Ράλλης Κοψίδης

Πέθανε στις 14 Αυγούστου στο σπίτι του στη Γλυφάδα και σε ηλικία 81 ετών ο ζωγράφος και πεζογράφος Ράλλης Κοψίδης. Γεννήθηκε το 1929 στη Μύρινα (Κάστρο) της Λήμνου. Οι γονείς του είχαν προσφυγική καταγωγή και ζούσαν μετά το 1922 στην Αλεξανδρούπολη.

Ο Ράλλης Κοψίδης σπούδασε από το 1949, και για τέσσερα χρόνια, στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στο εργαστήριο του Ανδρέα Γεωργιάδη και στη συνέχεια μαθήτευσε κοντά στον Φώτη Κόντογλου (1953-1959). Κατά το διάστημα της μαθητείας του στον Κόντογλου συνεργάστηκε μαζί του στην εικονογράφηση εκκλησιών και βιβλίων. Ο Κόντογλου τον επηρέασε βαθιά στις αισθητικές και εικαστικές του αντιλήψεις, όπως και στην ελληνοκεντρική γενικότερη στάση του.

Ο Ράλλης Κοψίδης αποτελεί σημαντική μορφή της σύγχρονης ελληνικής ζωγραφικής και ασχολήθηκε, εκτός από τη ζωγραφική, με την αγιογραφία και τη χαρακτική. Ακολουθώντας το παράδειγμα του Κόντογλου εκφράσθηκε και με τον γραπτό λόγο και εξέδωσε αριθμό βιβλίων που τα εικονογράφησε ο ίδιος.

Το όλο κοσμικό ζωγραφικό έργο του Ράλλη Κοψίδη χαρακτηρίζεται από διάθεση υπερρεαλιστική που εδράζεται στερεά στην παράδοση και αργότερα, κατά την τελευταία φάση της καλλιτεχνικής του παραγωγής, παίρνει τη μορφή ενός μαγικού ρεαλισμού. Η καλλιτεχνική παραγωγή του είναι τεράστια και ποικιλόμορφη, χωρίς όμως να απομακρύνεται από θέματα που επανέρχονται μόνιμα. Η θεματολογία του ξεκινά από τις μνήμες του χαμένου ανατολικού ελληνικού κόσμου και επικεντρώνεται στην εικαστική σπουδή μιας Ελλάδας που μεταλλάσσεται, αλλά και που επιμένει και που έχει μέλλον. Χαρακτηριστικοί κύκλοι της δουλειάς του περιστρέφονται γύρω από το Λαύριο της εγκατάλειψης και της παρακμής και την Λήμνο των παιδικών χρόνων και της φαντασίας του.

Το αγιογραφικό έργο του Ράλλη Κοψίδη συνεχίζει την προσπάθεια του Κόντογλου για την αναγέννηση της εικαστικής μορφολογίας της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά και πηγαίνει ακόμη μακρύτερα μέσα από μια προσωπική προσπάθεια ανανέωσης της βυζαντινής τέχνης με βάση τη μεταβυζαντινή παράδοση και την λαϊκή τέχνη. Χαρακτηριστικό έργο του αποτελεί η επαναστατική αγιογράφηση του Πατριαρχικού Κέντρου στο Σαμπεζί της Ελβετίας, όπου η μεταβυζαντινή αγιογραφική παράδοση εμπλουτίζεται με την υπερρεαλιστική απεικόνιση του ελληνικού μικρόκοσμου.

Τα βιβλία του και τα κείμενά του χαρακτηρίζονται από την αναζήτηση και τη νοσταλγία της παράδοσης και της ελληνικότητας, τις οποίες και προσπαθούν να περιγράψουν. Μέσα από τις σελίδες των βιβλίων του αναδεικνύεται η προσωπικότητα του Ράλλη Κοψίδη, με την ανάγκη για αυτογνωσία και τη συναίσθηση του πνευματικού χρέους ενός γνήσιου διανοούμενου. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το «Κάνιστρο» το περιοδικό που εικονογραφούσε, τύπωνε και βιβλιοδετούσε ο ίδιος στο σπίτι του στη Γλυφάδα. Το περιοδικό αυτό, που ο ίδιος απηύθυνε στους «εξ Ελλήνων φιλέλληνες», γοητεύει τον κάθε ευαίσθητο αναγνώστη. 

Το αίτημα της ελληνικότητας και η αναζήτηση της παράδοσης δεν οδηγούν τον Κοψίδη σε συναισθηματισμούς και απελπισίες. Αντίθετα, ο ίδιος πιστεύει και εργάζεται για την αναγέννηση των ελληνικών τρόπων μέσα στον σύγχρονο κόσμο.