Tου Laurence Kotlikoff*/ Bloomberg
Ας δούμε την αλήθεια κατάματα. Οι ΗΠA έχουν πτωχεύσει και ούτε η αύξηση των φόρων ούτε η μείωση των δαπανών μπορεί να βοηθήσει. Μπορούμε όμως να αναδιαρθρώσουμε ριζικά το φορολογικό, το συνταξιοδοτικό, το σύστημα Υγείας και το χρηματοπιστωτικό, αναζωογονώντας παράλληλα την οικονομία μας.
Στη νέα, ετήσια έκθεση του ΔΝΤ για την αμερικανική οικονομία, το Ταμείο χαιρετίζει τη δέσμευση της κυβέρνησης για τη σταθεροποίηση των δημοσίων οικονομικών. Εάν διαβάσει όμως κάποιος προσεκτικά το κείμενο, ανακαλύπτει ότι το Ταμείο θεωρεί τις ΗΠΑ χώρα υπό πτώχευση: «Για να κλείσει η δημοσιονομική μαύρη τρύπα απαιτείται διαρκής, ετήσια αναπροσαρμογή ίση με το 14% του αμερικανικού ΑΕΠ». Αυτή η μαύρη τρύπα είναι η διαφορά μεταξύ των προβλεπόμενων δαπανών, συμπεριλαμβανομένης της εξυπηρέτησης του χρέους και των εσόδων. Για να γίνει αντιληπτή η απαιτούμενη «θυσία», αναφέρουμε ότι τα έσοδα του ομοσπονδιακού κράτους ανέρχονται σήμερα στο 14,9% του αμερικανικού ΑΕΠ. Για να ελεγχθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα, θα πρέπει να διπλασιαστούν άμεσα όλοι οι φόροι που καταβάλλουν τα αμερικανικά νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις. Εάν γινόταν αυτό, οι ΗΠΑ θα είχαν το 2010 δημοσιονομικό πλεόνασμα ίσο με το 5% του ΑΕΠ τους, αντί ελλείμματος 9%. Αυτό το οποίο μας λέει το ΔΝΤ είναι ότι θα πρέπει από σήμερα κιόλας να εξασφαλίσουμε ένα ικανό δημοσιονομικό πλεόνασμα, για να μπορούμε να ανταποκριθούμε στις μελλοντικές υποχρεώσεις μας, συμπεριλαμβανομένων ασφαλώς των συνταξιοδοτικών. Βάσει στοιχείων της έκθεσης του γραφείου προϋπολογισμού του Κογκρέσου για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της οικονομίας, υπολογίζω ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα θα φτάσει αθροιστικά τα επόμενα χρόνια τα 202 τρισ. δολάρια, θα είναι δηλαδή 15 και πλέον φορές μεγαλύτερο του επίσημου χρέους. Η διαφορά οφείλεται κυρίως στον τρόπο υπολογισμού των εσόδων και των δημοσίων δαπανών, καθώς το κράτος σήμερα δεν προϋπολογίζει ως δαπάνες τις μελλοντικές συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις προς την πρώτη μεταπολεμική γενιά των 78 εκατομμυρίων εν δυνάμει συνταξιούχων. Το ετήσιο κόστος τους θα υπερβεί σε μία 20ετία τα 4 τρισ. δολάρια σε σημερινές τιμές. Αν και τα μεγέθη της οικονομίας μας θα είναι μεγαλύτερα τότε, δεν θα είναι τέτοια ώστε να μπορούν να σηκώσουν αυτά τα βάρη… Το σύστημα θα καταρρεύσει και μάλιστα πολύ άσχημα. Πιθανόν να χρειαστεί να προχωρήσουμε σε ριζικές περικοπές των συντάξεων. Ισως να απαιτηθούν αστρονομικές φορολογικές αυξήσεις, που θα καταργήσουν κάθε κίνητρο να εργάζονται και να αποταμιεύουν οι νέοι. Ισως πάλι, το κράτος να χρειαστεί να τυπώσει ποταμούς χρήματος για να καλύψει τις υποχρεώσεις του. Το πιθανότερο είναι ότι θα πρέπει να ληφθούν και τα τρία μέτρα. Αποτέλεσμα θα είναι η έκρηξη της φτώχειας, των φόρων, των επιτοκίων και του πληθωρισμού. Θα είναι επίσης τότε που οι αγορές θα μας γυρίσουν την πλάτη, όταν θα είναι πλέον ευρέως αντιληπτό ότι η δημοσιονομική κρίση στην Ελλάδα ήταν πταίσμα συγκριτικά με αυτήν των ΗΠΑ!
* Καθηγητής Οικονομικών του Boston University.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_42_12/08/2010_411160