Μπορεῖ ὁ Ὀρθόδοξος Χριστιανός νά ἀγαπᾶ τήν πατρίδα του καί νά ἐκδηλώνει ἕναν ὑγιῆ καί ἀφανάτιστο πατριωτισμό ἤ μήπως αὐτό ἀντιστρατεύεται τόν παναθρώπινο χαρακτῆρα τῆς Χριστιανικῆς διδασκαλίας; Οἱ Ἅγιοι καί οἱ Πατέρες πού διαμόρφωσαν τήν Ὀρθόδοξη Παράδοση μᾶς ἀπαντοῦν: Ναί, εἶναι φυσιολογική ἡ ἀγάπη γιά τήν πατρίδα, ἀρκεῖ νά μήν ὁδηγεῖ σέ μίσος πρός ἄλλος λαούς. Πολύ ὄμορφα περιγράφει αὐτό τό συναίσθημα ὁ Γέρων Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης ὅταν γράφει: «Ἡ πατρίδα εἶναι μία μεγάλη οἰκογένεια». Ὅπως δηλαδή εἶναι φυσιολογικό νά ἀγαπᾶ ὁ Χριστιανός τήν οἰκογένειά του, ἔτσι ἄδολα καί χωρίς μισαλλοδοξία δικαιοῦται νά μεριμνᾶ γιά τό καλό τοῦ τόπου του, τοῦ ἔθνους του, τοῦ πολιτισμοῦ του. Ὁ ἴδιος ὁ Γέρων Παῒσιος δίδασκε σέ ὅσους τόν ρωτοῦσαν γιά τό Μακεδονικό ζήτημα ὅτι πρέπει νά ἀγωνιζόμαστε γιά τήν προστασία τοῦ ὀνόματος τῆς Μακεδονίας, ἀρκεῖ νά μή γίνει αὐτός ὁ ἀγώνας ἡ μοναδική μας ἐνασχόληση καί μᾶς ἀπομακρύνει ἀπό τόν πνευματικό ἀγῶνα γιά τή σωτηρία τῆς ψυχῆς μας (1).
Μελετῶντας τά κείμενα τῶν Πατέρων, τῶν Μαρτύρων καί τῶν Ὑμνογράφων παρατηροῦμε ὅτι ἡ Οἰκουμενική διάσταση τῆς Ὀρθοδοξίας συνυπάρχει ἁρμονικά μέ τήν τοπικότητα καί τόν ὑγιῆ πατριωτισμό. Στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία αὐτά τά δύο στοιχεῖα δέν θεωροῦνται ἀσυμβίβαστα ἤ ἀντικρουόμενα. Θυμίζω ὁρισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Ὁ Μέγας Βασίλειος ἐσεμνύνετο γιά τήν καταγωγή τῆς μητέρας του ἀπό ἀρχαῖα ἑλληνικά καί φημισμένα γένη. Τοῦτο ἀναφέρει καί ὁ πνευματικός ἀδελφός του Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος στόν Ἐπιτάφιο πρός τόν Μέγα Βασίλειο. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά ὅμως ὁ Ἱεράρχης τῆς Καισαρείας δεχόταν στά φιλανθρωπικά Ἱδρύματα τῆς Βασιλειάδος κάθε ταλαίπωρο ἄνθρωπο ἀσχέτως φυλῆς ἤ καταγωγῆς. Ἡ αἴσθηση ἑλληνικῆς ταυτότητος πού τόν διακατεῖχε δέν τόν ἐμπόδιζε νά ἀποδεικνύει ἐμπράκτως τήν οἰκουμενικότητα τῆς χριστιανικῆς ἀγάπης.
Ὁ Ἅγιος Δημήτριος ὁ Μυροβλήτης τιμᾶται ἀπό τήν Οἱκουμενική Ὀρθοδοξία στήν Ἑλλάδα, στά Βαλκάνια, στή Ρωσία, στούς ἀραβοφώνους Ρωμηούς (Ρούμ Ὀρτοντόξ) καί ἀλλοῦ, ὅπως ἄλλωστε ἀναφέρει καί τό ἀπολυτίκιό του πού τόν ἀποκαλεῖ «ὑπέρμαχον τῆς Οἰκουμένης». Ὅμως διεκρίθη κατά τήν μακραίωνα ἱστορία τῆς Θεσσαλονίκης γιά τά πατριωτικά καί πολιουχικά θαύματά του. Ἐξεδίωκε βαρβάρους εἰσβολεῖς ἐπί Βυζαντίου (Ρωμανίας) καί ὑμνεῖται ἀπό τήν Ὀρθόδοξη ὑμνογραφία γι’αὐτές τίς σωτήριες παρεμβάσεις του. Ὁ Ἅγιος Φιλόθεος Κόκκινος τόν ὑμνεῖ ὡς τόν μέγαν φρουρόν Θεσσαλονίκης, ἐνῶ ἄλλοι ὕμνοι τόν ἀποοκαλοῦν «σωσίπατριν», «σωσίπολιν» κ.λπ.(2). Καί οἰκουμενικός ὁ Ἅγιος καί ὑπέρμαχος τῆς πατρίδος, ὅταν ἐκείνη κινδυνεύει.
