Κατάργηση του θρησκευτικού όρκου σε δικαστήρια και Δημόσιο Της Φωτεινης Kαλλιρη
Οι «πιέσεις» που ασκούνται εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης και οι καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δρομολογούν εξελίξεις και στο θέμα του θρησκευτικού όρκου. Αιχμή του δόρατος, η εναρμόνιση της χώρας με την ευρωπαϊκή πρακτική. Στο πλαίσιο αυτό, το υπουργείο Δικαιοσύνης ανοίγει το κεφάλαιο «ορκοδοσία», που προβλέπεται στη νομοθεσία μας για τους μάρτυρες στα δικαστήρια, τους ενόρκους και διαδίκους, τις ανακριτικές διαδικασίες, τους πραγματογνώμονες, αλλά και τα πρόσωπα που καταλαμβάνουν θέσεις και αξιώματα στο Δημόσιο. Επί της ουσίας, τα τελευταία χρόνια η δικαστηριακή πρακτική δεν είναι άκαμπτη, καθώς έχουν γίνει βήματα με την τροποποίηση των διατάξεων της Πολιτικής Δικονομίας.
Οι μάρτυρες, για παράδειγμα, πριν ορκισθούν ερωτώνται εάν επιθυμούν να δώσουν θρησκευτικό ή πολιτικό όρκο, μια απλή, δηλαδή, διαβεβαίωση στην τιμή και την υπόληψή τους. Εξακολουθεί να υφίσταται ζήτημα, ωστόσο, για όλα τα πρόσωπα που καταλαμβάνουν δημόσια αξιώματα και κυρίως για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τους βουλευτές. Για τις διατάξεις που αφορούν στα πολιτικά πρόσωπα απαιτείται προκειμένου να τροποποιηθούν ή να καταργηθούν συνταγματική αναθεώρηση.
Πάντως και με το ισχύον Σύνταγμα η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης επιτρέπει τόσο στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας όσο και στους βουλευτές να αρνηθούν τον θρησκευτικό όρκο, όπως, άλλωστε, τα τελευταία χρόνια αρκετοί πράττουν. Για παράδειγμα, στην τελευταία ορκωμοσία τους στη Βουλή, υπήρξαν βουλευτές πιστοί στον θρησκευτικό όρκο, είτε χριστιανοί είτε μουσουλμάνοι, ορισμένοι που δεν σήκωσαν το χέρι τους στη διάρκεια της διαδικασίας και αρκετοί που δεν παρέστησαν. Δύο υφυπουργοί της κυβέρνησης δεν έδωσαν τον θρησκευτικό όρκο, ο Ν. Σηφουνάκης (Υποδομών) και ο Σπ. Κουβέλης (Εξωτερικών), ενώ κατά την ορκωμοσία τους ως μέλη της κυβέρνησης δεν ορκίστηκαν οι εξωκοινοβουλευτικοί: Γ. Παπακωνσταντίνου (υπουργός Οικονομικών), Δ. Δρούτσας (αν. υπουργός Εξωτερικών) και οι υφυπουργοί Γ. Πανάρετος (Παιδείας) και Φώφη Γεννηματά (Υγείας). Οπως πάντα, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ προσήλθαν στην αίθουσα μετά την ολοκλήρωση του θρησκευτικού μέρους, ενώ οι βουλευτές του ΚΚΕ, με εξαίρεση τη Λιάνα Κανέλλη, αρνήθηκαν να σηκώσουν το χέρι τους την ώρα του όρκου.
Είναι γεγονός ότι η κατάσταση στη χώρα μας είναι πιο σύνθετη, καθώς υπάρχουν στενοί δεσμοί Εκκλησίας και Κράτους. Στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη με πλούσια παράδοση θρησκευτικής επιρροής, έχουν επιβληθεί συνθήκες διαχωρισμού σε όλα τα επίπεδα (π. χ. Γαλλία, Πορτογαλία, Ιταλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Ισπανία, Γερμανία. Ακόμη και στην Ιρλανδία, όπου 93% των πολιτών δηλώνουν καθολικοί, δεν προβλέπεται στο Σύνταγμά της επίσημη θρησκεία).
