Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Το επιχείρημα, που ελέχθη στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος του περασμένου Οκτωβρίου, ότι η κανονική, υπό το Πατριαρχείο της Μόσχας, Εκκλησία της Ουκρανίας δεν μπορεί πλέον να υπάρχει, λόγω της εμπόλεμης κατάστασης στην Ντονμπάς μεταξύ δυτικοφρόνων και ρωσόψυχων Ουκρανών και της προσάρτησης της Κριμαίας στη Ρωσία, είναι επιζήμιο για το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Το Φανάρι βρίσκεται στην Τουρκία και διαθέτει στην Ελλάδα δικαιοδοσίες, τις οποίες επιμένει να διατηρεί, αγνοώντας τις τεταμένες σχέσεις των δύο χωρών.
Για να αντιληφθεί ο αναγνώστης το επιζήμιο για το Φανάρι του επιχειρήματος περί του απαραίτητου της αυτοκεφαλίας στην Ουκρανία παρατίθενται προς σύγκριση οι περιπτώσεις Ουκρανίας και Ελλάδος:
Οι Ουκρανοί και οι Ρώσοι είναι όμαιμοι, ομόδοξοι, ομόγλωσσοι στην εκκλησιαστική γλώσσα (σλαβονική) και εν μέρει στην καθομιλουμένη τους.
Οι Έλληνες και οι Κωνσταντινουπολίτες είναι όμαιμοι, ομόδοξοι και ομόγλωσσοι.
Η Ουκρανία και η Ρωσία παλαιότερα ήσαν ένα κράτος, σήμερα είναι δύο ομόδοξα κράτη, με οξεία αντιπαλότητα, την οποία καλλιεργεί η δυτικόφρων πολιτική ηγεσία της Ουκρανίας.
Η Ελλάδα και η περιοχή που κατέχει σήμερα η Τουρκία ήσαν άλλοτε ένα κράτος, σήμερα είναι δύο αλλόθρησκα κράτη, σε οξεία αντιπαράθεση, την οποία προκαλεί η Τουρκία.
Η Κωνσταντινούπολη υπήρξε το κέντρο και η καρδιά του Ελληνισμού επί 17 αιώνες και οι όπου Γης Έλληνες εξακολουθούν να έχουν ισχυρό πνευματικό δεσμό μαζί της.
Το Κίεβο είναι το κέντρο και η καρδιά των όπου Γης Ρώσων Ορθοδόξων (συμπεριλαμβανομένων των Ουκρανών) για 10 αιώνες. Αυτόν τον δεσμό επιδιώκει να αποκόψει η Ουκρανική πολιτική εξουσία, με τη σύμπραξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Στην Ελλάδα το 1914 το Υπουργείο των Εκκλησιαστικών, με έγγραφό του (Αρ. Πρωτ. 1628) προς την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, Την παρακάλεσε να ζητήσει από το Οικουμενικό Πατριαρχείο την χειραφέτηση της Εκκλησίας των ελευθερωθεισών χωρών Ηπείρου, Μακεδονίας κ.λπ. και την υπαγωγήν αυτής υπό την δικαιοδοσία της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ελλάδος. Η Ιερά Σύνοδος «μετά μεγάλης χαράς ήκουσε την παράκλησιν και ανέπεμψε επί τούτω δόξαν τω Θεώ», μετά δε απέστειλε το προσήκον έγγραφο προς την Αυτού Παναγιότητα τον Οικουμενικό Πατριάρχη και την περί Αυτόν Σύνοδον. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο απάντησε ότι «ένεκα των δυσχερών περιστάσεων αναβάλλεται η έκδοση του σχετικού Συνοδικού Τόμου». Αυτός ουδέποτε εξεδόθη. Το 1928 εξεδόθη Πράξις, με την οποία από τα πράγματα απεδείχθη ότι το Φανάρι φαλκίδευσε την χειραφέτηση των Μητροπόλεων των λεγομένων «Νέων Χωρών» και έχει κατατεμαχίσει την δικαιοδοσία της Εκκλησίας της Ελλάδος, διατηρώντας υπό την δικαιοδοσία Του την Κρήτη, την Δωδεκάνησο και το Άγιον Όρος. Όλα αυτά με την ανοχή του Ελληνικού Κράτους.