Τό Ἅγιον Ὄρος εἶναι ὁ κατ’ἐξοχήν χῶρος ὅπου ἐκφράζεται, πραγματώνεται καί τιμᾶται ἡ οἰκουμενικότητα τῆς Ὀρθοδοξίας. Ὀρθόδοξοι Μοναχοί ἀπό ὅλη τήν Ὑφήλιο καί ὄχι μόνον Ἕλληνες ὑμνοῦν ἑνωμένοι τόν Χριστό, τήν παναγία καί τούς Ἁγίους, ἐνῶ ἀνεμπόδιστα λειτουργοῦν μία Μονή Ρωσόφωνη, μία Σερβόφωνη καί μία Βουλγαρόφωνη καθώς καί μία σκήτη Ρουμανόφωνη. Ἀξίζει, λοιπόν, νά θυμηθοῦμε ὅτι ὁ ἱδρυτής τοῦ πρώτου ὀργανωμένου κοινοβίου ἦταν ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀθωνίτης, κτήτωρ τῆς Μεγίστης Λάυρας (963 μ. Χ.) . Δύο χρόνια πρίν ἀπό τήν θεμελίωση τοῦ ἁγιορείτικου μοναχισμοῦ -πού ἔγινε μέ θαυματουργικές ἐμφανίσεις τῆς Θεοτόκου- ὁ Ἀθανάσιος εὑρίσκετο στόν Χάνδακα (Ἡράκλειο) τῆς Κρήτης καί προσηύχετο ὑπέρ τοῦ Βυζαντινοῦ Στρατηγοῦ Νικηφόρου Φωκᾶ γιά νά ἐκδιωχθοῦν οἱ Μουσουλμάνοι Σαρακηνοί καί νά ἐλευθερωθεῖ ἡ Μεγαλόνησος. Ὁ Φωκᾶς μετά ἀπό τήν ἐπιτυχῆ ἔκβαση τῆς ἐκστρατείας ἐστέφθη αὐτοκράτωρ στήν Κωνσταντινούπολη καί χρηματοδότησε τήν ἵδρυση τῆς Μεγίστης Λαύρας μέ χρήματα πού προῆλθαν ἀπό τά λάφυρα τῆς Κρήτης. Ἡ πατριωτική στάση τοῦ Ἀγίου Ἀθανασίου ὑπέρ τῆς Ρωμανίας καί τοῦ Ἑλληνισμοῦ βοήθησε τήν ἵδρυση ἑνός καθαγιασμένου χώρου καί τρόπου πανορθοδόξου λατρείας καί ἀσκήσεως (3).
Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ὁ Φωτιστής τῶν Σκλάβων, καλλιεργοῦσε τήν ἀγάπη γιά τήν ἑλληνική παιδεία καί τήν ἑλληνική γλῶσσα. Κήρυττε ὅτι πρέπει ὅλοιι νά μιλοῦν στό σπίτι τους μόνον τά ἑλληνικά καί ὄχι τούρκικα, ἀρβανίτικά ἤ ἄλλες διαλέκτους. Ἔλεγε μάλιστα ὅτι γιά ὅποιον σταματήσει νά μιλᾶ ξένες διαλέκτους ὁ ἴδιος ὁ Ἅγιος θά πάρει ἐπάνω του ὅλες τίς ἀμαρτίες ὡς καλός πνευματικός(4). Παραλλήλως,ὅπως εἶναι φυσικό, ἡ διδασκαλία τοῦ Ἁγίου εἶχε στοιχεῖα πανανθρώπινα καί οἰκουμενικά, ὅπως οἰ προτροπές του ὑπέρ τῶν δικαιωμάτων τῶν ἀθιγγάνων ( γύπτους τούς ἀποκαλεῖ), τῶν πτωχῶν, τῶν γυναικῶν καί
τῶν ἀδικουμένων.
Ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ πολυγραφότατος ἐκκλησιαστικός Πατήρ τοῦ 18ου αἰῶνος, ἔγραψε μεταξύ πολλῶν ἄλλων συγγραμμάτων τό «Νέον Μαρτυρολόγιον». Ἐκεῖ καταγράφει 87 βίους καί μαρτύρια Ἑλλήνων, Σέρβων, Βουλγάρων, Ρώσων καί ἄλλων Ὀρθοδόξων ὑπέρ τῆς πίστεως τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἐθνολογική προέλευση τῶν βιογραφουμένων καταδεικνύει τήν οἰκουμενικότητα τῆς Ὀρθοδοξίας. Ὁ Νάξιος διδάσκαλος τοῦ Γένους δέν γράφει μόνον γιά Ἕλληνες Νεομάρτυρες. Ταυτοχρόνως δέ στήν Ἀκολουθία τῶν Νεομαρτύρων πού συνέθεσε καθώς και στήν Ἀκολουθία γιά τόν Μάρτυρα Θεόδωρο τόν Βυζάντιο ξεδιπλώνει τίς πτυχές τοῦ ἀγνοῦ πατριωτισμοῦ του καί μάλιστα μέ τρόπο τολμηρό ὑπό συνθῆκες Τουρκοκρατίας. Γράφει χαρακτηριστικά στήν «Ἀκολυθία τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος Θεοδώρου τοῦ Βυζαντιέως (+1795): «Χαίρει καί σκιρτᾶ Κωνσταντινούπολις…., ἥν περιέπεις (φυλάττεις καί σώζεις) ἄνωθεν, τό δ’ἐν αὐτῇ ἀσεβές ἐκδιώξεις ἔθνος» (=εἴθε Χριστέ μου νά ἐκδιώξεις τό τουρκικό ἔθνος (5).
