Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.
Δημοσιεύθηκε στην Εστία, 15 Μαίου 2018.
Μία δημοφιλής ταμπέλα στον δημόσιο λόγο είναι η λέξη «Συντηρητικός». Η χροιά του όρου είναι αρνητική και συνοψίζει όλα τα κακώς κείμενα της παρούσας κατάστασης, όσα υποτίθεται ότι πρέπει να «συντηρηθούν», ενώ ταυτόχρονα εμποδίζει οποιοδήποτε βήμα «προόδου». Παρόλο που πρόκειται για μία επιπόλαιη και ρηχή ανάγνωση, έχει εμπεδωθεί στην κοινή γνώμη ως στερεότυπο.
Τι επιδιώκει όμως να συντηρήσει ο Συντηρητικός, αν όχι παροδικές πολιτικές καταστάσεις και τις παθογένειές της; Μα ασφαλώς την παραδεδομένη συμπυκνωμένη πείρα, δηλαδή αρχές, αξίες, πολιτισμό. Πολιτισμός δεν είναι οι καλοκαιρινές συναυλίες, είναι ο τρόπος του βίου, η ιεράρχηση προτεραιοτήτων και αναγκών της κοινωνίας στην οποία αναφέρεται.
Η πολιτική αντιπροσώπευση έχει δύο άξονες. Ο ένας είναι οικονομικός και συνήθως διαχωρίζει την δεξιά (προβάδισμα στην ελεύθερη οικονομία) από την αριστερά (προβάδισμα στον κεντρικό, κρατικό σχεδιασμό). Ο δεύτερος άξονας είναι κοινωνικός. Αντίθετα με την Ευρώπη, στις ΗΠΑ αυτός ο δεύτερος άξονας είναι που διαχωρίζει την αριστερά (προβάδισμα στην ατομικότητα) από την δεξιά (προβάδισμα στην κοινωνική συνοχή – συντηρητισμός). Όταν λέει ένας αμερικανός τη λέξη «φιλελεύθερος» εννοεί άλλο πράγμα (social liberalism) από αυτό που νομίζουμε.
Άρα, οι πόλοι στα άκρα των αξόνων είναι τέσσερις διαφορετικοί συνδυασμοί, όχι δύο. Το στοιχείο που ορίζει τον δεξιό και αριστερό συντηρητισμό (πχ Reagan Democrats στις ΗΠΑ) είναι η προτεραιότητα στην διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, σε αντίθεση με τον δεξιό και αριστερό «κοινωνικό φιλελευθερισμό», ο οποίος καθόλου δεν σημαίνει «οικονομικό φιλελευθερισμό με κοινωνικό πρόσωπο» όπως εσφαλμένα πιστεύουμε στην Ελλάδα.
Για τον Συντηρητικό, η ιεράρχηση των πολιτικών προβλημάτων είναι δεδομένη και σαφής: πρώτα η φυσική υπόσταση: δημογραφικό, μεταναστευτικό, εξωτερικές απειλές, διατήρηση συνόρων, οικολογικό. Ακολουθεί η ταυτότητα, δηλαδή τα στοιχεία που συνέχουν τη συλλογική αυτή οντότητα: Ιστορία, παιδεία, θρησκεία (κοινή αίσθηση ιερών), γλώσσα, παράδοση ηθών και εθίμων, εσωτερικές απειλές. Τρίτη και καταϊδρωμένη η οικονομική ευμάρεια.
Αντίθετα, για τον κοινωνικά Φιλελεύθερο, το κέντρο της ζωής είναι η οικονομία. Τίποτα άλλο δεν υφίσταται στον ορίζοντα. Όλα τα πολιτικά προβλήματα άπτονται οικονομικών σχέσεων και αντιμετωπίζονται είτε από το αόρατο χέρι της αγοράς (κατά την δεξιά εκδοχή του), είτε από τον κεντρικό σχεδιασμό (κατά την αριστερή εκδοχή του).
