Aθώωσε το Ζ’ Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου τους έξι που καταδικάστηκαν το 1922 σε θάνατο για εσχάτη προδοσία, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, κάνοντας δεκτή, με την υπ’ αριθμ. 1675/2010 απόφασή του, την αίτηση του Μιχάλη Πρωτοπαπαδάκη για αναψηλάφηση της Δίκης των 6.
Ειδικότερα, ο Άρειος Πάγος έκανε δεκτή την αίτηση του Μιχάλη Πρωτοπαπαδάκη, εγγονού του τέως Πρωθυπουργού Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη, ο οποίος σε ηλικία 68 ετών καταδικάστηκε για εσχάτη προδοσία και εκτελέστηκε, ακύρωσε την απόφαση του Έκτακτου Στρατοδικείου Αθηνών του 1922 και έπαυσε την ποινική δίωξη, λόγω παραγραφής των αδικημάτων.
Το 1922 παραπέμφθηκαν στο Έκτακτο Επαναστατικό Στρατοδικείο Αθηνών οι πρώην πρωθυπουργοί Δημήτριος Γούναρης, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης και Νικόλαος Στράτος, οι υπουργοί Νικόλαος Θεοτόκης, Γεώργιος Μπαλτατζής, Ξενοφών Στρατηγός, Μιχαήλ Γούδας, και ο αρχιστράτηγος Μικράς Ασίας και Θράκης Γεώργιος Χατζηανέστης και τους επιβλήθηκε η ποινή του θανάτου στους Χατζηανέστη, Γούναρη, Στράτο, Πρωτοπαπαδάκη, Μπαλτατζή και Θεοτόκη και ισόβια δεσμά στους Γούδα και Στρατηγό ως υπεύθυνους για τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
http://www.naftemporiki.gr/news/cstory.asp?id=1885182.
17 comments
Eίναι τώρα ώρα να δώσουν οι αρμόδιοι την δέουσα προσοχή και στο πάρκο με την εκκλησία που έχει ανεγερθεί εκεί όπου εκτελέστηκαν οι 6. Ο χώρος αυτός, που είχε οραματιστεί πρώτος ο Γεώργιος Βλάχος ως χώρο περισυλλογής και μνήμης της νεότερης ιστορίας μας, και των μελανότερων σελίδων της, έχει σταδιακά αφεθεί από τους τοπικούς δημάρχους (Χολαργού και Παπάγου) σε κατάσταση κατάπτυστης παρακμής. ‘Ροκανισμένο’ από τους ασφαλτόδρομους δεξιά και αριστερά, και -ω της αναισχυντίας!- κλεισμένο από ένα παιδικό σταθμό προς τα κάτω (καλά που δεν το δώσανε και για αντιπαροχή σε κανέναν εργολάβο πολυκατοικιών δηλαδή..) Η δε εκκλησία και τα κενοτάφια, κάτω από τον ίσκιο ενός -αρχιτεκτονικά- ελεεινού μοντερνου ναού που χτίστηκε, εντελώς άκριτα, άνωθεν του συγκεκριμένου σημείου.
Αφού επιτέλους, μετά από 90 χρόνια, μπορέσαμε να δούμε το δικαστήριο εκείνο για αυτό που ήτανε -“σύλλογος υποκριτών αιμοβόρων”, όπως το ονόμασε ο Βλάχος, χωρίς να μπορέσει ποτέ κανένας ανερυθρίαστα να αντιτάξει κάτι ως προς αυτό-, ας αποδώσουμε, ως Χριστιανοί, ως Έλληνες και ως άνθρωποι, εστω σχεδόν εναν αιώνα μετά, σεβασμό σε όσους αυτό κατεδίκασε, επιδεικνύοντας τον δέοντα σεβασμό στον τόπο του μαρτυρίου τους.
Ας θυμηθούμε τα λόγια με τα οποία περιέγραψε πρώτη φορά ο ίδιος ο Βλάχος το όραμά του αυτό, στην μεσοπολεμική ‘Καθημερινή’ -και ας το συγκρίνουμε με το σημερινό χάλι:
«Θέλομεν να κτισθή μία μικρά, πολύ μικρά Βυζαντινή εκκλησία, εκεί, εις την έρημον χαράδραν, όπου έπεσαν οι πέντε πολιτευταί μας και ο Αρχιστράτηγος, θέλομεν γύρω από την εκκλησίαν αυτήν να σχηματισθή σιγά-σιγά ένα καταπράσινο, βαδύσκιον άλσος και να είναι όσω το δυνατόν μεγαλύτερος ο χώρος του άλσους αυτού και να υψωθή γύρω του άλσους αυτού ένα ωραίον κιγκλίδωμα και να φέρη προς αυτό μία στενή οδός, εις την οποίαν από τώρα να φυτευθούν δεξιά και αριστερά κυπαρίσσια. Ούτως ώστε μεθαύριον, όταν περάση καιρός και έλθη η ψυχρά ιστορία με τα κείμενά της και την Αλήθειαν να υψώση την μνήμην των εις μνήμην Μαρτύρων, όχι μιας παρατάξεως, αλλά μιας πατρίδος κοινής, να έχουν υψωθή και αυτά και να σχηματίζουν μιαν λεωφόρον πένθους και μετανοίας.