Τό δίλημμα εἶναι τεχνητό, λοιπόν. Ὅποιος διαβάζει τούς Ἁγίους καί τούς θεοπνεύστους Πατέρες μας γνωρίζει πολύ καλά ὅτι οἰκουμενικότητα καί ἁγνός πατριωτισμός ἐνυπάρχουν καί συνυπάρχουν στήν Ὀρθόδοξη Παράδοση καί Γραμματεία. Μέ ἁπλά λόγια αὐτή τήν ἀλήθεια ἐξέφρασε ὁ ἁγιογράφος καί λογοτέχνης Φώτης Κόντογλου ὅταν ἔγραφε ὅτι ἡ Ρωμηοσύνη εἶναι ἡ Χριστιανική Ἑλλάδα, ἡ πονεμένη Ἑλλάδα. Εἶναι πονεμένος Ὀρθόδοξος Ἕλληνας, γι’αὐτό σέβεται κάθε ἄνθρωπο καί κάθε λαό, ἀπαιτεῖ ὅμως καί οἱ ἄλλοι νά σέβονται τήν πατρίδα μας καί τήν Ἱστορία μας.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 1.
Μοναχοῦ Ἰσαάκ, Βίος Γέροντος Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, Ἅγιον Ὄρος 2004, σελ. 737 κ. ἑ. 2.
Ἅγιος Δημήτριος ὁ Μυροβλήτης, ἔκδοσις Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Δημητρίου, Δήμου Ἁγίου Δημητρίου Ἀττικῆς, σελ. 53. 3.
Μοναχοῦ Παύλου Λαυριώτου, Ὁ Ὅσιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀθωνίτης, Ἅγιον Ὄρος, 2007, σελ. 58, ὑποσημ. 4. 4.
Ἀρχιμ. Χρυσοστόμου Μαϊδώνη, Ὁ Γέροντας τοῦ Γένους-Διδαχές ἀπό τό σκαμνί τοῦ Πατροκοσμᾶ, ἔκδοση Ἱ. Μονῆς Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ Ἀρναίας, 2009, σελ. 246. 5.
Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, Νέον Μαρτυρολόγιον, Γ΄Ἔκδοσις, ΑΣΤΗΡ Παπαδημητρίου, Ἀθῆναι 1961, σελ. 257.
Κ.Χ. ΝΟΕΜ. 2010
Κωνσταντῖνος Χολέβας
Πολιτικός Ἐπιστήμων.
11 comments
Γιατί όμως να διαβάσουμε τους Πατέρες και να μην ασχοληθούμε με τον “πατριωτισμό” του βυζαντινού κληρικοαριστοκρατικού συνασπισμού, ο οποίος ανά τακτά χρονικά διαστήματα έφερνε τους βάρβαρους στην χώρα, είτε για να εξασφαλίσει θρόνους, είτε γενικώς προνόμια;
Είναι ωραίο να είσαι πατριώτης σε έναν κόσμο ιδανικό, αλλά πραγματική αρετή αποτελεί η υπηρεσία στην πατρίδα σε έναν κόσμο όπως αυτός στον οποίον ζούμε!
Μήπως όμως διαχρονικά επιλέγουμε τους ιεράρχες που είναι στα μέτρα τα δικά μας για να μπορούμε μετά να τους χλευάζουμε και να έχουμε ήσυχη τη συνείδηση μας για τον τρόπο που ζούμε, νιώθοντας καλύτεροι άνθρωποι από τους ιεράρχες μας και να κατηγορούμε γενικότερα το ορθόδοξο πνεύμα και πάραδοση; Μήπως θέλουμε τον Θεό στα μέτρα μας; Μήπως, μελετήσαμε ποτέ την δική μας συμπεριφορά και προδιάθεση απέναντι στην πίστη μας με γνώμoνα την πατερική παράδοση; Μήπως προσπαθήσαμε ποτέ να εντρυφήσουμε και να βασανίσουμε το μυαλό μας με αυτά που γράφει η ασκητική φιλοσοφία, ο ευεργετινός, το γεροντικό, η κλίμακα του Αγίου Ιωάννη του Σιναϊτη, τα όσα αναφέρει ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής; Μήπως νιώσαμε ποτέ περιθωριοποιημένοι πιστευόντας σ’αυτά στην σημερινή κοινωνία της ισωπέδωσης και του τυχοδιωκτισμού όπου ο άνθρωπος αποκτά βαρύτητα και σημασία αναλόγως του πόσο επηρεάζει τα πράγματα γύρω του ποικιλοτρόπως(χρήμα, κοινωνική θέση, πολιτική ισχύς κλπ); Αν δεν τα νιώσαμε αυτά, σημαίνει ότι ποτέ δεν βιώσαμε πραγματικά την ορθόδοξη πίστη μέσα μας, ούτε επιδιώξαμε πραγματικά να μάθουμε τι είναι ο Χριστιανισμός όπως τον μαθαίναμε μικροί στο σχολείο, αλλά μείναμε στα πολύ γενικά, όπως μας τα δίδασκαν στα μέτρα ενός παιδιού του δημοτικού ή του γυμνασίου. Δεν ωριμάσαμε στην πίστη μας για να κατανοήσουμε ότι αυτή είναι η βίωση της Θείας Χάριτος είτε με το να την νιώσουμε με τη μορφή έντονης χαρμολύπης, είτε με άλλους τρόπους όχι τόσο εμγφανείς, που σίγουρα όμως περιλαμβάνουν μια σιγουριά ότι σε συγκεκριμένα ασυνήθιστα βιώματα που έχουμε (που περιλαμβάνουν αβάστακτο ψυχικό η/και σωματικό πόνο) μαζί μας είναι ο Θεός. Ο Χριστός είπε “ερευνάτε τας γραφάς”. Πόσοι όμως από εμάς το κάνουμε; Είναι κατανοητό βέβαια ότι αποζητούμε τον Θεό κυρίως στις δύσκολες στιγμές της ζωής μας (αρρώστειες, θανάτους, προσωπικά προβλήματα κλπ), όμως δεν δικαιολογείται να κρίνουμε έτσι αβίαστα την διοικούσα εκκλησία, διότι μαζί της κρίνουμε και την Ορθόδοξη πίστη και παράδοση μας. Προφανώς αγαπητέ ανώνυμε, όπως τόσες χιλιάδες άλλοι έλληνες δίνεις πολλή πίστη στα όσα “λογικοφανέστατα” αναγράφουν οι δυτικοί ερευνητές και οι εδώ υποστηρικτές τους (ερευνητές, καθηγητές κ.