Αν υπάρχει ένας δεύτερος άξονας, αυτός είναι ο μοντερνισμός, δηλαδή το γκρέμισμα των γεφυρών που μας συνδέουν με το χθες. Έτσι, αποπειρώνται τη διάλυση θεσμών, δομών και πολιτισμικών σταθερών ακόμα και χωρίς πρόταση αντικατάστασής τους, σε ένα πνεύμα που απολυτοποιεί οποιαδήποτε αλλαγή ως θετική και ονομάζουν «προοδευτισμό». Ο όρος παραμένει στο απυρόβλητο με θετικό πρόσημο, επειδή έχει ενδυθεί έναν επιτηδευμένο εξωραϊσμό. Εδώ βρίσκεται και το πεδίο σύγκρουσης Συντηρητικών – Προοδευτικών: ένας πόλεμος αξιών επί όσων δομούν την κοινωνία. Πλειάδα παραδειγμάτων από την ελληνική πολιτική σκηνή επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές στα καθ΄ ημάς.
Χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ η ελληνική κοινωνία εμφανίζεται συντηρητική σε πολλές μελέτες, σε πολιτικό επίπεδο δεν φαίνεται να διαθέτει ικανή πολιτική εκπροσώπηση. Η υποτιθέμενη συντηρητική παράταξη, η οποία σε άλλα κράτη έχει ακριβώς αυτό το όνομα («Συντηρητικό Κόμμα» του Η.Β.), στην Ελλάδα πάσχει από σύνδρομα μειονεξίας και πολιτεύεται με σύγχυση, όπως είδαμε και πρόσφατα όταν η εισηγητής της συντηρητικής θέσης του κόμματος ψήφισε εναντίον της θέσης αυτής στην ψηφοφορία για το δικαίωμα αναδοχής από ομόφυλα ζευγάρια.
17 comments
Σε ενα κοινοβουλευτικο κομμα ειναι λογικο να υπαρχουν διαφοροποιησεις, κανεις δε θελει βουλευτες-προβατα, αλλα αυτο που γινεται στη ΝΔούλα ειναι πραγματικα εξωφρενικο.
Ο Κουλης εβαλλε μια αριστερη τεως ΔΗΜΑΡαία, την Κ. Μαρκου, να εισηγηθει τη θεση του κομματος στη Βουλη, και αυτη στη συνεχεια ψηφισε το ακριβως αντιθετο!
Υποψιαζομαι οτι και ο Κουλης υπερ ειναι, αλλα ντρεπεται να το πει, για να μη χασει ψηφαλακια. Αλλωστε αυτο προκυπτει απο παλαιοτερες θεσεις του.
Μαζι της ψηφισαν υπερ της προτασης αλλες 3 βουλευτινες, περιλβανομενων ομως 2 πολυ βαρυγδουπων ονοματων, των θυγατερων Κεφαλογιαννη και Μητσοτακη.
Υπηρχαν και 8 “αποντες”. (κωλυομενοι δηθεν). Μεταξυ αυτων ομως ηταν 3 τεως Προεδροι του κομματος! (Αντωνακης, Βαγγελας και Καραμανλης junior).
Μιλαμε για ενα κομμα σε σχιζοφρενικη παρακρουση, και διχασμο προσωπικοτητας.
Ο Αντωνακης Σαμαρας ειχε δωσει υπηκοοτητα σε 50.000 Τουρκαλβανους.
Η ΝΔούλα εχει καταντησει εδω και αρκετα χρονια ενας γαλαζιος ΣΥΡΙΖΑ .Μονο στα οικονομικα διαφερουν.
ΥΓ: Μαθαμε εσχατως οτι ο Κουλης περιβαλλεται απο τεως ΚΝίτες συμβουλους. Εκπλησεσθε; Εγω οχι…..
Ο Σαμαράς όχι μόνο δεν έδωσε υπηκοότητα σε 50 χιλιάδες Τουρκαλβανούς αλλά στους πρώτους μήνες της διακυβέρνησής του γκρέμισε τον νόμο Ραγκούση που έδινε υπηκοότητα και στους περαστικούς.
Ο Σαμαράς ήταν με πολύ μεγάλη διαφορά ο πιο δεξιός πρωθυπουργός της μεταπολίτευσης. Ούτε υπήρξε δεύτερος στο διάστημα αυτό ούτε φαίνεται να υπάρξει για τα επόμενα 15-20 χρόνια τουλάχιστον.
