Πίκρα (ή Pikra αν σας αρέσει περισσότερο)

Τις προάλλες έτυχε να διαβάσω σ’ένα
διαδικτυακό «φόρουμ» που ασχολείται με τα βιβλία, μια συζήτηση μεταξύ
των αγγλομαθών μελών του που κατοικούν σε διάφορα μέρη του κόσμου. Για
τους περισσότερους τα αγγλικά είναι η μητρική τους γλώσσα αλλά τυχαίνει
να συμμετέχουν και ορισμένοι σαν εμένα που τα έμαθαν σαν ξένη γλώσσα. 
Το θέμα ήταν το εξής: «Στο βιβλίο που διαβάζετε τώρα, έτυχε να βρείτε
κάποια λέξη που σας ήταν άγνωστη;» Πολλές απαντήσεις και οι περισσότερες
λέξεις ήταν ελληνικής προέλευσης, ενώ ακολουθούσαν οι λατινικές,
κάποιες σπάνιες αγγλοσαξωνικές και ορισμένες γαλλικές.  Από τις
ελληνικές ήταν μερικές που εμείς τις χρησιμοποιούμε καθημερινά, όπως
θαυματουργό, αναχρονιστικός, ονειρικό, διαπασών, κάποιες άλλες πιο
δύσκολες όπως σαρκοφάγος, μίασμα, μετεμψύχωσις, ομφαλός και κάποιες που
δεν τις είχα ξανακούσει όπως Ευημερισμός και Ξανθίππη, από τη γνωστή
σύζυγο του Σωκράτη αλλά χρησιμοποιούμενο για γυναίκα που της αρέσει να
καυγαδίζει. Όλ’αυτά, εννοείται, γραμμένα με λατινικούς χαρακτήρες και
προσαρμοσμένα στην αγγλική γλώσσα (π.χ.oneiric, omphalus, diapason,
Xanthippe και λοιπά).  Στο αντίστoιχο ελληνικό «φόρουμ» του ίδιου
δικτυακού τόπου συμμετέχουν μόνο Έλληνες και ανταλλάσσουν εκεί τις
απόψεις τους περί βιβλίων.  Οι μισοί, οι κάτω των 30 ετών, χρησιμοποιούν
greeklish, γράφουν δηλαδή ελληνικά με λατινικούς χαρακτήρες.  Οι
μεγαλύτεροι γράφουν ελληνικά με άπειρα ορθογραφικά, γραμματικά και
συντακτικά λάθη ενώ όλοι, μα όλοι ανεξαιρέτως, χρησιμοποιούν το λατινικό
ερωτηματικό (?). Όταν ρώτησα μια φίλη μου, που το χρησιμοποιεί επίσης
όταν γράφει, γιατί το κάνει, μου απάντησε «γιατί μ’αρέσει περισσότερο»!

Προφανώς τα αγγλικά αρέσουν περισσότερο
στους σημερινούς Έλληνες.  Υπάρχει εξήγηση γι’αυτό, φυσικά, όπως για όλα
τα πράγματα.

Από τη στιγμή που στιγματίστηκε ηθικά ως
συντηρητική και καταργήθηκε η χρήση της καθαρεύουσας και του
πολυτονικού, από τη στιγμή που η διδασκαλία των αρχαίων έγινε ελλιπής,
οι Έλληνες έχασαν τα αυγά και τα πασχάλια. Έχασαν δηλαδή την επαφή με τη
ρίζα της γλώσσας τους και δεν μπορούν πλέον να κατανοήσουν γιατί αλλού
μπαίνουν τα «ήτα» γιατί αλλού τα «ιώτα» γιατί τα «όμικρον» γιατί τα
«ωμέγα» και ούτω καθ’εξής.  Τώρα πια πιστεύουν ότι είναι κακό και
κατακριτέο να ξέρει κανείς την ιστορία της γλώσσας του, να διαβάζει και
να θαυμάζει τη γλώσσα του Παπαδιαμάντη και του Ροϊδη, δυο συγγραφέων που
είχαν την ατυχία να «μεταφραστούν» στα νέα ελληνικά. Μέσα στην
ευτυχισμένη τους ημιμάθεια, οι νεοέλληνες κοροϊδεύουν την καθαρεύουσα,
προσθέτοντας διάφορα «νι» όταν θέλουν να τη μιμηθούν στο τέλος κάθε
λέξης, ακόμα και όταν δεν χρειάζεται, και τοποθετώντας άρθρα που τους
είναι άγνωστα όπως το «τας» (άρθρο θηλυκό, αιτιατική πληθυντικού) σε
λάθος θέση (π.χ. «τας ποδηλατιστάς»!) (Παρ’όλ’αυτά το Υπουργείο Παιδείας
μετατράπηκε εν μια νυκτί σε Παιδείας και Δια Βίου μάθησης, έβαλε δηλαδή
μια λέξη της καθαρεύουσας στον τίτλο του. Τι παράδοξο!).Πώς να μην τους
αρέσουν λοιπόν περισσότερο τα αγγλικά;