α.)για το Βυζάντιο που αρκετά από αυτά περιέχουν αλήθειες(που όμως τις υπερτονίζουν αγνοώντας παντελώς την πυρήνα του Βυζαντίου που ήταν η βίωση της πίστης ως Θείας Χάριτος – ακόμη και Αυτοκράτορες ήταν ανάμεσα σ’αυτούς που ασκήτεψαν στο Άγιο όρος), αλλά αυτοί οι ερευνητές αφήνουν εντελώς στο απυρόβλητο την εκκλησιαστική μεταρρύθμιση της δυτικής εκκλησίας, αλλά και το γεγονός ότι η δυτική εκκλησία είχε ένα σωρό λόγους να συκοφαντεί το Βυζάντιο και την ορθοδοξία, καθώς εκείνοι ήταν οι αποστάτες και όχι η κατόπιν ορθόδοξη εκκλησία η οποία αρχικά ήταν η μοναδική εκκλησία του Χριστού. Ακόμη αφήνουν στο απυρόβλητο το μοντέλο διοίκησης στο δυτικό κόσμο που ήταν συνηφασμένο με τον δικό τους χριστιανισμό – τη φεουδαρχία – που ήταν ο πρόδρομος του σημερινού ρατσισμού, των διακρίσεων και της εκμετάλλευσης. Στο φεουδαρχικό καθεστώς της δύσης οι βασιλιάδες και οι πρίγκηπες γεννιούνταν και μετέφεραν αυτό το προνόμιο από γενιά σε γενιά. Όπως επίσης και οι πάροικοι φυσικά. Όσο για την απείρου κάλλους ιστορία των μεγάλων δυτικών χωρών (Μ. Βρετανίας, Ισπανίας, Γαλλίας, Βελγίου, Ολλανδίας) τι να πω. Ότι την ισχύ τους τα τελευταία 500 χρόνια τη στήριξαν στις κατακτήσεις και τις αποικίες τους; Όσο για τη Γερμανία, τα ευκόλως ενοούμενα παραλείπονται. Πως λοιπόν τους αφήνεις στο απυρόβλητο όλους αυτούς; Και αν νομίζεις αγαπητέ ανώνυμε ότι παρελθοντολογώ, αν διαβάσεις εκτεταμένα ελληνική ιστορία από την επανάσταση και μετά θα διαπιστώσεις ότι αυτό που γίνεται σήμερα στην Ελλάδα επαναλείφθηκε και άλλες φορές τα τελευταία τουλάχιστον 200 χρόνια. Όσο για την τελευταία σου πρόταση δεν αντιλέγω, αλλά πάλι ποιος είπε ποτέ ότι οι πατριώτες της ελληνορθόδοξης παράδοσης ζούσαν σε ένα κόσμο ιδανικό; Είχαν την πατερική παράδοση μέσα τους όμως, και αυτή είναι που τους έδινε δύναμη και κουράγιο κατά την μακρά περίοδο της τουρκοκρατίας και για την πίστη τους που τους έγινε βίωμα θυσιάστηκαν με πικοίλους τρόπους (αυτό το γεγονός θέλω να πιστεύω δεν το αμφισβητείς). Όσο για τον “βυζαντινό κληρικοαριστοκρατικό συνασπισμό” που κατά καιρούς έφερνε τους ‘βαρβάρους'(σημ. ουδέποτε στο βυζάντιο χρησιμοποιήθηκε ο όρος αυτός – μήπως εννοείς την αρχαία Ελλάδα)στην χώρα, θα ήθελα να μου παραθέσεις τις πηγές σου για να τις συμβουλευτώ και εγώ.
Μα βρε imago ποιος είναι ο ιδανικός κόσμος και ποιος αυτός που ζούμε; γιατί δηλαδή διαχωρίζεις τον κόσμο των Πατέρων από αυτό που εσύ ονομάζεις “κληρικοαριστοκρατικό συνασπισμό”; Και τι πάει να πει αυτό; Στο Βυζάντιο υπήρχε η λεγόμενη συναλληλία Αυτοκράτορα – Πατριάρχη. Τι πάει να πει αυτό που λες; Και στο κάτω κάτω, το Βυζάντιο διήρκεσε 1000 χρόνια. Τι άλλο ήθελες να έχει κάνει. Σε πειράζει τόσο που είχε προνόμια ο Α αντί για τον Β πριν από 1000 χρόνια; Για ποιον συγκεκριμένα ενδιαφέρεσαι και σε ποιον αναφέρεσαι και σε ποια προνόμια, για να το συζητήσουμε. Όπου γενικότης εκεί και επιπολαιότης, λέγανε οι παλιοί. Εκτός από το να αφορίζεις τους πάντες, και ειδικά τους κληρικούς, έχεις να προσφέρεις τίποτα άλλο;
φίλτατε Αδαής,
συμφωνώ με την διαπίστωσή σου, ότι στην δύση υπερτονίζονται οι σκοτεινές στιγμές του Βυζαντίου, όπως και στο δικό σου κείμενο υπερτονίζονται οι σκοτεινές στιγμές της δύσης.
