Πρέσπες: Δύο χρόνια από την υπογραφή μίας κακής συμφωνίας

Γράφει ο Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων.

Στις 17 Ιουνίου συμπληρώνονται δύο χρόνια από την υπογραφή μιας κακής Συμφωνίας, με την οποία η Κυβέρνηση του κ. Τσίπρα παραχώρησε σε ένα μικρό και πολυεθνικό κράτος των Βαλκανίων το όνομα, την ιστορία και την κληρονομιά της Μακεδονίας.

Η Συμφωνία των Πρεσπών υπεγράφη στο χωριό Ψαράδες του Νομού Φλωρίνης στις 17 Ιουνίου 2018 και κυρώθηκε από 153 βουλευτές στη Βουλή των Ελλήνων στις 25 Ιανουαρίου 2019.

Αναπάντητο παραμένει το ερώτημα: Η Ελλάς του 1903, όταν άρχιζε η ένοπλη φάση του Μακεδονικού Αγώνα, είχε τη βούληση και την αποτελεσματικότητα να διαφυλάξει την ελληνικότητα της Μακεδονίας απέναντι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (κατακτητή) και στο όραμα της Μεγάλης Βουλγαρίας (υποψήφιο κατακτητή). Ενώ είχαν περάσει ελάχιστα χρόνια από την πτώχευση του 1893, τη στρατιωτική ήττα του 1897 και την επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου του 1898. Γιατί η Ελλάς του 2018 δεν ήθελε ή δεν μπόρεσε (;) να κρατήσει τις εθνικές κόκκινες γραμμές 150 ετών, αν και είναι κράτος μέλος της Ευρ. Ενώσεως και έχει στρατιωτική και οικονομική ισχύ μεγαλύτερη από τα Σκόπια;

Με τη Συμφωνία παραχωρήθηκε στο γειτονικό κράτος η «μακεδονική» γλώσσα και η (ιστορικώς ανύπαρκτη) «μακεδονική» εθνότητα. Δεν θα σας ταλαιπωρήσω με τις διαφωνίες περί του όρου nationality που αναφέρει η Συμφωνία. Θα θυμίσω μονον το άρθρο 7, παρ.3, στο οποίο δίδεται ο ορισμός της μακεδονικής ταυτότητας, την οποία μπορούν να αξιοποιούν τα Σκόπια δίνοντας τη δική τους ερμηνεία: Πολιτισμός, ιστορία και κληρονομιά.

Από την αρχή ο υπογράφων επέμενε ότι δεν προστατεύεται η ιστορία μας και η διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού. Με τα άρθρα 7, παρ. 4, και 8, παρ. 1 υποτίθεται ότι φραστικά υποχρεώνονται τα Σκόπια να μην διεκδικούν την αρχαιοελληνική κληρονομιά της Μακεδονίας. Το ερώτημα, όμως, παραμένει: Γιατί οι σχεδιαστές και υποστηρικτές της Συμφωνίας δεν προστάτευσαν τη Χριστιανική, Βυζαντινή και Νεώτερη κληρονομιά του Ελληνισμού της Μακεδονίας; Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των δύο Θεσσαλονικέων Αγίων και ιεραποστόλων του 9^ου μ.Χ. αιώνος: Του Κυρίλλου και του Μεθοδίου, των Φωτιστών των Σλάβων. Ενώ στα κείμενα της εποχής τους αναφέρονται ως Έλληνες, σήμερα τους διεκδικούν επισήμως η Βουλγαρία και τα Σκόπια. Η καταγωγή των δύο Αγίων αποτέλεσε ένα από τα θέματα των διαπραγματεύσεων στη Μεικτή Επιστημονικη Επιτροπή Βουλγαρίας και Σκοπίων.

Η αντίστοιχη Επιστημονική Επιτροπή Ελλήνων και Σκοπιανών ιστορικών, αν και λειτουργεί από τον Σεπτέμβριο του 2018, δεν μας έχει δώσει σαφή δείγματα προοόδου. Διορθώθηκαν τα βιβλία του γειτονικού κράτους; Μάλλον όχι. Υποτίθεται ότι με τη Συμφωνία θα εξαλείφαμε τις αλυτρωτικές αναφορές και τους χάρτες της «Μεγάλης Μακεδονίας», αλλά μετά από δύο χρόνια δεν βλέπουμε θετικά αποτελέσματα!

Το όνομα Βόρεια Μακεδονία φαίνεται ότι θεωρείται προσωρινό από τους γείτονες. Όποτε βρίσκουν ευκαιρία οι ηγέτες των Σκοπίων φωτογραφίζονται μπροστά σε πινακίδες που παρουσιάζουν το όνομα Μακεδονία με τεράστια γράμματα, ενώ η λέξη «Βόρεια» απουσιάζει ή υπάρχει με μικρά γραμματάκια για να μην φαίνεται.