Θέλομεν να υπάρξη τρόπος ούτως ώστε εις την μετόπην της εκκλησίας αυτής, εκεί υπό τον Σταυρόν, να γραφή εις ολίγας λέξεις η ιστορία των: Πώς προσεπάθησαν εντολή του Λαού να φέρουν εις πέρας μίαν τραγικήν εκστρατείαν, πώς η εκστρατεία αυτή εν τη συλλήψει της ατυχής κατέστη, έργω των συλλαβόντων αυτήν, δυσχερεστέρα και πώς, οταν η εκστρατεία απέτυχεν, αυτοί οι οποίοι ήσαν οι αίτιοι της αποτυχίας, ραδιουργούντες εις τα μετόπισθεν και εις το Μέτωπον φεύγοντες, συνήλθον εις Επαναστατικόν Δικαστηρίων -σύλλογον υποκριτών αιμοβόρων-, το οποίον είχε λάβει την απόφασιν του θανάτου των πριν δικάση.
Θέλομεν εκεί, όπου έπεσε διάτρητος από σφαίρας ελληνικάς ο Δημήτριος Γούναρης, ο χριστότερος, ο αγαθώτερος, ο περισσότερον πατριώτης και ο σοφώτερος Έλλην πολιτικός, εκεί όπου εσκορπίσθη γηράσας εν τη υπηρεσία του Έθνους ο νους του Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη, εκεί όπου εσωριάσθη νέος, πλήρης νου, ευφυίας και σφρίγους ο Νικόλαος Στράτος, εκεί όπου έπεσαν ο ευγενέστατος των Ελλήνων Γεώργιος Μπαλτατζής και ο τιμιότατος πατριώτης Νικόλαος Θεοτόκης νεκροί τους οποίους συνώδευσεν όρθιος, ευθυτινής και γενναίος ο Αρχιστράτηγος Χατζηανέστης, να κτισθή από πολύτιμα μάρμαρα Ναΐσκος, μικρός, δια να ημπορούν να γονυπετούν και μεταμελούνται οι απομένοντες αντιπρόσωποι της σημερινής κατηραμένης γενεάς των Ελλήνων. Δια να ενθυμούνται μεθαύριον οι επιγενόμενοι.
Θέλομεν να είναι κτήμα όλων των Ελλήνων η εκκλησία. Κτήμα της ευλαβείας των μεν, της μετανοίας των άλλων. Να είναι ελεύθερος ν’ ανοίξει την θύραν της και να μείνη μόνος ο συγγενής των Νεκρών και ο Δολοφόνος των. Διότι αυτός, ο τελευταίος, θα το ζήτηση, θα έλθη ημέρα κατά την οποίαν αργά, με του ηλίου την δύσιν θα περάση τον δρόμον των κυπαρίσσων ο Δολοφόνος, δια να ζητήση από τον Θεόν και τας Σκιάς των συγγνώμην δια το απαίσιον, το τρομακτικόν, το ανήκουστον έγκλημά του.
Και θέλομεν – προ παντός – να μη θεωρηθή ούτε υπόθεσις, ούτε πρωτοβουλία, ούτε εύρημα της εφημερίδος ή της στήλης αυτής η ιδέα. Η ιδέα ήτο κοινή. Δεξιά, αριστερά, παντού ελέγετο: Να κτισθή εις τον τόπον όπου έπεσαν εκκλησία. Επιστολαί και χρήματα εστέλλοντο άλλα προς ημάς, άλλα προς άλλους. Συνέβη να γράψωμεν πρώτοι, δι’ αυτό όμως θα είναι άδικον να τιμωρηθή και εξ οικείων η Μνήμη των. Εκτός ημών, τόσαι άλλοι εφημερίδες ζουν εις τον ίδιον κόσμον και αγωνίζονται μαζί μας αγώνα κοινόν. Πρέπει να δώσουν και αυτοί από τον πολύν των χώρον ολίγον ης την ιδέαν, η οποία – το τονίζομεν και πάλιν – δεν είναι ιδική μας. Είναι και ιδική των, όπως είναι παντός ανθρώπου ζήσαντος μαζί μας τας τραγικάς ώρας του 1922. Πρέπη να κτισθή εκκλησία και, αν είναι δυνατόν, εις τας 28 Νοεμβρίου, μετά το Μνημόσυνον, να τεθή ο θεμέλιος λίθος της. Την ημέραν εκείνην δεν είναι δια κανένα μας δύσκολον να πωληθούν αι εφημερίδες μας εις τας Αθήνας υπέρ του Σκοπού και προστεθή το προϊόν της πωλήσεως των εις πανελληνίους εράνους. Πρέπει να κτισθή εκκλησία; Είναι εντροπή μας να έχωμεν στήσει εις την θέσιν όπου έπεσαν, μόνον την Εξουσίαν».
