούν.
Μεγάλες και σαρωτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα έκαναν ο Χαρίλαος Τρικούπης, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Αλέξανδρος Παπάγος, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Όλοι τους στηρίχθηκαν σε πανίσχυρη λαϊκή εντολή. Κανείς τους δεν στηρίχθηκε σε «δεκανίκια»…
Οι τολμηρές μεταρρυθμίσεις απαιτούν ισχυρή πολιτική βούληση, ισχυρή νομιμοποιητική βάση, ισχυρή λαϊκή εντολή. Όχι εύθραυστες κυβερνητικές συμμαχίες με ασθενείς και αμοιβαία υποβλεπόμενους κυβερνητικούς εταίρους.
Του Χρύσανθου Λαζαρίδη, αντιπροέδρου του ΔΣ/Δ21
18η Αυγούστου 2008.