Τα αγγλικά είναι μια απλή γλώσσα, χωρίς
πολλές απαιτήσεις. Τα αγγλικά  δεν έχουν γένη (ένα “the”  κι έξω απ’την
πόρτα), δεν έχουν πτώσεις, δεν έχουν τίποτα. Είναι μια γλώσσα για βλάκες
(for dummies, αν σας αρέσει περισσότερο). Άσε που την διδάσκονται
καλύτερα οι Έλληνες σήμερα την αγγλική.  Δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην
εκμάθησή της αφού αυτή είναι η γλώσσα που μιλάει όλος ο κόσμος, αυτή
είναι η γλώσσα που μιλάει μια μεγάλη χώρα, η οποία επηρεάζει περισσότερο
απ’όλες την δική μας.  Αυτή είναι η Αμερική, δηλαδή η χώρα του
Χόλιγουντ που είναι το καθημερινό μας σημείο αναφοράς με τις ταινίες
του, με τους ηθοποιούς του, με το…υψηλό επίπεδο ποιότητας και πολιτισμού
του…

Αυτό που δεν ανησυχεί και δεν τρομάζει
τους νεοέλληνες είναι ότι χάνοντας την απαιτητική και δύσκολη γλώσσα
τους, χάνουν και την ικανότητα να σκέφτονται πιο επιστημονικά και
πολυσύνθετα.  Μιμούμενοι τις άναρθρες αμερικάνικες κραυγές («ουάου»!) 
γυρίζουν αιώνες πίσω, στην εποχή των σπηλαίων.

Και μια που είπα για άναρθρες κραυγές.
Χάνοντας την κατανόηση της γλώσσας, το «γιατί» των μακρών και των
βραχέων, οι Έλληνες έχουμε γίνει παράφωνοι και παράτονοι.  Εκτονώνουμε
την απογοήτευσή μας για την άσχημη γλώσσα μας, για την άσχημη ζωή μας
μέσα στις άσχημες τσιμεντένιες πόλεις μας, εκτονώνουμε όλη μας την πίκρα
 με συνθήματα γηπέδου που δεν έχουν καμμιά ομορφιά, κανένα πνεύμα,
καμμιά πνοή. «Εεε, οοο, ήρθαμε να πάρουμε το ευρωπαϊκό!»  Οι νέοι
εκφωνητές των ειδήσεων μιλάνε όλοι σαν να τραγουδάνε φάλτσα, ο τονισμός
τους είναι λανθασμένος και ακούγονται πάντα σαν να βάζουν στο τέλος ένα
ερωτηματικό.(?)  Μα ποιός να τους διδάξει ορθοφωνία, ποιός να τους
διδάξει σωστά ελληνικά, αφού τώρα πια οι νεότερες γενιές που ήδη είναι
δάσκαλοί τους, είναι τελείως αμόρφωτες;