Να προσθέσω και τρία σχετικά άρθρα περί του θέματος που έχουν δημοσιευθεί πρόσφατα στο Αντίβαρο
Γιώργος Λεονταρίτης Το τραγικό τέλος της Δίκης των Έξι. Από τη δόξα στη συμφορά 1915-1922
Ιωάννης Σ. Παπαφλωράτος Το χρονικό της εκτελέσεως των Εξ (Νοέμβριος 1922)
Βλάσης Αγτζίδης Δίκη των Εξ: Κάθαρση σε Τραγωδία
Ὀ τίτλος εἶναι παραπλανητικός. Ἀθωώθηκαν ἀπὸ τὴν κατηγορία τῆς ἐσχάτης προδοσίας, ὄχι «γιὰ τὴν Μικρασιατικὴ Καταστροφή». Ἄλλο τὸ ἒνα, ἄλλο τὸ ἄλλο. Νομίζω πρέπει ὁ διαχειριστὴς τοῦ forum ν`άλλάξει τὸν τίτλο.
Ο τίτλος άλλαξε. Όμως δεν ήταν δικός μας. Ο τίτλος ήταν της Ναυτεμπορικής, από όπου και η αναπαραγωγή της είδησης.
οχι προδοτες. κατι χειροτερο ΑΝΙΚΑΝΟΙ ηγετες. Οπως και σημερα ο καταληλοτερος που μετα γινεται ο πιο ανικανος ηγετης.
Ανίκανοι ήταν αυτοί που έσυραν τη χώρα ‘τσάτρα-πάτρα’ στη τρέλα της μικρασιατικής εκστρατείας. τα’γραφε και ο μακαρίτης ο καρκαγιάννης μέχρι πρότινος. Υπάρχει δε και η αρθογραφία Μεταξά-Βενιζέλου για συμπεράσματα.
Από που κι ως που η ανικανότητα ενός ηγέτη είναι χειρότερο της προδοσίας; Θα τρελλαθούμε;
Ανίκανοι ενδεχομένως ήταν. Ουδείς το αμφισβήτησε αυτό. Όμως όπως γράφει ο προηγούμενος ήταν αυτοί οι 6 άραγε περισσότερο ανίκανοι από αυτούς που ξεκίνησαν την εκστρατεία; Ή μήπως από αυτόν που εν μέσω της εκστρατείας έκανε εκλογές για να τις χάσει ώστε να βγάλει το όνομά του από τη μαύρη ήττα που ερχόταν. Αν είναι ανικανότητα το να μην μπορείς να διαχειριστείς καλά μία υπάρχουσα κρίση, πώς θα χαρακτηρίζατε κύριε jmakryn την πράξη εγκατάλειψης του μετώπου με την προκήρυξη εκλογών; Μήπως η ανάδειξη του ενόχου αυτής της πράξης ως «εθνάρχης» από τη μετέπειτα ιστοριογραφία ειναι η ακριβώς αντίθετη θέση από αυτή που θα έπρεπε να κατατάξει η Ιστορία τον Βενιζέλο; Όσο για το αντεπιχείρημα που θα χρησιμοποιηθεί και προλαβαίνω την πρώτη αντίδραση, δηλαδή το σύνθημα “ΟΙΚΑΔΕ” με το οποίο εκλέχτηκαν οι συγκεκριμένοι ενώ στην πράξη έκαναν το αντίθετο θα έλεγα ότι αφ΄ ενός δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς, αφ΄ ετέρου επιτρέψτε μου να το συγκρίνω με το “λεφτά υπάρχουν”. Το Οίκαδε έγινε παραμονή και ήττα και το “λεφτά υπάρχουν” έγινε ΔΝΤ και ίσως χρεωκοπία.
Μπορεῖ νὰ ἧταν ταυτοχρόνως ἀνίκανοι καὶ οἱ ἀντίπαλοι τοῦ Βενιζέλου καὶ ὁ Βενιζέλος. Γιατὶ τὸ ἀποκλείουμε ;
Ὁ Μεταξᾶς, γιὰ παράδειγμα, ἦταν ἐναντίον καὶ τῶν Ἕξ καὶ τοῦ Βενιζέλου.