Στην Ουκρανία το 2018 η φιλοδυτική πολιτική ηγεσία του Προέδρου Ποροσένκο, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της κανονικής Εκκλησίας, αλλά έχουσα υπό την επιρροή της τους σχισματικούς της χώρας, ζήτησε από το Φανάρι την χειραφέτηση τους και την ονομασία τους σε «Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας». Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποδέχθηκε το αίτημα του Ποροσένκο. Συνέταξε Τόμο, με τον οποίο τους έδωσε την αυτοκεφαλία, διατηρώντας επ’ αυτών ουσιαστική εποπτεία.
Η Εκκλησία της Ελλάδος είναι η μοναδική Αυτοκέφαλη Εκκλησία με πέντε (5) εκκλησιαστικά καθεστώτα. Έως σήμερα ΔΕΝ αντιμετωπίζεται από το Φανάρι ως Εκκλησία ανεξάρτητης και κυρίαρχης χώρας, η οποία δικαιούται να έχει υπό την δικαιοδοσία της ΟΛΕΣ τις Μητροπόλεις της, αλλά ως Εκκλησία, η οποία ήταν λάθος που πήρε την Αυτοκεφαλία. Μητροπολίτες του κλίματος του Οικ. Πατριαρχείου δεν αποκρύπτουν την επιθυμία τους κάποια ημέρα το αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Ελλάδος να καταργηθεί και οι Έλληνες να επανέλθουν υπό τη δικαιοδοσία του Φαναρίου, έστω και αν αυτό είναι σε δεινή αιχμαλωσία υπό εχθρική προς την Ελλάδα χώρα και υπό αλλόθρησκο καθεστώς. Η γειτονική χώρα μεταχειρίζεται το Οικ. Πατριαρχείο όχι με βάση το Διεθνές Δίκαιο, αλλά όπως την συμφέρει και εξυπηρετεί τα συμφέροντά της.
Παγίως οι κυβερνήσεις και η διπλωματική υπηρεσία της Ελλάδος υποστηρίζουν ή ανέχονται την αποκλίνουσα της κανονικότητας εκκλησιαστική κατάσταση στην Ελλάδα. Αντίληψή τους είναι ότι δεν πρέπει να αποδυναμωθεί περαιτέρω το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ότι εξυπηρετεί το κράτος και το Φανάρι η Εκκλησία της Ελλάδος να είναι υπό έλεγχο, κρατικό και εκκλησιαστικό. Οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν το Φανάρι στην πολιτική τους σε βάρος της Εκκλησίας της Ρωσίας, αλλά δεν το προστατεύουν αρκούντως στην έναντί του καταπιεστική πολιτική της Τουρκίας.
Η Ουκρανία για το Φανάρι είναι ένα κράτος, δια του οποίου μπορεί να υλοποιήσει τα επεκτατικά του σχέδια σε βάρος του Πατριαρχείου της Μόσχας. Οι Ουκρανοί αποτελούν τον «αδύναμο κρίκο» των Ορθοδόξων Σλάβων, λόγω της καταπίεσης και του επηρεασμού που επί αιώνες υφίστανται από την Δύση. Σε αρμονία λοιπόν με τη γεωπολιτική του Βατικανού και των ΗΠΑ το Φανάρι επιδιώκει την απόσπαση των Ουκρανών από το Πατριαρχείο της Μόσχας.