Η ισχύουσα νομοθεσία παρέχει τη δυνατότητα στους Ελληνες Χριστιανούς Ορθοδόξους –αν θέλουν– να μη δίνουν θρησκευτικό όρκο στα δικαστήρια ή στις υπηρεσίες, όπως και σε όσους δηλώνουν ότι δεν πιστεύουν σε καμία θρησκεία (άθεοι). Η αποκάλυψη όμως της θρησκευτικής ταυτότητας θεωρείται για το ευρωπαϊκό δικαστήριο παραβίαση της θρησκευτικής ελευθερίας του ατόμου.
Η Εκκλησία
«Η κατάργηση του θρησκευτικού όρκου δεν δημιουργεί πρόβλημα στην Εκκλησία», έχει διαμηνύσει ο αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος σε συνέντευξη που έχει παραχωρήσει στην «Καθημερινή» της Κυριακής.
«Αντιθέτως, είναι συνέπεια της διδασκαλίας της, σύμφωνα με την οποία το ναι πρέπει να είναι ναι και το όχι, όχι», λέει ο κ. Ιερώνυμος, απαντώντας στο ερώτημα αν η Εκκλησία πρέπει να επανεξετάσει το θέμα του θρησκευτικού όρκου που δίνουν πολιτικοί και κρατικοί λειτουργοί.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_100006_13/06/2010_404420.
8 comments
Ὅ ὅρκος, ναί, δὲν δίδεται οὔτε γιὰ τὸν Θεὸ οὔτε γιὰ τὴν ἐκκλησία. Δίδεται γιὰ ἐμένα. Δὲν ἀφορᾷ τὸν ἀρχιεπίσκοπο, ἀφορᾷ ἐμένα, τὸν πολίτη. Ναί, κύριε. Ἀπαιτῶ τὴν δημόσια δέσμευσί σου ἔναντι μιᾶς ὑπέρτατης ἀρχῆς, ἡ ὁποία νὰ μὲ ἐξασφαλίζῃ. Καὶ ἡ συνείδησίς σου, δηλαδὴ ὁ ἑαυτός σου, δὲν εἶναι φυσικά τέτοια. Καθόλου ὑποχρεωμένος δὲν εἶμαι νὰ ἐμπιστεύομαι τὴν συνείδησί σου. Μάλιστα, καὶ νὰ τὴν ἐμπιστεύομαι, δὲν μοῦ ἀρκεῖ. Θέλω νὰ δεσμευθῇς σὲ κάτι ἔξω ἀπὸ τὸν ἑαυτό σου, ὑπέρτερον ἐσοῦ· δὲν σὲ ἀποδέχομαι στὴν ἡγεσία τοῦ Ἔθνους γιὰ νὰ ὑπηρετῇς τὸν ἑαυτό σου.
Θὰ μποροῦσε βεβαίως νὰ τροποποιηθῇ ὁ θρησκευτικὸς ὅρκος. Θὰ προτιμοῦσα, θὰ ἀπαιτοῦσα μάλιστα, οἱ ἐπίδοξοι ὑπηρέτες τοῦ Ἔθνους νὰ ὁρκίζονται σὲ αὐτό. Νὰ ὁρκίζονται στὴν αἰωνία Ἑλλάδα καὶ στὸ Γένος τῶν Ἑλλήνων, στὴν Σημαία καὶ στὰ Πάτρια Ἱερά, στὸ αἷμα τῶν προγόνων καὶ στὰ ὄνειρα τῶν ἀπογόνων, στοὺς ἀγέννητους καὶ στοὺς νεκρούς. Ἀλλὰ τότε οἱ «προοδευτικοὶ» ἀρνησιπάτριδες καὶ λοιποὶ γραικύλοι θὰ ἀντιδροῦσαν ἀκόμη περισσότερο.
Παραθέτω ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ καὶ ἕνα παλαιότερο, καλὸ ἄρθρο, τοῦ καθηγητοῦ Φίλιππου Κρομμύδα, απο τὸν «Πρωινὸ Λόγο» τῶν Ἰωαννίνων:
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΡΚΟΥ
Αυτός που ορκίζεται ομολογεί ορισμένα πράγματα. Πρώτον ότι αποδέχεται την ηθική συνιστώσα της ανθρώπινης προσωπικότητας και την ηθική διάσταση της κοινωνίας.
Δεύτερον δηλώνει ότι ο ίδιος ανήκει στο συγκεκριμένο σύστημα πολιτισμού που επικαλείται δια του όρκου του και υπενθυμίζει την προσφορά του συστήματος αυτού και την συμβολή του στην κοινωνική και πολιτισμικη πρόοδο, πράγματα που εγγυώνται την αξιοπιστία του.