Λογικῶς, ὁ προδότης βλάπτει τὴν χώρα γιὰ νὰ ὠφελήσει τὸν ἑαυτό του. Ὁ ἀνίκανος βλάπτει καὶ τὴν χώρα καὶ τὸν ἑαυτό του. Ποιός βλάπτει περισσότερο ;
Τέλος, ἀσφαλέστατα μποροῦσαν νὰ κάνουν ἀλλιῶς. Ὑπὸ μίαν ἔννοιαν, τὸ ἔμμεσο ὄφελος ἀπὸ τὴν Μικρασιατικὴ Καταστροφὴ τὸ εἰσπράξαμε τὸ 1947, ὅταν ὁ Κωνσταντῖνος Τσαλδάρης, μετρίων ἱκανοτήτων καὶ μεσαῖο στέλεχος τῆς Ἡνωμένης Ἀντιπολιτεύσεως τοῦ 1920, ἦταν πρωθυπουργὸς μὲ ἄνετη κοινοβουλευτικὴ πλειοψηφία. Δέχθηκε νὰ παραχωρήσει τὴν πρωθυπουργία καὶ νὰ στηρίξει κοινοβουλευτικῶς γιὰ πρωθυπουργὸ τον Θεμιστοκλῆ Σοφούλη, ἂν καὶ ὁ τελευταῖος εἶχε μόλις 15 βουλευτές. Διότι εἶχε τὴν πικρὰ πεῖρα τῆς Μικρασίας καὶ εἶχε πεισθεῖ ὅτι μόνον μέ κυβέρνηση εὐρείας βάσεως μποροῦσε τὸ κράτος νὰ ἀντιμετωπίσει τὴν κομμουνιστικὴ ἀνταρσία.
Κατ’ αρχάς πρέπει να σταματήσουμε να αναφερόμαστε στην “δίκη των έξ”. Η δίκη ήταν των οκτώ, η εκτέλεση ήταν των εξ. Ευθύνες έφεραν όλοι όχι όμως σε τέτοιο σημείο που να δικαιολογείται η εκτέλεσή τους. Για να είμαι ειλικρικής μόνο ο Χατζηανέστης του άξιζε ο θάνατος και αυτό λόγω του ότι με τις ηλίθες εμμονές του έσυρε στον θάνατο και την αιχμαλωσία χιλιάδες Έλληνες στρατιώτες και μικρασιάτες. Επίσης από τους κατηγορούμενος κατά περίεργο τρόπο και με εντολή Βενιζέλου, “απουσίαζε” ο αρμοστής Στεργιάδης, ο οποίος και αυτός όφειλε να εκτελεστεί για την “δράση” του. Γιά τους άλλους 7, με ποινές φυλάκισης (ισόβια, κλπ.) θα απεδίδετο δικαιοσύνη. Ειδικά όμως ο ευφυής Πρωτοπαπαδάκης, αυτός καμμία ευθύνη δεν είχε και κακώς παραπέμφθηκε, θύμα και αυτός της δίψας των πολιτικών του αντιπάλων για “κάθαρση” μετά την καταστροφή του ’22. Καλώς λοιπόν έπραξε ο Άρειος Πάγος και τους αθώωσε, έστω και αν αθωώθηκαν, συλλήβδην, όλοι.
Τώρα, κάτι άλλο που δεν μπορώ να αφήσω ασχολίαστο:
Η ευκαιρία όταν παρουσιάζεται οφείλεις να την “αδράξεις” όπως μπορείς. Η ευκαιρία δεν σε προειδοποιεί, απλά παρουσιάζεται και εσύ οφείλεις να πράξεις ανάλογα. Η Ελλάδα είχε τότε πέρα από την ηθική υποχρέωση και την δυνατότητα να φέρει εις πέρας το εγχείρημα της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Δύσκολα ναι, αλλά μπορούσαμε. Μπορεί να μην ήταν όλες οι περιστάσεις 100% ευνοϊκές αλλά ποτέ δεν είναι όλα “ρόδινα” όταν η ευκαιρία παρουσιάζεται. Αυτό που οφείλαμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε ΕΝΩΜΕΝΟΙ, ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΙ και ΑΠΕΡΙΣΠΑΣΤΟΙ να φέρουμε εις πέρας το εγχείρημα εκείνο. Γεγονός που θα μας είχε σήμερα απαλλάξει από το άχθος της “φιλίας” των εξ’ ανατολών “φίλων” μας. Αντιθέτως, επιτρέψαμε, γι’ ακόμη μία φορά, στις προσωπικές φιλίες/αντιπάθειες, συμφέροντα και μικροπολιτικές να επικρατήσουν εις βάρος του συμφέροντος της Πατρίδας μας Ελλαδος, ως Κράτος, ως Λαός και ως Έθνος. Το ότι η εξωτερική πολιτική της Ελλάδος απέναντι στην Τουρκία από το 1922 και μετά ακολουθεί με μαθηματικό τρόπο κατιούσα πορεία, εννοείται εις βάρος των ζωτικών συμφερόντων της Ελλάδος, οφείλεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στο “Μικρασιατικό Σύνδρομο” που διακρίνει τους “ηγέτες” μας και κατ’ επέκτασιν τον έλληνικό λαό λόγω της ήττας στον πόλεμο αυτό.
