Η ισχύς της Μόσχας ανακάµπτει στις πρώην σοβιετικές δηµοκρατίες
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Σάββατο 16 Οκτωβρίου 2010
Την ώρα που ο Μπαράκ Οµπάµα και η Δύση γενικότερα έχουν την προσοχή τους στραµµένη στην οικονοµική κρίση, το πυρηνικό Ιράν και τον «αιώνιο πόλεµο» στο Αφγανιστάν, η Μόσχα εκµεταλλεύεται τις συγκυρίες ώστε να διευρύνει την επιρροή της στις πρώην σοβιετικές δηµοκρατίες. Ο Βλαντίµιρ Πούτιν, άλλωστε, έχει κάνει από καιρό σαφείς τις προθέσεις του: πάνε ήδη πέντε χρόνια απ όταν διακήρυξε πως η κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης ήταν «η µεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του αιώνα».
Πέντε χρόνια αργότερα, ο νυν πρωθυπουργός και πάντα ισχυρός άνδρας της Ρωσίας έχει όπως επισηµαίνει ο Ρίτσαρντ Μπίστον στους «Τimes» κάθε λόγο να αυτοσυγχαίρεται: «Μέσω της πειθούς, του εκφοβισµού, της βίας, του εµπορίου, του χρήµατος και της παλιοµοδίτικης διπλωµατίας, έχει καταφέρει να επανεντάξει στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας πολλές από τις 15 δηµοκρατίες που συγκροτούσαν τη Σοβιετική Ενωση. Μια πλήρης νεκρανάσταση της παλιάς αυτοκρατορίας δεν είναι ούτε πρακτική ούτε επιθυµητή, ακόµα και για τους Ρώσους, αλλά µια ευρασιατική ήπειρος µε τη Μόσχα στο κέντρο είναι κάτι που µπορεί να επιτευχθεί».
Προς το παρόν, η µεγαλύτερη νίκη της Μόσχας ήταν η εκλογική νίκη στην Ουκρανία, τον περασµένο Φεβρουάριο, του φιλορώσου Βίκτορ Γιανούκοβιτς και η ήττα των φιλοδυτικών πολιτικών δυνάµεων που ανήλθαν στην εξουσία µε την Πορτοκαλί Επανάσταση πριν από έξι χρόνια.
Η Γεωργία, το έτερο αγαπηµένο παιδί της Δύσης, εξακολουθεί να κυβερνάται από τον πρόεδρο Σαακασβίλι· ο πόλεµος του 2008 για την Αµπχαζία και τη Νότια Οσετία µε τη Ρωσία όµως, αµαύρωσε τα δηµοκρατικά του διαπιστευτήρια στην Ευρώπη ενώ ο Λευκός Οίκος του Μπαράκ Οµπάµα υποστηρίζει µε σαφώς λιγότερο σθένος από τον Τζορτζ Μπους την ένταξη της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ.
Το Κρεµλίνο συντηρεί την πίεση διατηρώντας στρατεύµατα και στις δύο αποσχισθείσες επαρχίες ενώ παράλληλα φλερτάρει µε τους ηγέτες της αντιπολίτευσης ώστε να βρει έναν φιλικό διάδοχο του Σαακασβίλι.
Το Κιργιστάν. Παράλληλα, η Μόσχα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στο Κιργιστάν, τη µοναδική χώρα παγκοσµίως µε στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ και της Ρωσίας ταυτόχρονα, όπου πραγµατοποιήθηκαν την περασµένη Κυριακή οι πρώτες ελεύθερες κοινοβουλευτικές εκλογές από την κήρυξη της ανεξαρτησίας, πριν από σχεδόν είκοσι χρόνια. «Καταστροφή» είχε αποκαλέσει ο ρώσος πρόεδρος Ντµίτρι Μεντβέντεφ το όνειρο του Κιργιστάν να εγκαθιδρύσει την πρώτη κοινοβουλευτική δηµοκρατία στην Κεντρική Ασία.
