Με το άκομψο όνομα “Stuxnet” διακρίνεται τελευταία ο ιός που εντοπίσθηκε σε συστήματα υπολογιστών σε όλο τον κόσμο, αλλά κυρίως στο Ιράν. Ο ιός αυτός βρέθηκε να αποτελεί ένα από τα πιο εκλεπτυσμένα κατασκευάσματα της σχετικής ψηφιακής τεχνολογίας. Ο ιός “Stuxnet” εντοπίζει άγνωστα μέχρι σήμερα αδύνατα πεδία των προγραμμάτων windows και προσβάλλει συστήματα που ελέγχουν κρίσιμες παραγωγικές διαδικασίες. Συγκεκριμένα, ο ιός “Stuxnet” ακινητοποιεί τους κεντρικούς υπολογιστές παραγωγικών συστημάτων επαναληπτικά και για διάστημα 1/10 του δευτερολέπτου. Η ακινητοποίηση αυτή είναι μοιραία για συστήματα υψηλής ταχύτητας, όπως αυτά που κινούν τους φυγοκεντριστές που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή σχάσιμου πυρηνικού υλικού. Οι ειδικοί των ψηφιακών τεχνολογιών χαρακτήρισαν τον ιό αυτόν σαν προϊόν κάποιος κρατικής υπηρεσίας, αφού η κατασκευή του εικάζεται ότι είναι αποτέλεσμα συνεργασίας επιστημονικών ομάδων και οργανωμένων εργαστηρίων και ότι κόστισε κάποιο υπολογίσιμο ποσό και σίγουρα δεν αποτελεί κατασκευή κάποιου ιδιοφυούς hacker.
Το 60% των υπολογιστών που προσβλήθηκαν από τον ιό “Stuxnet” βρίσκεται στο Ιράν. Πολλοί είναι βέβαιοι ότι ο ιός αυτός κατασκευάσθηκε με στόχο τα συστήματα φυγοκεντρισμού με τα οποία το Ιράν προσπαθεί να εμπλουτίσει το ρωσικό ορυκτό ουράνιο και να παραγάγει ουράνιο-235, απαραίτητο για την κατασκευή πυρηνικών όπλων. Είναι γνωστό ότι η παραγωγή ουρανίου-235 στο Ιράν έχει περιορισθεί τους τελευταίους μήνες, αν και λέγεται ότι ήδη έχει παραχθεί ποσότητα αρκετή για δύο πυρηνικά όπλα. Ο ιός “Stuxnet” φαίνεται να έχει μολύνει τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις μέσω των laptop και των συνδέσεών τους, που χρησιμοποίησαν τεχνικοί των εγκαταστάσεων. Πρόκειται πιθανόν για επίθεση μέσω των ψηφιακών μέσων. Είναι επίσης πιθανό ότι πίσω από την κατασκευή του ιού “Stuxnet” βρίσκονται υπηρεσίες του Ισραήλ. Εδώ θα πρέπει να αξιολογήσουμε ως αξιοσημείωτο και ενδιάφερον παράδειγμα την αποφασιστικότητα του πολιορκημένου Ισραήλ, το οποίο χρησιμοποιεί με επιτυχία τα πιο προηγμένα και αποτελεσματικά τεχνολογικά μέσα και αποκτά κρίσιμη υπεροχή σε πολλά στρατηγικά πεδία.