Εκφράσεις όπως “τσάτρα-πάτρα” κλπ., δείχνουν άγνοια της Ιστορικής πραγματικότητας ή -ακόμα χειρότερα- την θεώρηση μιας τόσο πολύπλοκης υποθέσεως μέσα από ιδεοληπτικές αγκυλώσεις. Μάλιστα, βρίσκω φαιδρό την παρουσίαση της αθρογραφίας Βενιζέλου/Μεταξά ως επιχείρημα, διότι η αντιπαράθεση αυτή μέσα από τις εφημερίδες αποδεικνύει περίτρανα ότι το πρόβλημα δεν ήταν αποκλειστικά η έλλειψις πόρων και μέσων αλλά κυρίως η αδυναμία -κατ εμέ, ανικανότητα- των πολιτικών δυνάμεων της εποχής (συμπεριλαμβανομένου και του βασιληά) να δούν 100 χρόνια μπροστά και παραμερίζοντας τον προσωπικό τους εγωισμό να συντονιστούν με στόχο την επίτευξη του κοινού σκοπού. Και τότε, κοινός σκοπός έπρεπε να είναι η εξασφάλιση του Ελληνικού πληθυσμού της Μ. Ασίας, η ασφαλής προσάρτηση των ζωτικών εδαφών στα οποία ζούσαν και η εξάλειψη ή τουλάχιστον η δια μακρόν απενεργοποίηση του ανερχόμενου τουρκικού εθνικισμού. Από όλα αυτά τίποτα δυστυχώς δεν κατάφερε η Ελλάδα το 1919 – 1922. Τα αποτελέσματα τα πληρώνουμε σήμερα, 2-3 γενιές μετά.
Επίσης δυστυχώς, είναι εξαιρετικά λυπηρό να γράφονται σχόλια όπως αυτά του “μανιταριού” που δείχνουν την τόσο μεροληπτική και μονομερή αντιμετώπιση του όλου ζητήματος υπό την σκοπιά “Καρκαγιάνη”. Ναι μεν ο νεκρός δεδικαίωται αλλά από πότε ο μακαρίτης ο Καρκαγιάννης αποτελεί αμερόληπτο σχολιαστή; Εντάξει τότε να συμπεριλάβουμε και τον (στρατευμένο) Νίκο Ψυρούκη ή έστω την κοινής αποδοχής (αγνή πατριώτισα) Διδώ Σωτηρίου αλλά τότε γιατί όχι ΚΑΙ την Φιλιώ Χαϊδεμένου; Μάλλον διότι αυτή εκτός του ότι δεν ήταν “επαγγελματίας” συγγραφέας (ή και πολιτικός) παρά το ότι ήταν αυτόπτης μάρτυς, δεν τα λέει όπως μας συμφέρει και είχε ΚΑΙ την ατυχία να μην εμφορείται από τις ίδιες “ιδεολογικές προκαταλήψεις”.
Συνιστώ λοιπόν στο αγαπητό Αντίβαρο και τους συντονιστές του, να προσέχουν πάρα πολύ τις δημοσιεύσεις των διαφόρων θαμώνων διότι το τελευταίο που θα ήθελα είναι να δω το Αντίβαρο από προπύργιο σωστής και αντικειμενικής ενημέρωσης να μετατρέπεται σιγά σιγά σε άντρο διασποράς ψευδών και αναληθών σχολίων ΚΑΙ από τα δύο άκρα της πολιτικής φαρσοκωμωδίας που λέγεται Ελληνική “Δημοκρατία”.
Ντροπή και αίσχος
Μετά τον συνωστισμό της Ρεπούλη , την κατάργηση της ΕΠΑΘ και την συνδιοίκηση του τουρκικού προξενείου στην Θράκη , έρχεται και αυτό
Αθώοι λοιπόν ,
οι πρόσφυγες παππούδες μου , καπως αλλιώς μου τα είπαν
Να υποθέσω ότι οι 100.000 (300 την μέρα) λαθρομετανάστες που εισρέουν κάθε χρόνο στην χώρα αποτελούν στοιχεία εμπλουτισμού της πολυπολιτισμικής κουλτούρας μας;
Ο προδότης Γούναρης αγιοποιείται;
Όπως ο Ιούδας που στο ”ευαγγέλιο του Ιούδα” παρουσιάζεται ως ο μάρτυρας που θυσιάσθηκε για το μεγαλείο του Ιησου;
Πλήρης αντιστροφή της πραγματικότητας
@ ‘Χωρίς όνομα’:
Aγαπητέ, ποιος ανέφερε τον Καρκαγιάννη ως αναντίρρητη αυθεντία; Ενας ψύχραιμος άνθρωπος που αρεσκόταν να συνδιαλέγεται αντί να φωνάζει ήταν, και ο οποίος είχε εξαιρετικά πρόσφατα καταπιαστεί με το συγκεκριμένο θέμα έχοντας εκφράσει αυτούς τους προβληματισμούς -και ως τέτοιος μνημονεύεται και στην ανωτέρω ανάρτηση μου. Ως ‘κοινό νου’ τον ανέφερα, με την έννοια ότι είδα στα κείμενα του επί του θέματος να προτάσσονται, ως αφετηρία και πρόσκληση για συζήτηση, ερωτήματα που όλοι -ή τέλος πάντων σχεδόν όλοι- έχουμε κάνει για αυτό το ζήτημα, και που, εκπεφρασμένα χωρίς βαρύγδουπες αναλύσεις και σύνδρομα ‘θα σας πω εγώ πως έγιναν τα πράγματα’ έχουν χαρακτήρα αφοπλιστικό… Τί δουλειά είχαμε στην Αλμυρά Λίμνη, πόσο έλλογη ήταν μια επιχείρηση που αν και το διακύβευμα της ήταν το μέλλον του Ελληνισμού και του Ελληνικού κράτους, λαμβάνεται μέσα σε λίγες ώρες, με αμηχανία και χωρίς ενδείξεις σοβαρού προγενέστερου σχεδιασμού (εκεί κόλλαγε και το ‘τσάτρα-πάτρα’ δανεισμένο από την δημώδη, συγνώμη αν ενοχλήθηκε η ευαίσθητη αισθητική σας) -όλα αυτά παραμένουν στην ουσία έωλα, παρά της προσπάθειες της επίσημης ιστοριογραφίας να μοιράσει φωτοστέφανα.