Στη διάρκεια των δύο ετών η Ακαδημία Επιστημών των Σκοπίων επιμένει με εκδόσεις και ανακοινώσεις της ότι η γλώσσα τους είναι μακεδονική. Η προσθήκη: «μέλος της οικογενείας των νοτίων σλαβικών γλωσσών» περιλαμβάνεται στη Συμφωνία, αλλά δεν χρησιμοποιείται!

Παραμένει το ερωτηματικό αν τα μακεδονικά προϊόντα της Βορείου Ελλάδος προστατεύονται ή κινδυνεύουν από τη Συμφωνία. Ανησυχούμε διότι η προσπάθεια της Ελλάδος να κατοχυρώσει διεθνώς το εμπορικό σήμα: Macedonia the GReat (λογοπαίγνιο με το GR= Greece) αντιμετωπίσθηκε με έντονες αντιδράσεις από την κυβέρνηση του γειτονικού κράτους.

Οι υποστηρικτές της Συμφωνίας στην Ελλάδα επιχείρησαν να μας πείσουν ότι έτσι θα απομακρυνόταν η τουρκική επιρροή στους βόρειους γείτονές μας. Ναι, μεν, η Ελλάς ανέλαβε τον έλεγχο του εναερίου χώρου των Σκοπίων, όμως η τουρκική επιρροή παραμένει έντονη στον αμυντικό και οικονομικό τομέα: Τον Ιούλιο 2019 αντιπροσωπεία από τη σκοπιανή κυβέρνηση μετέβη στα Κατεχόμενα της Κύπρου και μετέσχε στους «εορτασμούς» για την τουρκική εισβολή του 1974.

Άραγε η Συμφωνία σταθεροποίησε το εσωτερικό του σκοπιανού κράτους; Όχι, το αντίθετο συνέβη. Το VMRO–DPMNE κατηγορεί τον Ζόραν Ζάεφ και τους Σοσιαλδημοκράτες ως προδότες και δεσμεύεται να καταγγείλει τη Συμφωνία των Πρεσπών. Η διάσπαση της σλαβικής κοινότητας οδηγεί στην ισχυροποίηση της πολυάριθμης αλβανικής μειονότητας. Προσφάτως ο Αλί Αχμέτι – ηγέτης αλβανικού κόμματος των Σκοπίων- κάλεσε όλα τα αλβανικά κόμματα να συνεργασθούν για να εκλέξουν σε λίγες εβδομάδες Αλβανό Πρωθυπουργό στο κράτος των Σκοπίων. Με το φάσμα της Μεγάλης Αλβανίας να πλανάται, διερωτώμαι ποιο θα είναι το επόμενο βήμα: Μήπως η αυτονόμηση των αλβανικών επαρχιών;

Βοήθησε η Συμφωνία τη σταθερότητα στα Βαλκάνια και την ευρωπαϊκή πορεία των Σκοπίων; Και εδώ το τοπίο είναι θολό. Η Συμφωνία πυροδότησε τις βουλγαρικές αντιδράσεις και ενστάσεις για θέματα ιστορίας, γλώσσας και εθνότητας. Οι Βούλγαροι πολιτικοί και ιστορικοί δεν αναγνωρίζουν «μακεδονική γλώσσα». Την θεωρούν παρακλάδι της βουλγαρικής. Το ερώτημα: «Μακεδόνας» ή Βούλγαρος; έχει προκαλέσει ψυχρότητα στις σχέσεις Σόφιας και Σκοπίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ερίζουν για την εθνική ταυτότητα διαφόρων οπλαρχηγών της περιόδου 1893-1908, οι οποίοι έδρασαν κατά του Ελληνισμού. Ήδη ο Υπουργός Αμύνης της Βουλγαρίας Κονσταντίν Καρακατσάνοφ έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο ενός βουλγαρικού ΒΕΤΟ στη μελλοντική ένταξη των Σκοπίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Θεωρώ πολύ επιτυχή τη διαπίστωση του Αντώνη Σαμαρά στο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας τον Δεκέμβριο 2019, ότι η Συμφωνία των Πρεσπών «δεν περπατάει». Το ερώτημα είναι πώς θα αποδεσμευθούμε από αυτήν χωρίς να χρεωθεί μονομερώς η Ελλάς την ευθύνη. Είναι μία κακή Συμφωνία, αλλά δυστυχώς δεν είναι κουρελόχαρτο για να την σχίσουμε, όπως νομίζουν ορισμένοι.

Άρθρο στην ιστοσελίδα www.thepresident.gr / 17.6.2020