Κοζανίτη,
Να λέμε τα πράγματα με το όνομά των:
“αλλά στους πρώτους μήνες της διακυβέρνησής του γκρέμισε τον νόμο Ραγκούση που έδινε υπηκοότητα και στους περαστικούς”
Τίποτε δεν “γκρέμισε” (sic) ο Σαμαράς. Αυτός είχε αναλάβει προεκλογική δέσμευση την απόσυρση τού νόμου Ραγκούση, αλλά δεν έκανε απολύτως τίποτε. Όταν το ΣτΕ έκρινε τον εν λόγω νόμο αντισυνταγματικό, μετά από προσφυγή ιδιωτών(*), αναγκάστηκε να τον αποσύρει και ο προπαγανδιστικός μηχανισμός τού κόμματος διέρρευσε ότι ο πρωθυπουργός … τήρησε την προεκλογική του δέσμευση.
(*) γράφω ιδιωτών, διότι δεν ήταν μόνον ένας. Ο ένας πάντως ήταν ο δικηγόρος Ιωάννης Ανδριανόπουλος.
@ διαχειριστές
Παλαιότερα, οι σύνδεσμοι εμφανιζόταν υπογραμμισμένοι, ή με άλλο χρώμα, ώστε να τούς διακρίνει κανείς. Τώρα δεν φαίνονται, εκτός κι αν οδηγήσει κανείς τον κέρσορα επάνω τους. Στο παραπάνω σχόλιό μου, οι λέξεις “Ιωάννης Ανδριανόπουλος” είναι σύνδεσμος, αλλά δεν διακρίνεται.
Συμφωνώ απολύτως με το άρθρο. Ο συντηρητισμός έληξε στην Ελλάδα μετά την Μεταπολίτευση, όταν οι κακώς εννοούμενοι “προοδευτικοί” δαιμονοποίησαν/λοιδόρησαν βασικές του αξίες. Το συντηρητικό συνδέθηκε περίπου με το αναχρονιστικό, οπισθοδρομικό, για να μην γράψω “φασιστικό”, την αγαπημένη λέξη-καραμέλα των “προοδευτικάριων”.
Αγαπητοί Συντηρητικοί συνομιλητές, σας συμβουλεύω να προσπαθείτε πάντα να έχετε μια γενική θέαση των πραγμάτων. Είναι βέβαια ωφέλιμο να γίνεται αυτοκριτική στο Συντηρητικό αντι-αριστερό κίνημα αλλά προκειμένου να μην υποβαθμίζουμε τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα πρέπει να αναλύουμε την κατάσταση και από την οπτική του εχθρού. Τι λέει ο εχθρός σήμερα; Λέει πως η ΝΔ ελέγχεται από έναν ακροδεξιό πυρήνα. Ε, αυτό μας αρκεί για να ξέρουμε πως το ελληνικό συντηρητικό κόμμα εξουσίας βρίσκεται στον σωστό δρόμο. Πράγματι, μετά τον παραγκωνισμό των ακροαριστερών ή απολιτίκ εξουσιομανών καραμανλικών από την ηγεσία Σαμαρά (κατεξοχήν από το 2012 και μετά), το κόμμα σήμερα είναι πιο αντι-κομμουνιστικό από ποτέ.
Ναι, κι εγώ δεν είμαι ευχαριστημένος από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος βεβαίως και είναι πολιτισμικά κεντροαριστερός. Αλλά δεν μπορώ να αγνοήσω πως το κόμμα σήμερα ελέγχεται από σημαντική μερίδα σαφώς αντι-κομμουνιστών που είναι διατεθειμένοι να ξεριζώσουν εντελώς την ιδεολογική ηγεμονία της σποράς των ηττημένων του Συμμοριτοπολέμου, όπως αυτή διαμορφώθηκε μετά το ξέπλυμά τους και την νομιμοποίησή τους στη μεταπολίτευση και ειδικά από το 1981 και μετά. Δεν μπορώ να αγνοώ, για παράδειγμα, πως αντιπρόεδρος του κόμματος είναι κάποιος του οποίου κάθε 2η δήλωση, ομιλία, tweet είναι σαφώς αντι-αριστερή, εντελώς αντίθετη στην ακροαριστερή ιδεολογική κατασκευή της “εθνικής ομοψυχίας” και αναιρετική του ιστορικού μύθου της Αριστεράς. Κάποιος δηλαδή που δεν διστάζει να αποκαλεί ανοικτά τους Αριστερούς ως αυτό που πράγματι είναι και ήταν ιστορικά, συμμορίτες και προδότες, υπεύθυνοι για την πολιτισμική παρακμή της Ελλάδος και την χρεοκοπία της αλλά και επικίνδυνοι για την ευημερία οποιασδήποτε κοινωνίας. Προσωπικά αν ήμουν Αριστερός (ή καραμανλικός, το ίδιο είναι) θα αισθανόμουν εξαιρετικά άβολα (αν όχι πανικόβλητος) με την ύπαρξη ενός κόμματος εξουσίας με αυτές τις προδιαγραφές.
