Στις μέρες μας, μα κι εδώ και πολλά χρόνια, φάνηκαν τα πρώτα σημάδια καταστροφής τού* πλανήτη μας, του οικοσυστήματός του, μα και της περιβάλλουσας ατμόσφαιρας.
Λες, σαν προφήτες, διάφοροι Επιστήμονες και πρωτοπόροι τού Πνεύματος και της Τέχνης είχαν προβλέψει τα όσα θα ακολουθούσαν και ζούμε σήμερα. Ο μεγάλος συγγραφέας Όργουελ περιέγραψε, χρόνια πριν, με «ζωντανές» εικόνες, την επερχόμενη απειλή.
Η Επιστήμη, με παρατηρήσεις και πειράματα, μετρήσεις και συγκρίσεις κατέγραφε την κατάσταση, και όσοι την υπηρετούν κατέθεταν επιχειρήματα και μας προειδοποιούσαν να αλλάξουμε ρότα, μα και να γίνεται, τόσο καλύτερη διαχείριση του φυσικού πλούτου τής γης, των αποβλήτων μας, γενικώς, όσο και της χρήσης των πηγών Ενέργειας. Κάποιοι, ειδικοί και μη, αντελήφθησαν την κατάσταση και συμμορφώθηκαν ή πήραν τα κατάλληλα μέτρα, αναλόγως. Δυστυχώς, όμως, όχι τόσο δραστικά, και όχι όλοι, αφού κάποιες χώρες δεν επικύρωσαν αντίστοιχη την συμφωνία, αν και παράγουν μεγάλες ποσότητες χημικών και βιομηχανικών αποβλήτων.
Αυτό, όμως, που δεν προέβλεψε κανείς, ειδικός και μη, είναι η ερημιά που περιβάλλει τον** σημερινό Άνθρωπο. Κι ακόμα πιο τραγικό είναι το γεγονός πως εμείς οι ίδιοι δεν έχουμε συνειδητοποιήσει την κατάσταση αυτήν.
Οι ανθρώπινες σχέσεις περνούν βαθιά κρίση. Χρόνο με το χρόνο, ο Άνθρωπος κλείνεται, όλο και πιο πολύ, στον εαυτό του. Οι μεταξύ μας σχέσεις αραιώνουν, κι απομακρυνόμαστε. Λιγόστεψαν, πια, οι παρέες και οι συντροφιές. Λείπει ο αγνός φίλος που μας περιέβαλε με ειλικρινή και άδολη αγάπη, εκείνος στον οποίο εμπιστευόμασταν τον πόνο ή το πρόβλημά μας, βρίσκοντας κατανόηση και παρηγοριά.
Έλειψαν αυτοί που «ακουμπούσαμε» πάνω τους, ή μοιραζόμασταν, μαζί τους, τις χαρές και τις λύπες μας, ενώ σπανίζουν, πια: αγνότητα, ντομπροσύνη, ειλικρινές ενδιαφέρον. Οι σχέσεις των ανθρώπων είναι, πλέον, ρηχές, επιφανειακές και τυπικές. Κυριαρχεί το εύκολο κέρδος, οι φτηνές και πρόσκαιρες αξίες, ενώ λείπουν: αρετές, ιδανικά και πρότυπα. Το ίδιο απουσιάζουν και οι μεγάλες ιδέες, μαχητές και μπροστάρηδες, ενώ λιγοστεύουν οι σπουδαίες προσωπικότητες, σε όλα τα επίπεδα και τις εκφράσεις – εκφάνσεις τής ζωής, άτομα που θα είχαμε ως παράδειγμα. Ακόμα κι αυτοί που υπάρχουν -και υπάρχουν- δεν παρουσιάζονται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αλλά, αντιθέτως, προβάλλονται μετριότητες, που σκοπό έχουν να μας μειώσουν, αλλά και να μας κάνουν να σκεφτόμαστε από τη μέση και κάτω, κι όχι με το μυαλό, την ψυχή και την καρδιά. Ως μη ειδικός, δε γνωρίζω τις αιτίες τής κατάστασης αυτής, μα ως απλός άνθρωπος, που βιώνει την καθημερινότητα και τη μοναξιά των μεγαλουπόλεων, θεωρώ τραγικό το γεγονός πως, στην εποχή τής επανάστασης στα μέσα Επικοινωνίας, οι άνθρωποι δεν επικοινωνούν πολύ. Αναλύοντας τα γεγονότα, με τη ματιά τού απλού παρατηρητή, οδηγούμαι στο συμπέρασμα πως αυτή, ακριβώς, η «επανάσταση στα μέσα Επικοινωνίας» είναι μία από τις αιτίες όσων βιώνουμε στην εποχή μας.
