Thursday 10 October 2024
Αντίβαρο
1830-Απελευθέρωση-Βαλκανικοί Σωκράτης Πουλής

Περί της δήθεν «μακεδονικής γραμματικής» του Πούλεφκσι το 1880

Επιμέλεια κειμένου: Σωκράτης Πουλής.

Κάπου διάβασα ένα σχόλιο για τον Πούλεφσκι, ότι λέει ήταν ο πρώτος που έγραψε τη “μακεδονική γραμματική” και επομένως η γλώσσα αυτή υφίσταται… και μάλιστα από το 1880. Μερικοί αρέσκονται στο να διαβάζουν κάποια ιστορικά γεγονότα αλλά μεμονωμένα, μέχρι εκεί που τους συμφέρει.

Ο Γκεόργκι Πούλεφσκι ή Γκιόργκι Πούλεφσκι (σερβοβουλγαρικά: Ѓорѓи Пулевски ή Ѓорѓија Пулевски, βουλγαρικά: Георги Пулевски‎, 1817-1895) ήταν συγγραφέας και επαναστάτης από το Γκαλίτσνικ (σήμερα βρίσκεται στο κράτος των Σκοπίων) και είναι γνωστός σήμερα ως ο πρώτος συγγραφέας για που εξέφρασε δημοσίως την ιδέα ενός “μακεδονικού” έθνους ξεχωριστού από το βουλγαρικό, καθώς και μιας ξεχωριστής “μακεδονικής” γλώσσας. Ο Πούλεφσκι γεννήθηκε το 1817 στο Γκάλιτσνικ, τότε υπό την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και πέθανε το 1895 στη Σόφια, στο Πριγκιπάτο της Βουλγαρίας. Εκπαιδεύτηκε ως λιθοδόμος και έγινε αυτοδίδακτος συγγραφέας σε θέματα που σχετίζονται με τη λεγόμενη “σλαβομακεδονική γλώσσα” και τον πολιτισμό. Στη Βουλγαρία θεωρείται Βούλγαρος και πρώιμος υποστηρικτής του Μακεδονισμού.

Ο Πούλεφσκι γεννήθηκε στην περιοχή της φυλής των Μιγιάκων. Σύμφωνα με μια άποψη, το επώνυμο είναι βλάχικης καταγωγής, όπως συμβαίνει με πολλά άλλα επώνυμα στην περιοχή των Μιγιάκων, επισημασμένο από τη βλαχική κατάληξη -ουλ (που υπάρχει στα Πούλεφσκι, Γκουγκουλεφτσι, Τουλεφτσι, Γκουλοφτσι, Τσουντουλοφτσι, κ.λπ.), ωστόσο, οι οικογένειες αυτές υιοθέτησαν μια μιγιάκικη ταυτότητα και δεν είχαν δεσμούς με την κοινότητα των Βλάχων (τσιντσαρ). Σύμφωνα με μια πηγή, οι πρόγονοι του Πούλεφσκι εγκαταστάθηκαν στο Γκαλίτσνικ από την Πούλα, μια μικρή παραθαλάσσια πόλη νότια της Σκόδρας, στα τέλη του 15ου αιώνα, εξ ου και το επώνυμο Πούλεφσκι. Ο ίδιος ο Πούλεφσκι προσδιοριζόταν ως μιγιακ γκαλιτσκι («Μιγιάκος από το Γκαλίτσνικ», 1875).

Έργα

Το «Λεξικό τριών γλωσσών» (1875). Το 1875, δημοσίευσε στο Βελιγράδι ένα βιβλίο επονομαζόμενο Λεξικό τριών γλωσσών (Πετσνικ οντ τρι γεζικα, Речник од три језика). Πρόκειται για ένα βιβλίο διαλόγων που συντάσσεται σε στυλ «ερωτήσεων και απαντήσεων» σε τρεις παράλληλες στήλες, στα “μακεδονικά”, τα αλβανικά και τα τουρκικά, και τα τρία γραμμένα με κυριλλικό αλφάβητο. Ο Πούλεφσκι επέλεξε να γράψει στο τοπικό “σλαβομακεδονικό” και όχι στο βουλγαρικό πρότυπο που βασίζεται τις ανατολικές διαλέκτους του Ταρνόβου. Η γλώσσα του ήταν μια προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα υπερδιαλεκτικό σλαβομακεδονικό πρότυπο, αλλά με μια προκατάληψη προς τη δική του τοπική γαλικιτσνική διάλεκτο. Το κείμενο του Ρέτσνικ περιέχει προγραμματικές δηλώσεις όπου ο Πούλεφσκι υποστηρίζει ένα ανεξάρτητο μακεδονικό έθνος και γλώσσα.