Ο Βενιζέλος, αν και ουδεμία σχέση είχε με την Αριστερά -πράγμα που βεβαίως δεν ίσχυε για τους άμεσους επιγόνους του στο κόμμα φιλελευθέρων-, υιοθετήθηκε από την αριστερή θεώρηση της νεότερης ιστορίας, που δεν αντιτάχθηκε στην cultοποίησή του, κυρίως λόγω του αντικωνσταντινισμού του (και δε λέω του αντιμοναρχισμού του γιατί η θέση του για το θεσμό της μοναρχίας εν συνόλω παραμένει αμφισβητούμενη). Ο Καρκαγιάννης, αν και τέκνο της αριστερής ιντελιγκέντσια, δεν δέχεται τέτοιες απλουστεύσεις και διατηρεί το κριτικό πνεύμα που είχε για αυτόν η αριστερά του μεσοπολέμου.
Για τη δε αρθογραφία Βενιζέλου-Μεταξά, που σπεύδετε να χαρακτηρίσετε αναξιόπιστη για ιστορικά συμπεράσματα και ‘γελοία’ την θέση που υποστηρίζει τέτοια χρησιμότητα της, “διότι”, όπως λέτε, “η αντιπαράθεση αυτή μέσα από τις εφημερίδες αποδεικνύει περίτρανα ότι το πρόβλημα δεν ήταν αποκλειστικά η έλλειψις πόρων και μέσων αλλά κυρίως η αδυναμία -κατ εμέ, ανικανότητα- των πολιτικών δυνάμεων της εποχής (συμπεριλαμβανομένου και του βασιληά) να δούν 100 χρόνια μπροστά και παραμερίζοντας τον προσωπικό τους εγωισμό να συντονιστούν με στόχο την επίτευξη του κοινού σκοπού”, επιτρέψτε μου να παρατηρήσω απλώς ότι όταν την διαβάσετε -κάτι που καταφανώς δεν έχετε κάνει, ειδάλλως θα γνωρίζατε ότι δεν έλαβε χώρα το “19-22” όταν το ζήτημα βρισκόταν εν εξελίξει, αλλά στον μεσοπόλεμο, και είχε απολογιστικό/ιστορικό χαρακτήρα και σκοπό να βοηθήσει ακριβως τον αξιολογητή του μέλλοντος να σταθμίσει ακριβέστερα τα δεδομένα και τις θέσεις των πρωταγωνιστών-,
ενδεχομένως θα αλλάξετε γνώμη.
Φιλικά
@Χωρίς ΟΝΟΜΑ
Ὅλοι οἱ εἰδικοὶ τοῦ κόσμου προειδοποιοῦσαν ὅτι τὸ Μικρασιατικὸ ἐγχείρημα ἦταν ἀνέφικτο. Τώρα, πῶς μποροῦμε ἐμεῖς, 91 χρόνια μετά, νὰ λέμε ὅτι ἦταν πραγματοποιήσιμο ; Ἡ χρονικὴ ἀπόσταση, μάλιστα, μᾶς δίνει δύο ἐπὶ πλέον στοιχεῖα ποὺ δὲν ἦταν γνωστὰ στοὺς τότε πρωταγωνιστές, ἀλλὰ ἐπιβεβαιώνουν τὴν ἀρχικὴ ἐκτίμηση : Πρῶτον, ἡ ἠθικὴ, πολιτικὴ καὶ στρατιωτικὴ κατάρρευση τῶν Εὐρωπαϊκῶν δυνάμεων ὡς ἀποτέλεσμα τῆς ἀλληλοσφαγῆς των ἐπὶ τέσσαρα καὶ πλέον χρόνια. Ἀκόμη καὶ νὰ μὴν ὑποστήριζαν, ὅπως μερικὲς ὐποστήριξαν, τὸν Κεμάλ, ἐμᾶς δὲν μποροῦσαν νὰ μᾶς βοηθήσουν. Δεύτερον, ἡ ἄνοδος τοῦ ἐθνικισμοῦ τῶν ὐπολοίπων λαῶν, πρᾶγμα ποὺ ὁδήγησε σὲ ὀριστικὴ κατάρρευση τὴν ἀποικιοκρατία μετὰ καὶ τὸν δεύτερο πόλεμο.