Ο φαύλος κύκλος κλείνει με το newspeak
του Όργουελ που μας επέβαλαν κάποιοι πολιτικοί εδώ και αρκετές
δεκαετίες.  Λέξεις ξύλινες, άχαρες και σαχλές όπως οι «υποδομές»,
«διαφοροποίηση», «επικαιροποίηση», «στοχοποίηση» (εντελώς καινούριο
φρούτο αυτό!) και κάθε είδους –ποίηση, «διαπραγματευτικός»,
«παρεμβατικός» και κάθε είδους –ικός, «πελατειακές σχέσεις»,
«αναδόμηση», συμβάσεις που «κλειδώνουν»,  και χίλια δυο άλλα που έχουν
αντικαταστήσει τις ωραίες, εύηχες λέξεις και εκφράσεις που σε μεγάλο
αριθμό διαθέτει η γλώσσα μας. 

 Κάτι ακόμα που έχει διαστρεβλωθεί: όλες
οι λέξεις που κανονικά δεν είχαν πληθυντικό όπως η «δράση» απέκτησαν
τώρα. Σήμερα λέγοντας «δράσεις» ο νεοέλληνας εννοεί τις δραστηριότητες ή
τις ενέργειες. Άλλα παραδείγματα τέτοιων λέξεων που δεν είχαν
πληθυντικό λόγω της γενικότερης έννοιας που εκφράζουν είναι η
«πολιτική», η «πρακτική», η «τακτική» και άλλες. Τώρα όλες ανεξαιρέτως
έχουν αποκτήσει πληθυντικό. Επί πλέον οι λέξεις που κανονικά δεν είχαν
ενικό όπως τα «τρόφιμα» τώρα έχουν. Μια τηλεοπτική διαφήμιση μιλάει για
το «μόνο τρόφιμο χωρίς χοληστερίνη»!

Και όλα αυτά πήραν επίσημη σφραγίδα όταν
κλείστηκαν μέσα σε ένα λεξικό που τα περιέλαβε όλα ως σωστά. Και ο
δημιουργός του θεωρείται «μεγάλο κεφάλι». Συγχαρητήρια, τι να πω; Εγώ
θυμάμαι τον πατέρα μου που ήξερε πολύ καλά ελληνικά και όταν τον ρωτούσα
για κάποια λέξη αν είναι σωστή, μου έλεγε: «Άνοιξε την Πρωία». Αν
υπάρχει στην «Πρωία είναι σωστό». Το ορθογραφικό λεξικό της «Πρωίας»
περιλάμβανε πεπερασμένο αριθμό λέξεων. Όχι ό,τι τυχαίνει να μας αρέσει
περισσότερο και επειδή το είπε κάποτε ένας άσχετος, να το σφραγίζουμε ως
σωστό.  Για να φέρω ένα παράδειγμα.  Τα σύγχρονα λεξικά δίνουν την λέξη
«δημοφιλία» ως σωστή.  Δεν είναι, όμως. Σωστή είναι η δημοτικότητα. 
Όπως αστυφιλία σημαίνει να αγαπάς το άστυ και να συρρέεις προς αυτό,
έτσι και δημοφιλία σημαίνει να αγαπάς τον δήμο, όχι να σ’αγαπάει ο δήμος
όπως το εννοούν σήμερα. Αλλά ποιός καταλαβαίνει σήμερα από μεταβατικά
και αμετάβατα, από ενεργητική, παθητική, μέση φωνή, από απρόσωπα ρήματα;
Όλα έχουν μπερδευτεί και κανείς δεν ξέρει πια τους κανόνες, κανείς δεν
ενδιαφέρεται να τους μάθει ή να τους τηρήσει. Τα greeklish νά’ναι καλά…

