Αποτυχία του «οικονομισμού» [διαφορά και ομοιότητα φιλελευθερισμού και σοσιαλισμού]

Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.

Δημοσιεύθηκε στην Εστία, 20 Μαρτίου 2019. 

Ο οικονομικός φιλελευθερισμός και ο σοσιαλισμός έχουν μία διαφορά και ένα κοινό σημείο.

Η διαφορά είναι ότι ο πρώτος προκρίνει την ελευθερία πρόσβασης στην οικονομική σφαίρα ως προεξάρχουσα αρχή, ενώ ο δεύτερος προκρίνει την ισότητα πρόσβασης στην οικονομική σφαίρα ως προεξάρχουσα αρχή.

Ο πρώτος λέει ότι ο ικανός πρέπει να δικαιούται μεγαλύτερο κομμάτι πίτας, ώστε με αυτό το κίνητρο να αποδίδει καλύτερα και να ωφελεί το κοινωνικό σύνολο. Ο δεύτερος λέει ότι όλοι δικαιούνται ίσο κομμάτι πίτας, επειδή οι ανάγκες τους ως ανθρώπων είναι κοινές.

Το κοινό τους σημείο είναι ότι θεωρούν ως κέντρο της ζωής την οικονομία. Εκκινούν τις ιδέες τους από αυτό το αξίωμα. Ορισμένοι το ονομάζουν «υλισμό», άλλοι «οικονομισμό». Προσωπικά διαφωνώ με αυτό το αξίωμα, εξ ου και δεν εντάσσω τον εαυτό μου σε κάποια από τις δύο σχολές σκέψεις, ως φιλοσοφία ζωής.

Η ιεράρχησή μου ορίζει πρώτα το ενδιαφέρον για την φυσική υπόσταση του συλλογικού υποκειμένου, μετά την ταυτότητα του υποκειμένου και μόνο σε τρίτο βαθμό την ευμάρεια, δηλαδή την οικονομία. Με το δεδομένο αυτό, της τριτεύουσας δηλαδή σημασίας της οικονομίας, βρίσκομαι εγγύτερα στην σκέψη της φιλελεύθερης οικονομίας, ότι το ανταποδοτικό κίνητρο είναι απαραίτητο για την πρόοδο.

Δεξιοί και αριστεροί οικονομιστές, δηλαδή φιλελεύθεροι και σοσιαλιστές, εδώ και 30 χρόνια ζητούν να έχουμε καλές σχέσεις με τα Σκόπια, ώστε να πετύχουμε «οικονομική διείσδυση». Αυτό «είναι που μετράει», διότι «όλα τα υπόλοιπα είναι αδιάφορα».

Λησμονούν ότι αυτό ακριβώς κάναμε! Από την οπτική των Σκοπίων, η Ελλάδα το 2017 ήταν η τρίτη χώρα σε εισαγωγές με 620 εκ. ευρώ και η τέταρτη σε εξαγωγές με 205 εκ. ευρώ, δηλαδή συνολικό όγκο 825 εκ. Ο πρώτος εταίρος των Σκοπίων είναι η Γερμανία με συνολικό όγκο 3.5 δις. Δεύτερη η Σερβία με περίπου 1 δις και τρίτη η Ελλάδα. Η Βουλγαρία καθαρά πίσω μας με 660 εκ. και η Τουρκία ακόμα περισσότερο με 450 εκ, λίγο περισσότερο από τα μισά. Όλα αυτά το 2017. Τα προηγούμενα χρόνια, η Ελλάδα βρισκόταν ακόμη ψηλότερα.

Με τι αποτέλεσμα; Από το 1995 που ξεκίνησε η οικονομική διείσδυση αντί να μαλακώσουν απέναντί μας, σκλήρυναν περισσότερο! Μία δεκαετία μετά, το 2006, εξέλεξαν τον Γκρουέφσκι. Να που η ανάγκη συγκρότησης εθνικής συνείδησης μετράει περισσότερο από την οικονομία. Ακόμα και όταν την κλέβεις από έναν ισχυρό οικονομικό σου εταίρο.

Τώρα, το 2019 τους υποσχόμαστε δωρεάν παραχώρηση τεχνογνωσίας σε πέραν των 40 τομέων της ανθρώπινης δραστηριότητας. Μέχρι και μελλοντικούς αγωγούς ενέργειας θα τους φτιάξουμε. Όσους δεν έχουν καν σχεδιαστεί ήδη!

Η Τουρκία, από την οποία «έπρεπε» υποτίθεται να την αποσπάσουμε ήταν 7η στις εισαγωγές και 9η στις εξαγωγές. Παρόλ’ αυτά, οι σχέσεις τους είναι πολύ στενότερες. Ένα μήνα μετά την κύρωση των Πρεσπών στην Βουλή, ο υπουργός παιδείας των Σκοπίων επισκέφθηκε με όλες τις τιμές τα Κατεχόμενα της Κύπρου, ενώ στις ΗΠΑ συνεχίζουν την κοινή δράση. Δεν επηρεάζονται από την ισχνή οικονομική σχέση των δύο κρατών. Στο Βέλγιο, την Ρουμανία και την Ισπανία εξάγουν περισσότερα αγαθά οι Σκοπιανοί!

Να ομολογήσουμε ότι το επιχείρημα περί προτεραιότητας των οικονομικών σχέσεων απέτυχε παταγωδώς. Να καταπολεμήσουμε τον οικονομισμό μέσα μας. Θολώνει την κρίση μας.