Τρίτο παρουσιάζει το σύστημα ιδεών και αξιών στο οποίο πιστεύει και εφαρμόζει στην ζωή του καθώς και την κοινωνική ομάδα έναντι της οποίας είναι ηθικώς υπόλογος.
Εμφανίζει τέλος τα σημεία και τα σύμβολα αναγνωρισιμότητας της ηθικής που τον διέπει και της ομάδος με την οποία ταυτίζεται και έναντι των οποίων αναλαμβάνει την ευθύνη να μην τους εκθέσει παραβαίνοντας τον όρκο που δίνει.
Τίποτα από τα παραπάνω δεν εξασφαλίζει ένας όρκος στην «συνείδηση» του ορκιζόμενου. Τίποτα δεν γνωρίζουμε γι’ αυτήν την συνείδηση και δεν επιφέρει καμιά ηθική συνέπεια σε μια γραφειοκρατική κοινωνία, όπου οι σχέσεις των ανθρώπων διέπονται μόνο από νομικούς κανόνες. Ο όρκος στην συνείδηση είναι ένα ακόμη ιδεολόγημα με το οποίο προσπαθούν να μας κοροϊδέψουν οι προοδευτικοί για να μην δεσμεύονται ώστε να μπορούν να δρουν υπογείως παρακάμπτοντας εύκολα μια δαιδαλώδη γραφειοκρατία.
Αν σ’ αυτό προσθέσει κανείς και την αρχή προσωπικών δεδομένων που προστατεύει το άτομο από κάθε «αδιάκριτο» βλέμμα, τότε αυτό καθίσταται ασύδοτο, πέρα από κάθε κοινωνικό έλεγχο, υποκείμενο μόνο στον έλεγχο του χωροφύλακα. Αποτέλεσμα, ένα αστυνομοκρατούμενο αυταρχικό καθεστώς.
Εντός του πλαισίου των παραπάνω σκέψεων θα μπορούσε να αποδεχθεί κανείς και κάποιο άλλο είδους όρκου, ας τον ονομάσουμε πολιτικό όρκο, αρκεί να ικανοποιούσε τα χαρακτηριστικά που προαναφέρθηκαν. Να συμβολίζει δηλαδή και να εκφράζει το ήθος μιας συγκεκριμένης ομάδας με την οποία ο ορκιζόμενος δηλώνει ότι ταυτίζεται και η οποία θα έπαιρνε το κόστος σε περίπτωση επιορκίας του. Μιας ομάδος έναντι της οποίας είναι υπόλογος και η οποία εγγυάται γι’ αυτόν και ασκεί έλεγχο και επίβλεψη.
Έτσι, ένας μαρξιστής π.χ. θα μπορούσε να ορκισθεί στο Κεφάλαιο του Μάρξ, ένας κομμουνιστής στο σφυροδρέπανο, ως εκφραστή της ιδεολογίας και της ιστορίας του ΚΚΕ, ένας τέλος οπαδός της Γαλλικής επαναστάσεως και των ιδεών της. θα μπορούσε να ορκιστεί, αν ενοχλείται από το ευαγγέλιο ή τον σταυρό, στην …λαιμητόμο.
Εκτός όλων αυτών, αξίζε να επισημανθεί ότι επαναλαμβάνεται για μία ακόμη φορά ο «μπαμπούλας» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία -ως γνωστόν- δεν επεμβαίνει ποτέ σε τέτοιου είδους ζητήματα.
Όποτε έχει ζητηθεί από την λεγόμενη «προοδευτική» πτέρυγα να προσκομίσει τεκμήρια τέτοιων απαιτήσεων δεν ανταποκρίθηκε με ικανοποιητικά στοιχεία. Αναφέρομαι στο θρήσκευμα στις ταυτότητες, στα θρησκευτικά στα σχολεία κλπ. Τίποτα από όλα αυτά και ποτέ δεν τέθηκε από καμία υπηρεσία της ΕΕ ως αίτημα στις ελληνικές αρχές.
Επίσης να σημειωθεί ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν έχει απολύτως καμία σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ανδρέας.
Ὁ ὅρκος άντίκειται στή διδασκαλία του Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας. Ἀνοήτως καὶ κακῶς τὸν ζητᾶ καὶ τὸ κράτος.
Ὁ ὅρκος άντίκειται στή διδασκαλία του Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας. Ἀνοήτως καὶ κακῶς τὸν ζητᾶ καὶ τὸ κράτος.
μετά τον όρκο ακολουθεί και η αφαίρεση του σταυρού από τη σημαία. Ο συγκρητισμός στο μεγαλείο του. Μια παγκόσμια νέα τάξη πραγμάτων, ένας παγκόσμιος ηγέτης, μια παγκόσμια θρησκεία, ένας παγκόσμιος λειτουργός της. Φραγκέψαμε κύριοι. Η Άλωση του 1204 θα μοιάζει ως παιδικό παιχνίδι σε αυτά που έρχονται.
και κάτι σχετικό με ομνύοντας.
Η δε ψευδορκία διετίθει δυσμενέστερον και αυστηρότερον κατά του ελληνικού έθνους τους ξένους και μέχρι τοιούτου βαθμού, ώστε και περί του όλου πολιτεύματος των Ελλήνων είχον τοιαύτην ιδέαν, ότι έχουσι διωρισμένον εν των μέσω τής πόλεως χώρον τινά (τήν αγοράν), ένθα συλλεγόμενοι εξαπατώσιν αλλήλους ομνύοντες.
@Θόδωρος Ελευθεριάδης
Ἱστορικῶς, οἱ Φράγκοι τῆς Ἐλλάδος ἐξελληνίσθηκαν σὲ ἐλάχιστο χρόνο. Καὶ ἐλάχιστοι ἔμειναν Ρωμαιοκαθολικοί. Γι` αὐτὸ καὶ ἡ «Φραγκοκρατία» τὰ πῆγε τόσο καλὰ στὴν σημερινὸ Ἑλλαδικὸ χῶρο, ἐνῶ γύρω ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη τἄκανε, σὲ ἐλάχιστο χρόνο, θάλασσα.
Γενικῶς, στὰ 4000 χρόνια ποὺ κυκλοφοροῦν οἱ Ἕλληνες ἔχουν γίνει ἡ μαγιὰ ποὺ φουσκώνει ὅλο τὸ ζυμάρι, κι ἂς εἶναι ἡ μᾶζά της ἀπειροελάχιστη σὲ σύγκριση μὲ τὴν μᾶζα τοῦ ζυμαριοῦ. Καὶ δὲν εἶναι καμμία βιολογικὴ διαφορά, ἀλλὰ ἡ ἐπίμονη προσήλωση στὴν ἴδια τὴν φύση τοῦ ἀνθρώπου. Συντηρητισμός ; Ρεαλισμός ; Τί σημασία ἔχει ;
Ἡ «μία παγκόσμια νέα τάξη πραγμάτων», ὁ «ένας παγκόσμιος ηγέτης», ἡ «μια παγκόσμια θρησκεία», ὁ «ένας παγκόσμιος λειτουργός της» γνωρίζουμε καλά, τόσον μὲ τὶς κοσμικὲς γνώσεις μας, ὅσον καὶ μὲ ὅσα ὑπερβατικὰ μποροῦμε νὰ ἀντιληφθοῦμε, ὅτι ἀποκλείεται νὰ πραγματοποιηθοῦν μὲ τὴν κοσμικὴ ἔννοιά τους. Μὲ τὴν ὑπερκόσμιο ἔννοια ὑπῆρχαν, ὑπάρχουν καὶ θὰ ὑπάρχουν πάντοτε.
Η κατάργηση του θρησκευτικού όρκου στα δικαστήρια είναι οπροπομπός για το ξήλωμα των
θρησκευτικών συμβόλων από τα εκπαιδευτήρια και τη βουλή.Αργά ή γρήγορα οδηγούμεθα σε
μιά υπερυλιστική πολυπολιτισμική κοινωνία όπου θα επικρατεί ο νόμος του ισχυροτέρου.
Η εξέλιξη αυτή δεν μας εκπλήσει καθώς εδώ και είκοσι χρόνια οι πολιτικοί μας ταγοί
αγωνίζονται να εφαρμόσουν τα σενάρια των πολυεθνικών όπου το σύνταγμα και κυρίως οι
διατάξεις του για την τιμή και προστασία του πολίτη θα υπερσκελίζονται από το νεο
φιλελεύθερο Ευρωπαικό Δίκαιο.
Νεκτάριος Κατσιλιώτης
Ιστορικός-Εκδότης