Απάντηση του Άγγελου Συρίγου στην επιστολή για το άρθρο του. «Η ΣτΠ βρίσκεται σε πλήρη ισχύ στις διμερείς μας σχέσεις με τα Σκόπια.»

Ο κ. Άγγελος Συρίγος απάντησε στην επιστολή μου στο πρόσφατο άρθρο του

Επιστολή στον Άγγελο Συρίγο για τη Συμφωνία των Πρεσπών – απάντηση στο άρθρο του.

Η απάντηση:

Αγαπητέ κ. Σταλίδη,

Είναι ορισμένα θέματα επί των οποίων μπορούμε να συμφωνήσουμε ή να διαφωνήσουμε. Είναι και κάποια άλλα που αφορούν σε αντικειμενικά γεγονότα. Σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία υπάγεται και η επισήμανσή μου ότι από πλευράς Διεθνούς Δικαίου, η Συμφωνία των Πρεσπών βρίσκεται σε πλήρη ισχύ στις διμερείς μας σχέσεις με τα Σκόπια. Δεν είναι ούτε προσύμφωνο -δεν υπάρχει αυτή η έννοια στο διεθνές δίκαιο-, δεν είναι ούτε συμφωνία μερικής εφαρμογής. Δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε ή να διαφωνήσουμε επ’ αυτού. Πρόκειται για ένα αντικειμενικό γεγονός. Υπογράψαμε τη Συμφωνία και την κυρώσαμε. Αφ’ ης στιγμής κυρώθηκε, ολοκληρώθηκε η διαδικασία και βρίσκεται σε πλήρη ισχύ.

Υπάρχει και το Πρωτόκολλο εντάξεως των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ. Είναι διαφορετική διεθνής συμφωνία από αυτή των Πρεσπών. Το Πρωτόκολλο έχει υπογραφεί από όλες τις χώρες του ΝΑΤΟ κι έχει κυρωθεί από κάποιες από αυτές, περιλαμβανομένης και της πατρίδας μας. Δεν έχει όμως ολοκληρωθεί ακόμη η διαδικασία κυρώσεως και εφαρμογής του. Θεωρητικώς, εάν οι γείτονές μας, πριν ολοκληρωθεί η κύρωση του Πρωτοκόλλου εντάξεως από όλα τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, παραβιάσουν κατά ουσιώδη τρόπο την Συμφωνία των Πρεσπών, μάς δίνουν τη δυνατότητα να επανεξετάσουμε την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ. Η εκτίμησή μου είναι ότι μετά το βέτο Μακρόν στην ευρωπαϊκή πορεία των δυτικών Βαλκανίων, θα γίνει ένας αγώνας δρόμου να ολοκληρωθεί η ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ πριν τις εκλογές που θα διεξαχθούν το Απρίλιο του 2020. Με αυτόν τον τρόπο η Δύση θα δώσει ένα πολύτιμο δώρο στον αγαπημένο της Ζάεφ παραμονές των εκλογών. Παράλληλα θα αποφύγει τυχόν προβλήματα ως προς τη νατοϊκή διασφάλιση των Σκοπίων σε περίπτωση αναρρήσεως του αντιπολιτευόμενου ΒΜΡΟ στην εξουσία. Επομένως, η συγκεκριμένη δυνατότητα είναι μάλλον θεωρητική παρά πρακτική.

Θέτετε το ερώτημα εάν η άλλη πλευρά ολοκλήρωσε τις εσωτερικές της διαδικασίες ως προς την κύρωση της Συμφωνίας. Βάσει της Συμφωνίας των Πρεσπών δεν μπορούσε να αρχίσει η διαδικασία κυρώσεως της από την Ελλάδα, εάν πρώτα δεν είχε ολοκληρωθεί η αντίστοιχη διαδικασία από τα Σκόπια. Επομένως, όταν εμείς ξεκινήσαμε (και ολοκληρώσαμε) τη διαδικασία κυρώσεως, ουσιαστικά αποδεχθήκαμε ότι η άλλη πλευρά είχε ολοκληρώσει τις εσωτερικές της διαδικασίες. Επιδείξαμε ασύγγνωστη ελαφρότητα σε αυτό το θέμα. Υπήρχαν σοβαρές πλημμέλειες στις διαδικασίες της άλλης πλευράς (που επισημαίνω στο αρχικό άρθρο μου που είχατε την καλωσύνη να σχολιάσετε). Για λόγους στοιχειώδους προστασίας των συμφερόντων μας, έπρεπε πριν την κύρωση να ζητήσουμε εξηγήσεις. Μετά την κύρωση δεν έχει νόημα η έγερση των συγκεκριμένων ζητημάτων. Δεν μπορούν πλέον να ανατρέψουν τη θέση εν ισχύι της Συμφωνίας.

Επανέρχομαι στη Συμφωνία των Πρεσπών. Τί επιδιώκουμε; Να αποκτήσουμε ερείσματα για να διεκδικήσουμε αλλαγή των όρων της. Πώς αποκτούνται τα ερείσματα; Όταν υπάρχει σαφής παραβίαση της Συμφωνίας. Όσο πιο σημαντικές οι παραβιάσεις, τόσο πιο δυνατά τα ερείσματα και μεγαλύτερες δυνατότητες θα έχουμε να ζητήσουμε αλλαγές. Για αυτό το λόγο πρέπει να παρακολουθούμε προσεκτικά την τήρηση της Συμφωνίας (και όχι διότι ξαφνικά ανακαλύψαμε ότι είναι καλή συμφωνία ή μας βολεύει…): για να αποκτήσουμε, μέσω τυχόν σοβαρών παραβιάσεών της, ερείσματα για να την αλλάξουμε.

Μπορούμε ειλικρινά να ισχυρισθούμε ότι αποτελεί σοβαρή παραβίαση της Συμφωνίας η αποστολή εκπροσώπου της βουλής τους στις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου ή η προφορική χρήση και αναγραφή στα μέσα κοινωνικής δικτυώσεως του όρου «μακεδονικός» από τον Ζάεφ; Προφανώς και όχι. Η πρώτη είναι μία εχθρική κίνηση, που, όπως, δεν αντίκειται στη Συμφωνία. Η δεύτερη δείχνει το πνεύμα στο οποίο κινούνται οι γείτονές μας, αλλά δεν αρκεί.

Η άλλη πλευρά γνωρίζει καλά αυτά τα θέματα και είναι προσεκτική. Ακόμη και η τελευταία δήλωση Ζάεφ για πάγωμα κάποιων προβλέψεων της Συμφωνίας των Πρεσπών ερείδεται σε άρθρα της Συμφωνίας. Η κυβέρνηση Τσίπρα, «γενναιόδωρα» χάρισε εξαιρετικά σχοινοτενείς μεταβατικές περιόδους προσαρμογής των Σκοπίων στο όνομα «Βόρεια Μακεδονία». Παράλληλα συνέδεσε τις περιόδους αυτές με την ενταξιακή διαδικασία στην ΕΕ. Όταν δεν υπάρχει ενταξιακή διαδικασία, δεν υπάρχουν και αλλαγές. Τόσο απλά.

Πρέπει να ξέρουμε με αντικειμενικό τρόπο πως έχουν τα πράγματα. Μόνον έτσι μπορούμε να πολεμήσουμε σωστά για να τα αλλάξουμε.

Μετά τιμής

Άγγελος Μ. Συρίγος
Αν. Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου & Εξωτερικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Βουλευτής Α’ Αθηνών με τη Νέα Δημοκρατία