Αγαπητέ imago, το γεγονός ότι παρουσιάζομαι να υπερτονίζω τις σκοτεινές στιγμές της δύσης είναι διότι δεν είμαστε συνιθισμένοι σε τέτοιου είδους κριτική, και ότι δεν γίνεται συχνά όταν συμβεί μια φορά φαίνεται έντονα. Για κάθε ένα βιβλίο που κυκλοφορεί και αναφέρεται σ’αυτές τις στιγμές κυκλοφορούν άλλα πέντε από Ελληνες ερευνητές που στηλιτεύουν τα κακώς έχοντα του Βυζαντίου. Εμένα πάντως με ξενίζει που σπάνια θα βρεις ερευνητές στον δυτικό κόσμο να αποδοκιμάζουν θεσμούς και πρακτικές που εφαρμόζονταν στις χώρες τους τα τελευταία 500 χρόνια. Αυτοί ως αρχή έχουν το σεβασμό των θεσμών των χωρών τους – πολιτικών, πολιτειακών, κοινωνικών και θρησκευτικών, ανεξαρτήτως κακώς εχόντων. Το λέω αυτό και εκ πείρας έχοντας ζήσει και 7 χρόνια σε χώρα του δυτικού κόσμου. Προφανώς από την ιστορία των τελευταίων 180 χρόνων φαίνεται ότι ως Έλληνες έχουμε κρίση ταυτότητας και ψάχνουμε να βρούμε πρότυπα στην δύση υιοθετώντας πολλές φορές στοιχεία που δεν ταιριάζουν στην ψυχοσύνθεση μας. Παράλληλα γινόμαστε πολύ ανταγωνιστικοί μεταξύ μας κατακρίνοντας απόψεις των άλλων. Όταν όμως υιοθετούμε ιδέες και αντιλήψεις από τη δύση το κάνουμε αβίαστα χωρίς την κριτική σκέψη που χρησιμοποιούμε για να αντικρούσουμε απόψεις που εξυψώνουν το ηθικό μας ως Έλληνες. Οι ξένοι όταν μιλούν περήφανα για τη χώρα τους είναι διότι αγαπούν την πατρίδα τους. Εμείς όταν αναδυκνύουμε τα καλά στοιχεία του πολιτισμού και της παράδοσης μας είμαστε υπερεθνικιστές και φανατικοί. Είδες ποτέ Έλληνες καλλιτέχνες να βγουν στη σκηνή με μπλουζάκια έχοντας πάνω την ελληνική σημαία; Θα δεις αρκετούς Έλληνες καλιτέχνες όμως να φορούν μπλουζάκια με την αγγλική σημαία. Φυσικά θα δεις και Άγγλους καλλιτέχνες να το κάνουν αυτό. Αυτά από μια άποψη θα θεωρηθούν ως μόδα. Ωραία, τότε πιο είναι το κακό να βγαίνουν Έλληνες καλλιτέχνες φορώντας μλπουζάκια με την ελληνική σημαία; Πάντως εγω δεν είδα κανένα. Ίσως να έδωσα περισσότερη σημασία στο θέμα με τα μπλουζάκια, αλλά το έκανα αυτό για να δώσω ένα μόνο παράδειγμα του πόσο μπορεί να επιδρούν πολλά μικρά πράγματα σαν αυτό που ανέφερα στον καθορισμό του βαθμού αυτοεκτίμησης μας ως λαού σε σχέση με παραδοσιακά ισχυρές χώρες όπως η Μ. Βρετανία.
αξιότιμε κε. Αδαής,
οι Έλληνες τα τελευταία 180 χρόνια βιώνουνε τις συνέπειες τις οποίες είχε, η ιδεολογικοπολιτικοθρησκευτική ποδηγέτησή των από τον πολίτικο κληρικοαριστοκρατικό συνασπισμό.
Οι Έλληνες οφείλουνε να αντιληφθούνε, ότι δεν έχουνε να δώσουνε σε κανέναν μή Ελλαδίτη λογαριασμό για το είναι των, όπως και επίσης δεν έχουνε να υπηρετήσουνε κανέναν άλλον, δήθεν ανώτερο σκοπό, εκτός από εκείνον της προσπάθειας για ευημερία, ανάπτυξη και εξέλιξη της δικής των κοινωνίας.
Είναι εύκολο λοιπόν να πεί κανείς, ότι έχουμε κρίση ταυτότητας ως Έλληνες, θα ήτανε ωστόσο περισσότερο ειλικρινές να παραδεχθούμε παράλληλα, ότι αυτή η κρίση δεν ξεπερνιέται ταυτίζοντας την ελληνική εθνική ταυτότητα, με την Πίστη.
Υπάρχουνε προσπάθειες επιθετικών τάσεων στην κοινωνία, να επιβληθεί μια συγκεκριμένη υπερατομική συνείδηση στους Έλληνες. Η μία εξ’ αυτών είναι ασφαλώς εκείνη η οποία εκφράζεται από τους ανεκδιήγητους νεοταξίτες, η άλλη είναι όμως και εκείνη η οποία υποστηρίζει ότι Ελληνισμός δεν μπορεί να υπάρξει έξω από την Ορθοδοξία.