Η διατυπωθείσα δικαιολογία για την απόδοση της αυτοκεφαλίας στους σχισματικούς της Ουκρανίας, είναι ότι δεν μπορεί η Εκκλησία της χώρας να είναι υπό τη δικαιοδοσία μιας άλλης Εκκλησίας, της οποίας η έδρα βρίσκεται σε εχθρική χώρα και συγκεκριμένα στη Ρωσία. Το ίδιο το Οικ. Πατριαρχείο όμως στην πράξη τα αντίθετα εφαρμόζει στην Εκκλησία της Ελλάδος. Αν και η Ελλάδα είναι ανεξάρτητη χώρα από το 1828 το Φανάρι ποτέ δεν επέτρεψε την πλήρη χειραφέτηση της Εκκλησίας Της και σε όλη την έκταση της επικρατείας της χώρας .
Ως προς τις δεσμεύσεις του Οικ. Πατριαρχείου έναντι της τουρκικής εξουσίας, είναι γεγονός, που δεν διαψεύσθηκε, ότι ο Οικ. Πατριάρχης ευχήθηκε στον Πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν να στεφθεί με επιτυχία η στρατιωτική επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας» στο Αφρίν, εντός της Συριακής επικράτειας. Ανέφερε συγκεκριμένα: «Είναι παράδοση της Εκκλησίας μας να προσευχόμαστε πάντοτε για το κράτος μας… Η αποφασιστικότητα του Προέδρου Ερντογάν… αποτυπώνεται στην παγκόσμια κοινή γνώμη. Προσευχόμαστε εσείς και οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις να επιτύχετε και η επιχείρηση “Κλάδος Ελαίας” να φέρει ειρήνη στην περιοχή, όπως υπόσχεται και το όνομά της». (Hurriyet Daily News, 26/1/2018). Όπως το Φανάρι είναι στην Τουρκία και έχει δικαιοδοσίες εντός της Ελλάδας, το ίδιο θα έπρεπε να δεχθεί ο κ. Βαρθολομαίος για το Πατριαρχείο της Μόσχας και την Ουκρανία. Εξάλλου πρόσφατα η κανονική Εκκλησία της Ουκρανίας, δια του Μητροπολίτη Της Ονουφρίου, απάντησε στο θέμα. Ο Σεβ. διευκρίνισε ότι η Εκκλησία δεν ασχολείται με την πολιτική, προσεύχεται υπέρ της ειρήνης των δύο χωρών, σκοπό έχει τη σωτηρία του ποιμνίου της και βεβαίως είναι κατά της βίας και συμπαρίσταται σε κάθε θύμα της.
Για Δυτικούς γεωστρατηγικούς αναλυτές το Φανάρι και η Ελλάδα δεν ανήκουν στη Δύση, αλλά αποτελούν κέντρα της «δυτικότροπης» Ορθοδοξίας και χρησιμοποιούνται για την άσκηση φιλοδυτικής επιρροής στις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες και χώρες, και για τον αντίστοιχο περιορισμό της επιρροής σε αυτές της Ρωσικής Εκκλησίας και, κατ΄ επέκταση, της Ρωσίας.