 Μια άλλη παρατήρηση σχετικά με τον
εκφυλισμό της γλώσσας. Καταργήθηκε το «παρακαλώ» σαν απάντηση στο
«ευχαριστώ» και αντικαταστάθηκε από το «νά’σαι ή νά’στε καλά», το οποίο
λέγεται συνήθως με τόνο συγκαταβατικό.  Δηλαδή δεν θέλουν να πουν τη
λέξη «παρακαλώ» γιατί μέσα στο κόμπλεξ που τους διακατέχει, τους
φαίνεται ότι τους βάζει σε κατώτερη θέση από τον συνομιλητή τους. Έτσι
μας κάνουν τη χάρη να μας ευχηθούν να είμαστε καλά, σαν βασιλιάδες προς
τους υπηκόους τους. Σιγά να μη μας παρακαλέσουν κιόλας. Στο ίδιο πνεύμα,
οι υπάλληλοι στην τράπεζα μας εξαργυρώνουν την «επιταγούλα» ενώ στην
εφορία οι εργαζόμενοι μας ζητάνε να βάλουμε μια «υπογραφούλα». Μόνο και
μόνο για να μη μας πούνε σοβαρά «βάζετε μια υπογραφή παρακαλώ;», μόνο
και μόνο για να μην μας παρακαλέσουν και πάλι. Έτσι, παίρνουν ένα
γλυκανάλατο ύφος δήθεν ευγενικό και παλιμπαιδίζουν με τα υποκοριστικά.

Οι σύγχρονοι Έλληνες λοιπόν καταργούν ή
κατακρεουργούν τα ελληνικά και παραδίδονται αμαχητί στη μαγεία της
αμερικάνικης και αγγλικής κουλτούρας, που έχει βρει στη χώρα μας μια
αποδοχή άνευ προηγουμένου.  Όλοι οι λαοί έχουν ενσωματώσει αγγλικές
λέξεις στη γλώσσα τους αλλά κανένας δεν το έχει κάνει σε τέτοιο βαθμό
όσο οι Έλληνες. Ίσως μόνο κάποιες πρώην αποικίες των Άγγλων όπως το
Πακιστάν ή η Ινδία.  Και η Ιαπωνία που αποτελεί μια άλλη εξαιρετική
περίπτωση λατρείας για κάθε τι δυτικό.

Δεν καταλαβαίνουν, όμως, οι Έλληνες ότι ο
οικειοθελής αφελληνισμός τους μπορεί να τους στερήσει και άλλα πράγματα
στο μέλλον.  Δεν πρόκειται να γίνω Κασσάνδρα αλλά έχω ακούσει με πόση
απέχθεια μάθαιναν τα ιταλικά τα παιδιά των Δωδεκανήσων που είναι σήμερα
ηλικιωμένοι άνθρωποι. Ήταν η γλώσσα του κατακτητή. Η γιαγιά μου που
πήγαινε στο Ομήρειο Παρθεναγωγείο της Σμύρνης, μου έλεγε ότι κάποτε τους
έφεραν έναν Τούρκο δάσκαλο να τους μάθει τούρκικα αλλά τέτοια ήταν η
αντίδραση των μαθητριών που τελικά ο δάσκαλος κατάλαβε ότι δεν θα
μάθαιναν ούτε λέξη και τελικά αποχώρησε άπρακτος.Τότε υπήρχαν
αντιδράσεις, τότε οι Έλληνες αγαπούσαν τα ελληνικά. Σήμερα αγαπάνε τα
αγγλικά και ιδιαίτερα το λατινικό ερωτηματικό που τους «αρέσει
περισσότερο».

Ουσιαστικά, λοιπόν, καθιστούμε βιαίως τη
γλώσσα μας νεκρή γλώσσα και πετάμε στην πυρά όλα τα βιβλία που δεν
μπορούμε πια να τα διαβάσουμε γιατί δεν έχουμε κανέναν να μας τα διδάξει
σωστά.  Πάνε λοιπόν, εκτός από τον Ροϊδη και τον Παπαδιαμάντη, τα
αριστουργηματικά διηγήματα του Βιζυηνού και η Ιστορία του
Παπαρρηγόπουλου, πάνε οι σχεδόν ποιητικές μεταφράσεις των βιβλίων του
Ιουλίου Βερν στην καθαρεύουσα.  Όσο για τους αρχαίους θα έρχονται σε
λίγο καθηγητές από το εξωτερικό για να μας τους διδάσκουν. Πίκρα!  

Πηγή – http://peopleandideas.gr/2010/05/10/modern_greek/

.