Τώρα όσον αφορά τον Συντηρητισμό, οι Έλληνες Συντηρητικοί είμαστε οι τελευταίοι που πρέπει να ανησυχούμε. Ο ελληνικός Λαός στην θεμελιώδη του προσωπικότητα (personnalité de base) είναι Συντηρητικός, ακόμα και αυτοί που δηλώνουν Αριστεροί είναι στην πραγματικότητα Συντηρητικοί στην πλειοψηφία τους. Μια μικρή απόδειξη είναι π.χ. πως κανένας πολιτικός, ακόμα και της πιο ακροαριστερής συμμορίας δεν έχει τολμήσει να δηλώσει δημόσια πως είναι ομοφυλόφιλος.
Για αυτό και βλέπεις πως, ενώ στην Δύση η πολιτιστικά μαρξιστική νομοθεσία συμβαδίζει με την πρόοδο της πολιτισμικής διάβρωσης μεγάλης μερίδας του κοινωνικού υποκειμένου (μειούμενης βέβαια τα τελευταία χρόνια με τα προβλήματα που παρουσίασε η αριστερή παγκοσμιοποίηση και με την συνακόλουθη ανάδυση των Δεξιών κινημάτων αμφισβήτησης της συστημικής Νέας Αριστεράς του ’60) στο ρωμαίικο αντιθέτως, η πολιτιστικά μαρξιστική νομοθεσία εισάγεται άνωθεν από την ακροαριστερή συστημική πολιτική ελίτ και μάλιστα βρίσκει αντίθετη όχι μόνο την συντριπτική πλειοψηφία του κοινωνικού σώματος αλλά ακόμα και μερίδα βουλευτών των ίδιων των αριστερών συμμοριών που φοβούνται να ψηφίσουν υπέρ!
Οίκοθεν νοείται πως αιτία του εγγενούς Συντηρητισμού του Ελληνικού Λαού είναι η Ορθοδοξία όπως σωστά διέγνωσε ο εχθρός (από την Αριστερά του Σημίτη μέχρι τις παρακρατικές ομάδες των συμμοριτών της σημερινής συγκυβέρνησης). Πράγματι η Ορθοδοξία διεθνώς είναι μακράν η πιο αντισυστημική θρησκεία (ή καλύτερα τρόπος ζωής) σήμερα και η πιο καταδιωκόμενη από την Αριστερά του ’60 ακριβώς επειδή είναι πιο αποτελεσματική στον πόλεμό της κατά της ολοκληρωτικής πανώλης του πολιτιστικού μαρξισμού, σε αντίθεση με τον σχολαστικισμό του Ρωμαιοκαθολικισμού που καθόλου δεν φοβίζει τους συμμορίτες, μάλιστα ο σημερινός ακροαριστερός Πάπας είναι περίπου ένα ίνδαλμα για κάθε καθωσπρέπει συμμορίτη και φυσικά αποθεώνεται από όλα τα συστημικά Μ.Μ.Ε. Αντιθέτως, στα καθ’ημάς, μπορεί εμείς από την συντηρητική σκοπιά να μην είμαστε ικανοποιημένοι από την ρητορική του Ιερωνύμου, να τον θεωρούμε πολύ αριστερό κτλ, αλλά βλέπεις πως ακόμα και ένας τέτοιος επίσκοπος αν φτερνιστεί μπορεί να επιβάλλει αλλαγές σε υπουργεία αριστερής κυβέρνησης! Δηλαδή το “παπαδαριό” (όπως λένε οι συμμορίτες) ακόμα και…déformé μπορεί να τσακίσει το συμμοριταριό!