Την υποτιμητική αντίληψη για τις Ορθόδοξες χώρες, διατυπώνει με σαφήνεια ο αμερικανός καθηγητής του Χάρβαρντ Σάμιουελ Χάντινγκτον στο βιβλίο του «Η σύγκρουση των πολιτισμών και ο ανασχηματισμός της παγκόσμιας τάξης» (Ελλην. Έκδ. Terzo Books, Αθήνα, 1999, σελ. 218). Γράφει μεταξύ άλλων: «Πού τελειώνει η Ευρώπη; Η Ευρώπη τελειώνει εκεί που τελειώνει η δυτική Χριστιανοσύνη και εκεί που αρχίζει το Ισλάμ και η Ορθοδοξία». (Σημ. Βλέπε τον χάρτη, που υπάρχει στο βιβλίο του Χάντινγκτον). Εξισώνει δηλαδή το Ισλάμ με την Ορθοδοξία. Και συνεχίζει ο αμερικανός καθηγητής: «Ο πρώτος στόχος που πρέπει να θέσει η Δυτική Ευρώπη, λέει ο Μάϊκλ Χάουαρντ, “είναι να απορροφηθούν ξανά οι λαοί της Κεντρικής Ευρώπης στη δική μας πολιτιστική και οικονομική κοινότητα, εκεί δηλαδή που κανονικά ανήκουν”». Δηλαδή «εκπολιτισμός των Ορθοδόξων» – φυσικά και των Ουκρανών – σημαίνει απορρόφησή τους στη δυτική πολιτιστική αντίληψη, όπως συνέβη με τους Πολωνούς, τους Λιθουανούς και τους Κροάτες. Ο Χάντινγκτον στο ίδιο βιβλίο του αναφέρει ως πιθανή εκδοχή εξέλιξης στην Ουκρανία «να διασπαστεί σε δύο ξεχωριστές οντότητες κατά μήκος της πολιτισμικής συνοριακής γραμμής και η ανατολική πλευρά να συγχωνευτεί με τη Ρωσία». Φυσικά αυτό δεν το δέχονται ούτε οι δυτικότροποι Ουκρανοί, ούτε οι ΗΠΑ, αλλά μπορεί στο μέλλον ντε φάκτο να προκύψει.
Το Φανάρι για να ενισχύσει την επιρροή του στην Ορθοδοξία και να μειώσει αυτήν της Μόσχας αγνόησε το προηγούμενο της πολιτικής Του προς την Ελλάδα και την Εκκλησία Της, αγνόησε τους δεσμούς μεγάλου μέρους των Ουκρανών με την Ρωσική Εκκλησία, αγνόησε τους δεσμούς της Ρωσικής Εκκλησίας με το Κίεβο, αγνόησε τους Κανόνες της Εκκλησίας, ότι δεν μπορεί να καταστήσει κανονικούς τους σχισματικούς, αφορισμένους και αχειροτόνητους κληρικούς άλλης εκκλησιαστικής δικαιοδοσίας και προχώρησε στην ανακήρυξή τους σε «αυτοκέφαλη Εκκλησία», που, κατά τους Κανόνες, ούτε αυτό Του ήταν επιτρεπτό.
ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ
Για του λόγου το ακριβές περί των αντιλήψεων του Φαναρίου για την Εκκλησία της Ελλάδος, την ίδια την Ελλάδα και το Ελληνικό Έθνος, που είναι σε αντίθεση με τα όσα έπραξε στην Ουκρανία, παρατίθεται απόσπασμα από ομιλία του Μητροπολίτου Αρκαλοχωρίου Ανδρέα ενώπιον του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου στο Φανάρι, την 1η Αυγούστου 2018:
« Σήμερα στον 21ο αιώνα τα δεδομένα για τα έθνη – κράτη μεταβάλλονται. Η ερήμωση της υπαίθρου, ο εκδημοκρατισμός… η πολυπολιτισμικότητα και η παγκοσμιοποίηση αναδομούν και επαναπροσδιορίζουν τον ρόλο του έθνους – κράτους, όπως αυτό ανδρώθηκε κατά τον 20ό αιώνα. Τα ανωτέρω δεδομένα όπως επίσης η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας συμβάλλουν στη διεθνοποίηση της μέχρι πρό τινος περιχαρακωμένης εντός των συνόρων εθνοκρατικής ενότητας…». Ουδεμία εκ μέρους του Σεβασμιωτάτου ανησυχία, ουδεμία έκφραση θλίψης για την παγκοσμιοποίηση και τη διεθνοποίηση των εθνοκρατικών οντοτήτων. Αντίθετα φαίνεται ως να ευνοεί την παγκοσμιοποίηση και ότι εκλαμβάνει την απώλεια της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων ως ευκαιρία ενισχύσεως του ρόλου του Φαναρίου…
Στη συνέχεια ο Μητρ. Αρκαλοχωρίου με γλαφυρό τρόπο εξέφρασε την εξής άποψη: « Οι σύγχρονες τηλεοπτικές σειρές, που μεταφέρουν την τουρκική πραγματικότητα στην ελληνική κοινωνία και ο νέος τρόπος θέασης της Ιστορίας του θέασης του παρελθόντος από τη νέα γενιά των ιστορικών στα Βαλκάνια, δημιουργούν προϋποθέσεις της υπέρβασης των εθνικών προκαταλήψεων». Ρόλο δηλαδή στην αλλοτρίωση των Ελλήνων παίζουν τα τουρκικά σίριαλ και η γνωστή νέα γενιά των ιστορικών. Αυτά βεβαίως δεν λέγονται από τον Οικ. Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο στους Έλληνες και πολύ περισσότερο στους Ουκρανούς. Αντίθετα τονίζει το πόσο σημαντικοί είναι ως λαοί…(Σημ. Δες Ζ΄ Μέρος της παρούσης δημοσιογραφικής έρευνας).