Πλέον, επικοινωνούμε με άλλους, απρόσωπους τρόπους, όπως: σταθερό – κινητό τηλέφωνο, ραδιόφωνο, διαδύκτιο, τηλεομοιότυπο (φαξ) κ.ά. Επίσης, στις μέρες μας, «τα είδαμε και τα ζήσαμε όλα», μέσα από την τηλεόραση και τα διάφορα έντυπα. Έτσι, εξοικειωθήκαμε στον ανθρώπινο πόνο και στο κακό. Τα διαμελισμένα ή ακρωτηριασμένα πτώματα, οι εικόνες βίας, καταστροφής, αλλά και η παρανομία, προβάλλονται καθημερινά, κι εμείς τα παρακολουθούμε, ακόμα και την ώρα που τρώμε. Μετά από τόσες και τέτοιες σκηνές φρίκης που βιώνουμε, πώς να διαπεράσει τον άνθρωπο και τα δηλητηριασμένα: σάρκα – πνεύμα – ψυχή μας, το όποιο καλό; Επιπροσθέτως, τα εκατοντάδες μηνύματα που δέχεται, κάθε τόσο, ο ανθρώπινος εγκέφαλος, φρακάρουν τις μικρές κι ευαίσθητες κυψέλες τής ανθρώπινης υπόστασής μας.
Φτάσαμε στο σημείο, τα πιο πολλά, από τα μηνύματα αυτά, «να μπαίνουν από τη μια και να βγαίνουν από την άλλη», μη συγκρατώντας, καν, τα πιο χρήσιμα ή, έστω, μερικά, κι έτσι μέσα στα πολλά χάνονται και τα λίγα καλά.
Αυτό το τελευταίο, νομίζω πως, είναι και μια από τις αιτίες που τα πράγματα και δεν αντέχουν στο χρόνο, και αλλάζουν γρήγορα, μα και δεν έχουν προσωπικότητα, όπως παλιά. Οι σημερινές ταχύτητες, η ηλεκτρονοποίηση των πάντων και η παγκοσμιοποίηση ήρθαν να ολοκληρώσουν αυτά που είχαν ξεκινήσει από την εποχή τής εκβιομηχάνισης και της τεχνολογικής επανάστασης. «Γεμίσαμε» από ανούσια πράγματα, που, με έντεχνο τρόπο, μας «σερβίρουν», γι’ αυτό και κατά βάθος είμαστε «κενοί».
Πλέον, ο χρόνος που διαθέτουμε στον εαυτό μας και σε φίλους ή συγγενείς περιορίστηκε πάρα πολύ, κάτι που συντείνει ακόμα περισσότερο στη μοναξιά μας.
Μην έχοντας συνειδητοποιήσει την κατάσταση αυτήν, παρασυρόμαστε στους ρυθμούς τής εποχής, ακολουθώντας το ρεύμα. Χτίζοντας τον μικρόκοσμό μας, υψώσαμε τείχη, όπου κλείσαμε το «εγώ» μας, και διαφέρουμε τόσο πολύ, πια, από τον διπλανό μας. Καθένας και μια περίπτωση, αλλά ακόμα πιο τραγικό, όλοι και μία περίπτωση. Μα, θα πει, κάποιος, αυτή δεν είναι και η μοναδικότητα του ανθρώπου, να είναι ο καθένας ξεχωριστός; Ναι, πράγματι, αλλά αυτό το ξεχωριστό ον έχει καρδιά, ψυχή και νου, πρέπει να ξέρει να συνεργάζεται, να επικοινωνεί και να δημιουργεί. Τα χιλιάδες κύτταρα και τα εκατομμύρια χρωμοσώματα του οργανισμού μας, οι ίνες, το αίμα που ρέει στις φλέβες μας, η κληρονομικότητα, το DNA, είναι αυτά που σηματοδότησαν την μέχρι τώρα πορεία μας. Εκείνα που την άλλαξαν κι όσα μάς αλλοτρίωσαν, είναι εξωγενείς παράγοντες, οι οποίοι μάς διαβρώνουν, κάθε τόσο, με ύπουλο τρόπο. Έτσι, χάσαμε την ανθρωπιά μας, χωρίς να το καταλάβουμε.
Μα, για μένα, υπάρχει ελπίδα βελτίωσης των ανθρωπίνων σχέσεων, υπάρχει φως, αλλά το φως αυτό πρέπει να το ανάψει ο ίδιος ο άνθρωπος, τόσο σε προσωπικό επίπεδο, όσο και σε συλλογικό.
* τού, με τόνο. Θεωρώ πως και τα άρθρα «του, της, τους», όταν έπονται λέξεων που είναι παροξύτονες ή οξύτονες, πρέπει να τονίζονται, διότι σε διαφορετική περίπτωση κινδυνεύουν να θεωρηθούν εγκλιτικά τής προηγούμενης λέξης.
** το(ν): Οι ρυθμίσεις που αφορούν το τελικό «ν», ειδικότερα στην Αιτιατική τού άρθρου, αρσενικού Γένους, με βρίσκουν, εντελώς, αντίθετο, (καθώς σε κάποιες περιπτώσεις δεν προσδιορίζεται το Γένος). Προβληματικά σημεία θεωρώ πως υπάρχουν και σε άλλες επεμβάσεις τις οποίες έκαναν στη Γλώσσα μας, στα 1976 και 1982.
Νίκος Μπατσικανής, συγγραφέας – ποιητής
.