Αυτές οι δύο, φαινομενικά διαμετρικά αντίθετες τάσεις, έχουνε ένα κοινό αντίπαλο: την ελληνική εθνική συνείδηση!
Η μόνη συνταγή για την αντιμετώπιση της κρίσης ταυτότητας, την οποία γνωρίζω, είναι η ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ η οποία προκύπτει μέσα από την οικονομία των πράξεων και κατεπέκταση πολιτικών έργων. Ούτε η προτεσταντικής προέλευσης αυθαιρεσία της ακαδημαϊκής σκέψης, η οποία εκφράζεται από τους νεοταξίτες, ούτε όμως και η ορθοδοξολουμπενολαϊκή νοοτροπία αναγωγής των προβλημάτων μας στην απείθεια προς τις Γραφές μπορούνε, κατά την άποψή μου, να δώσουνε απαντήσεις και λύσεις.
Μπορείς να μας εξηγήσεις τι εννοείς. Ποια είναι αυτή η “αυθεντικότητα”. Μπορείς να περιγράψεις ποια είναι για σένα η “ελληνική εθνική συνείδηση” που όλοι βάλλουν εναντίον της; Θα ήταν ενδιαφέρον να σε ακούσουμε
Αγαπητέ Imago είσαι με την εντύπωση ότι στη δύση δεν αναζητούν το Θείο και μάλιστα σε διάφορες μορφές όπως στις θρησκείες της Ασίας; Όλοι αυτοί οι τρόποι αυτοβελτίωσης που πλασάρονται και στα καλύτερα ακόμη σεμινάρια ατομικής ανάπτυξης που νομίζεις ότι έχουν τις ρίζες τους; Στον διαλογισμό, στην ιδεά του υπεράνθρωπου του Νίτσε και στη νιρβάνα. Ακόμη και η αστρολογία και τα μέντιουμ είναι μορφές κατά την αντίληψη πολλών ανθρώπων στη δύση προσέγγισης μιας ανώτερης δύναμης. Τουλάχιστον από το 1985, όπου το διαπίστωσσα με τα ίδια μου τα μάτια βρισκόμενος στις ΗΠΑ, κυκλοφορούσαν ευρέως και γινόντουσαν best sellers βιβλία με προβλέψεις για τις γενικότερες τάσεις που θα ακολουθούνταν ανα το παγκόσμιο στην δεκαετία του ’80 και κατόπιν του ’90. Ακόμη και ο πρόεδρος τους συμβουλευόταν medium πριν λάβει οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση. Ο δυτικός κόσμος έχασε την ουσία του Χριστιανισμού εδώ και αιώνες και προσπαθεί να βρει υποκατάστατα του σε μυστικιστικές ανθρωποδημιούργητες θρησκείες της Ασίας, διότι έφτασε σε αδιέξοδο θεοποιώντας την ανθρώπινη λογική με τον προτεσταντισμό του οποίου ένα από τα τελευταία “επιτεύγματα” ήταν ο ανθρωποκεντρισμός που στην πραγματική του έννοια (και όχι την ωραιοποιημένη έννοια που μας σερβίρουν οι πολιτικοί μας ή αρκετοί κοινωνικοί επιστήμονες)σημαίνει ο άνθρωπος ως κέντρο του σύμπαντος (δηλ. πάνω από το Θεό). Αγαπητέ imago, νομίζω όταν αρχίσουμε να διαβάζουμε πίσω από τις γραμμές κατά τους Αμερικανούς, ή να κάνουμε και δεύτερη ανάγνωση όπως λέμε εμείς – να μην δεχόμαστε δηλαδή, αχώνευτα ότι μας σερβίρουν όποιοι κι’αν είναι αυτοί που εργολαβικά προσπαθούν να διαμορφώσουν συνειδήσεις κυρίως μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης και πακτωλού βιβλίων (το ανέφερα και στην προηγούμενη μου σημείωση ότι για κάθε βιβλίο που κυκλοφορεί το οποίο εξυψώνει την εθνική μας περηφάνεια κυκλοφορούν άλλα πέντε που μας μειώνουν) – θα είμαστε σε θέση να δούμε πιο καθαρά τα κίνητρα, τους σκοπούς και τις επιδειώξεις που κρύβονται πίσω από πολλά γεγονότα που συμβαίνουν στον πλανήτη μας. Όταν εμβαθύνουμε στην ουσία των πραγμάτων, τότε θα νιώθουμε πιο ελέυθεροι. Ξέρεις, ανά τους αιώνες, τα εύηχα λόγια και οι λογικοφανείς εκφράσεις και εξηγήσεις των πραγμάτων παρέσυραν πολλούς, κατά τα άλλα ανεπτυγμένους λαούς στο όλεθρο (πχ. Αδόλφος Χίτλερ). Αυτή τη στιγμή η Γερμανία θεωρείται μια από τις σοβαρότερες και με ειδικό βάρος χώρες στον κόσμο. Κι’ όμως πριν μόλις 70 χρόνια έσπειρε τον όλεθρο στην ανθρωπότητα. Όσο για την απάντηση που μου έδωσες προηγουμένως λυπούμαι να παρατηρήσω ότι δημιουργεί αρκετά ερωτηματικά. Πρώτον, τα τελευταία 1000 τουλάχιστον χρόνια ελληνική και ορθόδοξη συνείδηση πάνε μαζί, άρα αμιγώς ελληνική εθνική συνείδηση εκτός ορθοδοξίας δεν υπάρχει. Και αν υπάρξει θα είναι προσδεμένη σε κάτι άλλο (πχ.Commission-ελληνική εθνική συνείδηση). Δεύτερο, λες ότι δεν έχουμε να δώσουμε σε κανένα λογαριασμό ως έλληνες. Μα εδώ η χώρα βουλιάζει στη χρεωκοπία και είμαστε όχι υπό εποπτεία, όχι υπό επιτήρηση, αλλά υπό την κηδεμονία του ΔΝΤ και της Commission. Από τα όσα αναφέρεις συμπεραίνω ότι θέλεις να είσαι ελεύθερος άνθρωπος. Μα εδώ μας υποδεικνύουν ποιο θα πρέπει να είναι το βιωτικό επίπεδο των πολιτών σ’αυτή τη χώρα και οι πολιτικοί μας αδυνατούν να σηκώσουν το ανάστημα τους. Εδώ μιλάνε για μείωση των μισθών της μεσαίας και χαμηλής τάξης κατά 50-60%. Οι συντάξεις; Μπορει να ζήσει κανείς με 500-600 ευρω; Εδώ οι ίδιοι οι πολιτικοί μας, μας κοροιδεύουν. Τη μια λένε δεν θα μειωθούν, την άλλη τους μειώνουν. Καταλαμβαίνεις τι σημαίνει να καταργηθούν οι κλαδικές συμβάσεις και να εφαρμοστούν επιχειρισιακές; Επειδή στο παρελθόν ασχολήθηκα στον τομέα των εργασιακών σχέσεων, αυτό σημαίνει ότι ο εργαζόμενος είναι στο έλεος του εργοδότη. Και μιας και μιλάς για ελληνική εθνική συνείδηση να σου πω και κάτι ακόμη. Οι εργοδότες θα προτιμούν το ξένο εργατικό δυναμικό που θα είναι και πιο φτηνό διότι στις χώρες από όπου προέρχοναι τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα από ότι στην Ελλάδα, έτσι οι άνθρωποι αυτοί είναι διατεθιμένοι, δεδομένου να μείνουν σ’αυτή τη χώρα, να δουλέψουν με λιγότερα χρήματα. Θα εφαρμοστεί δηλαδή ότι εφαρμόζεται στις ΗΠΑ, την πιο καπιταλιστική χώρα της δύσης εδώ και πολλές δεκαετίες και που οι εργαζόμενοι μπορεί να αλλάξουν μέχρι και 10-15 δουλειές μέχρι την αφυπηρέτηση. Που είναι η αμιγώς( χωρίς την ορθόδοξη) ελληνική εθνική συνείδηση σ’αυτή την περίπτωση όσον αφορά τους εργοδότες; Είμαι σίγουρος ότι και εσύ βλέπεις καθημερινά στην τηλεόραση την ετσιθελική μείωση των μισθών από τους Ελληνες εργοδότες προς τους Ελληνες υπαλλήλους τους
. Τρίτον, όσον αφορά κάποιο άλλο σχόλιο σου στην προηγούμενη παρέμβαση μου, δεν ανέφερα εγώ ότι ως δια μαγείας ταυτίζοντας την εθνική με τη θρησκευτική συνείδηση θα λύσουμε τα προβλήματα μας. Αυτή η συνειδητοποίηση όμως θέτει τις βάσεις για αξιοπρεπή παρουσία στην Ευρώπη. Και αν με ρωτούσες και πριν 25 χρονια, αυτά θα σου έλεγα. Φυσικά δεν ανακάλυψα εγώ τον τροχό. Αυτά τα λένε άνθρωποι με πολύ μεγαλύτερο εκτόπισμα απο εμένα τον αδαή εδώ και χρόνια. Αντί λοιπόν να αναλωνόμαστε στο να αποδεικνύουμε ο ένας στον άλλο ότι είμαστε καλύτεροι, σοφότεροι, πιο έξυπνοι και ικανοί (το μεγάλο μας μειονέκτημα από τα αρχαία χρόνια), καλό θα ήταν να βλέπαμε τα πράγματα σε μεγαλύτερο βάθος και με λιγότερη προβολή του εγώ μας σ’αυτή τη χώρα. Όσον αφορά στην οικονομία, σίγουρα τα χάλια της οικονομικής κατάστασης της χώρας δεν οφείλονται στην “επιβλητική παρουσία” και επέμβαση της Εκκλησίας της Ελλαδας στους κυβερνητικούς χειρισμούς των τελευταίων 30 χρόνων. Και ούτε η Εκκλησία έπαιξε πρωταρχικό ρόλο στη διαμόρφωση της κοινωνίας στη μεταπολίτευση. Δεν διαμόρφωσε συνειδήσεις η Εκκλησία της Ελλάδας αγαπητέ imago τα τελευταία 30 χρόνια. Οι πολιτικοί και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης το έκαναν αυτό. Και μας κορόιδεψαν όλους. Και ιδού τα χάλια μας. Τέταρτο, όσον αφορά την αναγωγή των προβλήμάτων μας στην απείθεια των γραφών από εμάς, δεν ανέφερα ποτέ κάτι τέτοιο. Άλλωστε σωστή διαχείριση των οικονομικών μιας χώρας δεν συνεπάγεται πιστή τήρηση των γραφών. Συνεπάγεται όμως διαφάνεια, δίκαιη και σωστή κατανομή του πλούτου μιας χώρας και όχι διασπάθηση δημοσίου χρήματος, μυστικές συμφωνίες και αδιαφάνεια (και αυτά παρεπιπτόντως, δεν είναι έξω από το πνεύμα των γραφών). Είμαι σίγουρος ότι συμφωνείς ότι η Εκκλησία της Ελλάδας και η ορθόδοξη παράδοση δεν σχετίζονται με τα ποιο πάνω. Θα ηθελα όμως, αν έχεις το χρόνο να μου εξηγήσεις τι εννοείς μτο τους όρους ορθοδοξολουμπενολαϊκή νοοτροπία και ελληνική εθνική συνείδηση;
Πράγματι φίλτατε, είναι εξαιρετική η ανάλυσή σου για την δύση και βεβαιότατα πολύ λίγα είναι τα σημεία στα οποία θα διαφωνούσα με αυτήν.