Απόψεις όπως του “Δεξιού” παραπάνω υπενθυμίζουν και υπογραμμίζουν πάντα, πως εκτός από τα δύο κυρίαρχα προβλήματα της ελληνικής πολιτικής ζωής, τον αγώνα για την καρέκλα και την εξ’αυτής απορέουσα, απαραίτητη βεβαίως μάσα, υπάρχει και η βλακεία!
Θα μου πείτε αυτά είναι και παγκόσμια προβλήματα. Δεν διαφωνώ, εδώ ωστόσο γίνονται πιο χτυπητά και καταφέρνουμε να γίνουμε ο περίγελως του κόσμου όλου.
Την ώρα που η επιστήμη είναι σε θέση να λύσει το ενεργειακό πρόβλημα του πλανήτη, βρίσκεται σε εξέλιξη ένας παγκόσμιος πόλεμος με απροσδιόριστα μεγάλο αριθμό θυμάτων για τον έλεγχο των ενεργειακών πηγών.
Ο Αρίσταρχος τους έδειξε από την αρχαιότητα τον ήλιο, ο Γαλιλαίος τους έδωσε το τηλεσκόπιο, σήμερα ατενίζουμε τις εσχατιές του σύμπαντος με το “Hubble” κάποιοι ωστόσο κοντόθωροι ηγετίσκοι κι από πίσω στόκοι οπαδοί, επιμένουν να βλέπουν τον κόσμο με μακαρόνι!
@ Ελευθέριο
Η διαπίστωσή σου, ότι τα δύο κυρίαρχα προβλήματα της ελληνικής πολιτικής ζωής είναι ο αγώνας για την καρέκλα και η εξ’ αυτής απορρέουσα, απαραίτητη βεβαίως, μάσα, δεν είναι καινούρια(*). Στην Ελλάδα οι συμμορίες, που αυτοαποκαλούνται κόμματα, δεν έχουν ιδεολογικές διαφορές, διότι δεν έχουν ιδεολογία(**).
(*) Επατήθη η ουρά των εχιδνών (Ροΐδης, πριν 150 και βάλε χρόνια).
(**) Oκτώ κόμματα, μία ιδεολογία (Γιανναράς, 16.10.2016 ).
@ “Πατριώτη”
Είπα εγώ ότι είναι καινούρια; Αυτό συμβαίνει απο γεννησιμιού του ελληνικού κράτους, με εξαιρέσεις βέβαια όσον αφορά μεμονωμένα πρόσωπα.
Αλλά όχι και να μου φέρνεις ως αναφορά απόψεις του κρατικοδίαιτου “φιλοσόφου” Γιανναρά!
Ο άνθρωπος έχει τρικυμία εν κρανίω, βγαίνει κάθε τρεις και λίγο και λέει ασυναρτησίες και δεν βρίσκεται ένας απο κοντά να τον συμμαζέψει. Βρίζει συλλήβδην το πολιτικό σύστημα και τον Σύριζα που τον θεωρεί «πιο αναξιόπιστο κι από τα εντελώς εξευτελισμένα και φαυλεπίφαυλα σχήματα του πράσινου και του γαλάζιου ΠAΣOK» κι από την άλλη πλέκει το εγκώμιο του Τσίπρα, που πιστεύει πως είναι «σκαρί ηγέτη, με στέρεο, πειστικό, ρεαλιστικό, ευφυή πολιτικό λόγο, ασύγκριτο σε σχέση με τις χιλιοφθαρμένες συμβατικότητες όλων των άλλων κομματικών ηγητόρων»!
Με κάτι τέτοια κονταροκτυπούμενα, προσπαθεί να μας πείσει ο υπερφίαλος, ότι νοιάζεται τάχατες και ο ίδιος για σκοπό υψηλότερο της προσωπικής του καλοπέρασης.
Ενώ αντιθέτως ο Ροϊδης, είχε δύναμη να σατιρίζει τα κακώς κείμενα, διότι διέθετε όντως πνεύμα κι όχι ανεμοδούρες και ψευτοφιλοσοφία στο κεφάλι του.