“Τι αποκαλούμε έθνος; – Ανθρώπους που έχουν ίδια καταγωγή και μιλούν τις ίδιες λέξεις και ζουν και κάνουν φίλους μεταξύ τους, που έχουν τις ίδια έθιμα και τραγούδια και ψυχαγωγία αποκαλούμε έθνος, και το μέρος όπου αυτοί οι άνθρωποι ζουν αποκαλείται η χώρα των ανθρώπων. Έτσι οι Μακεδόνες επίσης είναι ένα έθνος και το μέρος που είναι δικό τους λέγεται Μακεδονία.”

Τα επόμενα έργα που δημοσίευσε ήταν ένα επαναστατικό ποίημα, το Σαμοβιλα Μακεντονσκα («Μια Μακεδόνισσα Νεράιδα») που δημοσιεύθηκε το 1878, και ένα Βιβλίο Μακεδονικών Τραγουδιών σε δύο τόμους, που δημοσιεύθηκε το 1879 στο Βελιγράδι, το οποίο περιείχε και λαϊκά τραγούδια που συλλέχθηκαν από τον Πούλεφσκι και μερικά δικά του πρωτότυπα ποιήματα.

Το 1880, ο Πούλεφσκι δημοσίευσε το σλαβιανο-νασελιενσκι μακεντονσκα σλογκνιτσα ρετσοβσκα («Γραμματική της γλώσσας του σλαβομακεδονικού πληθυσμού»), ένα έργο που σήμερα είναι γνωστό ως η πρώτη απόπειρα συγγραφής μιας σλαβομακεδονικής γραμματικής. Σε αυτό, ο Πούλεφσκι συστηματικά αντιπαρέθετε την γλώσσα του, την οποία ονόμασε νασινσκι («η γλώσσα μας») ή σλαβιανο-μακεντονσκι («σλαβο-μακεδονικά») με τα σερβικά και τα βουλγαρικά. Όλες οι καταγραφές αυτού του βιβλίου χάθηκαν κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα και ανακαλύφθηκαν και πάλι τη δεκαετία του 1950 στη Σόφια. Λόγω της έλλειψης τυπικής εκπαίδευσης του συγγραφέα ως γραμματικού και διαλεκτολόγου, σήμερα το βιβλίο θεωρείται περιορισμένης περιγραφικής αξίας. Ωστόσο, χαρακτηρίστηκε ως «ιστορική σηματοδότηση εθνοτικής και γλωσσικής συνείδησης αλλά όχι επαρκώς αναπτυγμένη για να χρησιμεύσει ως κωδικοποίηση». Το 1892, ο Πούλεφσκι ολοκλήρωσε την πρώτη Σλαβομακεντονσκα οπστα ιστοριγια (Γενική Ιστορία των Σλαβομακεδόνων), ένα μεγάλο χειρόγραφο με πάνω από 1700 σελίδες. Στο τελευταίο έργο του: «Γιαζιτσνιτσα, σοντερζσαγιουσταγια σταρομπολγκαρσκι εζικ, ουρεντενα εμ ιζπραβλενα ντα σε ουτσατ μπολγκαρσκι ι μακεντονσκι σινοβε ι κερκι» («Γραμματική, περιέχουσα παλαιά βουλγαρική γλώσσα, διευθετημένη και διορθωμένη για να διδαχθεί στους Βούλγαρους και Μακεδόνες γιους και κόρες»), θεωρούσε ότι οι σλαβομακεδονικές διάλεκτοι ήταν παλιά βουλγαρικά και οι διαφορές μεταξύ των δύο καθαρά γεωγραφικές.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Ο πρώτος άνθρωπος που προσπάθησε να ανακαλύψει μακεδονικό έθνος και γλώσσα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η γλώσσα των “Σλαβομακεδόνων” είναι η παλιά βουλγαρική… και μας τον παρουσιάζουν τώρα και για επιχείρημα. Tragic.

” Τι αποκαλούμε έθνος; – Ανθρώπους που έχουν ίδια καταγωγή και μιλούν τις ίδιες λέξεις και ζουν και κάνουν φίλους μεταξύ τους, που έχουν τις ίδια έθιμα και τραγούδια και ψυχαγωγία αποκαλούμε έθνος…”

όπως το είπε, ναι

 

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.