Όμως εσύ ο ίδιος αμφισβήτησες και την αυθεντικότητα του ελληνικού (δηλαδή ορθοδοξολουμπενολαϊκού) Χριστιανισμού. Δεν αντιλαμβάνομαι λοιπόν τον λόγο για τον οποίο θα πρέπει να μέμφονται οι Ορθόδοξοι τους δυτικούς, επειδή οι τελευταίοι είναι εξίσου αιρετικοί με τους πρώτους;
Δεν είναι καλύτερο να ασχοληθεί ο καθένας με τα δικά του προβλήματα;
Γιατί για εμένα είναι εντελώς γελοίο (και κλασσικά ανατολίτικο) να κατηγορείς με απλωμένο το χέρι τον επίδοξο ευεργέτη σου!
Αγαπητέ imago, νομίζω δεν κατάλαβες τα όσαν ανέφερα στην προηγούμενη παρέμβαση μου. Πάντως καλή σου προαίρεση να επαινέσεις την ανάλυση μου.
Εσύ όμως λες ότι αμφισβητώ την αυθεντικότητα του Ελληνικού Χριστιανισμού (ορθοδοξολουμπενολαϊκού)χωρίς να μου εξηγήσεις τι σημαίνει ο όρος αυτός.
Όσον αφορά τον επίδοξο ευεργέτη μου, δεν κατηγορώ το χέρι του επίδοξου ευεργέτη μου. Αν πρόσεξες καλά στην ανάλυση μου κατηγορώ το πνεύμα το οποίο διαπνέει τους Έλληνες πολιτικούς από τη μεταπολίτευση και ύστερα (πνεύμα αδιαφάνειας και ανειλικρίνειας προς τους πολίτες)που οδήγησαν με τους χειρισμούς τους τη χώρα στη χρεωκοπία.
Αλλά αν νομίζεις ότι ο δανεισμός από τους ξένους γινόταν με αγαθές προθέσεις και ότι δεν γνώριζαν την αδυναμία του Έλληνα στο χρήμα (βλέπε διασπάθιση) και τον υπέρμετρο πόθο για εξουσία με οποιοδήποτε κόστος περιλαμβανομένης και της απόκρυψης στοιχείων για τα χρέη της χώρας νομίζω είσαι αφελής. Πρέπει να ξέρεις ότι κανένας δεν δανείζει αν δεν διασφαλίσει μια σχέση εξάρτησης του δανειζόμενου προς αυτόν.
Όλα τα αρνητικά μας τους τελευταίους αιώνες τα καταγράφουν οι ισχυρές “προστάτιδες χώρες” τα τελευταία 200 χρόνια. Κυρίως το αλληλοφάγωμα των πολιτικών μας για εξουσία. Ελάχιστες, αν όχι ανύπαρκτες είναι οι χώρες που άλλαξαν τόσες πολλές κυβερνήσεις όσες η Ελλάδα από το 1863 και μετά. Οι δυτικοί όμως έχουν σταθερή πολιτική έναντι άλλων κρατών η οποία αλλάζει πολύ σπάνια και έχοντας ξεκάθαρους στρατηγικούς στόχους.
Και αν ακόμη κατέκρινα τα κακώς έχοντα των δυτικών, νομίζω στις παρεμβάσεις μου έκρινα αρνητικά τόσο τους Έλληνες πολιτικούς όσο και τους εργοδότες.
Τώρα αν συγχέεις το ανατολίτικο θράσος με το πνεύμα της ορθοδοξίας και τον τρόπο που ζούμε σ’αυτό τον τόπο προφανώς δεν μπορώ να κάνω κάτι για να σε πείσω. Ορισμένες βαθιά εμπεδωμένες αντιλήψεις που διαμορφώνονται από κλισέ και στερεότυπα είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουν.
Ευχαριστώ για το διάλογο που είχαμε.
φίλτατε κε. Αδαής,
η αντίληψή μου ότι ασκείτε κριτική στον ορθοδοξολουμπενολαϊκό Χριστιανισμό και ουσιαστικά εκφράζετε αμφιβολίες για την αυθεντικότητά του προκύπτει από την ανάγνωση του πρώτου σου σχολίου Wed, 15/12/2010 – 12:57 και όχι υπό την επιρροή στερεοτύπων. Διότι δεν νομίζω το κείμενό του να στρέφεται στους πολιτικούς και στους επιχειρηματίες αλλά γενικά στους φερόμενους ως Χριστιανούς. Εν πάσει περιπτώσει, και εγώ σε ευχαριστώ.