@ Ελευθέριο
Εσύ μία άποψη είπες κι εγώ συμπλήρωσα ότι η διαπίστωση είναι παλιά. Στο συγκεκριμένο, ο Γιανναράς έχει δίκιο. Πού ακριβώς διαφωνείς; Είπα εγώ ότι έχει παντού και πάντα δίκιο;
Σε ποιό από τα δύο, ωρε Πατριώτη, έχει δίκιο σ’αυτό που λέει για τον Σύριζα ή σε αυτό που λέει για τον Τσίπρα;
Αν δεν μπορείς να δεις πού έχει δίκιο (ολόκληρη επιφυλλίδα είναι), άσε το.
Το πρόβλημα είναι ότι οι Έλληνες δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς κόμματα. Είναι στο dna των φαίνεται. Γι αυτό δεν μπορεί ν’ αλλάξει και κάτι.
Εδώ ο “φιλόσοφός μας” δεν έμαθε ακόμη να ξεχωρίζει το θαυμαστικό απ’ το θηλαστικό και το αναδιπλασιάζει (που «γέννησαν Παρθενώνες»!!).
Αφού λοιπόν μπορούν και ζουν (οι Έλληνες) χωρίς Γιανναράδες, μπορεί κάποτε να μάθουν (αν στο μεταξύ δεν εκλείψουν ως ιδιαίτερη συνομοταξία μέσα στο ανθρώπινο ζωϊκό βασίλειο), να ζούν και χωρίς Καραμανλο-Παπανδρέου και Τσιπρο-Μητσοτάκηδες.
Πάντως η στοίχιση πίσω από κόμματα (και η αυξανόμενη αποχή από τις εκλογές) και η αναντιστοιχία του πολιτικού συστήματος με τις βουλήσεις της κοινωνίας είναι παγκόσμιο πολιτισμικό φαινόμενο.
Απο την άλλη, οι πολιτικοί έχουν τόσο ταυτιστεί με την έννοια του υπηρέτη συμφερόντων ξένων προς αυτά για τα οποία εκλέγονται, που οι έννοιες πολιτικός και απατεώνας να θεωρούνται ταυτόσημες.
Αν λοιπόν δεχθούμε ότι ο ενόσω υπάρχει κόσμος, η αναντιστοιχία αυτή θα αναπαράγεται εις τον αιώνα τον άπαντα, τότε η όλη η πολιτισμική ιστορία της ανθρωπότητος, παρά τα επιτεύγματα και τα γρανιτώδη έργα της επιστημο-τεχνολογίας, δεν είναι παρά μια διαρκής εξαπάτηση και η ανθρώπινη ζωή όπως και το σύμπαν, όχι μόνο στερούνται νοήματος αλλά πορεύονται ασκόπως.
Όπως και να έχει όμως δε θα μπορούσα να συγκριθώ με τον συμμορίτη ‘el-el’ από επάνω, που είναι οπαδός της ίδιας της βλακείας αυτής καθεαυτής. Ακόλουθος των διαφόρων συμμοριτών και Τσιπρών αυτού του κόσμου καταντά πάντοτε να γλείφει εκεί που έφτυνε (πιστός στην παράδοση της συμμορίας του φυσικά) όταν δεν του εξασφαλίσουν το μερίδιο που (νομίζει πως) δικαιούται από τον… παγκόσμιο καταμερισμό της ενέργειας γιατί βεβαίως προηγούνται άλλοι μέσα στην αυστηρή ιεραρχία της συμμορίας. Τι κρίμα, κι όμως ποιος μπορεί να αρνηθεί πως παρόμοιοι συμμορίτες πιστεύουν με όλη την δύναμη της ερεβώδους ψυχής τους σε αυτό, όταν συναγελάζονται στους δρόμους των μεγάλων πόλεων διεκδικώντας “καλύτερες συνθήκες ζωής”, δίπλα στα αδέσποτα με τα οποία ταυτίζονται αισθητικά. Κάτι τέτοιους, οι οποίοι κατεξοχήν ευθύνονται για τον “απροσδιόριστα μεγάλο αριθμό θυμάτων” δεν χρειάζεται τελικά να τους αντιμετωπίσεις κατασταλτικά καθώς καταλήγουν σχεδόν πάντοτε να μαστιγώνουν ο ένας τον άλλον, ενίοτε και τον ίδιο τους τον ασήμαντο εαυτό , όπως έγραφε ο μεγάλος Ντοστογιέφσκι. Αρκεί να τσακίζεις τον βδελυρό κόσμο που οραματίζονται όπως κάνει σήμερα η Δεξιά αμφισβήτηση της αριστερής παγκοσμιοποίησης και της ολοκληρωτικής πολιτιστικά μαρξιστικής λύσης του ενεργειακού προβλήματος, όπου τότε θα δουν, με τρόμο αυτήν την φορά, την αντιστοιχία του νέου πολιτικού συστήματος με τις βουλήσεις της κοινωνίας να έρχεται και να τιμωρεί την αμετροέπειά τους και τους συμμορίτες αρχηγούς τους.