Ἡ δολοφονία τῶν Ἕξ ἔγινε γιὰ νὰ πειθαρχήσει κάπως ὁ στρατός, ὁ ὁποῖος εἶχε κι αὐτὸς χάσει τὴν ἐμπιστοσύνη του στοὺς ἀρχηγούς του. Ὅπως ἦταν τὰ πράγματα, χωρὶς τὴν δολοφονία τῶν Ἕξ, οἱ Τοῦρκοι μποροῦσαν νὰ φθάσουν στὴν Ἀθήνα. Τέτοια διάλυση ἐπικρατοῦσε.
@μανιτάρι
Ἡ ἀρθρογραφικὴ μονομαχία Βενιζέλου-Μεταξᾶ (κάτι σὰν τὰ σημερινὰ φόρουμ) ἔχει σημαντικὰ κενά, ἀποσιωπήσεις ἑκατέρωθεν, καὶ δὲν ἐγράφη γιὰ λόγους ἱστοριογραφικοὺς, άλλὰ διότι οἱ δύο ἀρθρογράφοι ἐπεδίωκαν συγκεκριμένους πολιτικοὺς στόχους. Εἶναι, ὅμως, προφανές ἀπὸ πλῆθος ἄλλων μελετῶν καὶ ἐρευνῶν ὅτι ὁ Βενιζέλος, ὅπως καὶ τὸ σύνολο τῶν Εὐρωπαίων πολιτικῶν ἠγετῶν τῆς ἐποχῆς του, δὲν εἶχε συλλάβει τὸ μέγεθος τῆς προσπαθείας καὶ τῶν θυσιῶν ποὺ ἔπρεπε νὰ καταβάλουν τὰ ἔθνη ποὺ θὰ πολεμοῦσαν μὲ τὰ πολεμικὰ καὶ οἰκονομικὰ μέσα τοῦ 20οῦ αἰῶνος.
Συνιστά τουλάχιστον υπεραπλούστευση, αν όχι σφάλμα, η θεώρηση της αθωωτικής αποφάσεως ως ευκαιρίας επαναδιατύπωσης της ιστορίας της Μικρασιατικής Καταστροφής. Κατά την ταπεινή μου άποψη η εκτέλεση των Έξη χρησιμοποιήθηκε ως ανάχωμα στην ογκούμενη και δικαιολογημένη λαϊκή αγανάκτηση και δυσαρέσκεια, η οποία θα οδηγούσε σε νέα εξέγερση ανεξέλεγκτων διαστάσεων. Άλλωστε, ορθά παρατηρήθηκε ότι οι πολιτικοί δεν είναι δυνατό να ευθύνονταν για την στρατιωτική ήττα, αλλά μόνον για την επιλογή του Αρχιστρατήγου. Όμως, ο πρόσφυγας παππούς μου ποτέ δεν μπορούσε να ξεχάσει ότι την στιγμή που οι Μικρασιάτες “συνωστίζονταν” στο λιμάνι της Σμύρνης, στο απέναντι λιμάνι της Μυτιλήνης συνωστίζονταν αραγμένα δεκάδες πλοία αναμένοντας μία πολιτική – διπλωματική πρωτοβουλία και μία διαταγή, που δόθηκε πολύ καθυστερημένα για τον φόβο των επερχόμενων ορδών “αντιφρονούντων Βενιζελικών”. Για όσους έχουν αμφιβολίες υπάρχει το βιβλίο του Χόρτον που περιγράφει εκτενώς τις προσπάθειες για την κινητοποίηση της Ελληνικής ηγεσίας προς αυτή την κατεύθυνση. Όλα αυτά ήταν γνωστά στους πρόσφυγες, στην τότε κοινή γνώμη και στην ηγεσία του κινήματος, που έψαχναν αποδιοπομπαίο τράγο προς θυσία και κατευνασμό των πνευμάτων.