Είναι γεγονός ότι τα αποκαλυπτικά σενάρια ψηφιακών επιθέσεων και καταστροφών που συναντώνται συνήθως σε διηγήσεις και ταινίες επιστημονικής φαντασίας δεν είναι τεχνικά αδύνατο να πραγματοποιηθούν. Κατά το πιο καταστρεπτικό σενάριο μια μαζική ψηφιακή επίθεση εναντίον ενός οργανωμένου σύγχρονου κράτους είναι δυνατό να παραλύσει την οικονομία του, αλλά και να το καταστρέψει ολοκληρωτικά. Τα συστήματα τηλεπικοινωνιών μιας χώρας είναι δυνατόν να προσβληθούν με αποτέλεσμα τηλέφωνα, διαδίκτυο και κινητή τηλεφωνία να καταρρεύσουν. Παράλληλα, τα μέσα μαζικής μεταφοράς θα βρεθούν εκτός ελέγχου, με τους σιδηροδρόμους να ακινητοποιούνται, τα αεροπλάνα να μην είναι δυνατόν να πετάξουν και τα οδικά σήματα να νεκρώσουν. Το αναπόφευκτο χάος θα ακολουθήσει πανικός και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης θα σιγήσουν. Ανάλογα θα προσβληθούν τα συστήματα παραγωγής και διανομής ενέργειας, ώστε η χώρα να παραλύσει καθολικά και με το χειρότερο ενδεχόμενο τα πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας να υπερθερμανθούν μετατρεπόμενα σε βόμβες. Ανάλογα ενδεχομένως θα συμβούν και στα στρατιωτικά δίκτυα. Πρόκειται για στρατηγική που θυμίζει τον μαζικό βομβαρδισμό που επιχείρησαν οι Σύμμαχοι στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο για να παραλύσουν τις οικονομίες και την παραγωγή των δυνάμεων του άξονα. Σήμερα βέβαια αυτό δεν συνοδεύεται με τις εκατόμβες των αμάχων και τις τερατώδεις καταστροφές του υλικού περιβάλλοντος και των βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Οπωσδήποτε, δεν πρόκειται πλέον για επιστημονική φαντασία, αλλά για δυνατότητα και πιθανότητα που η σύγχρονη τεχνολογία είναι σε θέση να δημιουργήσει. Και βέβαια η ραγδαία επέκταση των ψηφιακών μέσων τα έχει καταστήσει ευάλωτα σε ψηφιακές επιθέσεις, όπως αυτές που περιγράψαμε.
Από το 1990 το ενδεχόμενο ψηφιακού πολέμου έγινε αντικείμενο μελέτης από αρμόδιες υπηρεσίες μεγάλων χωρών. Ερευνητές όπως η Rand Corporation, δεξαμενή σκέψης που συνεργάζεται με το Πεντάγωνο, έχει καθιερώσει τον όρο «κυβερνοπόλεμος». Το Κογκρέσσο των ΗΠΑ σχεδιάζει νομοθεσίες που θα επιτρέψουν τη χώρα να δημιουργήσει αμυντικά συστήματα για την περίπτωση ψηφιακού πολέμου. Οι σχετικές μελέτες έχουν εντοπίσει τα αδύνατα σημεία του συνολικού συστήματος που περιλαμβάνουν στόχους αποκλειστικά οικονομικού βάρους, τηλεπικοινωνίες, το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, τα αεροδρόμια, όπως και στρατιωτικά συστήματα και επικοινωνίες. Πώς απαντά ένα σύγχρονο κράτος σε μία τέτοια απειλή; Με ένα καταστρεπτικό δεύτερο πλήγμα φυσικά! Είμαστε πάλι μπροστά στο γνώριμο από τον Ψυχρό Πόλεμο δόγμα της αμοιβαίας βέβαιας καταστροφής. Κάθε κράτος που αισθάνεται ότι απειλείται πρέπει να δημιουργήσει την τεχνολογική υποδομή, ώστε να μπορεί να απαντήσει τα ίσα σε μια ψηφιακή επίθεση. Αυτό πιστεύεται ότι θα αποκλείσει τον πειρασμό της εξαπόλυσης ενός πρώτου καταστρεπτικού ψηφιακού πλήγματος.
Η ψηφιακή άμυνα του ΝΑΤΟ ελέγχεται από βάση στην Εσθονία, όπου δεξαμενές σκέψης και ειδικοί παρακολούθησης των τηλεπικοινωνιών συνεργάζονται στενά, ώστε να αντιμετωπίσουν ενδεχόμενες απειλές. Είναι γενική η εντύπωση ότι η ραγδαία εξάπλωση του διαδικτύου έχει υπερκεράσει την ανάγκη για ασφάλεια και άμυνα.
Οι ψηφιακοί πόλεμοι μπορούν και να αποτελέσουν ειδικότερο γεγονός στα πλαίσια ενός θερμού πολέμου και να δώσουν σε έναν από τους δύο αντιπάλους αποφασιστικά πλεονεκτήματα. Είναι γεγονός ότι κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα συμβεί πραγματικά στις ένοπλες συγκρούσεις, οι οποίες θα ακολουθήσουν και πού θα καταλήξει η πολεμική χρήση των ψηφιακών μέσων. Όπως και να έχει το πράγμα όλα τα ενδεχόμενα είναι πιθανά. Το βέβαιο είναι ότι τα τεχνολογικά μέσα όχι μόνο εξακολουθούν να αποτελούν ουσιαστικούς συντελεστές των πολέμων, αλλά και δημιουργούν νέες αφορμές και προκλήσεις.