Τελικά ο Αινστάϊν, παρά την ένσταση του Μπόρ, είχε δίκιο. Δύο πράγματα στον κόσμο είναι άπειρα, το σύμπαν και η ανθρώπινη βλακεία. Για το πρώτο, ο κορυφαίος φυσικός εξέφρασε επιφυλάξεις, για το δεύτερο δεν είχε καμμιά αμφιβολία. Πειραματική απόδειξη τούτου αποτελεί το αμέσως προηγούμενο σχόλιο ενός κάποιου ανεκδιήγητου βλάκα που υπογράφει “Δεξιός”! Θαρρείς και υπάρχει αριστερόστροφη και δεξιόστροφη βλακεία.
Με εσένα να κυκλοφορείς ανάμεσά μας, συμμορίτη, δεν χρειαζόμαστε πειραματική απόδειξη της απεραντοσύνης της βλακείας. Εσύ ο ίδιος ανυψώνεις την πρόταση αυτή σε αλήθεια μαθηματικού θεωρήματος του οποίου αποτελείς ταυτόχρονα και την λαμπρότερη απόδειξη.
Κι όμως, θα διατείνονταν πάλι ο Αϊνστάϊν, από την άποψη του παρατηρητή, η βλακεία μπορεί να είναι είτε αριστερόστροφη, είτε δεξιόστροφη.
Για παράδειγμα, αν η βλακεία βρίσκεται στο κέντρο και ο βλαξ περιστρέφεται σε τροχιά γύρω της, ποιός μπορεί να απαντήσει αν περιστρέφεται δεξιόστροφα ή αριστερόστροφα; Ο ίδιος βέβαια μπορεί να υποστηρίζει ότι κινείται είτε προς τα δεξιά, είτε προς τ’αριστερά. Αλλά ένας παρατηρητής που βρίσκεται κάτω από το επίπεδο της τροχιάς του βλάκα και κοιτάζει προς τα πάνω, θα βλέπει τον βλάκα να περιστρέφεται ας πούμε δεξιόστροφα, αν βρίσκεται από πάνω και κοιτάζει προς τα κάτω θα τον βλέπει να περιστρέφεται αριστερόστροφα. Για να μη μπερδευόμαστε, θα πρότεινα να λέμε ότι ο βλάκας γυρίζει περί το κέντρο του που είναι η βλακεία, συμφώνως ή ανάποδα με τους δείκτες του ρολογιού. Οπότε καθαρίζουμε με το πρόβλημα της φοράς, έχουμε όμως ένα βλάκα εγκλωβισμένο σε αέναη κίνηση τροχιάς περί την ιδίαν αυτού βλακεία, καθώς υπάρχουν κατά την αρχική πρόταση του Αϊνστάϊν άπειρα κέντρα βλακείας μέσα στο σύμπαν. Τι να κάνουμε. Αυτός που τα πάντα εν σοφία εποίησε κάποιο λόγο θα είχε να τα φτιάξει έτσι, εκτός κιαν δεχθούμε ότι ένα μέρος του θεϊκού νού καταλαμβάνεται κι αυτό από βλακεία, πράγμα για το οποίο βέβαια ο Αϊνστάϊν δεν μπορούσε να μας διαφωτίσει γιατί ο ίδιος δεν ήταν μέρος αυτής της ουσίας.