Τελικά, πέντε από τα συνολικά 29 κόµµατα που ήταν υποψήφια κατάφεραν να µπουν στη Βουλή, δεν αποκλείεται να µπει και ένα έκτο όταν ολοκληρωθεί η ανακαταµέτρηση των ψήφων, κανένα όµως δεν κατάφερε να συγκεντρώσει την πλειοψηφία, πρέπει να σχηµατιστεί κυβέρνηση συνασπισµού. Και µπορεί το φιλορωσικό Αρ Νάµις που στήριζε η Μόσχα να ήρθε τρίτο, το κόµµα που απέσπασε τις περισσότερες ψήφους όµως, το εθνικιστικό Ατα-Γουρτ, που πρόσκειται στον ανατραπέντα πρώην πρόεδρο Κουρµανµπέκ Μπακίγεφ, απείλησε τις προάλλες ότι θα κλείσει την αµερικανική αεροπορική βάση στη χώρα βάση µε µεγάλη σηµασία για τις επιχειρήσεις της συµµαχίας στο Αφγανιστάν. Επίθεση στον Λουκασένκο. Στο µεταξύ, στη Λευκορωσία, ο άλλοτε αγαπηµένος του Κρεµλίνου δικτάτορας Αλεξάντερ Λουκασένκο, βρίσκεται τελευταία, και ενόψει των προεδρικών εκλογών του Δεκεµβρίου, στο στόχαστρο µιας συντονισµένης εκστρατείας δυσφήµησης από την κρατική τηλεόραση της Ρωσίας. Ο Λουκασένκο, που κυβερνά τη Λευκορωσία από το 1994, εξόργισε τη Μόσχα τον Μάιο µποϊκοτάροντας το λανσάρισµα µιας νέας τελωνειακής ένωσης µε τη Ρωσία και το Καζαχστάν ένα προσωπικό σχέδιο του Πούτιν.
Το Κρεµλίνο λοιπόν µοιάζει αποφασισµένο να τον εκθρονίσει προς όφελος ενός πιο καλόβολου ηγέτη ή τουλάχιστον να τον υπονοµεύσει αρκετά ώστε να τον καταστήσει απολύτως εξαρτώµενο από τη Μόσχα.
Μεγαλώνει η «ζώνη προνοµιακών συµφερόντων»
Ενάµιση και πλέον χρόνο αφότου ο Μπαράκ Οµπάµα πάτησε το «κουµπί της επαναφοράς» στις σχέσεις των ΗΠΑ µε τη Ρωσία, η τελευταία εντείνει την εκστρατεία επαναβεβαίωσης της κυριαρχίας της σε αυτό που αποκαλεί «ζώνη προνοµιακών συµφερόντων» της. Ακόµα και στις φανατικά φιλοδυτικές χώρες της Βαλτικής έχει γίνει πια αισθητή η ρωσική επιρροή: στις πρόσφατες εκλογές στη Λετονία, το φιλορωσικό κόµµα Αρµονία του Κέντρου ήρθε δεύτερο σε ψήφους. Και το «ενεργειακό παιχνίδι» στην Κεντρική Ασία συνεχίζεται. Μπορεί το Τουρκµενιστάν, η χώρα µε τα πέµπτα µεγαλύτερα αποθέµατα φυσικού αερίου παγκοσµίως, να προτιµά ως ενεργειακό συνεργάτη την Κίνα, η ρωσική Gazprom όµως µονοπωλεί πλέον, έπειτα από ένα ντιλ µε τον δικτάτορα Καρίµοφ, τις τεράστιες εξαγωγές φυσικού αερίου του Ουζµπεκιστάν. Από την πλευρά της, η Αρµενία επιβεβαίωσε τον ρόλο της ως στρατιωτικό πόστο της Ρωσίας στον Καύκασο συµφωνώντας, τον περασµένο Αύγουστο, να παρατείνει κατά 24 χρόνια τη µίσθωση µιας ρωσικής βάσης στη χώρα. Σαφώς µεγαλύτερη ανεξαρτησία από τη Μόσχα έχει χάρη στον πετρελαϊκό του πλούτο το Αζερµπαϊτζάν.
Η διαµάχη µε την Αρµενία για το Ναγκόρνο-Καραµπάχ, όµως, παραµένει ανεπίλυτη και η Ρωσία έχει τη δύναµη να γείρει τη στρατιωτική πλάστιγγα εις βάρος του Αζερµπαϊτζάν σε περίπτωση επανάληψης των συγκρούσεων που σηµαίνει ότι η χώρα δεν έχει την πολυτέλεια να αποµακρυνθεί και πολύ από τον πρώην σοβιετικό αφέντη της.
.