Θα πρέπει, όμως, να αναρωτηθούμε μήπως η απόφαση αυτή την συγκεκριμένη χρονική στιγμή αποτελεί πολύτιμο δεδικασμένο που στρώνει το χαλί για παρόμοιες αθωώσεις στο προβλεπτό μέλλον. Είναι τόσες πολλές οι αντιστοιχίες, που μάλλον η χρονική συγκυρία δεν είναι καθόλου συμπτωματική : εμπλοκή σε οικονομική δίνη, επερχόμενη καταστροφή, προκήρυξη εκλογών με διακύβευμα την “καυτή πατάτα”, νίκη της αντιπολίτευσης με σύνθημα εκ των προτέρων ανέφικτο, απεγνωσμένη προσπάθεια αποφυγής της καταστροφής (Σαγγάριος-μνημόνιο) και τελικά καταστροφή (πτώχευση). Και τότε, που ο λαός και πάλι θα πνιγεί από πίκρα και αγανάκτηση και θα ψάχνει τους ενόχους, ως εκ θαύματος (;;;) θα προβληθεί ένα πολύ βολικό δεδικασμένο του Ανώτερου Δικαστηρίου ότι δεν στοιχειοθετείται εσχάτη προδοσία. Οπότε οι υπεύθυνοι θα αναλάβουν τις “πολιτικές τους ευθύνες” (επιτυχημένο και πρωτότυπο νεοελληνικό ανέκδοτο) και θα αποχωρήσουν υπερήφανα στην Εσπερία για να συνεχίσουν αμέριμνοι και εξασφαλισμένοι την “σταδιοδρομία τους” έχοντας για παράδειγμα τον κο Στεργιάδη. Και εις άλλα με υγεία…
Για να γίνει συζήτηση επί ενός τέτοιου ιστορικού ζητήματος θα πρέπει να ξεκαθαριστούν ορισμένα πράγματα
1. Ναι, η Μικρασιατική Καταστροφή ήταν μοιραία για τον ελληνισμό. Δεν θα επεκταθώ. Όλοι συμφωνούμε.
2. Ναι, υπήρξαν τραγικές ευθύνες από την ελληνική πλευρά που συνετέλεσαν στην Καταστροφή (εννοώ πέραν των ευθυνών των ξένων δυνάμεων). Και εδώ συμφωνούν όλες οι πλευρές.
Πάμε τώρα στα αμφισβητούμενα
3. Ευθύνη για την Καταστροφή φέρει η πλευρά που κυβερνούσε την επίμαχη περίοδο. Αν δεν κάνω λάθος, συμφωνούν και εδώ οι δύο πλευρές.
4. Είναι όμως υπεύθυνη μόνο αυτή η πλευρά; δικαίως χρεώθηκε την Καταστροφή; Η πλευρά Βενιζέλου ήταν άμοιρη ευθυνών; Εδώ υπάρχει ένα πεδίο ανταλλαγής επιχειρημάτων από τις δύο πλευρές.
5. Αυτές οι -δεδομένες- ευθύνες της πλευράς που χρεώθηκε την Καταστροφή, συνιστούν «εσχάτη προδοσία»; γενικότερα ήταν προϊόν ανικανότητας ή των συνθηκών (χωρίς να μπορούν να κάνουν και πολλά); έδρασε όπως έδρασε συνειδητά με σκοπό αυτό που τελικά έγινε;
Επί του σημείου 5, το ελληνικό δικαστήριο απεφάνθη σχεδόν 90 χρόνια μετά ότι όχι, οι ευθύνες δεν συνιστούν «εσχάτη προδοσία». Σημαίνει αυτό ότι αποποιούνται τις (λοιπές) ευθύνες τους; Μάλλον όχι. Ας μην υπερβάλλουμε λοιπόν.
Δεν είπα ότι είχε χαρακτηρα ιστοριογραφικό, είπα ότι είχε χαρακτήρα απολογισμού -ήταν κατόπιν των γεγονότων, αξιολογούσε και ανέλυε παρελθόντα γεγονότα. Και ως τέτοια προσπάθεια, συμβάλει στο να τα φωτίσει, είναι χρήσιμο και ως ιστορικό εργαλείο. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπήρχαν και άλλες σκοπιμότητες στους ισχυρισμούς των δύο. Η αλληλογραφία όμως αυτή δεν παύει να οριοθετεί δύο διακριτές ιστορικές οπτικές γωνίες για το θέμα -και, τολμώ να πω, δύο διαφορετικές οπτικές για τον Ελληνισμό εν συνόλω. Ως τέτοια, αποτελεί πολύτιμη συνεισφορά.
@Φιλανθρωπηνός
Δεδικασμένο; Μακάρι! Διότι ὁ λαὸς πρέπει νὰ γνωρίζει ὅτι ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ ἐπιλέγει τὴν ἡγεσία του, ἔχει καὶ τὴν εὐθύνη. Νὰ μάθει, λοιπόν, νὰ μὴν δίδει ἐξουσίες ποὺ δὲν μπορεῖ μετὰ νὰ ἐλέγξει. Γιὰ παράδειγμα, νὰ ἀπαγορεύσει τὸν δανεισμὸ τοῦ κράτους γιὰ χρονικὸ ὁρίζοντα ποὺ ὑπερβαίνει τὶς ἑπόμενες ἐκλογές, Κάθε νέα κυβέρνηση νὰ παραλαμβάνει τὸ κράτος καθαρό. Κάπως ἓτσι μπορεῖ νὰ ἀποδώσει ἡ λαϊκὴ ὀργή. Ἀλλιῶς, τὸ μόνο ποὺ θὰ κατορθώσει ὀ λαὸς μὲ τὶς ὑποκριτικὲς κραυγὲς περὶ προδοσίας (σάμπως δὲν ἤξερε ὅτι κάποτε θὰ τελείωναν τὰ δανεικὰ γιὰ ἀργομισθίες 😉 θὰ εἶναι νὰ φορτώσει περισσότερα βάρη στὸ σβέρκο του.