Για το ότι το Φανάρι ποτέ δεν αποδέχθηκε την Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ελλάδος αναφέρεται απόσπασμα από ομιλία του αείμνηστου Μητροπολίτου Πέτρας Νεκταρίου στη Μονή της Ζωοδόχου Πηγής Βαλουκλή, στις 10 Ιουνίου 2008, ενώπιον του κ. Βαρθολομαίου:
« Να ζηλέψουμε τις περιπέτειες εκείνων, που άφρονα επέλεξαν τον αντικανονικό και ανάγωγο τρόπο της διάσπασης από τον εκκλησιαστικό κορμό της ευκληματούσης αμπέλου; Εμείς ανήκουμε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο επειδή αγαπάμε την Ελλάδα (Σημ. γρ. sic) και δεν θέλουμε να κατακερματίζουμε το Γένος μας. Και όταν οι άλλοι ( Σημ. γρ. Οι της Εκκλησίας της Ελλάδος) εμφορούντο από ξενοκίνητες τάσεις αποσκίρτησης φαρμακιδείου και κοραϊκής νοοτροπίας, εμείς εκείνα τα χρόνια δίναμε μάχες για να ενωθούμε με την Μητέρα Ελλάδα για να κάνουμε έτσι και πιο ισχυρή την αναφορά μας στο Πατριαρχείο». Τα λεχθέντα ανατρέπονται στην Ουκρανία. Εκεί ευνοείται ο κατακερματισμός της Ρωσικής Εκκλησίας και οι τάσεις αποσκίρτησης δεν είναι ξενοκίνητες, αλλά φυσικά επακόλουθα της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας….
Ο ίδιος ο Οικ. Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος σε επιστολή του προς τον Μητροπολίτη Ζιχνών και Νευροκοπίου Ιερόθεο υπερασπίστηκε την αντίληψη, ότι μπορεί η έδρα μιας Εκκλησίας να είναι σε εχθρική χώρα, χωρίς να επηρεάζεται η εθνική ακεραιότητα της χώρας επί της Εκκλησίας της οποίας έχει δικαιοδοσία. Του επισημαίνει συγκεκριμένα ότι «όσοι ισχυρίζονται ότι η Εκκλησία εδρεύουσα εις Χώραν αλλόθρησκον και αλλογενή (Σημ. γρ. Προφανώς και εχθρική) αδυνατεί να εκπληρώση το ποιμαντικόν και πάσης υφής πνευματικόν αυτής χρέος ρίχνουν νερό εις τον μύλον των αθέων λογίων και των αντιεκκλησιαστικών καλάμων». ( Αριθ. Πρωτ. 970, 23 Οκτωβρίου 2003). Ο Οικ. Πατριάρχης έχει τη συγκεκριμένη αντίληψη ΜΟΝΟ για την Ελλάδα, ΟΧΙ για την Ουκρανία.-